International clinical guidelines
Yüklə 0,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
| lkin obyektiv müayin ( sas rtl r)
• Görm itiliyi (A:III) • Fiksasiyanın qiym tl ndirilm si (A:III) • B b yin reaksiyası (A:III) • Goz almasının v ziyy ti v h r k tliliyi (A:III) • Göz qapaqlarının, kirpikl rin, göz ya ı aparatının, orbitanın v sif tin müayin si (A:III) • Göz dibinin müayin si (A:III) • Sikloplegiyadan sonra refraksiyanın t yini (A:III)
Müalic y göst ri l r
• 10 ya a q d r uy un müalic ni t min etm li (A:III) • X st nin vizual, fiziki, sosial v psixoloji ehtiyaclarını, h mçinin x st üçün potensial riski v faydanı n z r almaqla müalic ni t yin etm li (A:III) • Müalic d sas m qs d fiksasiyanın ld olunması v ya görm itiliyinin normalla ması olmalı (A:III) • Maksimal görm itiliyi ld olunduqda müalic nı saxlamalı (A:III)
Sonrakı müayin l r • Növb ti müraci tl r zamanı a a ıdakılar n z r alınmalıdır: o okkluziyalarin miqdarı v /v ya eyn kd n istifad (A:III) o lav effektl r (d ri qa ınması, gözün qızarması, psixoloji diskomfort) (A:III) o h r bir gözun görm itiliyi, v ya fiksasiyasının v ziyy ti (A:III) o ortoforiyanın v ziyy ti (A:III) o göst ri uy un sikloplegiyadan sora refraksiyanı t krar t yin etm li ( n azı ild bir d f , lazım olduqda 4-6 aylıq intervalla) (A:III)
Aktiv müalic dövründ müayin l rarası intervallar
Ya Yüks k d r c li okkluziya (oyaq vaxtın 70%-i) Z if d r c li okkluziya (oyaq vaxtın 70%), v ya penalizasiya Cari müalic , v ya mü ahid 0-1
Bir neç günd n 4 h ft y d k 2-8 h ft 1-4 ay 1-2
2-8 h ft 2-4 ay
2-4 ay 2-3
3-12 h ft 2-4 ay
2-4 ay 3-4
4-16 h ft 2-6 ay
2-6 ay 4-5
4-16 h ft 2-6 ay
2-6 ay 5-7
6-16 h ft 2-6 ay
2-6 ay 7-9
8-16 h ft 3-6 ay
3-6 ay 9-dan
yuxarı 8-16 h ft 3-6 ay 3-6 ay
X st l rin maarifl ndirilm si
• Diaqnozu, x st liyin a ırlıq d r c sini, proqnozunu v x st nin müalic planını valideynl ri v /v ya himay si altında oldu u xsl r il müzakir etm li (A:III) • Zahiri, psixoloji, sosial v iqtisadi faktorlar n z r alınmaqla, x st , onun valideynl ri, ail üzvl ri, v ya himay si altında oldu u xsl r il yaxın münasib t qurmalı, h mçinin onların x st liyi, müalic nin mahiyy ti v m qs dini, onun faydasını v ver bil c k a ırla mlarını anladıqlarına min olmalı (A:III) • Valideynl r/himay si altında oldu u xsl r il potensial psixoloji lav effektl ri müzakir etm li (A:III)
• X st y , valideynl r / himay si altında olan xsl r uzunmüdd tli mü ahid v müayin l rin vacibliyini izah etm li (A:III)
Bakterial keratitl r ( lkin müayin ) (Qiym tl ndirm : A: Xüsusi il vacib, B: Vacib, C: Münasibdir, ancaq vacib deyil. D lilin qüvv si: I: Güclü, II: Z ruridir I olmadıqda, III: I v II olmadıqda müt x ssis r yi il razıla ma )
lkin subyektiv müayin • Okulyar lam tl r (A:III) • Simptomların ba lanmasına traf mühit amill rinin t siri (A:III) • vv l r keçirilmi göz x st likl rinin anamnezi (A:III) • Sistem anamnez (A:III) • Cari istifad olunan v t z likc istifad sin ba lanmı d rman vasit l ri (A:III) • D rman allergiyası (A:III)
