Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas
DƏRMAN VASİTƏLƏRİNƏ QARŞI
Yüklə 1,13 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- VMB-nin dərmanlara qarşı həssaslığı saxlanılmış formasında cərrahi müalicə Müalicədə uğursuzluq riski .
- Vərəmin residiv vermə riski olan xəstələr.
- Mono- və polirezistent vərəm və cərrahiyyə Müalicədə uğursuzluq riski.
- Vərəmin residiv vermə riski.
- Vərəmin fəsadları.
- HƏSSASLIĞI SAXLANILMIŞ VƏ MONO- VƏ POLİREZİSTENT VƏRƏM XƏSTƏLƏRDƏ CƏRRAHİ MÜALİCƏ ÜÇÜN GÖSTƏRİŞLƏR
- VMB-nin 1-ci sıra dərmanlara həssaslığı spektrinin saxlandığı xəstələrin müalicəsində uğursuz nəticə olduğu hallarda
- ÇDD, GDD OLAN AĞCİYƏR VƏRƏMİ XƏSTƏLƏRİNDƏ CƏRRAHİ MÜALİCƏ ÜÇÜN GÖSTƏRİŞLƏR
- Cərrahi müdaxilələrin aparılması müddətləri
- Müalicə nəticələrinin uğursuz olması ehtimalı yüksək olan xəstələrdə cərrahi müdaxilələrin müddəti
- Residiv ehtimalı və qalıq dəyişiklikləri yüksək olan vərəmli xəstələrdə cərrahi müdaxilələrə ayrılan müddət
- Vərəmin fəsadlarına görə aparılan cərrahi müdaxilələrin müddəti
- Ağciyər vərəmi olan xəstələrə cərrahi müdaxilələrin aparılmasına dair əks-göstərişlər
- Cərrahi müalicəyə göstərişləri olan xəstələrdə ağciyərin və ürəyin funksional vəziyyətinin qiymətləndirilməsi
DƏRMAN VASİTƏLƏRİNƏ QARŞI MÜXTƏLİF FORMALI REZİSTENTLİYİ OLAN AĞCİYƏR VƏRƏM XƏSTƏLƏRİNİN MÜALİCƏSİNDƏ CƏRRAHİYYƏNİN ROLU Dərman vasitələrinə qarşı rezistentlik müalicə uğursuzluğunun əsas risk amilidir və əksər hallarda cərrahi müdaxiləyə göstəriş olur. Lakin cərrahi əməliyyatdan istifadə etmək ehtiyacı vərəmin istənilən formasının müalicəsi zamanı yarana bilər.
ilə müalicəsi zamanı cərrahi müdaxilələrə göstərişlər nadir hallarda əmələ gəlir. Bu, 1-ci sıra dərman vasitələri ilə müalicənin yüksək effektivliyi ilə bağlıdır. Uğursuzluğa, bir qayda olaraq, dərmanlara qarşı rezistentliyin əmələ gəlməsi səbəb olur və bu hallarda müalicə “Ağciyər vərəminin kimyəvi terapiyası üzrə klinik protokol”a uyğun
bax: “Ağciyər vərəminin kimyəvi terapiyası üzrə klinik protokol” Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi. Bakı. - 2011. - 32 səh.
