Monopoliya atamasining kelib chiqishi bozorga oid tushunchalardan yaʼni, yunoncha „monoc“

---

Monopoliya

Monopoliya atamasining kelib chiqishi 

bozorga

 oid tushunchalardan (yaʼni, 

yunoncha

„monoc“ — yagona, bitta va „poleo“ — sotaman) tarkib topsada, uning 

iqtisodiy

 asoslari

aslida ishlab chiqarishga borib taqaladi. Monopoliyani quyidagicha taʼriflash oʻrinli:

monopoliya — monopol yuqori narxlarni oʻrnatish hamda monopol yuqori foyda olish

maqsadida tarmoqlar, bozorlar va yaxlit 

makroiqtisodiyot

 ustidan hukmronlikni amalga

oshiruvchi yirik korxonalarning birlashmalari.

Monopoliya (yun. mono — tanho, poleo — sotaman) — 

iqtisodiyotning

 bir sohasida tanho

hukmronlik; bozorni tashkil etish shakli. Bunday bozorlarda yagona sotuvchi oʻz tovari bilan

fa-oliyat koʻrsatadi, boshqa tarmoqlarda bunday tovarning oʻrinbosari boʻlmaydi. M. ishlab

chiqarish vositalari, ish kuchi va yaratilgan mahsulotlar asosiy qismining ozchilik korxonalar,

sohibkor shaxslar yoki davlat qoʻlida toʻplanishi natijasida paydo boʻladi. M. koʻrinishlari

qadimdan mavjud. Noyob mahsulot yetishtiriladigan yerlar, konlar, suv havzalari, oʻrmonlar va

boshqa tabiiy manbalar ozchilik qoʻlida toʻplanib, egalariga monopol mavqe bergan, ular

maʼlum mahsulotni bozorgatanho yetkazib beruvchilarga aylanib, u yerda hukmron boʻlganlar.

M. oʻz tabiatiga koʻra ishlab chiqarish da turgʻunlik paydo qiladi, chunki monopol mavqega

tayanib, sarflarni kamaytirmay foyda koʻrish, raqobatning yoʻqligi yoki zaifligidan foydalanib

bozorga oʻz izmini oʻtkazish mumkin. M. bozor munosabatlarini cheklaydi, shu sababli hatto

bozor iqtisodiyoti hukmron davlatlar mono-poliyaga qarshi choratadbirlarni koʻradilar. M.ning

asosiy shakllari — kartel, sindikat, trest, konsernlar hisoblanadi.

[1]

Monopoliyalar vujudga kelishining moddiy asosi ishlab chiqarishning toʻplanishi hisoblanadi.

Ishlab chiqarishning toʻplanishi ishlab chiqarish vositalari, 

ishchi kuchi

 hamda 

mahsulot

ishlab chiqarish hajmining yirik korxonalarda toʻplanishini namoyon etadi. Monopoliyaning 6

turi mavjud bo'lib ular: 1.Tabiy monopoliya 2.Legal monopoliya 3.Sun'iy monopoliya

4.Aligopoliya 5.Monopsoniya 6.Sof monopoliya

https://youtube.com/channel/UCItddty_yQMFGJFUJV1HbOQ

---

  Soʻnggi tahrir 2 kunlar avval 185.139.137.72 tomonidan amalga oshirildi  

1. 

OʻzME

. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

Ko‘proq o‘rganish

Ushbu maqolada 

Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi

 (2000-2005)

maʼlumotlaridan foydalanilgan.

Iqtisodiyot

 va 

moliyaga

 oid ushbu maqola 

chaladir

. Siz uni 

boyitib, (https://uz.wikipedia.org/

w/index.php?title=Monopoliya&action=edit)

 

Vikipediyaga

 yordam berishingiz mumkin.

"

https://uz.wikipedia.org/w/inde

x.php?

title=Monopoliya&oldid=2373203

" 

dan olindi 

Manbalar

---

Vikipediya

Matndan CC BY-SA 3.0  litsenziyasi boʻyicha

foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan

boʻlsa).