lkin obyektiv müayin • X st nin ümumi görünü ü (B:III) • Sif tin müayin si (B:III) • Görm itiliyi (A:III) • Göz qapaqları açıq v qapalı v ziyy td (A:III) • Konyunktiva (A:III) • Nasolakrimal aparat (B:III) • Buynuz qi anın hissiyyatı (A:III) • Yarıqlı lampa il biomikroskopiya o Göz qapaqlarının k narı (A:III) o Konyunktiva (A:III) o Sklera (A:III) o Buynuz qi a (A:III) o Ön kamera (A:III) o ü varı cismin ön hiss si (A:III)
Diaqnostik testl r • Müraci t etmi x st l rin ks riyy tini yaxma götürm d n (bakterial kultura ld olunmadan) empirik müalic etm li. (A:III) • Yaxma v bakterial kultura üçün göst ri l r: o Müalic y ba lamazdan vv l mikrob m n li olmasına übh olan, görm y x t r yetir n v ya a ır d r c li keratitl r (A:III) o Buynuz qi anın d rin qatlarına do ru siray t ed n geni korneal infiltratlar (A:III) o Xroniki prossesl r (A:III) o Geni spektrli antibiotikl rl müalic y davamlı keratitl r (A:III) o Klinik lam tl rin sas n göb l k, amöb v ya mikobakteriya m n li olması t xmin edil n keratitl r (A:III)
• Bakterial keratitl r zamanı meydana g l n hipopion ad t n steril olur v mikrob m n li endoftalmitl r übh olmadıqda ön kamera mayesi v ya ü vari cisim müayin üçün götürülm m lidir (A:III)
• Bakterial kulturanın m hsuldarlı ını artırmaq m qs di il buynuz qi adan götürül n qa ıntı v ya yaxma birba a münasib qidalı mühit kilm lidir. (A:III) g r bu mümkün deyils , nümun l ri transport qidalı mühitl r km li. (A:III) ks t qdird yubanmadan onları inkubatora yerl dirm li, v ya laboratoriyaya gönd rm li. (A:III)
Müalic y göst ri l r • ks r hallarda antibiotik damcılarla h yata keçiril n müalic y üstünlük verilir (A:III) • Bakterial keratitl r übh olduqda empirik müalic kimi geni spektrli antibiotik damcılardan istifad etm li (A:III) • A ır keratitl r ( d rin stromal z d l nm , v ya ölçüsü 2 mm-d n artıq olan defektl r) zamanı birinci saat müdd tind z rb dozası olaraq h r 5-15 d qiq müdd tind , sonra is 15 d qiq d n bir olmaqla damcıları davam etm li. Orta a ır keratitl r üçün damcıların istifad rejiminin tezliyi uy un qaydada azaldılmalıdır. (A:III) • Gonokok m n li keratitl r zamanı sistem müalic h yata keçirm li (A:III) • g r 48 saat müdd tind yax ıla ma v ya stabill m olmazsa, ilkin terapiyanı d yi m li (A:III) • Damcı killi kortikosteroidl rl müalic olunan x st l rd bakterial keratit übh olarsa, kortikosteroidl ri azaltmalı v ya saxlamalı (A:III) • Buynuz qi ada olan infiltrat görm oxu üz rind olarsa, n azı 2-3 gün müdd tind antibiotikl rin istifad si artırılmaq rti il müalic y damcı killi kortikosteroidl ri lav etm k olar.Damcı killi antibiotikl ri t dric n azaltmaq rti il yüks k dozada istifad etm yi davam etm li. (A:III) • Kortikosteroidl rin istifad sinin I-II günü müdd tind x st l ri maüyin etm li (A:III)
Bakterial keratitl r (Müalic y dair tövsiyy l r)
(Qiym tl ndirm : A: Xüsusi il vacib, B: Vacib, C: Münasibdir, ancaq vacib deyil. D lilin qüvv si: I: Güclü, II: Z ruridir I olmadıqda, III: I v II olmadıqda müt x ssis r yi il razıla ma )
Növb ti müayin • Müayin l rin tezliyi x st liyin a ırlıq d r c sind n asılıdır v a ır hallarda klinik yax ıla ma v stabill m qeyd olunana q d r x st l ri n azı günd bir d f müayin etm li (A:III)
