Mİgren ba ağrisi tedaviSİ



Yüklə 204,07 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix16.03.2017
ölçüsü204,07 Kb.
#11814

 

 

 



11 

 

 

 

MİGREN BA AĞRISI TEDAVİSİ                                      

 

 

 

Migren tedavisi, ilaç ve ilaç dışı tedavi olmak üzere ikiye ayrılır. 



 

1.  İlaç dışı tedavi 

•  Hastanın hastalık hakkında bilgilendirilmesi 

•  Yaşam şeklinin düzenlenmesi: 

o

  Düzenli uyku ve beslenme 



o

  Egzersiz 

o

  Relaksasyon teknikleri 



•  Tetikleyicilerin farkında olma ve kaçınma  

o

  Diyet   (Alkol, nitritler, aspartam, peynir) 



o

  Çevresel faktörler  (Parlak ışık, hava değişiklikleri, yükseklik, koku) 

o

  İlaçlar  



o

  Hormonal faktörler (Menstruasyon, ovulasyon, oral kontraseptif) 

•  Biyofeedback 

•  Kognitif-davranışsal tedaviler 



 

2.  İlaç tedavisi 

İlaç tedavisi, akut atak ve profilaktik tedavi olarak iki alt gruba ayrılır. 

 

A.   Akut atak tedavisi 

Amaç: 

•  Migren ataklarını etkili, hızlı, tutarlı ve 24 saat içinde tekrarı olmaksızın kalıcı bir şekilde 

tedavi etmek  

•  Ağrının şiddetini ve eşlik eden bulguları azaltmak veya ortadan kaldırmak 

•  Atağın süresini kısaltmak 

•  Atakların  oluşturduğu  özürlülüğü  ortadan  kaldırmak,  yaşam  kalitesini  yükseltmek  ve 

hastayı normal günlük yaşam aktivitesine döndürmek 

•  Tedaviye bağlı gelişebilecek en az yan etkiye maruz kalmasını sağlamaktır. 

 

 

Akut atak tedavisinde genel prensipler 



•  Migren atak tedavisi ‘Basamaklı’ veya “Atağa uygun tedavi” şeklinde uygulanabilir. 

•  “Basamaklı”  tedavide,  ilk  tercih  non-spesifik  migren  ilaçlardır.  Non-spesifik  migren  ilaç 

tedavisinden  hasta  fayda  görmez  ise  spesifik  migren  ilaçlarına  (triptanlara  veya 

ergotamin ve türevlerine) geçilir.  



 

 

 



12 

•  “Atağa  uygun”  tedavide,  migren  ataklarının  şiddetine,  süresine,  sıklığına,  semptomlara, 

eşlik  eden  hastalıkların  varlığına,  daha  önce  kullanılan  tedavilerin  başarı  durumuna  ve 

hastanın tercihine göre uygulanacak tedaviye karar verilir.  

•  Hafif  şiddetteki  ataklarda  non-spesifik  migren  ilaçlar,  orta  ve  şiddetli  ataklarda  triptanlar 

veya ergotaminler tercih edilir.  

•  Bulantı veya kusmanın eşlik ettiği durumlarda anti-emetik ilaçlar verilir.  

•  İlaç  aşırı  kullanım  başağrısından  kaçınmak  için  akut  atak  tedavisi  için  kullanılacak  olan 

basit analjezikler ayda 15 tabletten fazla, NSAİ ve ergotamin türevleri ayda 10 tabletten 

fazla, triptanlar ise ayda 9-10 tabletten fazla alınmamalıdır. 

 

Atak tedavisinde kullanılan ilaçlar 

 

1.  Basit ve Kombine analjezikler, Non-steroidal anti-inflamatuvar ilaçlar 

2.  Migrene özgü ilaçlar (Triptanlar, Ergot türevleri) 

3.  Anti-emetikler  

4.  Opioidler 

5.  Nöroleptikler 

6.  Diğerleri 

 

1.  Basit ve Kombine analjezikler ve Non-steroidal anti-inflamatuvar ilaçlar [NSAİ] 

•  Basit, kombine analjezikler ve NSAİ hafif-orta şiddette ki migren ataklarında etkindirler. 

• 

iddetli  ataklardaki  etkinlikleri  sınırlıdır.  Orta  ve  şiddetli  ataklarda  etkisiz  olduklarında, 



spesifik migren ilaçlarına (triptanlar ve ergotaminler) geçilmelidir.  

•  İlk  olarak  basit  analjezikler,  daha  sonra  NSAİ  ve  kombine  preparatlar  tercih  edilirler. 

Asetaminofen tek başına etkili değildir. 

•  Sıklıkla  tek  başlarına  ya  da  kafein  veya  anti-emetik  bir  ilaçla  kombine  şekilde  verilirler. 

Uygun durumlarda spesifik migren ilaçları ile birlikte kullanılabilirler. 

•  Etkinliklerinin  kısıtlı  oluşu  nedeni  ile  sık  kullanımlarında  ilaç  aşırı  kullanımına  dikkat 

edilmelidir.  

•  Basit  ve  kombine  analjezikler  ve  NSAİ’ın  önerilen  doz,  yan  etki  ve  kontrendikasyonları 

Tablo 1’de verilmiştir. 

 

2.  Migrene özgü ilaçlar (Triptanlar, Ergotamin ve türevleri) 



 

a. Triptan (Selektif 5HT1B/1D agonistleri): 

 

•  Spesifik  selektif  5HT1B/1D  agonistleridir.  Orta  ve  ağır  şiddetteki  migren  ataklarında 

kullanılırlar.  


 

 

 



13 

•  Günümüzde  birçok  farklı  triptan  bulunmaktadır.  Triptanların,  klinik  etkinliklerindeki 

farklılıklar farmakokinetik özelliklerinden kaynaklanmaktadır.  

•  Atakların  ve  hastanın  diğer  özelliklerine  göre  triptan  ve  uygulama  yolu  seçilir.  Belirli  bir 

triptan formundan yanıt alınmazsa diğerleri denenebilir. 

•  Triptanlar, yüksek koroner arter hastalığı riski olanlarda kullanılmamalıdır.  

•  Triptanların doz, yan etkileri ve kontrendikasyonları Tablo 2’de verilmiştir.  

 

b. Ergotamin ve türevleri (Ergotamin tartarat ve Dihidroergotamin) 



 

•  Ergotamin  ve  türevlerinin  selektif  olmayan  5-HT,  alfa  adrenerjik  ve  dopaminerjik 

aktiviteleri vardır. 

•  Yan etkileri fazladır ve non-spesifik olarak bağlandıkları reseptörlere bağlıdır.  

•  Orta ve ağır şiddetteki migren ataklarında etkinlikleri hafif veya orta derecededir.  

•  Ergotamin  tartaratın  farklı  ilaç  kombinasyonları  (kafein  ve  asetaminofen)  ve  formları 

vardır. 

•  Dihidroergotamin (DHE) IV, IM ve nasal formları ülkemizde bulunmamaktadır.  

•  Ergotamin ve türevlerinin doz, yan etki ve kontrendikasyonları Tablo 3’de verilmiştir.  

 

3.  Anti-emetik ilaçlar 

• 

Bulantı veya kusmanın migren atağına eşlik ettiği durumlarda kullanılırlar. 



