Elxan Süleymanov Vurğun Süleymanov Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır
Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri
Yüklə 20,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri
- Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı (ATƏT)
Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri 33 www.elkhan-suleymanov.az Azərbaycan arasında münaqişə haqqında” 11/22-P saylı və “Azərbaycan Respublikasına iqtisadi yardım göstərilməsi haq- qında” 16/22-E saylı Qətnamələr; 9-13 dekabr 1996-cı ildə İn- doneziya Respublikasının Cakarta şəhərində keçirilmiş İKT Xarici İşlər Nazirləri Şurasının 24-cü sessiyasının Yekun Kom- munikesinin “B. Siyasi məsələlər: Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzü” fəslinin 80-85-ci bəndləri və “Ermənistan Res- publikasının Azərbaycan Respublikasına qarşı təcavüzü haq- qında” 12/24-P saylı və “Azərbaycan Respublikasına iqtisadi yardım göstərilməsi haqqında” 18/24-E saylı Qətnamələr; 15-17 mart 1998-ci ildə Qatarın paytaxtı Dohada keçirilmiş İKT Xa- rici İşlər Nazirləri Şurasının 25-ci sessiyasının Yekun Kommu- nikesinin “Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzü” fəslinin 63-cü bəndi və “Ermənistan Respublikasının Azərbaycan Respublikasına qarşı təcavüzü haqqında” 13/25-P saylı və “Azərbaycan Respublikasına iqtisadi yardım göstərilməsi haq- qında” 18/25-E saylı Qətnamələr; 27-30 iyun 2000-ci ildə Ma- layziyanın paytaxtı Kuala Lumpurda keçirilmiş İKT Xarici İşlər Nazirləri Şurasının 27-ci sessiyasının Yekun Kommunikesinin “Ermənistan Respublikasının Azərbaycan Respublikasına qar- şı təcavüzü” fəslinin 72-ci bəndini və “Ermənistan Respubli- kasının Azərbaycan Respublikasına qarşı təcavüzü haqqında” 17/27-P saylı və “Azərbaycan Respublikasına iqtisadi yardım göstərilməsi haqqında” 20/27-E saylı və “Ermənistanın Res- publikasının Azərbaycan Respublikasına qarşı təcavüzünün nəticəsi kimi Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində İslam tarixi və mədəniyyət abidələrinin və müqəddəs yerlərin məhv edilməsi və dağıdılması haqqında” 25/27-C saylı Qətnamələr; 25-27 iyun 2002-ci ildə Sudan Respublikasının paytaxtı Xartum- da keçirilmiş İKT Xarici İşlər Nazirləri Şurasının 29-cu sessiya- sının Yekun Kommunikesinin 37-ci bəndi və “Ermənistan Res- publikasının Azərbaycan Respublikasına qarşı təcavüzü haq- qında” 20/29-P saylı və “Azərbaycan Respublikasına iqtisadi yardım göstərilməsi haqqında” 21/29-E saylı və “Ermənistanın Respublikasının Azərbaycan Respublikasına qarşı təcavüzünün Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri 34 www.elkhan-suleymanov.az nəticəsi kimi Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində İslam tarixi və mədəniyyət abidələrinin və müqəddəs yerlərin məhv edilməsi və dağıdılması haqqında” 11/29-C saylı Qətnamələr; 28-30 may 2003-cü ildə Tehranda (İran İslam Respublikası) ke- çirilmiş İKT Xarici İşlər Nazirləri Şurasının 30-cu sessiyasının Yekun Kommunikesinin 41-ci bəndi və “Ermənistan Respubli- kasının Azərbaycan Respublikasına qarşı təcavüzü haqqında” 13/30-P saylı və “Azərbaycan Respublikasına iqtisadi yardım göstərilməsi haqqında” 21/30-E saylı və “Ermənistan Respubli- kasının Azərbaycan Respublikasına qarşı təcavüzünün nəticəsi kimi Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində İslam tarixi