lkin obyektiv müayin ( sas rtl r)
• Görm itiliyi (A:III)
• Fiksasiyanın qiym tl ndirilm si (A:III)
• B b yin reaksiyası (A:III)
• Goz almasının v ziyy ti v h r k tliliyi (A:III)
• Göz qapaqlarının, kirpikl rin, göz ya ı aparatının, orbitanın v sif tin müayin si (A:III)
• Göz dibinin müayin si (A:III)
• Sikloplegiyadan sonra refraksiyanın t yini (A:III)
Müalic y göst ri l r
• 10 ya a q d r uy un müalic ni t min etm li (A:III)
• X st nin vizual, fiziki, sosial v psixoloji ehtiyaclarını, h mçinin x st üçün potensial riski v
faydanı n z r almaqla müalic ni t yin etm li (A:III)
• Müalic d sas m qs d fiksasiyanın ld olunması v ya görm itiliyinin normalla ması olmalı
(A:III)
• Maksimal görm itiliyi ld olunduqda müalic nı saxlamalı (A:III)
Sonrakı müayin l r
• Növb ti müraci tl r zamanı a a ıdakılar n z r alınmalıdır:
o
okkluziyalarin miqdarı v /v ya eyn kd n istifad (A:III)
o
lav effektl r (d ri qa ınması, gözün qızarması, psixoloji diskomfort) (A:III)
o
h r bir gözun görm itiliyi, v ya fiksasiyasının v ziyy ti (A:III)
o
ortoforiyanın v ziyy ti (A:III)
o
göst ri uy un sikloplegiyadan sora refraksiyanı t krar t yin etm li ( n azı ild bir d f ,
lazım olduqda 4-6 aylıq intervalla) (A:III)
Aktiv müalic dövründ müayin l rarası intervallar
Ya
Yüks k d r c li okkluziya
(oyaq vaxtın 70%-i)
Z if d r c li okkluziya
(oyaq vaxtın 70%),
v ya penalizasiya
Cari müalic , v ya
mü ahid
0-1
Bir neç günd n 4 h ft y d k
2-8 h ft
1-4 ay
1-2
2-8 h ft
2-4 ay
2-4 ay
2-3
3-12 h ft
2-4 ay
2-4 ay
3-4
4-16 h ft
2-6 ay
2-6 ay
4-5
4-16 h ft
2-6 ay
2-6 ay
5-7
6-16 h ft
2-6 ay
2-6 ay
7-9
8-16 h ft
3-6 ay
3-6 ay
9-dan
yuxarı
8-16 h ft
3-6 ay
3-6 ay
X st l rin maarifl ndirilm si
• Diaqnozu, x st liyin a ırlıq d r c sini, proqnozunu v x st nin müalic planını valideynl ri v /v
ya himay si altında oldu u xsl r il müzakir etm li (A:III)
• Zahiri, psixoloji, sosial v iqtisadi faktorlar n z r alınmaqla, x st , onun valideynl ri, ail üzvl ri,
v ya himay si altında oldu u xsl r il yaxın münasib t qurmalı, h mçinin onların x st liyi,
müalic nin mahiyy ti v m qs dini, onun faydasını v ver bil c k a ırla mlarını anladıqlarına
min olmalı (A:III)
• Valideynl r/himay si altında oldu u xsl r il potensial psixoloji lav effektl ri müzakir etm li
(A:III)
• X st y , valideynl r / himay si altında olan xsl r uzunmüdd tli mü ahid v müayin l rin
vacibliyini izah etm li (A:III)
Bakterial keratitl r ( lkin müayin )
(Qiym tl ndirm : A: Xüsusi il vacib, B: Vacib, C: Münasibdir, ancaq vacib deyil.