• 

Atak tedavisi için kullanılan ilacın etkinliğini arttırırlar.  

• 

Domperidon çocuklara ve gebelere verilebilir (Tablo 4). 



 

4.  Nöroleptikler 

•  Klorpromazin  ve  proklorperazin  gibi  nöroleptikler  akut  migren  tedavisinde  hem  bulantı 

hem  de  ağrı  üzerine  etkinlikleri  nedeniyle  tek  başlarına  veya  kombine  olarak 

kullanılabilirler. 

•  Tablo 5’de doz, yan etki ve kontrendikasyonları gösterilmiştir. 

 

5.  Opioidler 

•  Rutin  migren  tedavisinde  yeri  yoktur.  Tedavideki  etkinliği  minimaldir  ve  kontrollu 

çalışmalar bulunmamaktadır.  

•  En  önemli  endikasyonları,  iskemik  kalp  hastalığı  ve  triptanların  veya  ergotamin 

türevlerinin kullanımının kontrendike olduğu durumlardır.  

•  Spesifik ilaçlara cevap vermeyen durumlarda nadiren kullanılır 

•  Bağımlılık oluşturma potansiyeli yüksektir (Tablo 6). 

 

 


 

 

 



14 

B.  Profilaktik tedavi 

Amaç 

•  Atakları önlemek, atak sıklığını, şiddetini ve süresini azaltmak 

•  Akut atak tedavilerini en aza indirmek 

•  Özürlülük yaratan durumun ortadan kalkması ile yaşam kalitesini yükseltmek 

•  Hastanın en az yan etkiye maruz kalmasını sağlamaktır. 

 

Profilaktik tedavi gerektiren durumlar 

 

•  Ayda  ≥2 atak, ayda 4 ya da daha çok ağrılı gün 

•  Seyrek,  ama  uzun  süreli  ve/veya  özürlülüğe  yol  açan  veya  “günlük  yaşam  aktivitelerini 

ciddi boyutta olumsuz yönde etkileyerek yaşam kalitesini bozan ataklar, 2-3 gün süren ve 

kayıp oluşturan, daha seyrek fakat ciddi kayıp oluşturan ataklar 

•  Atak tedavisine rağmen günlük aktiviteleri engelleyen ataklar 

•  Atak ilaçlarına kontrendikasyon, ciddi yan etki ya da atak ilaçlarının aşırı kullanımında 

•  Giderek sıklaşan ataklar ve ilaç aşırı kullanım baş ağrısı gelişme riskinde  

•  Hastanın profilaksi isteğinde 

•  : Baziler migren, komplike migren gibi özel durumlarda  profilaktik tedavi gerekir. 

 

Profilaktik tedavide genel prensipler 

 

•  Seçilecek olan ilaçta en önemli etken ilacın etkinliğidir. Etkinlik için genellikle kabul edilen 

kriter  verilecek  ilacın  atakların  sıklığında  en  az  %  50  azalma  sağlamasıdır.  Diğer  başta 

gelen ilaç seçim kriterleri arasında; eşlik eden hastalıklar (eşlik eden hastalığa da yönelik 

tedavi etkisi beklenebilecek ve olumsuz etkisi olmayacak), kullanılacak ilaçların olası yan 

etkileri yer alır.  

•  Olası yan etki durumlarında ilacın dozu değiştirilir veya aynı gruptan ya da başka gruptan 

bir başka ilaca geçilebilir.  

•  İlaç düzenli olarak, yeterli dozda kullanılmalı, düşük dozdan başlanıp, yan etki oluşmadan 

etkin doza çıkılmalıdır. Bir ilacın etkinliğiyle ilgili karar için yeterli süre en az 4 ay ve tedavi 

için süre  en az 6 ay olarak kabul edilmektedir.  

•  Gebelik, aşırı ilaç kullanımı ve eşlik eden diğer hastalıkların varlığına dikkat edilmelidir. 

 

Profilaktik tedaviside  kullanılan ilaçlar 

1.  Beta-blokerler  

2.  Anti-depresanlar 

3.  Anti-epileptik ilaçlar  

4.  Kalsiyum kanal blokerleri 


 

 

 



15 

5.  Serotonin Antagonistleri  

6.  Diğer ilaçlar  

 

1.  Beta-blokerler 

•  Migrenin önleyici tedavisinde en sık kullanılan ilaçlardır. 

•  Propranolol, timolol nadolol, atenolol ve metoprolol etkindir.  

•  Angina veya hipertansiyonda tercih edilir.  

•  Diyabet, hipertiroidizm, tirotoksikoz ve periferal vasküler hastalıklarda dikkatli kullanılmalı, 

sporcularda tercih edilmemelidir.  

•  Doz, etkinlik, yan etki ve kontrendikasyonları Tablo 7’de verilmiştir. 

 

2.  Antidepresanlar 

•  Amitriptilin migrenin profilaktik tedavisinde en çok kullanılan ve etkinliği en iyi gösterilen  

trisiklik antidepresandır. Depresyon, uyku bozuklukları, anksiyete ve diğer ağrı  

 

bozukluklarının eşlik ettiği durumlarda tercih edilebilirler.  



 

•  Serotonin  geri  alınım  inhibitörlerinin  ve  diğer  antidepresanların  etkinliğine  dair  kanıtlar 

güçlü  değildir.  Amitriptilin  dışındaki  antidepresanlar  eşlik  eden  diğer  psikiyatrik  hastalık 

durumlarında tercih edilebilirler.  

•  Tablo 8’de migrende anti-depresanların kullanımı ile ilgili bilgiler verilmiştir.  

 

3.   Anti-epileptik ilaçlar (AEİ) 

•  AEİ  özellikle  epilepsisi,  anksiyete,  bipolar  hastalığı  ve  nöropatik  ağrısı  olanlarda  ilk 

planda seçilecek ilaçlardır.  

•  Günümüzde en sık valproik asit ve topiramat kullanılmaktadır. Lamotrijin özellikle uzamış 

aurası olan hastalarda tercih edilebilir.  

•  Depresyon,  Reynaud  fenomeni,  astım  ve  diyabet  gibi  beta-blokerlerin  kullanılamadığı 

durumlarda AEİ rahatlıkla kullanılabilirler.  

•  Kullanılan doz, yan etkileri ve kontrendikasyonları ile Tablo 9’da verilmiştir   

 

4.  Kalsiyum kanal blokerleri 

•  Verapamil ve flunarizin kullanılmaktadır.  

•  Kalsiyum  kanal  blokerleri,  ailesel  hemiplejik  migren,  baziler  tip  migren,  hipertansiyon, 

Raynaud fenomeni, anjina ve astımda kullanılabilirler.   

•  Tablo 10 da kullanım dozu, yan etkileri ve kontrendikasyonları verilmiştir. 



 

5.  Serotonin Antagonistleri:  

 

 

 



16 

•  Metiserjit  etkin  bir  migren  profilaksi  ilacıdır,  ancak  yan  etkileri  ve  ülkemiz  dahil  birçok 

ülkede bulunmaması nedeniyle kullanımı sınırlıdır. 

