HEMODİYALİZ
( Fizyolojisi, tekniği
ve yöntemleri )
Prof. Dr. Mehmet Rıza Altıparmak
İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
İç Hastalıkları Anabilim Dalı
20. 11.2014
Böbrekler
• Retroperitoneal
bölgede
• 120 -150 gr
• İdrar oluşumu
Böbreğin işlevleri
1- Metabolik artık ürünlerin ( üremik toksinlerin ) atılımı
2- Su ve elektrolit dengesinin sağlanması
3- Asit - baz dengesinin sağlanması
4- Hormon üretimi ve metabolizmasına katkı ( eritropoetin, D vitamini )
5- Kan basıncının hormonal düzenlenmesi
6- Peptit hormonların yıkımı ( insülin, büyüme hormonu, parathormon )
7- İlaçlar, toksinler ve metabolitlerin detoksifikasyonu ve atılımı
Böbrek yetmezliği
1- Kronik böbrek yetmezliği
( geri dönüşümsüz / kalıcı )
2- Akut böbrek yetmezliği
( geri dönüşümlü / geçici )
Böbrek yetmezliğinde
yerine koyma tedavileri
1- Böbrek nakli
- canlıdan
- kadavradan
2- Diyaliz
- hemodiyaliz
- periton diyalizi
Hemodiyaliz prensipleri
1- Diffüzyon: solüt molekülleri ( toksinler )
2- Ultrafiltrasyon: su molekülleri
3- Konveksiyon: solüt molekülleri
1- Difüzyon
- su ve içinde moleküler
- yarı geçirgen bir membran
- konsantrasyon farkı
- uygun molekül büyüklüğü
Klasik ( aralıklı )
hemodiyaliz
2- Ultrafiltrasyon
- hidrostatik basınç farkı
- yarı geçirgen bir membran
- yüksek basınçtan düşük
basınca doğru su geçişi
3- Konveksiyon
- su ve içinde moleküler
- yarı geçirgen bir membran
- hidrostatik basınç farkı
- ultrafiltrasyon sırasında
suyun içinde eriyik halde
bulunan moleküllerin geçişi
Sürekli renal
replasman tedavisi
Hemodiyaliz
1-
Damar erişim yolu
- damar
- kateter
2-
Diyalizör / hemodiyaliz membranı
3-
Diyaliz suyu / diyalizat
4-
Antikoagülasyon
5-
Hemodiyaliz makinası
- kan akımı
- diyalizat oluşturma ve akımı
- güvenlik sistemi
1- Damar erişim yolu
( Arter ile ven arasında yol oluşturularak )
Damar erişim yolu
( Arter ile ven arasında yol oluşturularak )
Damar erişim yolu
( Arter ile ven arasında yol oluşturularak )
Damar erişim yolu
( Kateter ile )
Damar erişim yolu
( Kateter ile )
Damar erişim yolu
( Kateter ile )
2- Diyalizör / hemodiyaliz membranı
- Diyalizör ; diyaliz mebranının
içi boş liflerini içeren sert
poliüretan bir kılıftır.
- içini dolduran hacim : 150 ml
- yüzey alanı : 0.5 - 2.1 m
2
- sterilizasyon : gama ışınlama,
etilen oksit, buhar
Hemodiyaliz membranı
yapısı :
- selüloz
- modifiye selüloz
- sentetik ( polisulfon,
poliakrilnitril, poliamid,
polikarbonat,
polimetilmetakrillat )
Hemodiyaliz membran yapısı
Hatırlatma !
1 mm : 10
-3
m
1 µm : 10
-6
m
1 nm : 10
-9
m
1 A
0
: 10
-10
m
Difüzyon / hemodiyaliz membranı
- membran porları :
40- 60 A
0
( 4 - 6 nm )
Diyaliz membranı
Hemodiyaliz membran geçirgenliği
3- Diyaliz suyu / diyalizat
- Her bir hemodiyaliz seansında :
120 L su
( 500 ml / dak x 240 )
Diyaliz suyu / diyalizat
- suyun arıtma işlem aşamaları:
- mikrofiltreler ; partiküller
- aktif karbon ; kloramin, organik kirleticiler, klor
- daha küçük mikrofiltreler ; < 1 µm
- su yumuşatıcıları ; Ca, Mg, Fe, Mn
- ters ozmoz ; deiyonizasyon
- ultraviyole
18 Haziran 2010 Resmî Gazete Sayı : 27615
YÖNETMELİK
Sağlık Bakanlığından:
DİYALİZ MERKEZLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 –
(1) Bu Yönetmeliğin amacı; akut ve kronik böbrek yetmezliği
bulunan hastaların tedavilerini diyaliz yoluyla devam ettirmede, böbrek
nakline hazırlanmalarında ve gerekli diğer tıbbî durumlarda diyaliz
yöntemlerini uygulayacak merkezlerin, planlamalarına, açılmalarına,
faaliyetlerine, denetlenmelerine, merkezde ve merkezin denetiminde
görev alacak sağlık personelinin eğitimi ve sertifikalandırılmasına ilişkin
esas ve usûlleri belirlemektir.