D lilin qüvv si: I: Güclü, II: Z ruridir I olmadıqda, III: I v II olmadıqda müt x ssis r yi il razıla ma )
lkin subyektiv müayin
• Okulyar lam tl r (A:III)
• Simptomların ba lanmasına traf mühit amill rinin t siri (A:III)
•
vv l r keçirilmi göz x st likl rinin anamnezi (A:III)
• Sistem anamnez (A:III)
• Cari istifad olunan v t z likc istifad sin ba lanmı d rman vasit l ri (A:III)
• D rman allergiyası (A:III)
lkin obyektiv müayin
• X st nin ümumi görünü ü (B:III)
• Sif tin müayin si (B:III)
• Görm itiliyi (A:III)
• Göz qapaqları açıq v qapalı v ziyy td (A:III)
• Konyunktiva (A:III)
• Nasolakrimal aparat (B:III)
• Buynuz qi anın hissiyyatı (A:III)
• Yarıqlı lampa il biomikroskopiya
o
Göz qapaqlarının k narı (A:III)
o
Konyunktiva (A:III)
o
Sklera (A:III)
o
Buynuz qi a (A:III)
o
Ön kamera (A:III)
o
ü varı cismin ön hiss si (A:III)
Diaqnostik testl r
• Müraci t etmi x st l rin ks riyy tini yaxma götürm d n (bakterial kultura ld olunmadan) empirik
müalic etm li. (A:III)
• Yaxma v bakterial kultura üçün göst ri l r:
o
Müalic y ba lamazdan vv l mikrob m n li olmasına übh olan, görm y x t r yetir n
v ya a ır d r c li keratitl r (A:III)
o
Buynuz qi anın d rin qatlarına do ru siray t ed n geni korneal infiltratlar (A:III)
o
Xroniki prossesl r (A:III)
o
Geni spektrli antibiotikl rl müalic y davamlı keratitl r (A:III)
o
Klinik lam tl rin sas n göb l k, amöb v ya mikobakteriya m n li olması t xmin
edil n keratitl r (A:III)
• Bakterial keratitl r zamanı meydana g l n hipopion ad t n steril olur v mikrob m n li
endoftalmitl r übh olmadıqda ön kamera mayesi v ya ü vari cisim müayin üçün
götürülm m lidir (A:III)
• Bakterial kulturanın m hsuldarlı ını artırmaq m qs di il buynuz qi adan götürül n qa ıntı v ya
yaxma birba a münasib qidalı mühit kilm lidir. (A:III) g r bu mümkün deyils , nümun l ri
transport qidalı mühitl r km li. (A:III) ks t qdird yubanmadan onları inkubatora yerl dirm li,
v ya laboratoriyaya gönd rm li. (A:III)
Müalic y göst ri l r
•
ks r hallarda antibiotik damcılarla h yata keçiril n müalic y üstünlük verilir (A:III)
• Bakterial keratitl r übh olduqda empirik müalic kimi geni spektrli antibiotik damcılardan
istifad etm li (A:III)
• A ır keratitl r ( d rin stromal z d l nm , v ya ölçüsü 2 mm-d n artıq olan defektl r) zamanı
birinci saat müdd tind z rb dozası olaraq h r 5-15 d qiq müdd tind , sonra is 15 d qiq d n
bir olmaqla damcıları davam etm li. Orta a ır keratitl r üçün damcıların istifad rejiminin tezliyi
uy un qaydada azaldılmalıdır. (A:III)
• Gonokok m n li keratitl r zamanı sistem müalic h yata keçirm li (A:III)
•
g r 48 saat müdd tind yax ıla ma v ya stabill m olmazsa, ilkin terapiyanı d yi m li (A:III)
• Damcı killi kortikosteroidl rl müalic olunan x st l rd bakterial keratit übh olarsa,
kortikosteroidl ri azaltmalı v ya saxlamalı (A:III)
• Buynuz qi ada olan infiltrat görm oxu üz rind olarsa, n azı 2-3 gün müdd tind antibiotikl rin
istifad si artırılmaq rti il müalic y damcı killi kortikosteroidl ri lav etm k olar.Damcı
killi antibiotikl ri t dric n azaltmaq rti il yüks k dozada istifad etm yi davam etm li. (A:III)
• Kortikosteroidl rin istifad sinin I-II günü müdd tind x st l ri maüyin etm li (A:III)
Bakterial keratitl r
(Müalic y dair tövsiyy l r)
(Qiym tl ndirm : A: Xüsusi il vacib, B: Vacib, C: Münasibdir, ancaq vacib deyil.
