Jaxon Arxivlari tarixi

---

Mavzu: o’rta asrlarda Yevropada arxiv ishi
Jaxon Arxivlari tarixi

---

O’RTA ASRLARDA YEVROPADA ARXIV ISHI
REJA:
1. YEVROPADA ARXIVLARNING PAYDO BO’LISHI
2. KOHINLAR ARXIVI 
3. SHOX SROYLAR VA SHAHARLAR ARXIVI

---

Oʻrta asr
, oʻrta asrlar — tarix fanida jahon tarixining qadimgi
dunyo tarixi bilan yangi tarix oraligʻidagi davrni ifodalash uchun
qabul qilingan atama. Oʻrta asr tushunchasi 15—16-asrlarda
italyan tarixchilari asarlarida vujudga kelgan, fanda 18-asrdan
qaror topgan. Dastlab Gʻarbiy Yevropa mamlakatlari tarixiga
nisbatan ishlatilgan. Oʻrta asrlar V asrdan XV asrgacha boʻlgan
davrni oʻz ichiga oladi. Milodiy 476-yilda gʻarbiy rim imperiyasi
qulagandan soʻng oʻrta asrlar boshlangan. Oʻrta asrlar 2 davrga
boʻlinadi:ilk oʻrta asrlar va rivojlangan oʻrta asrlarga boʻlinadi.
Ilk oʻrta asrlar davri V-XI asrlarni oʻz ichiga oladi. Rivojlangan
oʻrta asrlar esa XI-XV asrlarni oʻz ichiga oladi

---

Cherkov. 1054 yildagi boʻlinish (boʻlinish) xristian cherkovining ikkita
asosiy tarmogʻi – Gʻarbiy Yevropada Rim-katolik cherkovi va Sharqiy
Yevropada pravoslav cherkovining shakllanishiga olib keldi. Evropada klassik
o'rta asrlar davrida katolik cherkovi o'z kuchiga erishdi. U inson hayotining
barcha sohalariga ta'sir ko'rsatdi. Hukmdorlar uning boyligi bilan solishtira
olmadilar - cherkov har bir mamlakatdagi barcha yerlarning 1/3 qismiga ega
edi.
XI asrdan 15-asrgacha bo'lgan 400 yil davomida salib yurishlarining
butun turkumi bo'lib o'tdi. Ular katolik cherkovi tomonidan Muqaddas qabrni
himoya qilish shiori ostida musulmon mamlakatlariga qarshi uyushtirilgan.
Aslida, bu yangi hududlarni egallashga urinish edi. Butun Evropadan ritsarlar
bu yurishlarga borishdi. Yosh jangchilar uchun bunday sarguzashtda qatnashish
ularning jasoratini isbotlash va ritsarlik darajasini tasdiqlash uchun zaruriy
shart edi.

---

Bu davrda G’arbiy Yevropaning aksariyat davlatlarida markazlashgan
hokimiyat kuchaydi, milliy davlatlar (Angliya, Fransiya, Germaniya va boshqalar)
shakllanib, mustahkamlana boshlaydi. Yirik feodallarning qirolga qaramligi
kuchaydi. Biroq, podshohning kuchi hali ham haqiqiy mutlaq emas. Mulk-vakillik
monarxiyalari davri keladi. Aynan shu davrda hokimiyatlarning boʻlinishi tamoyilini
amalda tatbiq etish boshlandi va birinchi parlamentlar – qirol hokimiyatini sezilarli
darajada
cheklovchi
sinfiy
vakillik
organlari
vujudga
keldi.
Bunday
parlamentlarning eng birinchisi - Kortes Ispaniyada (12-asr oxiri - 12-asr boshlari)
paydo boʻlgan. 1265 yilda Angliyada parlament paydo bo'ldi. XIV asrda. G'arbiy
Yevropaning aksariyat davlatlarida parlamentlar allaqachon tashkil etilgan. Avvaliga
parlamentlarning ishi hech qanday tarzda tartibga solinmagan, majlislar sanasi ham,
ularni o‘tkazish tartibi ham belgilanmagan - bularning barchasini qirol aniq
vaziyatga qarab hal qilgan. Biroq, o'shanda ham bu deputatlar tomonidan ko'rib
chiqilgan eng muhim va doimiy masala - soliqlar bo'ldi.