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S əhiyy
ə Nazirliyinin İctimai S əhi yy
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 13 şəkildə davam etdirilməlidir. Lakin bəzi hallarda müalicə uğursuzluğu dərmanlara davamlılığın əmələ gəlməsi ilə əlaqədar olmaya bilər və bu da cərrahi müdaxilə üçün göstəriş ola bilər. Vərəmin residiv vermə riski olan xəstələr. Bu qrupa müalicə əsnasında bakteriya ifrazı kəsilmiş, lakin ağciyər toxumasında böyük ehtimalla residivlə nəticələnə bilən qalıq dəyişiklikləri formalaşan xəstələr aiddir 17 . Belə dəyişikliklərə iri tuberkulomalar və qalın divarlı kavernalar aiddir (B). Vərəmin fəsadları. Bu qrup xəstələrdə, digər qruplarda olduğu kimi, vərəmin fəsadları (spontan pnevmotoraks, plevranın empieması, ağciyər qanaxması) əmələ gəldiyi halda təcili cərrahi müdaxilə göstərişdir. Mono- və polirezistent vərəm və cərrahiyyə Müalicədə uğursuzluq riski. Bu qrupa vərəm əleyhinə dərmanlara qarşı müxtəlif spektrli rezistentliyi olan, lakin müştərək olaraq izoniazidlə rifampisinə qarşı davamlılığı olmayan xəstələr daxildir. Mahiyyət etibarı ilə bu, ÇDD VMB-nin formalaşmasında aralıq mərhələdir. Bu qrup xəstələrin müalicə sxemində 2-ci sıra dərman vasitələri istifadə edildiyi hallarda onlara qarşı da rezistentliyin formalaşması ehtimalı artır. Buna görə müalicə nəticələrinin və cərrahi müdaxilənin proqnozlaşdırılması nəinki müalicə uğursuzluğunun qarşısının alınmasında, eləcə də rezistentliyi daha yüksək – ÇDD VMB və GDD VMB-dən vərəm formalarının əmələ gəlməsinin qarşısının alınmasında da mühüm rol oynayır. Bu qrupda uğursuz müalicənin proqnozlaşdırılması ÇDD olan xəstələrdə olduğu kimi eyni prinsiplərə əsaslanır. Bir qayda olaraq, müalicə uğursuzluqları ÇDD vərəmin formalaşmasına gətirir və belə xəstələr “Ağciyər vərəminin kimyəvi terapiyası üzrə klinik protokol”a uyğun olaraq sonrakı müalicəyə keçirilirlər. Müəyyən hallarda DD-nin spektrinin dəyişməz qalmasına baxmayaraq bakteriya ifrazının dayanması müşahidə edilmir. Belə hallarda da cərrahi müalicə üçün göstərişlər yarana bilər. Belə vəziyyəti proqnozlaşdırmaq çətin olduğundan uğursuz müalicə faktı qeyd edildikdən sonra ÇDD vərəmin empirik müalicəsi haqqında
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S əhiyy
ə Nazirliyinin İctimai S əhi yy
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 14 qərar qəbul edilmədiyi hallarda cərrahi müdaxiləyə göstəriş verilə bilər. Vərəmin residiv vermə riski. Bir sıra hallarda, bakteriya ifrazının dayanmasına baxmayaraq, polirezistent vərəmli xəstələrdə iri tuberkuloma və qalın divarlı kavernalar şəklində qalıq dəyişikliklər formalaşa bilər və bunlar gələcəkdə vərəmin residivinə səbəb ola bilər. Belə hallarda residivin qarşısının alınması məqsədi ilə cərrahi müdaxiləyə ehtiyac əmələ gələ bilər. Vərəmin fəsadları. Bu qrup xəstələrdə cərrahi müalicəyə göstəriş vərəmin fəsadlarının əmələ gəlməsi zamanı ortaya çıxa bilər. ÇDD və ya GDD vərəm və cərrahiyyə 1-ci sıra vərəm əleyhinə dərmanlarla müalicənin nəticələri qənaətbəxş olmadığı hallarda 2-ci sıra vərəm əleyhinə dərmanlardan maksimum geniş şəkildə istifadə olunur. Lakin son illərdə onların effektivliyinin azalması meyilləri müşahidə olunur. Bu səbəbdən belə xəstələrin müalicəsində cərrahi müdaxilənin rolu kəskin şəkildə artır. Fəsadların yüksək riskinə baxmayaraq bəzi xəstələr üçün cərrahi müdaxilə seçim üsulu kimi qalmaqdadır. Ümumiyyətlə, ÇDD/GDD olan xəstələrə cərrahi müdaxilə müalicənin effektinin artmasına və onların sağ qalmaq ehtimalının artmasına imkan verir. ÇDD olan xəstələrin müalicəsi zamanı cərrahi müdaxilə üçün göstərişlər digər DD formalarda olduğu kimi müəyyənləşdirilir:
Vərəmin residiv vermə riski
Vərəmin fəsadlaşması ÇDD və GDD olan hər bir xəstənin müalicə proqramının tərtib edilməsində proqnozlaşdırmanın rolu çox böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S
əhiyy ə Nazirliyinin İctimai S əhi
yy ə v
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 15
MONO- VƏ POLİREZİSTENT VƏRƏM XƏSTƏLƏRDƏ CƏRRAHİ MÜALİCƏ ÜÇÜN GÖSTƏRİŞLƏR Bu qruplarda cərrahi müalicəyə göstərişlər bir-birindən fərqlənmir və aşağıdakı hallarda yaranır:
VMB-nin 1-ci sıra dərmanlara həssaslığı spektrinin saxlandığı xəstələrin müalicəsində uğursuz nəticə olduğu hallarda: müalicə kursunun son ayında bakterioloji müayinələrin nəticələri müsbət olduqda və ya vərəm prosesinin fəallığının saxlanmasını təsdiq edən klinik və rentgenoloji əlamətlər müşahidə olunduqda. Belə halları proqnozlaşdırmaq olduqca çətindir və buna görə də cərrahi müdaxilə haqqında qərar dərman müalicəsinin uğursuz olduğu sübut ediləndən sonra verilməlidir.
