Mustaqil ish mavzu; Ranglar palitrasi va uni boshqarish

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TALIM VAZIRLIGI

ZANGIOTAN TUMONI 2-SONLI KASB-XUNAR MAKTABI

MUSTAQIL ISH

Mavzu ; Ranglar palitrasi va uni boshqarish.
Bajardi; _____________________
Tekshirdi; ________________­­­­­___

TOSHKENT – 2023

Mavzu : Ranglar palitrasi va uni boshqarish.

Palitra (frans. palette) — 1) rassom ishlash jarayonida boʻyoqlarni aralashtiradigan moslama (P.da rassom boʻyoklarni aralashtirib yaratayotgan asari uchun kerakli rangni hosil qiladi); yogʻoch, metall, chinni (fayans)dan yupqa qilib toʻrtburchak yoki oval shaklida tayyorlanadi; 2) koʻchma maʼnoda — rassomningrangtasvir (ranglar tanlash va ishlatish) uslubi hamda alohida rangtasvir asari uchun xos boʻlgan ranglar toʻplami.
Rang palitrasi
Rang palitrasi dizayndagi keng qo'llaniladigan manba umumiy xususiyatga ega bo'lgan ranglarni guruhlash. Garchi paletlarini topish odatiy holdir shunchaki bir-biriga mos keladigan ranglar, Hozirgi vaqtda veb-saytimiz, kompozitsiyamiz, rasmimiz yoki dasturimizni loyihalashtirishda yordam beradigan boshqa mezonlarga muvofiq ohanglarni birlashtiradigan palitralar mavjud. Qaysi biri eng yaxshi rang palitrasi va sizning loyihangizga eng mos ekanligini aniqlang.
Ranglar palitrasi va uni boshqarish.
PhotoShopda eng ko‘p bajariladigan amallardan biri bu ranglami tanlashdir. Ranglani tanlashning bir necha usullari bo‘lib , ulardan biri IlajiMTpa UBeTOB ( Ranglar palitrasi ) dan foydalanishdir . Bu muloqot oynasini ekranga ehaqirish uchun uskunalar panelidagi ( asosiy yoki fon rang ) uskunasini tanlaymiz . Oynaning o‘rtasidagi vertikal surgichni siljitib, kerakli ranglar sohasiga o‘tamiz. O‘ng tomonda bu sohadagi ranglar ancha batafsil ko‘rsatiladi. Undan kerakli rangni sichqonchaning chap tugmasini bosib tanlash mumkin. Oynaning o‘ng tomonida rangni to‘rtta tizimdan birida kerakli parametrlami kiritib ham tanlash mumkin. Rang tanlashning ikkinchi yo‘li palitralar sohasidagi L(b6t (Rang) palitrasidan foydalanishdir. Uning sarlavhasining o‘ng tomonidagi yashirin menyudan kerakli ranglar tizimini tanlab olish mumkin. Ekranda paydo bo‘lgan gorizontal surgichlami surib, kerakli rang tanlanadi.
Bu palitra bilan birga 06pa3pbi (Namunalar) nomli palitra joylashgan. Bu palitrada awaldan tanlab qo‘yilgan bir qator ranglar bo‘lib, ulami sichqoncha yordamida tanlash mumkin:

Bu palitraning yashirin menyusida awaldan aniqlab qo‘yilgan namunalaming boshqa to‘plamlarini tanlash, yaratilgan to‘plamni yangi nom bilan saqlash, saqlab qo‘yilgan to'plamlami qaytadan yuklab olish, palitra oynasining ko‘rinishini o‘zgartirish kabi amallami bajarish mumkin. Indekslangan ranglardan nashriyotlarda, animatsiya yaratishda va Intemet tarmog‘ida, shu jumladan web sahifalarda keng foydalaniladi. Oq-qora suratlami saqlashda yarim tusli (kulrangning turli tuslaridan) foydalaniladi. Bunda har bir piksel uchun bir bayt ajratiladi va piksel kul rangning 256 ta tusidan biri ko‘rinishida boiishi mumkin.