və mədəniyyət abidələrinin və müqəddəs yerlərin məhv edilməsi və dağıdılması haqqında” 10/30-C saylı Qətnamələr; 28-30 iyun 2005-ci ildə Yəmən Respublikasının Səna şəhərində ke- çirilmiş İKT Xarici İşlər Nazirləri Şurasının 32-ci sessiyasının Yekun Kommunikesinin 40 və 41-ci bəndləri və “Ermənistan Respublikasının Azərbaycan Respublikasına qarşı təcavüzü haqqında” 9/32-P saylı və “Azərbaycan Respublikasına iqtisa- di yardım göstərilməsi haqqında” 10/32-E saylı Qətnamələr və “İslam müqəddəs yerlərinin qorunması haqqında” 2/32-C saylı qətnamənin “Ermənistan Respublikasının Azərbaycan Respub- likasına qarşı təcavüzünün nəticəsi kimi Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində İslam tarixi və mədəniyyət abidələrinin və müqəddəs yerlərin məhv edilməsi və dağıdılması haqqın- da” bölməsi; 19-21 iyul 2006-cı ildə Bakı, Azərbaycan Respub- likasında keçirilmiş İKT Xarici İşlər Nazirləri Şurasının 33-cü sessiyasının Bakı Bəyannaməsinin 14-cü bəndi və Yekun Kom- munikesinin 45 və 46-ci bəndləri və “Ermənistan Respublika- sının Azərbaycan Respublikasına qarşı təcavüzü haqqında” 9/33-P saylı və “Azərbaycan Respublikasına iqtisadi yardım göstərilməsi haqqında” 10/33-E saylı Qətnamələr və “İs- lam müqəddəs yerlərinin qorunması haqqında” 2/33-C saylı Qətnamənin “Ermənistan Respublikasının Azərbaycan Res- publikasına qarşı təcavüzünün nəticəsi kimi Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində İslam tarixi və mədəniyyət abidələrinin Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri 35 www.elkhan-suleymanov.az və müqəddəs yerlərin məhv edilməsi və dağıdılması haqqın- da” bölməsi; İKT-nin Baş Katibinin “Ermənistan Respublika- sının Azərbaycan Respublikasına qarşı təcavüzü haqqında” məruzəsi; 18-20 iyun 2008-ci ildə Uqandanın paytaxtı Kampala- da keçirilmiş İKT Xarici İşlər Nazirləri Şurasının 35-ci sessiyası- nın Kampala Bəyannaməsinin 25-ci bəndi və “Ermənistan Res- publikasının Azərbaycan Respublikasına qarşı təcavüzü haq- qında” 6/35-P saylı və İKT-yə üzv ölan və üzv olmayan ölkələrə və müsəlman icmalarına iqtisadi yardımın göstərilməsinə aid fəaliyyət haqqında” 3/35-E saylı qətnamənin Azərbaycan Res- publikasına iqtisadi yardımın göstərilməsi haqqında bölməsi və “İslam müqəddəs yerlərinin qorunması haqqında” 3/35-C saylı qətnamənin “Ermənistan Respublikasının Azərbaycan Respub- likasına qarşı təcavüzünün nəticəsi kimi Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində İslam tarixi və mədəniyyət abidələrinin və müqəddəs yerlərin məhv edilməsi və dağıdılması haqqın- da” bölməsi; 23-25 may 2009-cu ildə Dəməşq, Suriya Ərəb Res- publikasında keçirilmiş İKT Xarici İşlər Nazirləri Şurasının 36-cı sessiyasının “Ermənistan Respublikasının Azərbaycan Respublikasına qarşı təcavüzü haqqında” 9/36-P saylı və İKT- yə üzv ölan və üzv olmayan ölkələrə və müsəlman icmalarına iqtisadi yardımın göstərilməsinə aid fəaliyyət haqqında” 3/36-E saylı qətnamənin Azərbaycan Respublikasına iqtisadi yardımın göstərilməsi haqqında bölməsi və “İslam müqəddəs yerlərinin qorunması haqqında” 3/35-C saylı qətnamənin Ermənistan Res- publikasının Azərbaycan Respublikasına qarşı təcavüzünün nəticəsi kimi Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində İslam tarixi və mədəniyyət abidələrinin və müqəddəs yerlərin məhv edilməsi və dağıdılması