Ağciyərlərdə yüksək residiv vermə riski olan qalıq dəyişikliklər: diametri 2 sm-dən böyük olan tuberkulomalar və diametri 4 sm-dən böyük, divarlarının qalınlığı isə 1 mm olan kavernalar. Qalıq dəyişikliklərin formalaşmasının proqnozlaşdırılması çətindir və buna görə də ağciyərlərdə vərəm prosesinin müsbət rentgenoloji dinamikası dayanandan sonra cərrahi müdaxilə barəsində qərar qəbul edilə bilər. Cərrahi müdaxilə ilk 4-6 ay müddətində tətbiq olunmalıdır.
ağciyər qanaxması. Vərəmin fəsadlarının müalicəsi vərəm əleyhinə intensiv kimyəvi terapiya fonunda aparılmadığı hallarda qeyri-effektivdir. Vərəmin fəsadlarının cərrahi müalicəsi ardıcıl olaraq sadədən (plevral punksiya, drenaj) mürəkkəbə doğru (plevral boşluğun tamponadası ilə torakostomiya, torakoplastika, mioplastika, plevropnevmonektomiya və s.) aparılmalıdır. ÇDD, GDD OLAN AĞCİYƏR VƏRƏMİ XƏSTƏLƏRİNDƏ CƏRRAHİ MÜALİCƏ ÜÇÜN GÖSTƏRİŞLƏR ÇDD və GDD olan ağciyər vərəmi xəstələrinin cərrahi müalicəsinə dair üç əsas qrup göstəriş mövcuddur:
Müalicədən əvvəl həkimlər konsiliumu “Uğursuz nəticələri
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S əhiyy
ə Nazirliyinin İctimai S əhi yy
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 16 səciyyələndirən risk amilləri” bölməsində göstərilmiş risk amillərinin qiymətləndirilməsi əsasında müalicə nəticələrinin proqnozunu tərtib edir. Proqnoz əlverişli olduğu halda cərrahi müalicə təyin edilir. Cərrahi müdaxilə müalicənin başlanğıcından sonra 2-6 ay ərzində, yəni vərəmin fəallığının maksimal azaldığı dövrdə aparılır. Cərrahi müdaxilələrin aparılma müddəti aşağıda “Cərrahi müdaxilələrin aparılması müddətləri” bölməsində verilmişdir (bax: səh.17). Cərrahi müalicə “Ağciyər vərəmi olan xəstələrdə cərrahi müdaxilələrin aparılmasına dair əks-göstəriş” bölməsində verilmiş halların olmadığı təqdirdə aparılır (bax: səh.19).
Kimyəvi terapiya nəticəsində gələcəkdə vərəmin residivinə səbəb ola biləcək böyük qalıq dəyişikliklərin formalaşması cərrahi müalicəyə göstəriş hesab olunur. Bunlara bakteriya ifrazının dayanmasına baxmayaraq qalın divarlı iri kavernaların formalaşması aiddir
10 . Aşağıdakı dəyişiklikləri cərrahi müdaxiləyə göstəriş kimi qəbul etmək olar: diametri 4 sm-dən böyük və divarları 1 mm-dən qalın olan kavernalar və diametri 2 sm-dən böyük olan tuberkulomalar.