Ranglar bilan ishlash uchun bir qator tizimlar ishlab chiqilgan. Ulardan birinchisi qo‘shiluvchi ranglar tizimi deb ataladi. Xonadagi bir nechta chiroqlami yoqsak, ular taratayotgan yorugTiklar qo‘shiladi va xona yanada yorishadi. Agar
Bu ranglaming nomlaridan qo‘shiluvchi ranglar tizimi nomi RGB olingan: Bu ranglaming har birining yorqinligi 0 dan 255 gacha bo‘lishi mumkin. Natijada 256*256*256 ta (o‘n olti milliondan ko‘proq) ranglar hosil qilish mumkin. Masalan, yashil va ko‘k ranglar qo‘shilganda havo rang (ingliz tilida Cyan deb ataladi), qizil va ko‘k ranglar qo‘shilganda pushti (Magenta), qizil va yashil ranglar qo‘shilib sariq ( ) ranglar paydo bo‘ladi. Uchta asosiy rang qo‘shilganda oq rang chiqadi. Qo‘shiluvchi ranglar yordamida televizor va kompyuter monitori ekranidagi tasvirlaming ranglari hosil qilinadi. Rasm darslaridan bilamizki, oq qog‘ozni bir necha rangdagi bo‘yoqlar bilan bo‘yasak, bu ranglar qo‘shilib, to‘qlashadi. Masalan, sariq va pushti ranglar bilan qog‘ozni bo‘yasak, qog‘oz qizil rangga kiradi. Bunda ranglar oq rangdan ayriladi va bu ranglar tizimi ayriluvchi ranglar tizimi deb ataladi. Bu tizimda asosiy ranglar sifatida havo rang, pushti va sariq ranglar olingan. Bu uchta rang oq qog‘ozga surtilganda qog‘oz qora rangga kiradi. Lekin toza bo‘yoqlar olish juda qiyinligi sababli bu uchta rangdan hosil qilingan qora rang biron bir bo‘yoq tusiga kirib qoladi. Buning oldini olish uchun ayiriluvchi ranglar tizimida
bu chiroqlar turli rangda boTsa, bu ranglar qo‘shilib, xona ulardan ko‘ra yorqinroq (ochroq) rangga kiradi. Boshqa ranglami uchta asosiy rang: qizil (Red), yashil (Green) va ko‘k (Blue) ranglami turli nisbatda qo‘shish bilan yaratish mumkin. yuqoridagi uchta rang bilan birga qora rang ham ishlatiladi. Natijada qora ranglar ko‘p bo‘lgan tasvirlami yaratishda boshqa rangdagi

bo‘yoqlaming sarflanishi ham keskin kamayadi.
R
bu chiroqlar turli rangda boTsa, bu ranglar qo‘shilib, xona ulardan ko‘ra yorqinroq (ochroq) rangga kiradi. Boshqa ranglami uchta asosiy rang: qizil (Red), yashil (Green) va ko‘k (Blue) ranglami turli nisbatda qo‘shish bilan yaratish mumkin.

anglaming bu tizimidan rangli printerlarda, plotterlarda hamda nashriyotning bosma mashinalarida foydalaniladi. Bu tizim undagi asosiy ranglar nomlaridan olingan bo‘lib, CMYK (Cyan, Magenta, Yellow, blacK) deb ataladi. Bu tizimda har bir asosiy rang foizda ko‘rsatiladi. PhotoShopda asosan dizaynerlar ishlashadi. Ular uchun qulay va tushunarli bo‘lgan ranglar tizimi ham ishlab chiqilgan. Ulardan biri HSB deb ataladi. Bu nom ingliz tilidagi Hue (Rang turi), Saturation (Rang to‘yinganligi) Brightness (Rang yorqinligi) so‘zlaridan olingan. Bu tizimda ranglar palitrasi doira shaklida qurilgan bo‘lib, har bir rangga uchta parametr mos keladi. Bu parametrlaming birinchisi kerakli rangni tanlash uchun xizmat qiladi. Asosiy ranglar doira chegarasi bo‘lgan aylanada joylashgan.

Ularni tanlash uchun aylanadagi nuqtadan. mos keladigan markaziy burchak (0 dan 360 gradusgacha bo‘lgan qiymatni qabul qiladi) qiymati kiritiladi. 0° ga qizil, 120° ga yashil, 240° ga ko‘k rang mos keladi. Dddlamchi ranglar: sariq (60°), havorang (120°) va pushti (240°) lar asosiy ranglar orasida j oylashgan.




Bu ranglar bir-biri bilan qo‘shilib, yangi ranglar paydo bo‘ladi. Masalan, ko‘k rang (240°) bilan pushti rang (300°) orasida siyohrang (270°) joylashgan. Bddnchi parametr rangning to‘yinganligini bildiradi. Bu parametr 0 dan 100 gacha bo‘lgan qiymatni qabul qiladi. Bu parametming qiymati kamaygani sari rangning to‘yinganligi ham kamayib boradi va 0 ga teng bo‘lganda bu rang oq rangga aylanib qoladi. Bu parametrga mos keladigan ranglar tanlangan burchakning radiusi bo*yicha joylashgan bo‘ladi. Bu radius bo‘ylab harakatlanganda doira chegarasi, ya’ni aylanada tanlangan rang to‘yinganligi kamayib borib oq rangga aylanadi.