•  Yan etkileri, kilo alımı, periferik ödem, uzun süreli kullanımda retroperitoneal, perikardiyal 

ve pulmoner fibrozistir.  

•  Kontrendikasyonları hipertansiyon ve gebeliktir. Triptanlar ile kombine edilmemelidir.  

•  Siproheptadin (0.25-1.5 mg/kg), çocuklarda migren profilaksisinde kullanılmaktadır. İştah 

artışı, Kilo alma, hafif sarhoşluk hissidir yan etkileri vardır. 

 

 

6.  Diğer ilaçlar  



Migren tedavisinde etkinlikleri kesin gösterilmemiş olmakla birlikte, klinikte pratikte 

kullanılabilen ve halen araştırılmakta olan ilaçlar:  

 

•  Intranasal ve IV lidokain 



•  Isomepten mukuat* 

•  Botulinum Toksin Tip A 

•  Riboflavin 

•  Magnezyum 

•  Co-Q enzimi 

•  Herbal  ilaçlar  (petasides  hybridus  ve 

Tanacetum parthneium) 

•  Anjiotensin 

konverting 

enzim 


inhibitörleri 

•  Cox-2 İnhibitörleri 

 

C.  Özel durumlar 

 

1.  Gebeler ve emzirme: 

•  İlaç dışı tedaviler tercih edilir.  

•  Asetaminofen ve 2. trimesterde NSAI kullanılabilir.   

•  Triptan ve ergotamin türevleri kontrendikedir. Emzirme dönemindeki migren hastalarında 

kullanılabilir, ancak emzirmeye 24 saat ara verilmesi önerilmektedir. 

•  Profilaksi tedavisinde magnezyum ve Metoprolol (B grubu) kullanılabilir. 

 

 

2.  Çocuk ve Adolesans 



•  İlaç dışı tedaviler: 

•  Atak tedavisi:  

•  6 yaş üstünde: İbuprofen 10 mg/kg, asetaminofen 15 mg/kg 

•  12 yaş üstünde: Ek olarak sumatriptan sprey 5-20 mg   

•  Profilaktik tedavi: Flunarizin 10 mg ve Propranolol 40-80 mg 


 

 

 



17 

•  Bulantı ve kusması olanlara Domperidon eklenebilir 

 

3.  Menstrual Migren 

•  Akut:  

•  Triptan, ergotamin ve NSAI kullanılır 

•  Profilaksi:  

•  a. Non-hormonal kısa süreli (perimenstrual dönemde) profilaksi tedavisi: 

•  NSAI ilaçlar: Naproksen 550-1100 mg, mefenamik asit 500-2000 mg 

•  Triptanlar (uzun etkili triptanlar): frovatriptan 2,5-5 mg, naratriptan 2,5 mg-5 mg 

•  Hormonal kısa süreli profilaksi tedavisi:  

Transdermal estradiol (2,4,6 mg flaster) 

 

4.  Status Migren 

•  72 saatten daha fazla süren ataklar status migren olarak kabul edilirler. 

•  Sıvı  ve  elektrolit  replasmanı  (gerekli  ise),  ilaç  detoksifikasyonu,  ağrının  kontrolü  için  İV 

farmakoterapi  ve  birlikte  migren  profilaksisinin  başlanması  (gerekli  ise)  tedavinin  temel 

ilkeleridir.  

•  Buna göre:    

1.  Proklorperazin 5-10 mg veya metoklopramid 10 mg 

2.  IV DHE 0.5-1 mg, 1/2 saat sonra başağrısı devam ediyorsa IV DHE 0,5 mg ilave edilir  

3.  Ek olarak deksametazon 4 mg IV, diazepam 5-10 mg IV verilebilir.  

4.  Alternatif olarak, ketorolak 30-60 mg IV, opioidler,  klorpromazin 0.1 mg/kg IV ya da IM 

uygulanabilir. 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 

 



18 

 

 



Tablo 1. Non-spesifik ilaçların (analjezik, NSAİ ve kombine analjezik) doz, yan etki ve 

kontrendikasyonları 

 

İlaçlar 



Doz mg/gün 

Maksimum 

Doz/gün 

Yan etkiler 

Kontrendikasyonlar 

ASA 

650-1000 mg 

oral, 1000 mg 

IV, 4-6 saatte bir 

tekrarlanabilir 

 

2000 mg 



Doza bağımlı 

olarak GIS 

şikayetler, 

tinnitus, vertigo, 

geçici işitme 

kaybı, kanama 

zamanının 

uzaması 


Aşırı duyarlılığı olanlarda, 

kanama diatezinde, 

G6PD-eksikliği, gebeliğin 

son üç ayında,  GIS 

kronik ve aktif ülseri 

olanlarda 



Asetaminofen  650-1000 mg  

2000 mg 


Allerjik 

reaksiyonlar ve 

GIS şikayetler 

Aşırı duyarlılık, karaciğer 

ve böbrek yetmezliği   

Diklofenak 

50-100 mg 

oral/IV 

200 mg 


 

 ASA benzeri 



Flurbiprofen 

100-300 mg 

300 mg 

 

 



İbuprofen 

400-800 mg 

2400 mg 

Başdönmesi, 

GIS şikayetler 

 

Ketoprofen 

50-100 mg  

200 mg 


 

 

Ketorolak 

30-60 mg IM 

120 mg, 5 

gün/hafta 

 

Gebelik, Astım 



Metamizol 

1000 mg oral/IV   

Pansitopeni, GIS 

yan etkileri, 

hipotansiyon 

 

Naproksen  

550-1100 mg 

1500 mg 


GIS şikayetler, 

ödem, hematüri, 

baş dönmesi, 

allerji 


ASA benzeri 

Fenazon 

1000 mg 


2000 mg 

 

 



Tolfenamik 

asid 

200-400 mg 

400 mg 

 

 



Kombine Preparatlar*  

ASA veya asetaminofen + 

Kafein 

ASA  veya  asetaminofen  + 



+Kodeinli Kombine bileşikler 

Formulasyona göre 

değişmektedir 

 

 



ASA: Asetil salisilik asit, GIS: Gastrointestinal sistem, IV: Intravenöz, IM: İntramusküler 

* Uyarı: Kombine preparatların “ilaç aşırı kullanım” başağrısı potansiyeli yüksektir. 