X st l rin maarifl ndirilm si • Bakterial keratitl rin destruktiv t bi ti v t cili müalic nin vacibliyi bar d x st l ri m lumatlandırmalı (A:III)
• Görm qabiliyy tinin daimi itm si v görm nin g l c k reabilitasiya m s l l rini x st l rl müzakir etm li (A:III) • Kontakt linzalardan istifad ed n x st l ri kontakt linzaları yatark n çıxarmadıqda v lazımı gigiyena qaydalarına ciddi riay t etm dikd mümkün infeksion riskin artması bar d m lumatlandırmalı (A:III) • g r ciddi görm qüsurlu v ya kor olmu x st l ri c rrahi üsulla görm l rini b rpa etm k mümkün deyils , o zaman onları reabilitasiya kursuna gönd rm li (A:III)
Bakterial keratitl rin antibiotik müalic si Mikroorganizm Antibiotik Topikal konsentrasiya Subkoyunktival doza Heç bir mikroorganizm t yin edilm dikd , v ya mikroorganizml rin müxt lif tipl ri Sefazolin tobramisin il / Gentamisin v ya Fluoroxinolonlar 50mg/ml
9-14 mg/ml 3 v ya 5 mg/ml 100 mg/0,5 ml 20 mg/0,5 ml
Gram müsb t koklar Sefazolin Vankomisin* Bacitrasin* Miksofloksasin v ya Gatifloksasin 50 mg/ml 15-50 mg/ml 10 000 TV
3 v ya 5 mg/ml 100 mg/0,5 ml 25 mg/0,5 ml
Tobramisin /Gentamisin Seftazidim Fluoroxinolonlar 9-14 mg/ml 50 mg/ml 3 v ya 5 mg/ml 20 mg/0,5 ml 100 mg/0,5 ml
Gram m nfi koklar** Seftriakson Seftazidim Fluoroxinolonlar 50 mg/ml 50 mg/ml 3 v ya 5 mg/mg 100 mg/ 0,5 ml 100 mg/ml Qeyri v r m mikobakteriyaları Amikasin Klaritromisin*** Fluoroxinolonlar 20-40 mg/ml
3 v ya 5 mg/ml 20 mg /0,5 ml
Nicardia Amikasin Trimetoprim / Sulfa metaksszol: Trimetoprim Sulfametoksozol 20-40 mg/ml
16 mg/ml 80 mg/ml 20 mg / 0,5 ml
* Rexistent Enterokok v Stafilokok tamları v penisillin qar ı allergiya zamanı. Vankomisin v Bacitrasinin heç bir gram m nfi aktivliyi olmadı ından onlardan bakterial keratitl rin empirik müalic sind t k agent kimi istifad olunmamalıdır.
** Gonokok infeksiyasına übh olduqda sistem terapiya z ruridir. *** Ya lılarda oral sistem terapiya üçün doza h r 12 saatdan bir 500 mg-dır.Damcı killi preparatlarla müalic nin b zi üstünlükl ri var idi ancaq, bu damcıların qiciqlandırıcı xüsusiyy tin gör klinik istifad si m hdudla dırılıb. Blefaritl r ( lkin v sonrakı müayin l r)
(Qiym tl ndirm : A: Xüsusi il vacib, B: Vacib, C: Münasibdir, ancaq vacib deyil. D lilin qüvv si: I: Güclü, II: Z ruridir I olmadıqda, III: I v II olmadıqda müt x ssis r yi il razıla ma )
lkin Subyektiv müayin • Göz simptomları v lam tl ri (A:III) • Simptomların müdd ti (A:III) • Bir v ya iki t r fli olması (A:III) • Qıcıqlandırıcı amill r ( sigaret ç km , allergenl r, kül k, kontakt linza, quru hava, dieta, spirtli içkil r.) (A:III) • Sistem x st likl rl laq dar simptomlar ( sızanaqlar, allergiya) (A:III) • Cari v vv lki sitem v damcı killi d rman vasit l rinin q bulu (A:III) • Pedikulyozlu xsl rl kontakt (C:III) • Okulyar anamnez ( keçirilmi c rrahi m liyyat, radiasion v ya kimy vi travma) (A:III) • Sistem anamnez ( akne, roseasea v ekzema kimi dermotoloji x st likl r, h mçinin izotretionin kimi d rmanların q bulu ) (A:III)