D lilin qüvv si: I: Güclü, II: Z ruridir I olmadıqda, III: I v II olmadıqda müt x ssis r yi il razıla ma )
Növb ti müayin
• Müayin l rin tezliyi x st liyin a ırlıq d r c sind n asılıdır v a ır hallarda klinik yax ıla ma v
stabill m qeyd olunana q d r x st l ri n azı günd bir d f müayin etm li (A:III)
X st l rin maarifl ndirilm si
• Bakterial keratitl rin destruktiv t bi ti v t cili müalic nin vacibliyi bar d x st l ri
m lumatlandırmalı (A:III)
• Görm qabiliyy tinin daimi itm si v görm nin g l c k reabilitasiya m s l l rini x st l rl
müzakir etm li (A:III)
• Kontakt linzalardan istifad ed n x st l ri kontakt linzaları yatark n çıxarmadıqda v lazımı
gigiyena qaydalarına ciddi riay t etm dikd mümkün infeksion riskin artması bar d
m lumatlandırmalı (A:III)
•
g r ciddi görm qüsurlu v ya kor olmu x st l ri c rrahi üsulla görm l rini b rpa etm k
mümkün deyils , o zaman onları reabilitasiya kursuna gönd rm li (A:III)
Bakterial keratitl rin antibiotik müalic si
Mikroorganizm
Antibiotik
Topikal konsentrasiya
Subkoyunktival doza
Heç bir mikroorganizm
t yin edilm dikd , v
ya mikroorganizml rin
müxt lif tipl ri
Sefazolin tobramisin
il /
Gentamisin v ya
Fluoroxinolonlar
50mg/ml
9-14 mg/ml
3 v ya 5 mg/ml
100 mg/0,5 ml
20 mg/0,5 ml
Gram müsb t koklar
Sefazolin
Vankomisin*
Bacitrasin*
Miksofloksasin v ya
Gatifloksasin
50 mg/ml
15-50 mg/ml
10 000 TV
3 v ya 5 mg/ml
100 mg/0,5 ml
25 mg/0,5 ml
Gram m nfi çöpl r
Tobramisin
/Gentamisin
Seftazidim
Fluoroxinolonlar
9-14 mg/ml
50 mg/ml
3 v ya 5 mg/ml
20 mg/0,5 ml
100 mg/0,5 ml
Gram m nfi koklar**
Seftriakson
Seftazidim
Fluoroxinolonlar
50 mg/ml
50 mg/ml
3 v ya 5 mg/mg
100 mg/ 0,5 ml
100 mg/ml
Qeyri v r m
mikobakteriyaları
Amikasin
Klaritromisin***
Fluoroxinolonlar
20-40 mg/ml
3 v ya 5 mg/ml
20 mg /0,5 ml
Nicardia
Amikasin
Trimetoprim / Sulfa
metaksszol:
Trimetoprim
Sulfametoksozol
20-40 mg/ml
16 mg/ml
80 mg/ml
20 mg / 0,5 ml
* Rexistent Enterokok v Stafilokok tamları v penisillin qar ı allergiya zamanı.
Vankomisin v Bacitrasinin heç bir gram m nfi aktivliyi olmadı ından onlardan bakterial keratitl rin
empirik müalic sind t k agent kimi istifad olunmamalıdır.
** Gonokok infeksiyasına übh olduqda sistem terapiya z ruridir.
*** Ya lılarda oral sistem terapiya üçün doza h r 12 saatdan bir 500 mg-dır.Damcı killi preparatlarla
müalic nin b zi üstünlükl ri var idi ancaq, bu damcıların qiciqlandırıcı xüsusiyy tin gör klinik istifad si
m hdudla dırılıb.
Blefaritl r ( lkin v sonrakı müayin l r)
(Qiym tl ndirm : A: Xüsusi il vacib, B: Vacib, C: Münasibdir, ancaq vacib deyil.