haqqında” bölməsi; 18-20 may 2010- cu ildə Düşənbə, Tacikistan Respublikasında keçirilmiş İslam Konfransı Təşkilatı Xarici İşlər Nazirləri Şurasının 36-cı sessi- yasının Düşənbə Bəyannaməsinin müddəaları və “Ermənistan Respublikasının Azərbaycan Respublikasına qarşı təcavüzü haqqında” 10/37-P saylı qətnaməsi və İKT-yə üzv ölan və üzv olmayan ölkələrə və müsəlman icmalarına iqtisadi yardımın Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri 36 www.elkhan-suleymanov.az göstərilməsinə aid fəaliyyət haqqında” 6/37-E saylı qətnamənin Azərbaycan Respublikasına iqtisadi yardımın göstərilməsi haqqında bölməsi və “İslam müqəddəs yerlərinin qorunması haqqında”2/37-C saylı qətnamənin “Ermənistan Respublika- sının Azərbaycan Respublikasına qarşı təcavüzünün nəticəsi kimi Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində İslam tarixi və mədəniyyət abidələrinin və müqəddəs yerlərin məhv edilməsi və dağıdılması haqqında” bölməsi. Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə dair İKT-də qəbul olunmuş qərarlar və qətnamələrin müəyyən təsnifatını aparmaq olar: 1.“Ermənistanla Azərbaycan arasında münaqişə haqqında” və “Ermənistan Respublikasının Azərbaycan Respublikasına qarşı təcavüzü haqqında” qətnamələr; 2. “Azərbaycan Respublikasına İqtisadi yardım göstərilməsi haqqında” qətnamələr; 3. “Ermənistan Respublikasının Azərbaycan Respublika- sına qarşı təcavüzü nəticəsində Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində İslam tarixi və mədəniyyət abidələrinin məhv edilməsi və dağıdılması haqqında” Qətnamələr. Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə dair İKT tərəfindən qəbul olunmuş sənədlərin, o cümlədən qərarların və qətnamələrin məzmununu qısaca ifadə edərək, aşağıdakı nəticələrə gəlmək olar: - birincisi, İKT Ermənistan tərəfindən Azərbaycan torpaqla- rının işğal olunması faktını təsdiq edir (məsələn, bax 13-15 de- kabr 1994 –ci ildə Kasablanka, Mərakeşdə keçirilmiş İKT VII sammitinin Yekun kommünikesinin 8 bəndi; 12-13 noyabr 2000- ci ildə Doha, Qətərdə keçirilmiş İKT IX sammitinin Yekun kom- münikesinin 61 bəndi; 16-17 oktyabr 2003-cü ildə Malayziyada keçirilmiş İKT X sammitinin Yekun kommünikesinin 33 bəndi; 13-14 mart 2008-ci ildə Dakar, Seneqal Respublikasında keçiril- miş İKT XI sammitinin Yekun Kommünikesinin 61 bəndi və s.); - ikincisi, İKT Azərbaycan Respublikasına qarşı Ermənistanın təcavüzünü qətiyyətlə pisləyir və bu təcavüzə son qoyulma- Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri 37 www.elkhan-suleymanov.az sını tələb edir və bununla yanaşı həm də Ermənistanın silahlı qüvvələrinin bütün işğal olunmuş Azərbaycan torpaqlarından dərhal, tam və şərtsiz çıxarılmasını tələb edir; - üçüncüsü, İKT Ermənistanı təcavüzkar kimi tanıyaraq, BMT- nin Təhlükəsizlik Surasına Azərbaycana qarşı təcavüzün baş verməsi faktının tanınması və BMT-nin Nizamnaməsinin VII fəslinə uyğun olaraq BMT Təhlükəsizlik Surası tərəfindən özü- nün əvvəllər qəbul etdiyi qərarlarının təmin edilməsi məqsədilə müvafiq addımların atılması üçün müraciət etdi. Ermənistan tərəfindən müasir beynəlxalq hüquq norma və prinsiplərinin pozulması bu dövlətin beynəlxalq-hüquqi məsuliyyətini ya- radır. Bu halda həmin dövlətə qarşı BMT-nin Nizamnaməsinə uyğun olaraq BMT Təhlükəsizlik Surası tərəfindən beynəlxalq- hüquqi məcburetmə