 

 

 



 

 

 

 

 



19 

Tablo 2. Triptanların doz, yan etki ve kontrendikasyonları 

 

İlaçlar 



Doz 

mg/gün 

Maksimum 

Doz/gün  

Yan etkiler 

Kontrendikasyonlar  

Oral Preparatlar 

Almotriptan  6.25-12.5  25  

Eletriptan 

40-80  


80  

Frovatriptan  2.5 

5  

Naratriptan  2.5 



5  

Rizatriptan  5- 10  

30  

Sumatriptan  50-100  



200  

Zolmitriptan  2.5 -5  

10  

Ateş basması,  



halsizlik, sersemlik, 

baş dönmesi, 

bulantı, parestezi, 

ağız kuruluğu, 

disfaji 

Baziler tip migren, 

hemiplejik migren, 

serebrovasküler ve periferik 

arter hastalığı, prinzmetal 

anjinası, kontrolsüz 

hipertansiyon, gebelik, son 

24 saat içinde ergotamin 

kullanımı 

Nazal sprey 

Sumatriptan  5-20   

40  

Zolmitriptan  



 

2.5   


10  

Ek olarak tad alma 

duyusunda bozulma 

Ek  olarak  nezle,  gribal 

enfeksiyon, sinüzit  

Subkutan 

Sumatriptan  6  

12  

Ek olarak 



enjeksiyon yerinde 

lokal reaksiyonlar  

 

  

 



 

 

Tablo 3. Ergotamin ve türevlerinin doz, yan etki ve kontrendikasyonları 

 

İlaçlar 



Doz /gün 

Maksimum 

Doz  

Yan etkiler 

Kontrendikasyonlar  

Ergotamin 

+kafein/ 

±asetaminof

en oral  

1-2 mg 


6 mg atak 

başına 


10 mg/hafta 

 

Supposituva



r  

2 mg  


Sublingual   2 mg 

4 mg/atak 



DHE 

(IV, IM, SC) 

0.5-1.0 mg   3  mg IM 

veya 2 mg 

IV ve 6 mg/ 

hafta 

İntranazal 

DHE 

0.5 mg 


2 mg/gün 

Akut alımlarda

Bulantı-kusma, 

diyare, abdominal 

ağrı, paresteziler, 

ayak krampları, 

tremor, göğüs ağrısı, 

angina pectoris 

Kronik alımlarda

Serebral ve periferik 

iskemik bozukluklar, 

hipertansiyon, 

taşikardi, renal 

bozukluk, başağrısı 

Kardiyak, karaciğer, 

böbrek ve periferik damar 

hastalıkları, hipertansiyon, 

sepsis, peptik ülser, 

gebelik ve triptan kullanımı 

 

 



 

 

 

 

 



20 

 

 

 

Tablo 4. Anti-emetik ilaçların doz, yan etki ve kontrendikasyonları 

 

İlaçlar 



Doz/gün 

Maksimum 

Doz  

Yan Etki 

Kontrendikasyonlar  

Domperidon  

10-20 mg 

40 mg 

Sedasyon, 



hiperprolaktinemi 

Allerji, 

prolaktinoma, 

GIS kanamaları 



Metoklopromid 

Oral 


10-20 

mg,  IV,  IM, 

20 mg Supp 

20 mg 


Trimetobenzamid   100-200 mg 

oral, supp, IV 

800 mg 

Sedasyon, 



huzursuzluk, 

akut 


distonik 

reaksiyonlar 

Çocuklar,  gebeler  ve 

epileptik hastalar 

 

 

 

 

Tablo 5. Nöroleptiklerin doz, yan etki ve kontrendikasyonları 

 

İlaçlar 



Doz mg/gün  Maksimum 

Doz/gün 

Yan etkiler 

Kontrendikasyonlar 

Klorpromazi

n 

50-75 mg  

300 mg 

Proklorpera

zin 

5-10  mg  oral, 

İV/IM, 10 mg 

40 oral, IM, 

10 mg IV 

Prometazin 

25 mg iv, im, 

rektal, supp 

125 mg 


Hipotansiyon, taşikardi, 

aritmiler, istem dışı 

hareket bozuklukları, 

başdönmesi, görme 

bozukluğu,  nasal 

konjesyon 

Hipotansiyon, 

epilepsi 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


 

 

 



21 

Tablo 6. Opioidlerin doz, yan etki ve kontrendikasyonları 

İlaçlar* 

Doz mg/gün  Maksimum 

Doz  

Yan etkiler 

Kontrendikasyonlar  

Hidromorfin  1-2 mg IM/IV  7,5 mg 

Meperidin   50-150 

mg 


IM/IV,  10  mg 

yavaş 


infüzyon  3-4 

saatte 


tekrarlanabilir 

 

300 mg 



Morfin 

5-15 


mg 

IM/IV 


30 mg 

Bulantı,  kusma,  baş 

dönmesi,  hipotansiyon, 

konstipasyon,  solunum 

depresyonu,  sedasyon, 

konfüzyon  ve  kognitif 

bozukluk 

Kafa  travması,  gebelik, 

respiratuvar,  karaciğer 

ve  böbrek  yetmezliği, 

MAO inhibitör kullanımı 

 

Butorfanol 



nazal 

1  spray  (1 

mg),  1  saat 

içinde 


tekrarlanabilir 

4  mg/gün,  2 

gün/hafta 

Başdönmesi,  sersemlik 

hissi, bulantı, kusma ve 

lokal irritasyon 

Böbrek, Karaciğer veya 

pulmoner  yetmezliği  ve 

yaşlı hastalar 

• 

*-Bağımlılık potansiyelleri yüksektir



 

 

 

 

 

 

Tablo 7. Beta-blokerler ilaçların doz, yan etki ve kontrendikasyonları 

 

İlaçlar 



Doz 

mg/gün 

Maksimum 

Doz mg/gün  

Yan etkiler 

Kontrendikasyonlar  

Propranolol  40-240 

480 


Atenolol 

50-100   200 



Metoprolol   50-200 

300 


Timolol  

10-30  


40 

Uykuya meyil, yorgunluk, 

sedasyon, uyku ve bellek 

bozuklukları, depresyon, 

bradikardi, egzersiz 

intoleransı, hipotansiyon, 

impotans 

Astım,  


Kalp yetmezliği 

2-3. derece AV blok, 

sinüs bradikardisi, 

depresyon, diyabet 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tablo 8. Antidepresan ilaçların doz, yan etki ve kontrendikasyonları 


 

 

 



22 

 

İlaçlar 



Doz 

mg/gün 

Maksimum 

Doz mg 

/gün 

Yan etkiler 

Kontrendikasyonlar  

Amitriptilin 

 

25-150 


300 

Ağız kuruluğu, 

kabızlık, çarpıntı, 

sedasyon, görme 

bulanıklığı, kilo alımı, 

ortostatik hipotansiyon  

Aşırı duyarlılık, MAO 

inhibitörleri ile kullanım, 

aritmiler, hipertansiyon, mani, 

idrar retansiyonu kalp bloğu 



Fluoksetin  10-40 

40 


Venlafaksin  75-150 

225  


GİS yan etkileri, 

iştahsızlık,  sinirlilik, 

uykusuzluk, cinsel 

işlev bozukluğu, 

başağrısı 

Aşırı duyarlılık 

 

Tablo 9. Antiepileptiklerin doz, yan etki ve kontrendikasyonları 

 

İlaçlar 



Doz mg/gün  Maksimum 

Doz mg/gün 

Yan etkiler 

Kontrendikasyonlar  

Valproik 

asit  

 

 



500-1500 mg  300 mg 

Sedasyon, alopesi, kilo 

alma, tremor, bulantı, 

kusma,  nadiren 

hepatotoksisite 

Karaciğer hastalığı 

Kanama diatezi, 

gebelik 


Topiramat  100-200 mg 

 

200 mg 



Somnolans, halsizlik, Kilo 

kaybı, paresteziler, 

kognitif işlevlerde 

bozulma, metabolik 

asidoz, böbrek taşı    

Azalmış renal veya 

hepatik fonksiyon 

Gabapentin 

900-1800 

mg 

3600 mg 


Vertigo, fenalık hissi, 

uykuya meyil, halsizlik, 

tremor, sinirlilik 

Böbrek ve karaciğer 

hastalığı 

 