Rangning uchinchi parametri tanlangan rangning yorqinligini bildiradi va 0 dan 100 gacha bo‘lgan qiymatlami qabul qiladi. Masalan, oq rang tanlangan bo‘lsin. Uning yorqinligi 100 (foiz) ga teng bo‘lsa, u oqligicha qoladi. Yorqinlik 0 ga teng qilib olinsa, oq rang qora rangga aylanib qoladi. 50 ga teng bo‘lsa, kul rang, 25 ga teng bo‘lsa, to‘q kul rang, 75 ga teng bo‘lsa, och kul rangga aylanadi. Bu tizimning yaxshi tomoni unda bir-birini to‘ldiruvchi va bir-biriga yaqin bo‘lgan ranglar yaqqol ko‘rinib turadi. Bir-birini to‘ldiruvchi ranglar deb doiraning bitta diametridabir-biriga qarama-qarshi joylashgan ranglarga aytiladi. Masalan, qizil va havo rang; va ko‘k; yashil va pushti ranglar; shuningdek, oq va qora ranglar bir-birini to'ldiruvchi ranglar hisoblanadi. To‘ldimvchi ranglardan biri fon uchun olinsa, ikkinchisi chiziqlar chizish, matn yozish uchun ishlatiladi.
Bunda chiziq va yozuvlar fonda yaqqol ko‘rinib turadi. Matnning biron qismini ajratish uchun matnning asosiy rangiga yaqinroq rang tanlanadi. Ranglar ikki turga ajratiladi. Ulardan birinchi iliq ranglar, ikkinchisi esa sovuq ranglar deb ataladi. Iliq ranglarga tarkibida qizil va sariq ranglar ko‘proq boTgan ranglar, sovuq ranglarga tarkibida ko‘k va siyoh ranglar ko'proq boTgan ranglar kiradi. Ayniqsa, ularga qora va kul ranglar aralashsa, ular yanada sovuqlashadi. Iliq va sovuq ranglar orasidagi yashil va binafsha ranglar neytral ranglar hisoblanadi. Iliq ranglar odamning kayfiyatini ko‘taradi. Sovuq ranglar esa ruhiyatga yomon ta’sir qiladi. Dizayn bilan jiddiy shug‘ullanishni istaganlar iliq, sovuq, neytral ranglami va ular bilan ishlashni yaxshi bilib olishlari kerak
PhotoShopda eng ko‘p bajariladigan amallardan biri bu ranglami tanlashdir. Ranglani tanlashning bir necha usullari bo‘lib, ulardan biri IlajiMTpa UBeTOB (Ranglar palitrasi) dan foydalanishdir. Bu muloqot oynasini ekranga ehaqirish uchun uskunalar panelidagi (asosiy yoki fon rang) uskunasini tanlaymiz. Oynaning o‘rtasidagi vertikal surgichni siljitib, kerakli ranglar sohasiga o‘tamiz. 0 ‘ng tomonda bu sohadagi ranglar ancha batafsil ko‘rsatiladi. Undan kerakli rangni sichqonchaning chap tugmasini bosib tanlash mumkin. Oynaning o‘ng tomonida rangni to‘rtta tizimdan birida kerakli parametrlami kiritib ham tanlash mumkin. Rang tanlashning ikkinchi yo‘li palitralar sohasidagi L(b6t (Rang) palitrasidan foydalanishdir. Uning sarlavhasining o‘ng tomonidagi yashirin menyudan kerakli ranglar tizimini tanlab olish mumkin. Ekranda paydo bo‘lgan gorizontal surgichlami surib, kerakli rang tanlanadi.

Bu palitra bilan birga 06pa3pbi (Namunalar) nomli palitra joylashgan. Bu palitrada awaldan tanlab qo‘yilgan bir qator ranglar bo‘lib, ulami sichqoncha yordamida tanlash mumkin:

Bu palitraning yashirin menyusida awaldan aniqlab qo‘yilgan namunalaming boshqa to‘plamlarini tanlash, yaratilgan to‘plamni yangi nom bilan saqlash, saqlab qo‘yilgan to'plamlami qaytadan yuklab olish, palitra oynasining ko‘rinishini o‘zgartirish kabi amallami bajarish mumkin. Indekslangan ranglardan nashriyotlarda, animatsiya yaratishda va Intemet tarmog‘ida, shu jumladan web sahifalarda keng foydalaniladi. Oq-qora suratlami saqlashda yarim tusli (kulrangning turli tuslaridan) foydalaniladi. Bunda har bir piksel uchun bir bayt ajratiladi va piksel kul rangning 256 ta tusidan biri ko‘rinishida boiishi mumkin.