tədbirləri sisteminin tətbiq edilməsi tam hüquqauyğundur; - dördüncüsü, İKT tərəfindən Ermənistanın təcavüzkar dövlət kimi tanınması o demək idi ki, Ermənistan Respublikası birbaşa Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin iştirak- çısıdır. Bu fakt sonradan 2 dekabr 2008-ci ildə imzalanmış Mosk- va Bəyannaməsində öz əksini tapmışdır. Bu faktın beynəlxalq- hüquqi sənədlərdə əks olunmasının böyük əhəmiyyətı var. Belə ki, bu faktın etiraf edilməsi, guya ki, münaqişənin Azərbaycan və “Dağlıq Qarabağ”, mərkəz və əyalət arasında baş verməsinə dair erməni tərəfinin konsepsiyasının əsassız olmasını bir daha sübut edir; - beşincisi, İKT Ermənistanın silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunmuş ərazisində Azərbaycan əhalisinə qarşı edil- miş hərəkətləri insanlığa qarşı törədilmiş cinayətlər kimi qiymətləndirir. Bu fakt işğal olunmuş Azərbaycan ərazisində azərbaycanlı əhaliyə qarşı törədilmiş cinayətlərdə, o cümlədən Xocalıda mülki əhaliyə qarşı soyqırımın həyata keçirilməsində əli olan Ermənistanın rəsmi və vəzifəli şəxslərinin məsuliyyətə cəlb edilməsinin zərurətinə dair məsələnin qoyuluşu haqqında hüquqi əsaslar verir; - altıncısı, İKT Ermənistan və Azərbaycan arasında Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri 38 www.elkhan-suleymanov.az münaqişənin ədalətli və dinc yolla nizamlanmasının əsas prinsiplərini müəyyən edir. Bunlar dövlətlərin ərazi bütövlüyü və beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədlərin toxunulmazlığı prinsipləridir; - yeddincisi, İKT Ermənistanın hər hansı bir qanunsuz iqti- sadi fəaliyyətinə və Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində təbii resursların istismarına və İslam abidələri daxil olmaqla, Azərbaycanın mədəni və tarixi abidələrinin dağıdılması prakti- kasına son qoyulması zərurətini qeyd edir; - səkkizincisi, İKT yuxarıda qeyd olunan məqsədin həyata keçirilməsi üçün təşkilata üzv olan ölkələr tərəfindən əlaqələndirici addımların atılmasına dair qərar qəbul etmiş- dir. Xüsusilə qeyd etmək lazımdır ki, İKT öz qərarlarında Azərbaycan xalqı ilə digər beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində də öz həmrəyliyini göstərmək zərurətini qeyd edir. Belə ki, İKT-nın XI sammitinin kommünikesinin 61-ci bəndində qeyd olunur ki, İKT Azərbaycanın təşəbbüsü ilə irəli sürülmüş BMT Baş Assambleyasının “Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində vəziyyət” adlı layihəsinə öz dəstəyinin gücləndirilməsi zərurətinə razılığını ifadə etmişdir. Beləliklə, belə bir nəticəyə gəlmək olar ki, İKT qərarlarında və qətnamələrində Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə ədalətli beynəlxalq-hüquqi qiymət verilir və bu münaqişənin nizamlanmasının beynəlxalq-hüquqi əsasları müəyyən edilir. Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatı (ATƏT): Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ATƏT-in diqqət mərkəzində saxladığı məsələlərdən biri olmuşdur. Bu təşkilat münaqişənin həlli prosesində vasitəçilik missiyasını öz üzərinə götürmüş və bu istiqamətdə irəliləyişlər əldə olun- ması üçün müəyyən addımlar atmışdır. 