 



Tablo 10. Kalsiyum kanal blokerlerin doz, yan etki ve kontrendikasyonları 

 

İlaçlar 



Doz 

mg/gün 

Maksimum 

Doz mg/gün 

Yan etkiler 

Kontrendikasyonlar  

Verapamil  120- 480   480 

Uyku hali, kilo 

alımı, halsizlik, 

hipotansiyon, 

konstipasyon, 

baş dönmesi 

Atrial fibrilasyon, kısa PR sendromu, 

hipotansiyon, 2-3. derece AV blok, 

Hasta sinüs sendromu, idiyopatik 

hipertrofik kardiyomiyopati, sol 

ventrikül disfonksiyonu, böbrek 

fonksiyon bozukluğu 



Flunarizin   5-10 

 

15 



Ek olarak 

parkinsonizm  

 

 


 

 

 



23 

 

 



GERİLİM TİPİ BA AĞRISI TEDAVİSİ

 

 

1.  İlaç dışı tedavi  

•  Hastalık hakkında bilgilendirme 

•  Yaşam şeklinin düzenlenmesi: 

o

  Düzenli uyku ve beslenme 



o

  Egzersiz 

o

  Aşırı relaksasyon teknikleri 



o

  Postur düzenlenmesi 

•  Tetikleyicilerin farkında olma ve kaçınma  

•  Biyofeedback 

•  Kognitif-davranışsal tedaviler 

•  Psikolojik destek, kaygıların giderilmesi 

•  Fizik tedavi 

 

2.  İlaç tedavisi 

•  Tedavinin şekli, başağrılarının sıklığı ve şiddeti, eşlik eden başka hastalıklara ve tedaviye 

yanıtına göre değişir. 

 

A.  Akut tedavi: 

•  Atağı durdurmak veya şiddetine azaltmaya yönelik basit analjezikler, NSAİ, kombine 

preparatlar ve kas gevşeticiler kullanılır. 

•  Analjezikler, episodik formda etkindirler. Ancak ilaç aşırı kullanımından sakınmak gerekir.  

•  Kronik gerilim-tipi başağrısı olan hastalarda analjezik kullanımı sınırlanmalıdır. 

•  Hafif şiddetli olanlarda basit analjezikler, orta şiddetli olanlarda NSAİ ilaçlar ve kombine 

preparatlar kullanılır.  

•  Yanıt alınamayan durumlarda NSAİ’lara veya Kombine preparatlar geçilir. Analjezikler 

kontrollu olarak sedatifler ve trankilizanlar ile kombine edilebilirler.  

•  NSAİ’ların birbirilerine üstünlüğü gösterilmemiştir.  

 

B.  Profilaktik Tedavi 

•  Başağrısı sıklığı haftada 2’den fazla, süresi 3-4 saatten uzun veya günlük yaşam 

aktivitelerini ciddi engellemeye yol açtığı durumlarda profilaktik tedaviye geçilmelidir. 

•  Kronik formda profilaktik tedavide ilaç tedavisine ek olarak ilaç dışı tedavilerinde birlikte 

uygulanması gerekir. 



 

 

 



24 

•  Profilaksi için ilk seçenek amitriptilindir. Tolere edilemediği ve depresyonun eşlik ettiği 

durumlarda diğer trisiklik antidepresanlar, SSRI, SNRI (venlafaksin) ve diğerleri 

denenebilir. (Tablo 11). 

•  Kas gevşetici ilaçlar kronik formda da kullanılabilirler (Tablo 12). 

 

 



 

 

 



Tablo 11: Gerilim-tipi Başağrısında kullanılan antidepresan ilaçların doz, yan etki ve 

kontrendikasyonları 

 

İlaçlar 

Doz 

mg/gün 

Maksimum 

Doz 

mg/gün 

Yan etkiler 

Kontrendikasyonlar  

Amitriptilin 

 

10-150  300 



Nortriptilin*  10-150  250 

Doksepin* 

10-200   300 

Aşırı duyarlılık, MAO 

inhibitörleri ile kullanım, 

aritmiler, hipertansiyon, 

mani, idrar retansiyonu 

kalp bloğu 

İmipramin 

10-100   300 

 

Trazodon 

50-300  300 

Ağız kuruluğu, kabızlık, 

çarpıntı, sedasyon, görme 

bulanıklığı, kilo alımı, 

ortostatik hipotansiyon  

Aşırı duyarlılık 

Venlafaksin  75 -150   150 

GİS yan etkileri, 

iştahsızlık,  sinirlilik, 

uykusuzluk, cinsel işlev 

bozukluğu 

Mani, MAOi ile kullanım 



Mirtazapin 

15-45 


45 

İştah-kilo artışı, 

uyuklama/sedasyon, 

ortostatik hipotansiyon, 

mani, nöbet 

Aşırı duyarlılık 



Sitalopram 

10-20  


60 

Fluoksetin 

10-40  


60 

Fluvoksamin  50-100  300 

Paroksetin  

20 


40 

Sertralin 

50-100   150 

Bulantı, uyuklama, 

terleme, titreme, ağız 

kuruluğu, cinsel işlev 

bozukluğu, 

ekstrapiramidal 

bozukluklar, nöbet, GIS 

yan etkiler 

Epileptik hastalar, MAO 

inhibitörleri ile kullanım, 

karaciğer yetmezliği ve 

renal yetmezlik durumu 

 

 



 

 

Tablo 12. Kas Gevşetici İlaçlar doz, yan etki ve kontrendikasyonları 

 

İlaçlar 

Doz 

mg/gün 

Maksimum 

Doz mg/gün  

Yan etkiler 

Kontrendikasyonlar  

Tizanidin 

2-8 mg, 


MR 

formu 6  

36 

Karaciğer Hastalığı, 



allerji 

Fenprobamat  400-800  2400 

Uyku hali, baş dönmesi, 

yorgunluk, sersemlik hissi, 

hafif tansiyon düşmesi, 

ağız kuruluğu 

 


 

 

 



25 

 

 



 

Gerilim tipi başağrısı düşünülen hastada tanı ve tedavi yaklaşımı aşağıdaki algoritmada 

özetlenmiştir: 

 

 

 

 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



26 

 

 



 

 

 



KÜME BAŞAĞRISI VE DĐĞER TRĐGEMĐ AL OTO OMĐK 

BAŞAĞRILARI DA TEDAVĐ 

 

 

KÜME BA AĞRISI TEDAVİSİ 

Küme başağrısı tedavisi 3’e ayrılır: 

1.  İlaç dışı tedaviler 

2.  İlaç tedavisi 

a.

  Atak tedavisi 



b.

  Profilaktik tedavi 

(i)  Kısa süreli profilaktik tedavi  

(ii) Uzun süreli profilaktik tedavi 

3.  Diğer tedaviler 

 

1.  İlaç dışı tedaviler 

•  Hastaların kendi deneyimleriyle belirlenen tetikleyici faktörlerden uzaklaşmak 

•  Alkol ve gündüz uykularından kaçınmak 

•  Atak dönemlerinde uçucu maddelere uzun süreli maruz kalmamak 

•  Nitrik oksit içerikli preparatlardan kaçınmak 

 

2.  İlaç tedavisi 

 

  

A.  Atak tedavisi 



•  Küme  başağrıları,  hızla  maksimal  şiddete  ulaşan  ve  çok  şiddetli  olması  nedeni  ile 

akut tedavide etkisi hızlı başlayan tedaviler seçilir.  