ÇDD vərəmin fəsadları müşahidə olunduqda təcili cərrahi müdaxiləyə göstərişlər əmələ gələ bilər. Pnevmotoraksın və/və ya plevranın empieması zamanı plevral punksiyaların və/və ya plevral boşluğun drenaj edilməsi tövsiyə olunur. Bu tədbirlər səmərə vermədikdə torakostomiya vasitəsi ilə açıq drenajın və bronxo-plevral fistulların tamponadasının aparılması haqqında fikirləşmək lazımdır. İrinli iltihab ləğv edildikdən sonra yekunlaşdırıcı cərrahi müdaxilələrin – plevrektomiya, ağciyər rezeksiyası, torakoplastika və s. aparılması barədə qərar vermək lazımdır. Ağciyər qanaxmaları zamanı hipotenziv və hemostatik terapiya təyin edilir. Asfiksiya təhlükəsi yaranan hallarda bronxların sərt bronxoskopiya ilə müvəqqəti selektiv tamponadası aparılır. Bu prosedurun qeyri-effektivliyi zamanı həyati göstərişlər əsasında ağciyərin təcili rezeksiyası məsələsi nəzərdən keçirilməlidir.
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S
əhiyy ə Nazirliyinin İctimai S əhi
yy ə v
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 17
Praktik olaraq hər bir kimyəvi terapiya kursunun əvvəlində xəstənin vəziyyətində müsbətə doğru dəyişiklik müşahidə olunur. İlk əlamətlərdən biri öskürəyin, nəfəs çatışmazlığının, zəifliyin və bəlğəmin miqdarının azalması və irinli bəlğəmin selikli bəlğəm ilə əvəz olunmasıdır. Bu, bakteriya ifrazının həcminin azalması və ya tamamilə kəsilməsi ilə müşayiət olunur. Müalicə fonunda vərəmin fəallığına nəzarət etmək məqsədi ilə bəlğəmin hər həftə mikroskopik müayinəsi və əkilməsi aparılır 6 . Bu, artıq müalicənin başlanmasından 1-2 həftə sonra vərəm fəallığının azalması barədə məlumat əldə etməyə imkan verir. Sonrakı dövrlərdə xəstələrin müəyyən hissəsində bakteriya ifrazı və onun intensivliyi müalicənin başlanğıcında olan səviyyəyə qayıdır. Həmçinin bu mərhələdə DD da formalaşır. Məhz bu xəstələrdə müalicədə uğursuzluq müşahidə olunur. Beləliklə, vərəmin fəallığının müvəqqəti azaldığı bir “pəncərə” dövrü mövcuddur. Bu cərrahi müdaxilə üçün ən əlverişli müddətdir: əməliyyatlar bu dövrdə keçirildikdə fəsadlaşma daha az hallarda müşahidə olunur. Bundan başqa, əməliyyatdan sonrakı dövrdə kimyəvi terapiya öz qüvvəsini saxlamış olur, çünki bu dövrdə DD inkişaf etməmiş olur. Hal-hazırda “pəncərə”, yəni ÇDD olan xəstələrdə vərəm prosesinin fəallığının azalması dövrünün kimyəvi terapiya başlandıqdan sonrakı 2-6 aya təsadüf etməsi haqda kifayət qədər məlumat var 6,11,12 .
Müalicə nəticələrinin uğursuz olması ehtimalı yüksək olan xəstələrdə cərrahi müdaxilələrin müddəti Beləliklə, proqnozu əlverişli olmayan xəstələrdə cərrahi müdaxilələr müalicənin başlanmasından sonra 2-6 ay ərzində aparılmalıdır. Bu halda cərrahi müalicə az fəsadlarla müşayiət olunur və preventiv xarakter daşıyır, yəni müalicə uğursuzluğunun, vərəmin proqressivləşməsinin və DD-nin daha yüksək səviyyəsinin əmələ gəlməsinin (xarici müəlliflərin istifadə etdikləri terminlərə görə DD-nin amplifikasiyasının) qarşısını alır.
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S
əhiyy ə Nazirliyinin İctimai S əhi
yy ə v
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 18
xəstələrdə cərrahi müdaxilələrə ayrılan müddət Bəzi xəstələrdə müalicə əsnasında bakteriya ifrazı davamlı olaraq dayanır, lakin sonralar böyük ehtimalla vərəmin residivinə səbəb ola bilən qalıq dəyişikliklər formalaşır. Bu, “pəncərə” dövründən daha sonrakı mərhələlərdə, yəni müalicənin 6-cı ayından sonra baş verir. Belə hallarda prosesin müsbət rentgenoloji dinamikası dayanır, infiltratların sorulması və kavernaların divarlarının qalınlığının və ölçüsünün azalması baş vermir. Belə xəstələrdə cərrahi müdaxilənin məqsədi vərəmin gələcəkdə baş verə biləcək residivlərinin qarşısının alınmasıdır. Yadda saxlamaq lazımdır ki, bu qrup xəstələrdə cərrahi müdaxilə nə qədər gec aparılarsa, bir o qədər ümumi müalicə kursu uzanır, xüsusilə rezeksiya edilən materialda VMB aşkar edildiyi hallarda (“Əməliyyatdan sonrakı dövrdə kimyəvi terapiya” bölməsinə bax: səh. 11). Buna görə də bu qrup xəstələrdə cərrahi müdaxilələrin aparılması üçün ən optimal dövr müalicənin başlanmasından sonra 6 və 12-ci aylar arasında olan müddətdir. Vərəmin fəsadlarına görə aparılan cərrahi müdaxilələrin müddəti Bir qayda olaraq vərəmin fəsadlarına görə aparılan cərrahi müdaxilələr təxirəsalınmaz xarakter daşıyır. Onların bir çoxunun cərrahi müalicəsi çoxmərhələli xarakter daşıyır, məsələn, bronxo- plevral fistullarla müşayiət olunan plevranın xronik empiemasının müalicəsi. Bu qrup xəstələrdə geniş miqyaslı cərrahi müdaxilələrin (plevropnevmoektomiya və ya torakoplastika) aparılma dövrü klinik vəziyyətin sabitləşməsindən və fəal irinli iltihabın ləğv edilməsindən asılıdır (“Vərəmin fəsadlarının (spontan pnevmotoraks və plevranın empieması) cərrahi müalicəsi” bölməsinə bax: səh.24).
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S
əhiyy ə Nazirliyinin İctimai S əhi
yy ə v
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 19
aparılmasına dair əks-göstərişlər Ağciyər vərəmi olan xəstələrdə cərrahi müdaxilələrin aparılmasına dair əks-göstərişlərin işlənib hazırlanmasının məntiqi əsasını cərrahi müdaxilələrin səbəb ola biləcəyi ağırlaşmaların və mənfi nəticələrin qarşısının alınması təşkil edir. Düzgün müəyyən edilmiş göstərişlər və cərrahi müdaxilənin vaxtı, əməliyyatın növünün və həcminin düzgün seçilməsi, cərrahi əməliyyatın aparılmasına dair qaydalara və texniki yanaşmalara riayət olunma infeksiya fəsadlaşmalarının (plevranın empiyeması, bronxoplevral fistul, əməliyyat yarasının irinləməsi) və ağciyər qanaxmalarının minimal həddə gətirilməsinə imkan verir. Lakin bu fəsadlaşmalardan başqa əməliyyatdan sonrakı dövrdə tənəffüs və ürək-damar sistemində funksional pozuntuların baş vermə təhlükəsi də mövcuddur. Bu problem ÇDD olan vərəm xəstələrində cərrahi əməliyyatlar aparıldıqda xüsusi əhəmiyyət kəsb edir, belə ki, bu xəstələrin çoxlarında xronik vərəm fonunda tənəffüs funksiyası və qan dövranı pozuntuları mövcud olur. Onların çoxunda sağ mədəcik tipli ürək-damar çatışmazlığı (ağciyər ürəyi), bu və ya digər dərəcədə ventilyasiya, perfuziya pozuntuları və hətta ağciyərlər qabiliyyətinin diffuz pozuntusu formalaşır. Bu, ürəyin sağ şöbələrində və ağciyər arteriyasında hipertenziyanın inkişafı ilə müşahidə olunur. Dəyişikliklər ağır olduqca sağ və sol mədəcik tipli ürək çatışmazlıqları təzahürləri əmələ gəlir. Bundan başqa, belə xəstələrin kifayət qədər böyük hissəsində əməliyyatdan sonrakı dövrdə ürək-damar sisteminin çatışmazlığına gətirə bilən ağciyərin və ürək-damar sisteminin yanaşı gedən xəstəlikləri müşahidə edilir (ağciyərin xronik obstruktiv xəstəliyi, silikoz, koronarokardioskleroz, miokardiodistrofiya və s.). Bütün sadalananlar ÇDD olan vərəm xəstələrinin əhəmiyyətli hissəsində cərrahi əməliyyatın aparılması imkanlarını məhdudlaşdırır. Bəzi tədqiqatlara əsasən ÇDD olan vərəm xəstələrinin təxminən 2/3 hissəsində ağciyərin vərəmlə zədələnən payının böyük olması və ya tənəffüs pozuntusu səbəbindən cərrahi müdaxilənin aparılması imkanları məhdudlaşır.