1992-ci ilin fevralında ATƏM-in ilk missiyası Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə dair məruzə hazırlamaq məqsədilə Azərbaycana gəldi. Missiyanın məruzəsi Yüksək Vəzifəli Şəxslər Komitəsinin (YVŞK) fevral ayında Praqa şəhərində keçirilən iclasına təqdim Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri 39 www.elkhan-suleymanov.az olundu. Bu məruzədə Dağlıq Qarabağın Azərbaycan ərazisi ol- ması faktı bir daha təsdiqlənirdi. YVŞK münaqişənin nizamlan- masına sülh yolu ilə nail olmağın zəruriliyini də bəyan etmişdi. Martın 24-də ATƏM-in Xarici İşlər Nazirləri Şurası vəziyyəti müzakirə edərək münaqişənin sülh yolu ilə nizamlanmasını təmin etmək üçün YVŞK-nin zəmanəti əsasında Dağlıq Qa- rabağa dair sülh konfransının çağırılması barədə qərar qəbul etdi. Həmin il martın 24-də Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin sülh yolu ilə, danışıqlar vasitəsi ilə həlli üçün ATƏT-in Minsk qrupu yaradıldı. Konfransda ABŞ, Fransa, Almaniya, İtali- ya, Türkiyə, Çexiya-Slovakiya, Belarus, İsveç, Azərbaycan və Ermənistan nümayəndələrinin iştirakı nəzərdə tutulurdu. 1992-ci ilin mayında ATƏM-in Yüksək Vəzifəli Şəxslər Komitəsi tərəfındən konfransın təşkili və iclasın keçirilməsi şərtləri, eləcə də sədrin səlahiyyətlərini müəyyənləşdirən qərar qəbul olun- du. Minsk Konfransının keçirilməsi üçün yaradılan Minsk qrupu münaqişənin həlli prosesində iştirak etməli və nəticədə Minskdə bu münaqişənin həllinə dair yekun sənəd qəbul olun- malı idi [36]. ATƏT-in Nazirlər Şurası Dağlıq Qarabağda və onun ətrafında silahlı münaqişənin genişlənməsinin davam etməsi və bunun nəticəsində əhali arasında əziyyət çəkənlərin və insan tələfatının artması ilə əlaqədar dərin narahatlığını ifadə edir- di. Nazirlər Şurası münaqişənin davam etməsinin və daha da genişlənməsinin regional və beynəlxalq təhlükəsizliyə göstərə biləcəyi təsiri nəzərə alaraq, münaqişənin aradan qaldırılması yolları və vasitələrini geniş şəkildə müzakirəyə çıxardı, bütün tərəfləri təmkinli olmağa dəvət etdi. Nazirlər Şurası yenidən ən qəti şəkildə cavabdeh yerli komandirləri onların aktiv iş- tirakı ilə həyata keçirilməi təcili və effektiv atəşkəsə çağırdı. Siyasi və iqtisadi təzyiq tədbirlərinin dayandırılması da daxil olmaqla, etibarlı mühit və konstruktiv dialoq şəraitinin bərpa edilməsi çağırışı ilə müraciət etdi. Nazirlər Şurasında ATƏM çərçivəsində həyata keçirilən fəaliyyət nəzərdən keçirildi və YVŞK-in qəbul etdiyi qərarlar bütövlükdə bəyənildi. NK bu- Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri 40 www.elkhan-suleymanov.az nunla əlaqədar gördüyü tədbirlərə görə ATƏM-in fəaliyyətdə olan sədrinə minnətdarlıq ifadə edərək lazım olduqda ona bü- tün mümkün olan yardımı göstərməyə hazır olduğunu bəyan etdi. Nazirlər Şurası Avropa Birliyi və onun üzv dövlətləri, Müstəqil Dövlətlər Birliyinin üzv dövlətləri, Şimali Atlantika Əməkdaşlıq Şurasının üzvləri və, xüsusilə, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Katibi tərəfındən həyata keçirilən bir-birini ta- mamlayan səyləri alqışlayırdı. NK bununla əlaqədar ATƏM-in Fəaliyyətdə olan sədrindən Birləşmiş Millətlər Təşkilatı ilə sıx əlaqə saxlamağı və mütəmadi məlumat mübadiləsi təşkil etməyi xahiş etdi. Razılığa gəlindi ki, ATƏM bu münaqişə ilə bağlı sülh prosesinin inkişafı işində əsas rol oynamalıdır. Həmçinin, Dağ- lıq Qarabağda və onun ətrafında mövcud olan vəziyyət ATƏM tərəfindən növbəti tədbirlərin həyata keçirilməsini tələb edir. Nazirlər Şurası ATƏM-in Nazirlər Şurasının fəaliyyətdə olan sədri cənab