 

1.  O2 inhalasyonu:  



•  Atak tedavisinde ilk tercihtir, güvenli ve ucuz bir yöntemdir. 

•  Tekrar  solunuma  izin  vermeyen  yüz  maskesi  ile  10-15  Lt/dk  akım  hızında,  %100 O

2

 

15-20 dakika süreyle solutulur. 5-10 dakikada etki görülür.  



•  Başağrısı geçse de 15-20 dakika solutulmaya devam edilmelidir.  

•  Yan etkisi yoktur.  

•  Hiperbarik O

tedavisinin etkinliği halen araştırılmaktadır. 



 

 

 

 



27 

2.  Triptanlar  

a. Subkütan (sc) sumatriptan:  

•  6 mg sc olarak uygulanır.  

•  Hastaların 2/3’ünde 15-20 dk içinde yanıt alınır.  

•  Migren tedavi protokolünün aksine günde iki kez verilebilir. 

•  Uzun  süreli  triptan  kullanımında  taşiflaksi  veya  “rebound”’un  genellikle  gelişmediği 

gözlenmiştir. 

b. İntranazal sumatriptan 20 mg ve zolmitriptan 5-10 mg 

•  30 dakika içerisinde etkinlik gösterir 

•  İntranazal preparatlar sc’dan daha az etkili 

c. Oral triptanlar:  

•  Etkinlikleri hızlı başlayan eletriptan 40-80mg, sumatriptan 50-100 mg veya zolmitriptan 5-

10 mg kullanılabilir. 

•  Atak öncesinde profilaktik amaçlı alındığında atakları önlemez. 



 

3.  İntranazal DHE ve İV DHE* 

•  Atağın erken döneminde verilirlerse etkili olurlar 

•  3 gün süreyle DHE 1 mg iv tedavisi şiddetli ataklarda etkili bulunmuştur 

 

4.  Lidokain 

•  Baş  geriye  doğru  45  derecelik  açıda  iken,  intranazal  lidokain  %4-10’luk  1  ml  solüsyon 

etkilenen yönde doğru 30°-40°  rotasyonla uygulanır.  

•  5 dk da bir tekrarlanabilir.  

•  Günde maksimum 4 kez uygulanır.  

•  Hastaların yaklaşık 1/3 kadarında etkindir. 

 

5.  Subkutan octreotide* 

•  Akut ataklarda 100   gr dozda etkili olduğu gösterilmiştir 

 

6.  İntranazal kapsaisin* 

•  Günde 2 kez olmak üzere 7 gün süre ile uygulanır 

•  Episodik küme başağrısında ataklarının şiddetini azaltmaktaki etkinliği gösterilmiştir 

•  En önemli yan etkileri nazal alanda irritasyondur. 

 

 



 

 

 

 



28 

B.  Profilaktik tedavi 

Profilaktik tedavinin amacı atak süresi ve sıklığını azaltmaktır.  

 

a. Kısa süreli profilaktik tedavi 

•  Uzun süreli profilakside kullanılacak ilaçların etkinliği belirli bir süre içinde başlar. Bu kısa 

dönemde atakları önleyici etki gösteren tedavi kısa süreli profilaksi tedavisidir.  

1.  Kortikosteroidler  

 

•  Başlangıç için çok etkili bir seçenektir.  

•  60-100 mg prednizon 5 gün oral verilir, sonra günaşırı 10 mg azaltılır. (veya eşdeğer 

kortikosteroidler) oral olarak verilir.  

•  Ayrıca  250  –  500  mg  iv  metilprednizolonun  3  –  5  gün  verilmesi  ve  sonrasında  oral  

doz azaltılarak sürdürüldüğü yeni uygulmalarlar da vardır. 

•  Küme başağrılarının %70–80’i steroid tedavisine yanıt verirler. 

•  Hastanın  genel  klinik  özelliklerine,  önceki  tedaviye  yanıtına  göre  IV  ve  oral  steroid 

formları kombine kullanılabilir 

•  Hastanın epizodları birkaç hafta ile sınırlı ise profilaktik olarak tek başına verilebilir.  

•  Epizodları  uzun  olan  epizodik  küme  başağrısı  ya  da  kronik  küme  başağrısı 

olgularında uzun süreli profilaktik tedavide kullanılan ilaçlarla birlikte de kullanılabilir.  

 

2. Uzun etkili triptanlar  

•  Naratriptan ve frovatriptan 2.5-5 mg/gün kullanılabilir. 

 

3. Ergo preparatları  

•  Ergotamin  tartarat  özellikle  (oral  veya  supposituar)  ataktan  30-60  dakika  önce  veya 

gece atağı olanlarda yatmadan 1-2 saat önce 2-4 mg olarak alınmalıdır.  

  

b. Uzun dönem profilaktik tedavi 

 

1)  Verapamil:  

•  Hem epizodik, hem kronik küme başağrısında ilk seçenektir.  

•  Günde 240 -720 mg /gün kullanılır.  

•  80 mg artışların her 3 günde bir olması önerilmektedir.  

•  240 mg/gün üzeri dozlarda EKG kontrolü yapılarak verilmelidir.  

•  Sumatriptan,  ergotamin,  kortikosteroidler  ve  diğer  profilaktik  ajanlar  ile  birlikte 

kullanılabilir.   

•  Tam  etkinlik  2-5  haftada  ortaya  çıktığı  için,  ilk  2  haftada  kortikosteroidler  ile  birlikte 

kullanımı uygundur. 


 

 

 



29 

 

 



2)  Lityum:   

•  Başlangıç  dozu  300  mg  /gündür.  600-1500  mg/gün  dozda,  kan  düzeyleri  0.6  ile  1.2 

mmol/l olacak şekilde kontrol edilerek doz ayarlaması yapılır. 

•  Lityum  kullanımında  düzenli  olarak  elektrolit  düzeylerine,  tiroid,  renal  ve  karaciğer 

fonksiyon testlerine bakılmalıdır.  

•  Yan etkileri hipertiroidi, tremor ve renal disfonksiyondur. 

•  NSAI, diüretikler ve karbamazepin ile beraber kullanımı kontrendikedir. 

 

3)



  Antiepileptik ilaçlar: 

a.Topiramat:  

•  Başlangıç dozu 25 mg/ gündür.  

•  100-200 mg/gün dozuna çıkılır.  

•  Uzun süreli profilakside tercih edilir.  



 

b. Sodyum Valproat:  

•  500-2000mg/gün dozunda kullanılır.  



 

c. Gabapentin:  

•  900-1200  mg/gün  dozunda  diğer  tedavilere  yanıt  vermeyen  ve  kronik  olgularda  tercih 

edilir. 

 

4)  Metiserjid:  

•  Episodik küme başağrısında etkin bir ilaçtır. 

•  Başlangıç dozu 1mg /gündür.  

