Əkscisim - antigenə qarşi spesifik immun cavab kimi plazmatik
hüceyrələr tərəfindən sintez olunan xüsusi zülaldir.Bütün əkscisimlər
z
ərdab zülallarin qamma-qlobulin fraksiyasina aid olub
immunoqlobulinl
ər adlanir və İg kimi işarə olunur. Antibody terminini
1891ci ild
ə P.Erlich təklif etmişdir.1962-ci ildə bütün sinif
immunoqlobulinl
ərin quruluş vahidi müəyyən
olunmuşdur.İmmunoqlobulinlərin quruluş vahidi “Y” şəkilli olub, iki cüt
polipeptid z
əncirdən ibarətdir.Hər cüt daxilində bu zəncirlər bir biri ilə
disulfid v
ə digər qeyri - kovalent rabitələrlə birləşmiş iki-yüngül L və ağir
H z
əncirdən ibarətdir. Bütün onurğalilarda yüngül zəncirin 2 növü- kappa
v
ə lambda,ağir zəncirin isə 5 növü-gamma,mü,delta,epsilon, alpha
vardir. Yüngül zəncirin hər biri istənilən ağir zəncirlə birləşə bilər,lakin
immunoqlobulin molekulunda h
ər iki yüngül və hər iki ağir zəncirin növü
eynidir.Yüngül və ağir zəncirlər iki sahədən təşkil olunmuşdur: variabel
(V) v
ə konstant (C). Variabel hissəsinin amin turşu ardicilliği dəyişdiyi
halda, konstant hiss
ənin amin turşu ardicilliği dəyişmir.
H
ər iki zəncirdə müəyyən sahələr var ki, orada amin turşularin sayi
v
ə ardicilliği təkrarlanir.Bu sahələr domen adlandirilir və hər sinif
immunoqlobulinl
ərdə domenlərin sayi fərqlidir.Bu domenlər CH, CL,
CH1, CH2 kimi işarə olunur.Domenlər arasinda xususi bir sahə şarnir
sah
ə yerləşərək immunoqlobulin molekulunun hərəkililiyini təmin
edir.İmmunoqlobulinlərin strukturunda hər 90 amin turşudan bir yungul
v
ə ağir zəncirlər arasinda disulfid rabitələri movcuddur.Bu rabitələr 110
amin turşu qaliğindan ibarətdir.
Ağir zəncirin N-terminal hissəsinin yarisi və yüngül zəncirin bütün
N-terminal hiss
əsi birlikdə immunoqlobulin molekulunun Fab
fraqmentini
əmələ gətirir. Məhz bu hissə immunoqlobulinin spesifikliyinə
s
əbəb olur və immunoqlobulinin antigenlə birləşməsində iştirak edir.
C-terminal hiss
ə isə antigenlə birləşməyərək müxtəlif funksiyalar
yerin
ə yetirir. Ağir zəncirin C-terminal yarisi isə Fc sahə adlanir və
komplement sisteminin faktorlarina, müxtəlif hüceyrələrlə məsələn,
makrofaqlarla birl
əşir.
Yüngül zəncirin ½ hissəsini variabel, ½ hissəsini isə konstant
hiss
ə, ağir zəncirin isə 1/3 hissəsini variabel, 2/3 hissəsini isə konstant
hiss
ə təşkil edir.