İrci Dinstbirə, xüsusilə effektiv atəşkəsin əldə olun- ması və qorunub saxlanılması, həmçinin məsələnin sülh yolu ilə hərtərəfli nizamlanması üçün çərçivənin yaradılmasına kömək məqsədilə yaxın vaxtlarda regiona səfər etməyi tapşırdı. Nazirlər Şurası qəti əminlik ifadə edirdi ki, ATƏM-in himayəsi altında Dağlıq Qarabağ üzrə konfrans böhranın ATƏM-in prinsipləri, öhdəlikləri və müddəaları əsasında sülh yolu ilə nizama salınması məqsədilə danışıqlar üçün fəaliyyət göstərən forumu təmin edəcək. Nazirlər bununla əlaqədar ATƏM-in Nazirlər Şurasının fəaliyyətdə olan sədrindən mümkün qədər tez bir zamanda belə konfransı keçirməyi xahiş etdilər. Bundan əlavə nazirlər razılaşdılar ki, Minskdə keçiriləcək bu konfransın iştirakçıları Ermənistan, Azərbaycan, Belarus, Çexiya və Slova- kiya Federativ Respublikası, Fransa, Almaniya, İtaliya, Rusiya Federasiyası, İsveç, Türkiyə və Amerika Birləşmiş Ştatları ola- caq. Dağlıq Qarabağın seçilmiş və digər nümayəndələri maraqlı tərəf kimi konfransa onun Sədri tərəfindən iştirakçı dövlətlərlə məsləhətləşmələrdən sonra dəvət olunacaqlar. ATƏM-in Nazirlər Şurasının fəaliyyətdə olan sədri ATƏM-in himayəsi altında Dağlıq Qarabağ üzrə konfransın sədrini təyin edəcək. Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri 41 www.elkhan-suleymanov.az Nazirlər Şurası ATƏM-in bütün iştirakçı dövlətlərini və bütün maraqlı tərəfləri beynəlxalq nəzarət altında olan təhlükəsiz dəhlizlər daxil olmaqla surətli və effektiv vasitələrdən istifadə edərək, humanitar yardımla ona ehtiyacı olanların təmin edilməsi üçün bütün lazımi addımların atılmasına təkidlə ça- ğırdı. Nazirlər Şurası Ermənistan və Azərbaycanın ATƏM-in fəaliyyətdə olan sədrinin bu regiona missiyasına, həmçinin ATƏM şurasının razılaşdığı bütün fəaliyyətə tam kömək etmək öhdəliyini nəzərə aldı və məsələnin davamlı, sülh yolu ilə həll olunmasına nail olmaq məqsədilə hər iki tərəfi bu öhdəliyi fəal şəkildə yerinə yetirməyə dəvət etdi [36]. 1994-cü ilin dekabrında Budapeştdə ATƏM üzvü olan ölkə- lərin dövlət və hökumət başçılarının növbəti Zirvə Görüşü ke- çirildi. Zirvə toplantısının iştirakçıları Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsini də müzakirə edərək bu barədə qəbul olunmuş sənədlərə müvafiq bölmənin salınmasına razı- lıq verdilər. Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə bu sənədin Regional Məsələlər hissəsində "Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə əlaqədar ATƏM-in fəaliyyətinin intensivləşdirilməsi" adlı bölmə həsr edilmişdir. Bu bölmədə tərəflər arasında atəşkəsin əldə edilməsi alqışlanır və ATƏM-in fəaliyyətdə olan sədrinə Minsk Konfran- sı həmsədrlərinin təyin edilməsi tapşırılmışdır. Sənəddə deyilir: “Münaqişənin davam etməsi və bunun nəticəsində baş verən insan faciəsindən təəssüfləndiklərini ifadə edərək, iştirakçı dövlətlər ATƏM-in Minsk qrupu ilə əməkdaşlıqda Rusiya Fede- rasiyasının vasitəçilik səyləri nəticəsində 1994-cü il mayın 12-də razılaşdırılmış atəşkəsi münaqişə tərəflərinin təsdiqlədiyini al- qışlayırlar. Onlar Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Təhlükəsizlik Şu- rasının müvafiq qətnamələrinə sadiq qaldıqlarını təsdiqləyir və ATƏM-in münaqişənin sülh yolu ilə nizamlanmasına yönəlmiş səylərinə Təhlükəsizlik Şurasının göstərdiyi siyasi dəstəyi al- qışlayırlar. Bu məqsədlə