•  Genellikle 4-8 mg/ gün şeklinde kullanılır ancak doz 12 mg/güne kadar çıkılabilir.  



 

5)  Pizotifen 

•  Orta derecede kısmen etkindir ve 3 mg/gün şeklinde kullanılır. 

 

6)  Kombine tedaviler  

•  Tek bir ilaca yanıt vermeyen hastalarda kombinasyon tedavileri denenebilir. Verapamil ile 

birlikte lityum veya antiepileptik ilaçlar kombine kullanılabilir.    

  

7)  Diğerleri 



a. Melatonin* 

•  10 mg oral melatonin episodik küme başağrısı profilaksisinde etkili bulunmuştur 



b. Baklofen  

 

 

 



30 

•  Baklofen tedavi başlangıç dozu 10-15 mg/gündür. 

•  Doz, gün aşırı 10 mg arttırılır. Günlük idame dozu genellikle günde 60-80 mg’dır.  

•  Baklofen tedavisinin ani olarak kesilmesi nöbet ve hallusinasyonlara neden olabilir. 

•  En sık yan etkileri, sedasyon ve kas tonusunda azalmadır. 

 

1.  Diğer Tedaviler 

a.  Sinir Blokajları  

•  Oksipital sinir blokajı ile hastaların 2/3 kadarında ataklarda azalma olduğu belirtilmiştir 

•  Suboksipital  uzun  etkili  steroid  enjeksiyonu  bazı  hastaların  profilaktik  tedavisinde  etkili 

bulunmuştur. 

•  Blokajlar cerrahi girişim öncesinde denenmelidir. 

 

b.  Cerrahi tedavi:  



•  Tüm ilaç tedavilerinin yeterli doz ve sürede verilmesine karşın etkisiz olduğu durumlarda 

cerrahi tedavinin etkin olduğu vakalar vardır. Bu amaçla uygulanan cerrahi girişimler:  

a.  Trigeminal  sinire  ve  gangliyonuna  yönelik  girişimler  (mikrovasküler  dekompresyon, 

rizotomi, radyofrekans termokoagülasyonu veya rizotomi, blokaj, gliserol enjeksiyonu)  

b. Hipotalamik stimülasyon 

c. Suboksipital sinirin stimülasyonu 

 

Paroksismal Hemikraniya 

•  Paroksismal hemikraniya tedavisinde en etkin ilaç indometasindir. Triptanlar etkisizdir. 

 

1.  İndometazin  

•  İlk tercihtir.  25mg X 3 /gün dozunda başlanır.  

•  Yanıt yoksa 1 hafta sonra 50mg X 3 /gün dozuna, her hafta 75 mg arttırılarak, maksimum 

300 mg/gün çıkılır. Oral veya supposituar verilebilir. 

•  Yanıt alınan dozda iki hafta ağrısız dönemden sonra doz idame doza düşürülür.  

•  Tedavinin sonlandırılması hastanın daha önceki atak süreleri ve ağrısız geçen süre göz 

önüne alınarak kararlaştırılır.  

•  İndometasine yanıt alınamıyorsa tanı gözden geçirilmelidir.  

•  Renal,  hepatit,  kalp  ve  dolaşım  yetmezliği,  gebelerde,  laktasyon  dönemlerinde  ve 

kanamaya yatkın olanlarda kullanılmamalıdır 



 

2.  NSAI'lar (Naproksen, piroksikam ve Asetilsalisilik acid) 

•  En sık naproksen kullanılır.  

•  550-1100 mg/gün dozunda kullanılır. 


 

 

 



31 

 

3.  Asetozolamid  

•  250 mg X 3/ gün başlanır. 

•  Parestezi en sık görülen yan etkisidir. 

 

4.  Verapamil 

•  240-480 mg/gün kullanılır.  

•  Günlük doz 1-2 haftada 80-120 mg artırılarak maksimum doza çıkılır 

 

SUNCT sendromu 

•  Tedaviye oldukça dirençli olan bu tabloda değişik ilaç tedavileri denenebilir. 

•  Yüksek  doz  indometasin  veya  anestetik  blokajlar,  antiepileptik  ilaçlar,  İV  lidokain  veya 

kombinasyonları denenebilir. 

 

Hipnik Başağrısı tedavisi 

•  Tedavide Lityum ve kafein etkili bulunmuştur. 

 

Kronik günlük başağrısı 

•  Eğitim, destek, yakın takip, yaşam koşullarının düzenlenmesi, davranış tedavisi 

•  Kötü kullanılan ilaçların kesilmesi 

•  Prednison 100 mg- 5 gün 

• 

iddetli ağrıda atak tedavisi: NSAİ, DHE 



•  Profilaksi (bknz  migren, gerilim tipi başağrısı) 

 

Diğer Başağrısı, Kraniyal Nevraljiler, Santral Veya Primer Fasiyal Ağrılarda Tedavi 

 

1.  Trigeminal Nevralji Tedavisi: 

A.  İlaç Tedavisinde  

•  İlk tercih karbamazepindir. Analjezikler trigeminal nevraljide etkili değildir. 



1.  Karbamazepin 

•  Trigeminal nevralji tedavisinde ilk tercihtir.  

•  Tedaviye 100-300 mg ve günde iki doz olmak üzere başlanır. İdame dozu 200-2000 

mg / gün kadar çıkılabilir.  

•  Genelde semptomlar ilk 48-72 saat içinde kontrol altına alınır.  

•  Yan etkileri en sık olarak sedasyon, sersemlik hissi ve yürüme bozukluklarıdır. 



 

 

 



32 

•  Tedaviye başlarken, tam kan sayımı, karaciğer fonksiyon testleri, elektrolit düzeyleri 

bakılmalı ve olası hepatit, aplastik anemi ve hiponatremi için en az 1 sene gözlenmelidir. 

 

2.  Okskarbazepin

••••  Tedaviye 300mg /gün olarak başlanır ve 300 mg /gün olarak arttırılabilir. 

••••   İdame doz 600-2400 mg/ gün dek çıkılabilir.  

••••  Yan etkileri karbamazepine benzer ancak göreceli olarak daha azdır.  

••••  İlk aylarda ve özellikle yaşlılarda hiponatremiye dikkat edilmelidir. 

••••  Karbamazepin ve okskarbazepinin zaman içinde etkinliklerinde azalma olabilir. 

3.  Difenilhidantoin 

••••  Tedaviye 300 mg/gün ile başlanarak, günlük 25-50 mg/gün olarak uygulanmaktadır.  

••••  İdame dozu 300-400 mg/ gün olarak önerilmektedir.  

4.  Lamotrijin 

••••  Karbamazepin ile kombine kullanılabilir. Karbamazepinin tolere edilemediği 

durumlarda tercih edilebilir. 

••••  25 mg/ gün olarak başlanarak, 25 mg haftalık dozlarda arttırılır. Günlük doz 200-600 

mg / gün önerilmektedir. 

••••  Etkinliğin gözlenmesi için 2 hafta beklenmesi önerilmektedir. 



5.  Gabapentin 

•  İdame dozunun 2400-3600 mg/ gün olarak düzenlenmesi önerilmektedir. 



6.  Sodyum Valproat 

•  İdame dozu 1500- 2000 olarak düzenlenmektedir.  