lkin Obyektiv müayin • Görm itiliyi (A:III) • Xarici müayin o D ri (A:III) o Göz qapaqları (A:I) • Yarıqlı lampa il biomikroskopiya o Göz ya ı t b q si (A:III) o Göz qapaqlarının ön v arxa k narları (A:III) o Kirpikl r (A:III) o Tarsal konyunktiva (A:III) o Bulbar konyunktiva (A:III) o Buynuz qi a (A:III)
Diaqnstik testl r • Bakterial kulturanın müayin si a ır iltihabı gedi li, v müalic y davamlı xronik blefariti olan x st l r üçün göst ri dir. (A:III) • Assimmetriya qeyd olunan hallarda, h mçinin müalic y rezistent v ya yunifokal t krarlanan xalazionlarda karsinomanın mümkünlüyünü istisna etm k üçün göz qapaqlarının biopsiyası h yata keçirilm lidir. (A:II) • g r piy v zi hüceyr l rinin karsinomasından übh l nirsinizs , biopsiyadan vv l patoloqldan m sl h t alınmalıdır. (A:II)
Müalic y göst ri l r • Blefaritl rin müalic sin göz qapaqlarının gigiyenasına riay t etm kd n ba lamalı (A:III) • Stafilokok m n li blefaritl rin müalic si günd bir d f v ya daha çox olmaqla, bir h ft v ya daha artıq müdd t göz qapaqlarına eritromisin m lh minin t yini il h yata keçirm li (A:III) • Xronik simptomarı v lam tl ri göz qapaqlarının gigiyenasına riay t olunmaqla aradan qalxmayan v meybom v zil rinin disfunksiyası olan x st l r oral tetrasiklin t yin oluna bil r (A:III) • Damcı killi kortikosteroidl rin qısa müdd tli istifad si göz qapaqlarının v göz almasının ön seqmentinin iltihabında faydalı ola bil r. g r mümkündürs , kortikosteroidl ri minimal effektiv dozada v qısa müdd t rzind t yin etm li (A:III)
Sonrakı müayin l r • Növb ti müraci tl r zamanı a a ıdakılar n z r alınmalıdır o nterval anamnez (A:III) o Görm itiliyi(A:III) o Xarici müayin (A:III) o Yarıqlı lampa biomikroskopiyası (A:III)
X st l rin maarifl ndirilm si • X st l ri x st lik prossesinin xronik gedi i v t krar olunması bar d m lumatlandırmalı (A:III) • X st liyin simptomlarının tez-tez z ifl m si, ancaq nadir hallarda aradan qalxması bar d x st l ri m lumatlandırmalı (A:III)
Katarakta ( lkin v sonraki müayin l r) (Qiym tl ndirm : A: Xüsusi il vacib, B: Vacib, C: Münasibdir, ancaq vacib deyil. D lilin qüvv si: I: Güclü, II: Z ruridir I olmadıqda, III: I v II olmadıqda müt x ssis r yi il razıla ma )
lkin Subyektiv müayin • Simptomlar (A:II) • Oculyar anamnez(A:III) • Sistem anamnez (A:III) • Vizual funksional statusun qiym tl ndirilm si (A:II)
lkin Obyektiv muayin • Görm itiliyi korreksiya il (A:III) • Maksimal visual korreksiya (göst ri olduqda refraksiya il ) (A:III) • Göz almasının v ziyy ti v h r k tliliyi(A:III) • B b k reaksiyası v funksiyaları(A:III) • GDT-nin ölçülm si(A:III) • Xarici müayin (A:III) • Yarıqlı lampa biomikroskopiyası (A:III) • Göz dibinin müayin si (gen lmi b b kl ) (A:III)
• Fiziki v qli sa lamlı ın uy un aspektl rinin qiym tl ndirilm si (B:III)
