Labaratoriya ishi 10 yorug`likning ikki muhit chegarasida sinish uchun frenel
Yüklə 278,23 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
LABARATORIYA ISHI 10 YORUG`LIKNING IKKI MUHIT CHEGARASIDA SINISH UCHUN FRENEL FORMULALARINI O`RGANISH ISHNING MAQSADI: 1. Sinish qonunlarini o`rganish; 2. Qutblangan yorug`likda sindirish koeffitsiyenti uchun Frenel’ qonunlarini miqdoriy jixatdan tekshirish. KERAKLI JIHOZLAR Panjarali kozgusimon shisha 100x100x10 mm, stend sterjenida prizmali stol, galogen lampa 12 V, 50/100 Vt, galogen lampa 12 V/100 Vt, G6.35, tasvir siljitgich, transformator 2 chiq 12 V, 120 Vt, gulsapsarli diafragma, 2ta qutblanish filtri, gardishli linza , gardishli linza , quyosh elementi , elementlarni ulash uchun tirqish, raqamli milliampermetr, 2 ta kichik optik kursi, burchak shkalali sharnirli birikma, Leybold qisqichi, 2 ta simon taglik asos, katta, 2 ta ulash simlari 32 A, 100 sm qora, ulash simlari 19 A, 100 sm qizil/kok juft. NAZARIY MA`LUMOTLAR Agar yoruglik shisha sirtiga tushayotgan bolsa, tushish burchagi va qutblanish teksligiga qarab, u koproq yoki kamroq darajada sinadi. Agar biz yoruglik elektromagnit tolqin deb faraz qilsak va elektr maydon kuchlanganligi bilan magnit maydon kuchlanganligi uchun Maksvell tenglamalarini tuzib, Frenel tenglamalarini keltirib chiqarishimiz mumkin. Qaytgan tolqinnning elektr vektori amplitudasi tushayotgan tolqin elektr vektori amplitudasi orqali hisoblanishi mumkin. Shu sababli, biz ikki holatni farqlashimiz kerak (1-rasm) 1-RASM Qutblanish yonalishlarini va amplitudalar belgilanishlarini tushuntirish; nuqtalar: Qutblanish chizma yuzasiga perpendikulyar bolib, tushish teksligi bilan mos ekanligini korsatadi, - tushayotgan tolqin elektr maydoning vektori; - Tushish teksligiga paralel qutblanish; -Tushish teksligiga perpendikulyar qutblanish; -Qaytgan tolqin elektr moydoning vektori; -tushish burchagi; sinish burchagi; a) Yoruglik tolqini tushish teksligida qutblangan (belgilashlar va ). b) Yoruglik tolqini tushish teksligiga perpendikulyar qutblangan (shisha sirtiga paralel) (belgilashlar va ); Undan maydon amplitudalari nisbatlari uchun quyidagi tenglamalar qollaniladi. Undan maydon amplitudalari nisbatlari uchun quyidagi tenglamalar qo`llaniladi. 1 2 (1) va (2) nisbatlarni bazida ularning kvadratlarini sindirish koeffitsiyentalari deb atashadi. Yoruglik amplitudasini bevosita aniqlab bolmaydi. Ammo uning intensivligini vaqt birligidagi birlik yuzadagi energiya oqimi sifatida aniqlash mumkin, u esa amplitudaning kvadratiga proportsional. Tajribada quyosh elementining unga tushayotgan yoruglik intensivligiga proportsional bolgan qisqa tutashuv tokini ni olchaymiz. Bu maqsadda biz quyosh elementini kichik rezistor orqali qisqa tutashtiramiz va shu rezistordagi kuchlanish tushuvi ni olchaymiz. Agar tushayotgan yoruglik intensivligi olchanayotgan kuchlanishga mos kelsa, biz qaytgan yoruglik uchun kuchlanishni tushish burchagi boyicha olchasak, ildizdan chiqarish va korsatkichlarni shakllantirish orqali amplitudalar nisbatini olishimiz mumkin. ISHNI BAJARISH TARTIBI Lampa kamida 5 minut yongandan song olchashni oxtating. Izox: olchash mobaynida tarmoqdagi kuchlanish ozgarib turgani uchun lampaning yoruglik oqimi ozgaradi. Shuning uchun iloji boricha olchashni qisqa vaqtda bajaring. Bahzida yoruglik oqimini tekshiring zarur bolsa tirqishning kengligini ozgartirish orqali sozlang. Qutblanish yonalishi tushish teksligiga perpendikulyar. Optik kursilar orasidagi burchakni ga togrilang. Shisha panjarani prizmali stolga qoying va uni shunday togrilanki: Tushayotgan yoruglik dastasi toliq panjaraning akslantiruvchi tomoniga kelsin va shuningdek; Tirqishning tasviri (7) gardishning markazida shakllansin. Mikrovoltmetrdagi kuchlanishni () qayd qiling va uni yozib oling. Izoh: doimo tushish burchagi optik kursilar orasidagi burchakning yarmiga teng. Optik kursilar orasidagi burchakni qadam bilan ozgartiring va har bir holda qayta olchashlarni bajaring. Qutblanish yonalishi tushish teksligida. Polyaroidni ga ornating, optik kursilarni bir chiziqda qilib joylashtiring () va tirqish kengligini mikrovoltmetr yana korsatadigan qilib sozlang (shisha panjara qurilmada emas). 2.da olchangan tushish burchaklarida kuchlanishlani olchashni takrorlang. Agar olchanayotgan kuchlanishlar , dan kichik bolsa, olchash diapazoniga oting. O`lchash natijalarini quyidagi jadvalga kiriting 90 80 70 60 50 40 30 20 10 HOMIDJONOV SHAHRIZOD Yüklə 278,23 Kb. Dostları ilə paylaş:
|