7.  Topiramat 

•  İdame dozu 200- 300 mg/gün olarak önerilmektedir. 



8.  Klonezepam 

 

 

 



33 

•  6-8 mg / gün önerilen idame dozudur. 



9.  Baklofen 

•  Karbamazepinden sonra tercih edilir veya kombine kullanılır. 

•  Baklofen tedavi başlangıç dozu 10-15 mg/gündür. Günlük idame dozu genellikle günde 

60-80 mg’dır.  

•  Yarı ömrü 3-4 saat olması nedeni ile gerektiğinde günde 4-6 kez verilmesi gerekebilir.  

 

B.  Cerrahi tedavi 

•  Medikal tedaviye cevap alınamadığı hallerde cerrahi yöntemler uygulanabilir.  

•  Trigeminal sinire yönelik alkol enjeksiyonu, radyofrekans gangliolizis, retrogasserian 

gliserol enjeksiyonu, mikrovasküler cerrahi ve gamma knife uygulanabilir. 

 

2.  Glossofaringeal nevralji: 

•  Glossofaringeal nevralji’nin medikal tedavisi trigeminal nevralji tedavisine benzer.  

•  Karbamazepin, baklofen ve fenitoin monoterapisi veya kombine edilerek kullanılabilir.  

•  Medikal tedaviye yanıt alınamazsa, cerrahi yöntemlere başvurulabilir.  

 

Nervus İntermedius Nevraljisi: 

•  Nervus intermedius nevraljisinin medikal tedavisi, trigeminal nevralji ile aynıdır.  

•  Medikal tedavi ile kontrol altına alınamazsa cerrahi tedavi düşünülmelidir.  

 

Superior Laringeal Nevralji: 

•  Superior laringeaL nevraljinin medikal tedavisi trigeminal nevralji ile aynıdır.  

•  İlaç tedavisi ile ağrı kontrol altına alınamazsa, vagus’un üst liflerinin dekompresyonu 

fayda sağlayabilir. 

 

Supraorbital Nevralji: 

•  İlaç tedavi etkinliği kısıtlıdır ve genellikle blokaj ve cerrahi tedavi tercih edilir.  

•  Lokal anestezi tanı ve tedavi yöntemi olarak kullanılabilir.  

 

Oksipital Nevralji: 

•  Ağrılar nevraljiform ise antiepileptikler, atipik fasial ağrıya benzer ise trisiklik 

antidepresanlar kullanılabilir.  

•  İlaç tedavisi dışında bloklar ve cerrahi girişimler yapılabilir  

 

 

ATİPİK FASİYAL AĞRILARDA TEDAVİ 

•  Bu grup başağrılarında tedavi güçlüğü yaşanmaktadır. Belli bir tedavi protokolü 

bulunmamaktadır.  


 

 

 



34 

Amitriptilin:  

•  İlk seçeneği oluşturmaktadır. Etkinliği kanıtlanmış tek antidepresandır.  

•  İdame dozu 25-150 mg/gün önerilmektedir.  

•  İlaç sonlandırıldığında yeniden başlama riski nedeniyle, tedaviye uzun süre devam 

edilmeli ve ilaç kesiminden sonra ağrının yinelemesi halinde yeniden aynı dozda 

başlanmalıdır. .  



NSAI ilaçlar 

•  Özellikle akut alevlenmelerde kullanılabilir.  

•  Kısa süreli birkaç gün veya hafta ancak yan etkiler ve analjezik suiistimali nedeni ile 

kısa dönem kullanmak gerekir 



Antiepileptikler  

•  Ağrı tedavisinde kullanılan antiepileptikler dirençli olgularda denenebilir. 



Topikal Uygulamalar  

•  Lokal anestetik enjeksiyonlar ve steroid kısa süreli kullanımla hastalarda rahatlamaya 

yol açmaktadır.  

•  Kapsaisin*: Günde 4-5 defa en az 4 hafta uygulanmalıdır. Cilt irritasyonu gelişmesi 

halinde sonlandırılmalıdır.  

Diğer tedaviler 

•  Periferik injeksiyonlar ve bloklar denenmektedir. 

•  TENS, biofeedback ve akupunktur önerilmiş ancak yeterli veri elde edilememiştir.  

 

Boyun-dil sendromu  

•  Ciddi  ağrı  ya  da  hareket  kısıtlılığının  olmadığı  durumlarda  konservatif  tedavi  yapılır  ve 

başın ani hareketlerinden sakınması önerilir.  

•  Ağrı  çok  şiddetli  ise  veya  devamlı  hale  gelmişse  C

2

  kökünün  kompresyonunun 



giderilmesine yönelik cerrahi uygulanabilir.  

•  Altta yatan bir lezyon gösterilirse nedene yönelik tedavi planlanmalıdır. 

 

Herpes zostere bağlı baş veya yüz ağrısı 

•  Spesifik antiviral tedavinin erken dönemde ve uygun doz başlanarak 3 hafta sürdürülmesi 

tedavinin temeldir.  

•  Ağrı tedavisinde amitriptilin ilk tercihtir. Karbamazepin ve gabapentin de denenebilir.  

•  Dirençli olgularda kısa dönemler için opioidler denenebilir.  


 

 

 



35 

 

Tolosa-Hunt sendromu:    

•  Tedavide oral kortikosteroidler (80 mg/gün prednisolon) kullanılır  

•  Tedavi ile ağrı ve parezi 72 saat içinde geriler.  

•  Diğer olası ağrılı oftalmopleji nedenleri dışlanmalıdır. 

 

 



 

 

Başağrılarında hastaneye yatırılarak tedavi edilecek durumlar  

•  Hemiplejik migren ve migren komplikasyonları 

•  Migren statusu 

•  Ayaktan tedavisi başarısız olmuş şiddetli başağrısı  

•  Günlük yaşam aktivitelerini yürütmeye engel olan başağrısı 

•  Ayaktan yeterli ve uygun tedaviye yanıt vermeyen günlük başağrısı 

•  Ciddi depresyon veya psikiyatrik bozukluklarla komplike olmuş başağrısı 

•  Potansiyel  olarak  tehlikeli  olabilecek  ilaçların  bir  arada  kullanılmasını  gerektiren  ya  da 

başlanırken yakın takip gereksinimi 

•  İlaç aşırı kullanımının eklendiği ve bunun bir günde güvenli ve ya etkin bir şekilde tedavi 

edilmesinin mümkün olmadığı başağrısı. 

 

Not: * işaretli ilaçlar Türkiye’de yoktur. 



 

      


 

 

 



 

 Başağrısı tedavi rehberi  Dr Mehmet Zarifoğlu , Dr Aksel Siva, Dr Vesile Öztürk,  



 

Dr  Betül Baykan , Dr  Necdet Karlı, Dr Aynur Özge, Dr Figen Gökçay ,Dr Macit Selekler 

 

Dr  ebnem Bıçakçı, Dr  Musa Öztürk ,Dr  Nebahat Taşdemir, Dr Ali Kemal Erdemoğlu   

 

tarafından hazırlanmış ve başağrısı çalışma grubunun diğer üyelerinin katkılarıyla 



sonlandırılmıştır. 

 

Yüklə 204,07 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin