Hastaliklari

YAVAŞ VİRUS 

ENFEKSİYONLARI  

ve  

PRİON 

HASTALIKLARI 

     Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi 

       Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Viroloji Ünitesi 

            Doç. Dr.  Koray Ergünay 



Uzun inkübasyon dönemli (aylar - 

yıllar) 



Merkezi sinir sisteminde sınırlı  



Kronik klinik seyirli 



Yavaş ilerleyen dejeneratif 

değişiklikler 



Özgül bir tedavi yok 



Ölümcül 

 

Özellikler 

Etkenler 



Klasik  (konvansiyonel) ajanlar: 

Viruslar 

 



Atipik (konvansiyonel olmayan) 

ajanlar: Prionlar 

İnsanın yavaş virus 

enfeksiyonları 

Subakut Sklerozan 

Panensefalit (SSPE) 



Etken: 

Kızamık virus varyantı

 (M proteininden 

defektif) 



Nadir görülür (1/300.000) 



Enfeksiyondan 1-10 yıl sonra ortaya çıkar 



Progresif demyelinasyon  



Mental ve motor fonksiyon bozuklukları 



Kızamık aşılaması ile insidansta azalma 



BOS’ta yüksek kızamık virus antikor titreleri 

(BOS/serum indeksi hesaplanmalı) 

Progresif Multifokal 

Lökoensefalopati (PML) 



Etken:

 

Polyomaviruslardan  

                

JC virus 

 

            – latent enfeksiyon...  



Oligodendrositlerin 

ölümüne yol açan 

demiyelinizan hastalık 



Demans, spastisite, 

koordinasyon-mental 

bozukluklar, görme-

konuşma bozukluğu 



İmmün sistem bozukluğu 

olanlarda virusun 

reaktivasyonuna bağlı 

olarak oluşur...

 

Progresif Rubella Panensefaliti 

(PRP) 



Etken: Rubella virus  



Kronik, inflamatuvar, progresif 

hastalık 



Mental ve motor bozukluklar 



Çok nadir bir komplikasyon 



Konjenital veya postnatal rubella 

enfeksiyonunun geç bir 

komplikasyonu (8-19 yaş) 

Hayvanların yavaş virus 

enfeksiyonları 

Prionlar 



Protein-benzeri  

  materyal  

  (amiloid fibril) 



Nükleik asit içermez  



Bulaşıcı süngerimsi ensefalopati 

(“

Transmissible spongioform 

encephalopathy”

) etkenleri 



Dirençli  



Formaldehit 



Etanol 



Proteazlar 



Non-iyonik 

deterjanlar 



Ultraviyole, 

iyonize radyasyon 



Otoklav (klasik 

prosedür) 



Duyarlı 



Fenol 



Çamaşır suyu 



Aseton 



Üre 



Kuvvetli 

deterjanlar 



Otoklav (yüksek 

ısı ve uzun süre) 



Guanidin 

tiyosiyanat 

Prion Proteini (PrP) 



Normal form (

PrPc

) 



Sağlıklı hücrede doğal 

 

 

olarak üretilir

 



20.kromozomda bulunan bir gen 

(PRNP) tarafından kodlanır 

 



Nöron ve hematopoetik kök hücre 

yüzeyinde bulunur

 



Transmembran protein, hücreye 

glikozil-

inositol fosfolipid uçla bağlı

 



Sinaptik fonksiyona sahip 



Proteazlara duyarlı

 



Patojenik form 



İlk kez scrapie enf.da 

gösterilmiş (

PrP

sc

) 



Proteazlara dirençli 

(

PrP

res

) 



Hasta dokularda 

bulunur, birikerek 

amiloid plaklar 

oluşturur.

 

 

PrPc ile PrPsc 

arasındaki fark 

konformasyonel  

yapı farkıdır... 

Prionların replikasyon(?) modeli 



Çoğalma, normal proteini prion proteinine 

“

dönüştürmek

” şeklinde olur 



PrP

sc

, ‘kalıp’ görevi yapar (transdominant 

protein) 



PrPc ile birleşerek dimer oluşturur  



PrPc’yi proteaz-resistan hale dönüştürür 



Süreç bu şekilde artarak devam eder 

Sponjioform (Süngerimsi) 

ensefalopatiler 



Çok nadir , MSS ile sınırlı, bulaşıcı 



Uzun inkübasyon dönemi 



Nörodejenerasyon, nöron vakuolizasyonu



 

sponjioform değişiklikler, amiloid plaklar 



Sporadik, kazanılmış, kalıtsal formları vardır 



Konakta immün yanıt yok, inflammatuvar 

yanıt yok, interferon yanıtı yok, T ve B hücre 

üzerine etki yok 



Mikrobiyolojik tanı yöntemi yok 



Tanı; 



Klinik bulgular 



MSS örneklerinin immüno-histopatolojik 

yöntemlerle incelenmesi  

Sponjioform ensefalopatiler 

Hayvanların prion hastalıkları 



Scrapie (koyun, keçi)

 



Transmissible mink encephalopathy 

(vizon, sansar) 



Bovine spongioform encephalopathy 

(BSE) (Sığır, inek) 

İnsanda prion hastalıkları 

Kuru 



Tremor, ataksi, demans 



Kanibalizm ile bulaşma  

         (Papua Yeni Gine)  

 

 

Creutzfeldt – Jakob hastalığı (CJD) 



Demans, halüsinasyon, kişilik değişikliği, tremor, 

motor koord.bozukluğu, serebellar ataksi, felç, koma 



Tıbbi uygulamalarla bulaşma: kornea transpl., 

nöroşirürjik operasyonlar, kadavra büyüme hormonu 

nakli 

CJD Yeni varyantı (İnsan BSE) 

  



1996 



 İngiltere 



Gençlerde (<40 yaş) 



CJD bulguları + 

psikiyatrik bulgular + 

daha fazla PrP 

birikimi 



BSE’li hayvanın beyin 

ve sakatat tüketimi 

BSE’li sığırda prion dağılımı 



Fatal Familial Insomnia (FFI)

 

                PRNP gen mutasyonu 

 



Gerstmann-Sträussler-Scheinker 

sendromu (GSS) 

        Mutant PRNP geninin kalıtsal geçişi 

Laboratuvar Tanısı: 



Histopatolojik inceleme (post-mortem beyin dokusunda 

süngerimsi dejenerasyon ve PrPsc birikimi)  



Uyumlu bir klinik varlığında, tonsiller biyopsi örneğinde 

PrPsc pozitifliğinin saptanmasıyla beyin biyopsisine 

gerek kalmaksızın nvCJD tanısı konulabilir  



BOS belirleyicileri : 

(14-3-3 proteinlerinde artış, S-100, Nöron spesifik enolaz, C reaktif 

protein, İnterlökin-6) 



TSE sırasında eritroid hücre serisine özgül bir transkript olan 

“eritroid farklılaşması ile ilişkili faktör (EDRF)”ün ekspresyonunda 

dramatik bir azalma 



 prion hastalıkları için belirleyici ???  



PRNP genindeki nokta mutasyonlarının saptanması  



Protein Misfolding Cyclic Amplification (PMCA) 

CJD ‘de  süngerimsi değişiklikler 

Amiloid plaklar 

PrP’nin immünohistokimyasal 

boyanması 

   Protein Misfolding Cyclic Amplification