onlar münaqişə tərəflərini birbaşa əlaqələr daxil olmaqla məsələnin mahiyyətinə dair daha inten- siv danışıqlara çağırırlar. Bu mənada onlar ATƏM-in səyləri və köməyini ikiqat gücləndirəcəklərinə söz verirlər. Onlar ATƏM- Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri 42 www.elkhan-suleymanov.az in Minsk qrupunun vasitəçilik səylərini qəti şəkildə bəyənir və Rusiya Federasiyasının həlledici yardımını və Minsk qrupunun digər fərdi üzvlərinin səylərini yüksək qiymətləndirirlər. On- lar bu səyləri ATƏM çərçivəsində əlaqələndirərək bir araya gətirmək qərarına gəlmişlər. Bu məqsədlə danışıqlar üçün va- hid və razılaşdırılmış baza yaratmaq, həmçinin bütün vasitəçilik və danışıqlar fəaliyyətinin tam şəkildə əlaqələndirilməsini təmin etmək məqsədilə, fəaliyyətdə olan sədrə, iştirakçı dövlətlərlə məsləhətləşmələr əsasında və mümkün qədər tez hərəkət etməklə, Minsk qrupunun həmsədrlərini təyin etməyi tapşırırlar. Həmsədrlər bütün danışıqlar səylərində ATƏM prinsiplərini və razılaşdırılmış mandatı əsas tutaraq, Minsk qrupunun görüşlərində birlikdə həmsədrlik və fəaliyyətdə olan sədrə birlikdə məruzə edəcəklər. Onlar işlərinin gedişi barəsində Daimi Şuraya müntəzəm olaraq məlumat verəcəklər. Bu səylər çərçivəsində ilk addım kimi, mövcud atəşkəsin da- vam etdirilməsinə kömək etmək məqsədilə Rusiya Federasi- yasının və Minsk qrupunun digər fərdi üzvlərinin dəstəyilə və onlarla əməkdaşlıq şəraitində təcili tədbirlərin görülməsini və əvvəllər vasitəçilik fəaliyyəti zamanı əldə olunmuş irəliləyişə əsaslanaraq həyata keçirilməsi bütün tərəflər üçün münaqişənin əsas nəticələrini aradan qaldırmağa və Minsk Konfransını çağır- mağa imkan verəcək silahlı münaqişənin dayandırılması haq- qında siyasi sazişin imzalanması məqsədilə tezliklə danışıqlar aparmağı Minsk qrupunun həmsədrlərinə tapşırırlar. Daha son- ra onlar Minsk Konfransının həmsədrlərindən, xüsusilə huma- nitar sahədə, inamın möhkəmləndirilməsi tədbirlərinin həyata keçirilməsi istiqamətində münaqişə tərəfləri ilə birgə işi davam etdirməyi xahiş edirlər. Onlar iştirakçı dövlətlər tərəfindən həm fərdi əsasda, həm də müvafiq beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində qaçqınların acınacaqlı vəziyyətini yüngülləşdirməyə xüsusi diqqət yetirmək şərtilə regionun əhalisinə humanitar yardımın göstərilməsi üzrə tədbirlərin həyata keçirilməsinin vacibliyini qeyd edirlər” [37]. Sənəddə münaqişənin həlli üçün sülhməramlı qüvvələrin Kataloq: files -> books -> file file -> ƏSƏRİn təkrar çapi və ya hər hansisa bir hiSSƏSİNİN Çapi qadağandir! file -> Təhsildə İkt html-in əsasları kursu üzrə VƏSAİt tərtib edənlər: Abdulla Qəhrəmanov file -> MEŞƏLİ KƏNDİNİn yay güNLƏRİ file -> "Mədəniyyətin üstünlüyu" "Journal of Democracy", 1995-ci il file -> Azərbaycan-Avrasiya Araşdırmaları Mərkəzinin Türk Dünyası Filologiyası sırasından Prof. Dr. Mustafa isen təZKİRƏDƏN file -> Elnur və Arzu pəncərə qonşuları idilər. Üz-üzə dayanmış binalarda yaşayırdılar. Onlar neçə vaxt idi ki, pəncərə qonşusu idilər. Ancaq bir-birilərindən xəbərləri belə yox idi file -> Şirvani Ədilli MƏNİm odlar diyarim file -> İntellektual-Elektron Kitabxananın təqdimatında file -> Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı ədəbi tənqiddə file -> Şahin Fazil Yüklə 20,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|