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S
əhiyy ə Nazirliyinin İctimai S əhi
yy ə v
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 20
ürəyin funksional vəziyyətinin qiymətləndirilməsi Dünyada cərrahi klinikaların, o cümlədən vərəm xəstələri üzərində cərrahi əməliyyatlar aparılan klinikaların əksəriyyəti öz təcrübələrində Britaniya torakal cəmiyyətinin ağciyərlərdə
əməliyyat olunacaq kontingentin seçilməsi üzrə tövsiyələrindən 4 (2001) və ya onların sonrakı modifikasiyalarından 2 istifadə edir. Qeyd etmək lazımdır ki, bu tövsiyələr ağciyər xərçəngi olan xəstələr üzərində aparılan tədqiqatlar əsasında hazırlanmışdır. Cərrahi müdaxilə üçün xəstələrin seçilməsi zamanı aşağıdakı əsas funksional müayinələrdən istifadə edilir:
Ağciyərlərin diffuz qabiliyyətinin müayinəsi (transfer faktoru – TL CO )
Qanda qazların müayinəsi
Ağciyərlərin kəmiyyət radioizotop skanlaşdırılması
Ventilyasiya-perfuziya nisbətinin tədqiqi Əgər lobektomiya planlaşdırılan xəstədə spiroqrafiyanın nəticələri GNVH 1 (gücləndirilmiş nəfəs vermənin 1 saniyə ərzində olan həcmi) bronxodilatatorlarla sınaqdan sonra 1500 ml-dən və pnevmonektomiya planlaşdırılan xəstədə 2000 ml-dən çoxdursa,
əməliyyatdan sonrakı dövrdə tənəffüs çatışmazlığının əmələgəlmə riski minimaldır və əlavə müayinələrin aparılması tələb olunmur. Əməliyyatdan sonrakı dövrdə nəfəs çatışmazlığının əmələ gəlməsini yarada biləcək interstisial xəstəliklərin və digər halların əlamətləri müşahidə edilməməlidir. Lakin bəzi cərrahlar vərəmin xronik xəstəlik olduğunu və orqanizm tərəfindən müəyyən fizioloji adaptasiya mexanizmlərinin yarandığını nəzərə alaraq spiroqrafiyada daha aşağı göstəricilər olduqda da cərrahi əməliyyatların keçirilməsinin mümkünlüyünü qeyd edirlər 9 .
əhəmiyyətli dərəcədə azalmasına səbəb olur. Bir çox cərrahlar rezeksiyanın xəstəyə olan təsirinin qiymətləndirilməsində “ağciyərin lokallaşmış xəstəliyi” (localized disease) terminindən istifadə edirlər. Bu, planlaşdırılan həcmdə əməliyyatın xəstələrdə kritik tənəffüs çatışmazlığına (həyatla uyuşmayan) səbəb olmayacağı deməkdir.
Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas ı S
əhiyy ə Nazirliyinin İctimai S əhi
yy ə v
ə İslahatlar M ərk əzind
ə haz ırlanm
ış dı r. 21
Kataloq: upload -> File -> reports reports -> Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas reports -> 18 saylı qərarı ilə təsdiq edilmişdir reports -> Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi kollegiyasının 3 fevral 2009-cu il tarixli reports -> Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas reports -> Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi kollegiyasının 08 fevral 2010-cu il tarixli reports -> Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazir yi li li 10 saylı qərarı ilə təsdiq edilmişdir reports -> Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas reports -> Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas reports -> Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas Yüklə 1,13 Mb. Dostları ilə paylaş:
|