D lilin qüvv si: I: Güclü, II: Z ruridir I olmadıqda, III: I v II olmadıqda müt x ssis r yi il razıla ma )
lkin Subyektiv müayin
• Göz simptomları v lam tl ri (A:III)
• Simptomların müdd ti (A:III)
• Bir v ya iki t r fli olması (A:III)
• Qıcıqlandırıcı amill r ( sigaret ç km , allergenl r, kül k, kontakt linza, quru hava, dieta, spirtli
içkil r.) (A:III)
• Sistem x st likl rl laq dar simptomlar ( sızanaqlar, allergiya) (A:III)
• Cari v vv lki sitem v damcı killi d rman vasit l rinin q bulu (A:III)
• Pedikulyozlu xsl rl kontakt (C:III)
• Okulyar anamnez ( keçirilmi c rrahi m liyyat, radiasion v ya kimy vi travma) (A:III)
• Sistem anamnez ( akne, roseasea v ekzema kimi dermotoloji x st likl r, h mçinin izotretionin
kimi d rmanların q bulu ) (A:III)
lkin Obyektiv müayin
• Görm itiliyi (A:III)
• Xarici müayin
o
D ri (A:III)
o
Göz qapaqları (A:I)
• Yarıqlı lampa il biomikroskopiya
o
Göz ya ı t b q si (A:III)
o
Göz qapaqlarının ön v arxa k narları (A:III)
o
Kirpikl r (A:III)
o
Tarsal konyunktiva (A:III)
o
Bulbar konyunktiva (A:III)
o
Buynuz qi a (A:III)
Diaqnstik testl r
• Bakterial kulturanın müayin si a ır iltihabı gedi li, v müalic y davamlı xronik blefariti olan
x st l r üçün göst ri dir. (A:III)
• Assimmetriya qeyd olunan hallarda, h mçinin müalic y rezistent v ya yunifokal t krarlanan
xalazionlarda karsinomanın mümkünlüyünü istisna etm k üçün göz qapaqlarının biopsiyası h yata
keçirilm lidir. (A:II)
•
g r piy v zi hüceyr l rinin karsinomasından übh l nirsinizs , biopsiyadan vv l patoloqldan
m sl h t alınmalıdır. (A:II)
Müalic y göst ri l r
• Blefaritl rin müalic sin göz qapaqlarının gigiyenasına riay t etm kd n ba lamalı (A:III)
• Stafilokok m n li blefaritl rin müalic si günd bir d f v ya daha çox olmaqla, bir h ft v ya
daha artıq müdd t göz qapaqlarına eritromisin m lh minin t yini il h yata keçirm li (A:III)
• Xronik simptomarı v lam tl ri göz qapaqlarının gigiyenasına riay t olunmaqla aradan
qalxmayan v meybom v zil rinin disfunksiyası olan x st l r oral tetrasiklin t yin oluna bil r
(A:III)
• Damcı killi kortikosteroidl rin qısa müdd tli istifad si göz qapaqlarının v göz almasının ön
seqmentinin iltihabında faydalı ola bil r. g r mümkündürs , kortikosteroidl ri minimal effektiv
dozada v qısa müdd t rzind t yin etm li (A:III)
Sonrakı müayin l r
• Növb ti müraci tl r zamanı a a ıdakılar n z r alınmalıdır
o
nterval anamnez (A:III)
o
Görm itiliyi(A:III)
o
Xarici müayin (A:III)
o
Yarıqlı lampa biomikroskopiyası (A:III)
X st l rin maarifl ndirilm si
• X st l ri x st lik prossesinin xronik gedi i v t krar olunması bar d m lumatlandırmalı (A:III)
• X st liyin simptomlarının tez-tez z ifl m si, ancaq nadir hallarda aradan qalxması bar d x st l ri
m lumatlandırmalı (A:III)
Katarakta ( lkin v sonraki müayin l r)
(Qiym tl ndirm : A: Xüsusi il vacib, B: Vacib, C: Münasibdir, ancaq vacib deyil.