Atıkların imhası
MADDE 30 –
(1) Kullanılan diyaliz sarf malzemesinin, diğer tıbbî
atıkların insan ve çevre sağlığını olumsuz etkilemeyecek
şekilde, kesici ve delici atıkların da sert plastik kutularda
muhafaza edilmeleri ve imhaları için 22/7/2005 tarihli ve
25883 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Tıbbi Atıkların
Kontrolü Yönetmeliğine uygun yöntemlerle
merkezden
uzaklaştırılması sağlanır. Diyaliz solüsyon bidonları ve
kuru birkarbonat kartuşları tıbbi atık kapsamında
değerlendirilmez.
MADDE 27 –
e
)
Hemodiyaliz çözeltilerinin dilüsyonunda kullanılan suyun
Avrupa Farmakopisinde belirtilen kimyasal ve bakteriyolojik
limitlerle uyumlu arıtılmış su olması gerekir.
Bu kapsamda
Bakanlıkça yürürlüğe konulan Su Arıtma Sistemi mevzuatına uygun
olmayan suyun kullanıldığının tespiti durumunda, su numunesi
tahlilleri tekrarlanır. Tekrarlanan sonuçlara göre bakteriyolojik
açıdan uygun olmayan su numunesi kullandığı saptanan merkezin
faaliyeti mevzuata uygun su sonucu gelene kadar durdurulur.
Endotoksin açısından uygun olmayan su numunesi kullandığı
saptanan merkez bir ay içerisinde endotoksin açısından uygun hale
getirilir. Uygun hale getirilemeyen merkezin, uygun su sonucu
gelene kadar yeni hasta kabulü durdurulur.
Su Arıtma Sistemi Yönergesi Bakanlığımız 28.10.2011 tarih ve 44047 sayılı
Makam Onayı ile Yürürlüğe Girmiştir.
SU ARITMA SİSTEMİ YÖNERGESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç ve kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve kapsam
Madde 1 – (1) Bu Yönergenin amacı; kamu ve özel diyaliz
merkezlerinde, hemodiyaliz çözeltilerinin seyreltilmesinde
kullanılan arıtılmış suyun
Avrupa Birliği Farmakopesinde
belirtilen kimyasal ve bakteriyolojik limitlerle uyumlu olması
için standartların belirlenmesini sağlamaktır.
(2) Bu Yönerge, hemodiyaliz uygulamaları için elde edilen
suyun en kaliteli ve en son teknolojik yöntemlerle elde
edilmesini esas alır.
(3) Bu Yönerge kamu ve özel diyaliz merkezlerini kapsar.
Avrupa Farmakopesine göre maksimum
bakteriyolojik düzeyler
- Mikrobiyal kontaminasyon (CFU/ml) :
< 100
- Bakteriyel endotoksin (IU/ml) :
< 0.25
Diyalizat
- Diyalizat : arıtılmış su + konsantreler
( elektrolitler, bikarbonat )
- Na : 132 - 135 mmol/L
K : 1 - 4 mmol/L
Mg : 0.25 - 0.75 mmol/L
Cl : 90 - 120 mmol/L
bikarbonat : 27 - 40 mmol/L
dekstroz : 0 - 5.5 mmol/L
pH : 7.1 - 7.3
Hemodiyaliz işlemi
4- Antikoagülasyon
- Heparin
- Düşük molekül ağırlıklı heparin
- Heparinsiz ( sık yıkama )
- Prostasiklin
- Danaproid
- Rekombinan hirudin
- Rejiyonel sitrat
5- Hemodiyaliz makinası
- Hemodiyaliz makinası :
1- Kan pompası
2- Diyalizat iletim sistemi
3- Hava dedektörü
4- Heparin pompası
5- Monitörler ( basınç, kan sızması, iletkenlik, hava )
Hemodiyaliz işlemi
Hemodiyaliz işlemi
Diyaliz makinesi
Diyaliz makinesi
Hemodiyaliz işlemi
- Klasik ( aralıklı ) hemodiyaliz ;
- 3 / 7, 4 - 6 saat
- difüzyon
- Sürekli renal replasman tedavisi ;
- akut böbrek yetmezlikli hemodinamisi bozuk hastalarda
- konveksiyon
Hemodiyaliz membran yapısı
Hemodiyaliz membran geçirgenliği
Son ırmak kuruduğunda,
son ağaç yok olduğunda, son balık öldüğünde ;
beyaz adam paranın yenmeyen birşey
olduğunu anlayacak.
Kızılderili atasözü
İnsanların kendi elleriyle yaptıkları yüzünden
karada ve denizde bozgun çıktı. Yaptıklarının
bir kısmını kendilerine tattırmaktadır ki
vazgeçsinler.
Rum Suresi
41.
ayet
Dostları ilə paylaş: |