Müalic y göst ri l r • Katarakta c rrahiyy si mümkün olan yax ıla manı t min etdiyind n, görm qabiliyy ti x st ni qane etm dikd c rrahi m liyyat göst ri dir (A:II) • Katarakta c rrahiyy si, h mçinin büllürla laq dar x st likl rin v ya görm üçün potünsial h miyy t malik göz dibinın müayin si t l b olunan hallarda göst ri dir (A:III) • C rrahi m liyyat a a ıdakı hallarda h yata keçirilm m lidir: (A:III) • Eyn kl r v ya dig r vasit l r x st nin ehtiyacını öd y c k s viyy d görm sini t min ed rs , c rrahi m liyyatdan sonra görm funksiyasının artmayaca ı t qdird ; ümumi v ya göz m n li probleml ri olan x st l rin c rrahi m liyyatı u ursuz olaca ı ehtimal edildikd ; m liyyatdan sonra uy un müalic nin aparılması mümkün olmadıqda. • C rrahi m liyyat üçün göst ri l r h r iki göz üçün eynidir(A:II) ( binokulyar funksiyaya olan t l bl r n z r alınmaqla)
m liyyatdan vv lki müayin m liyyatı h yata keçir n c rrah a a ıdakılara cavbadehdir:
•
• Müayin zamanı ld olunmu n tic l rin d qiqliyin v c rrahi m liyyata göst ri oldu una min olmalı (A:III) • X st ni mümkün risk, m liyyatın faydası v gözl nil n n tic l ri bar d m lumatlandırmalı (A:III)
• OL seçimi daxil olmaqla, m liyyatın gedi ini qisaca v dürüst izah etm li (A:III) • m liyyat önc si v diaqnostik müayin l rin n tic l rini x st y izah etm li (A:III) • X st y m liyyatdan sonrakı müayin v müalic planını qısaca v dürüst izah etm li (A:III)
Sonrakı müayin l r • Yüks k riskli x st l r m liyyatdan sonrakı 24 saat müdd tind mü ahid olunmalı (A:III) • Dig r x st l r m liyyatdan sonrakı 48 saat müdd tind mü ah d olunmalı (A:III) • m liyyatdan sonrakı müayin l r a a ıdakılardan ibar t olmalıdır: o nterval anmnez, yeni simptomlar v m liyyatdan sonra t yin olunmu d rmanların istifad si bar d m lumat daxil olmaqla (A:III) o X st l rin görm qabiliyy tinin müayin si (A:III) o Görm funksiyalarının müayin si ( görm itiliyi, d likli ekran testi) (A:III) o GDT-nin ölçülm si (A:III) o Yarıqlı lampa biomikroskopiyası (A:III)
Nd: YAG Lazer kapsulotomiyası • Arxa kapsulun bulanması n tic sind x st ni qane etm y n görm qabiliyy tinin z ifl m si v ya göz dibinin müayin si vacib olan hallarda Nd: YAG lazer kapsulotomiyasını h yata keçirm li (A:III) • ü vari cismin arxa qopması, tor qi anın de ilm si v qopması, h mçinin bu simptomlar mü ahid olunan t qdird t xir salınmadan h yata keçiril c k müayin bar d x st ni m lumatlandırmalı (A:III)
X st l rin maarifl ndirilm si • Funksional c h td n monookulyar olan x st l rl m liyyatın faydası v kor olmaq riski daxil olmaqla, ba v r bil c k mümkün riskl ri müzakir etm li (A:III)
Konyunktivitl r ( lkin v Sonrakı müayin l r) (Qiym tl ndirm : A: Xüsusi il vacib, B: Vacib, C: Münasibdir, ancaq vacib deyil. D lilin qüvv si: I: Güclü, II: Z ruridir I olmadıqda, III: I v II olmadıqda müt x ssis r yi il razıla ma )
lkin subyektiv müayin • Okulyar simptom v lam tl r ( qa ınma, ifrazat, qızartı, a rı, fotofobia, görm nin bulanması) (A:III) • Simptomların müdd ti (A:III) • Bir v ya iki t r fli olması (A:III) • frazatın xarakteri (A:III) • Yoluxmu xsl rl kontakt (A:III) • Travma (mexaniki, kimy vi, ultrab növ yi) (A:III) • Kotakt linzalardan istifad (linzanın tipi, gigiyena v istifad rejimi) (A:III) • Sistem x st likl rl potensial laq si olan simptom v lam tl r ( sidik-cinsiyy t orqanlarından ifrazat, disuriya, yuxarı t n ffüs yollarının infeksiyası, d ri v selikli qi aların z d l nm si) (A:III) • Allergiya, astma, ekzema (A:III) • Yerli v ümumi preparatların istifad si (A:III) • xsi gigiyena vasit l rinin istifad si (A:III) • Okulyar anamnez ( vv l r keçiril n konyunktivitl r (A:III) v c rrahi m liyyatlar) (B:III) • Ümumi anamnez ( immun v ziyy t v mümkün sistem x st likl r) (B:III) • Sosial anamnez ( siqaret ç km , v rdi l r v hobbil r, s yah t v seksual aktivlik) (C:III)
