Mövzu 5. Makroiqtisadi tarazlığın pozulması və iqtisadi inkişaf tsiklləri
nəzəriyyəsi
5.1.
Tsikllər və tsikliklik iqtisadi sistemin inkişaf forması kimi
5.2.
İqtisadi tsikllərin növləri və böhranın əsas formaları
5.3.
İqtisadi tsikllərin ən mühüm nəzəriyyələri
5.1 Tsikllər və tsikliklik iqtisadi sistemin inkişaf forması kimi
İqtisadi qanunauyğunluq kimi tsiklikliyi heç də bütün alimlər tanımırlar.
Amma real həyatın öyrənilməsi bu prosesin mövcudluğunu təsdiqləyir və tsikliklik
bir problem kimi müasir insanı maraqlandırmaya bilməz.
Tsikliklik - iqtisadiyyat miqyasında bir makroiqtisadi tarazlıqdan digərinə
inkişafdır.
Buna görə də tsiklikliyi bazar iqtisadiyyatının özünü tənzimləmə üsullarından
biri kimi nəzərdən keçirmək olar. Tsiklikliyin səciyyəvi xüsusiyyəti dairə üzrə
deyil, spiral üzrə hərəkət olduğundan o, proqressiv inkişaf formasıdır.
Tsikliklik - iqtisadiyyatın iqtisadi dinamikasının qeyri-bərabərliyini əks
etdirən təbii inkişaf prosesidir.
İstehsal müxtəlif illərdə böyük və ya kiçik sürətlə arta bilər, bir sıra hallarda
isə (məsələn, hazırda Rusiyada) artım mənfi işarəli ola bilir ki, bu da istehsalın
düşməsi deməkdir. Buna görə də iqtisadiyyatın inkişaf dinamikasını dalğalı xətt
daha dəqiq əks etdirər ki, burada hər bir dalğa iqtisadiyyatın inkişafının bütöv bir
tsiklini səciyyələndirir.
Tsikllər iqtisadi və ya işgüzar fəallığın dövri dəyişmələridir. Makroiqtisadi
göstəricilərin dəyişmələri (ÜDM, qiymət səviyyəsi, faiz dərəcəsi, məşğulluq, iş
fəallığı) dedikdə adətən onun uzunmüddətli xətti trenddən yayınmaları nəzərdə
tutulur.