D lilin qüvv si: I: Güclü, II: Z ruridir I olmadıqda, III: I v II olmadıqda müt x ssis r yi il razıla ma )
lkin Subyektiv müayin
• Simptomlar (A:II)
• Oculyar anamnez(A:III)
• Sistem anamnez (A:III)
• Vizual funksional statusun qiym tl ndirilm si (A:II)
lkin Obyektiv muayin
• Görm itiliyi korreksiya il (A:III)
• Maksimal visual korreksiya (göst ri olduqda refraksiya il ) (A:III)
• Göz almasının v ziyy ti v h r k tliliyi(A:III)
• B b k reaksiyası v funksiyaları(A:III)
• GDT-nin ölçülm si(A:III)
• Xarici müayin (A:III)
• Yarıqlı lampa biomikroskopiyası (A:III)
• Göz dibinin müayin si (gen lmi b b kl ) (A:III)
• Fiziki v qli sa lamlı ın uy un aspektl rinin qiym tl ndirilm si (B:III)
Müalic y göst ri l r
• Katarakta c rrahiyy si mümkün olan yax ıla manı t min etdiyind n, görm qabiliyy ti x st ni
qane etm dikd c rrahi m liyyat göst ri dir (A:II)
• Katarakta c rrahiyy si, h mçinin büllürla laq dar x st likl rin v ya görm üçün potünsial
h miyy t malik göz dibinın müayin si t l b olunan hallarda göst ri dir (A:III)
• C rrahi m liyyat a a ıdakı hallarda h yata keçirilm m lidir: (A:III)
• Eyn kl r v ya dig r vasit l r x st nin ehtiyacını öd y c k s viyy d görm sini t min ed rs ,
c rrahi m liyyatdan sonra görm funksiyasının artmayaca ı t qdird ; ümumi v ya göz m n li
probleml ri olan x st l rin c rrahi m liyyatı u ursuz olaca ı ehtimal edildikd ; m liyyatdan
sonra uy un müalic nin aparılması mümkün olmadıqda.
• C rrahi m liyyat üçün göst ri l r h r iki göz üçün eynidir(A:II) ( binokulyar funksiyaya olan
t l bl r n z r alınmaqla)
m liyyatdan vv lki müayin
m liyyatı h yata keçir n c rrah a a ıdakılara cavbadehdir:
•
m liyyatdan vv l x st ni müayin etm li (A:III)
• Müayin zamanı ld olunmu n tic l rin d qiqliyin v c rrahi m liyyata göst ri oldu una
min olmalı (A:III)
• X st ni mümkün risk, m liyyatın faydası v gözl nil n n tic l ri bar d m lumatlandırmalı
(A:III)
•
OL seçimi daxil olmaqla, m liyyatın gedi ini qisaca v dürüst izah etm li (A:III)
•
m liyyat önc si v diaqnostik müayin l rin n tic l rini x st y izah etm li (A:III)
• X st y m liyyatdan sonrakı müayin v müalic planını qısaca v dürüst izah etm li (A:III)
Sonrakı müayin l r
• Yüks k riskli x st l r m liyyatdan sonrakı 24 saat müdd tind mü ahid olunmalı (A:III)
• Dig r x st l r m liyyatdan sonrakı 48 saat müdd tind mü ah d olunmalı (A:III)
•
m liyyatdan sonrakı müayin l r a a ıdakılardan ibar t olmalıdır:
o
nterval anmnez, yeni simptomlar v m liyyatdan sonra t yin olunmu d rmanların istifad si
bar d m lumat daxil olmaqla (A:III)
o
X st l rin görm qabiliyy tinin müayin si (A:III)
o
Görm funksiyalarının müayin si ( görm itiliyi, d likli ekran testi) (A:III)
o
GDT-nin ölçülm si (A:III)
o
Yarıqlı lampa biomikroskopiyası (A:III)
Nd: YAG Lazer kapsulotomiyası
• Arxa kapsulun bulanması n tic sind x st ni qane etm y n görm qabiliyy tinin z ifl m si v ya
göz dibinin müayin si vacib olan hallarda Nd: YAG lazer kapsulotomiyasını h yata keçirm li
(A:III)
•
ü vari cismin arxa qopması, tor qi anın de ilm si v qopması, h mçinin bu simptomlar
mü ahid olunan t qdird t xir salınmadan h yata keçiril c k müayin bar d x st ni
m lumatlandırmalı (A:III)
X st l rin maarifl ndirilm si
• Funksional c h td n monookulyar olan x st l rl m liyyatın faydası v kor olmaq riski daxil
olmaqla, ba v r bil c k mümkün riskl ri müzakir etm li (A:III)
Konyunktivitl r ( lkin v Sonrakı müayin l r)
(Qiym tl ndirm : A: Xüsusi il vacib, B: Vacib, C: Münasibdir, ancaq vacib deyil.