lkin obyektiv müayin • Görm itiliyi (A:III) • Xarici müayin o Regional limfaadenopatiya (xüsusi il periokulyar) (A:III) o D ri (A:III) o Göz qapaqlarının v gözün köm kçi aparatının qüsurları (A:III) o Konyunktiva (A:III) • Yarıqlı lampa biomikroskopiyası o Göz qapaqlarının kirpik k narları (A:III) o Kirpikl r (A:III) o Göz ya ı nöqt l ri v kanalları (B:III) o Tarzal v ta konyunktivası (A:II) o Bulbar konyunktiva / limb (A:II) o Buynuz qi a (A:I) o Ön kamera / qüzehli qi a (A:III) o R ngl yici madd l rl test (konyuntiva v buynuz qi a) (A:III)
Diaqnostik testl r • Yenido ulmu ların infeksion koyunktivitl rin übh olduqda kultura, yaxmanın sitoloji v xüsusi r ngl yici metodlarla müayin si göst ri dir (A:I) • Qonokokk m n li konyunktivitl r übh olduqda yaxmanın sitoloji v xüsusi r ngl yici metodlarla müayin si tövsiyy olunur (A:III) • Ya lıların v yenido ulmu ların xlamidial konyunktivitl rini immunodiaqnostik test v /v ya kultura il sübüt etm li (A:I) • Aktiv iltihabi prosses olan gözı rd okulyar çapıqla an pemfiqoid übh olduqda bulbar konyunktivanın v limb yaxın z d l nm mi nahiyy d n nümun biopsiya üçün götürülm lidir (A:III)
• Piy v zil rinin karsinomasına übh olduqda biopsiya üçün material göz qapa ının bütün qatları daxil olmaqla tam qalınlı ında götürülm lidir (A:II)
Müalic y tövsiyy l r • Neisseria gonorrhoeae (A:I) v ya Chlamydia trachomatis m n li konyunktivitl rd sistem antibiotikl rd n istifad etm li. (A:III) • Konyunktivitl r cinsi yolla ötürül n x st likl rl laq dar olduqda x st liyin t krarlanmasının v yayılmasının qar ısını almaq üçün cinsi partnyorları müalic etm li v x st l ri, h mçinin onların seksual partnyorlarını uy un müt x ssisin müayin sin gönd rm li (A:III) • Sistem x st likl rin t zahürü mü ahid edil n x st l ri uy un müt x ssisin müayin sin gönd rm li (A:III)
Sonrakı müayin l r • Sonrakı müraci tl r zamanı a a ıdakıları n z r almalı: o nterval anamnez (A:III) o Görm itiliyi (A:III) o Yarıqlı lampa il biomikroskopiya (A:III) X st l rin maarifl ndirilm si Kataloq: dynamic dynamic -> Transplantologiya 2014. № P. 6-11 dynamic -> Tibbi Cİhazlar ile yapilan gözlemselçalişmalar iÇİn başvuru rehberi dynamic -> Neurological exam dynamic -> Ganoderma lucidum İngilizce: Reishi, Red Lingzhi dynamic -> Specification data product Name Versi-Foam® Systems 1, 9, 15 and 50 Class I disposable Foam Kits Manufacturer dynamic -> Learners often have specific, immediate, and unique learning needs arising from their interests, personal goals, tasks, or assignments dynamic -> Melaleuca alternifolia (Maiden and Betche) Cheel Yüklə 0,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|