D lilin qüvv si: I: Güclü, II: Z ruridir I olmadıqda, III: I v II olmadıqda müt x ssis r yi il razıla ma )
lkin subyektiv müayin
• Okulyar simptom v lam tl r ( qa ınma, ifrazat, qızartı, a rı, fotofobia,
görm nin bulanması) (A:III)
• Simptomların müdd ti (A:III)
• Bir v ya iki t r fli olması (A:III)
•
frazatın xarakteri (A:III)
• Yoluxmu xsl rl kontakt (A:III)
• Travma (mexaniki, kimy vi, ultrab növ yi) (A:III)
• Kotakt linzalardan istifad (linzanın tipi, gigiyena v istifad rejimi) (A:III)
• Sistem x st likl rl potensial laq si olan simptom v lam tl r ( sidik-cinsiyy t orqanlarından
ifrazat, disuriya, yuxarı t n ffüs yollarının infeksiyası, d ri v selikli qi aların z d l nm si) (A:III)
• Allergiya, astma, ekzema (A:III)
• Yerli v ümumi preparatların istifad si (A:III)
•
xsi gigiyena vasit l rinin istifad si (A:III)
• Okulyar anamnez ( vv l r keçiril n konyunktivitl r (A:III) v c rrahi m liyyatlar) (B:III)
• Ümumi anamnez ( immun v ziyy t v mümkün sistem x st likl r) (B:III)
• Sosial anamnez ( siqaret ç km , v rdi l r v hobbil r, s yah t v seksual aktivlik) (C:III)
lkin obyektiv müayin
• Görm itiliyi (A:III)
• Xarici müayin
o
Regional limfaadenopatiya (xüsusi il periokulyar) (A:III)
o
D ri (A:III)
o
Göz qapaqlarının v gözün köm kçi aparatının qüsurları (A:III)
o
Konyunktiva (A:III)
• Yarıqlı lampa biomikroskopiyası
o
Göz qapaqlarının kirpik k narları (A:III)
o
Kirpikl r (A:III)
o
Göz ya ı nöqt l ri v kanalları (B:III)
o
Tarzal v ta konyunktivası (A:II)
o
Bulbar konyunktiva / limb (A:II)
o
Buynuz qi a (A:I)
o
Ön kamera / qüzehli qi a (A:III)
o
R ngl yici madd l rl test (konyuntiva v buynuz qi a) (A:III)
Diaqnostik testl r
• Yenido ulmu ların infeksion koyunktivitl rin übh olduqda kultura, yaxmanın sitoloji v xüsusi
r ngl yici metodlarla müayin si göst ri dir (A:I)
• Qonokokk m n li konyunktivitl r übh olduqda yaxmanın sitoloji v xüsusi r ngl yici
metodlarla müayin si tövsiyy olunur (A:III)
• Ya lıların v yenido ulmu ların xlamidial konyunktivitl rini immunodiaqnostik test v /v ya
kultura il sübüt etm li (A:I)
• Aktiv iltihabi prosses olan gözı rd okulyar çapıqla an pemfiqoid übh olduqda bulbar
konyunktivanın v limb yaxın z d l nm mi nahiyy d n nümun biopsiya üçün götürülm lidir
(A:III)
• Piy v zil rinin karsinomasına übh olduqda biopsiya üçün material göz qapa ının bütün qatları
daxil olmaqla tam qalınlı ında götürülm lidir (A:II)
Müalic y tövsiyy l r
• Neisseria gonorrhoeae (A:I) v ya Chlamydia trachomatis m n li konyunktivitl rd sistem
antibiotikl rd n istifad etm li. (A:III)
• Konyunktivitl r cinsi yolla ötürül n x st likl rl laq dar olduqda x st liyin t krarlanmasının v
yayılmasının qar ısını almaq üçün cinsi partnyorları müalic etm li v x st l ri, h mçinin onların
seksual partnyorlarını uy un müt x ssisin müayin sin gönd rm li (A:III)
• Sistem x st likl rin t zahürü mü ahid edil n x st l ri uy un müt x ssisin müayin sin
gönd rm li (A:III)
Sonrakı müayin l r
• Sonrakı müraci tl r zamanı a a ıdakıları n z r almalı:
o
nterval anamnez (A:III)
o
Görm itiliyi (A:III)
o
Yarıqlı lampa il biomikroskopiya (A:III)
X st l rin maarifl ndirilm si Dostları ilə paylaş: |