Nazorat va boshqarish tizimlarida



Yüklə 46,98 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix24.12.2023
ölçüsü46,98 Kb.
#192116
1-mavzu



1-
MAVZU
:
M
IKROPROTSESSORLAR 
(MP)
VA MIKRO
EXM
AVTOMATIKA
,
XT,
NAZORAT VA BOSHQARISH TIZIMLARIDA
,
ENERGETIKA VA BOSHQA SOHALARDA 
BAJARADIGAN ASOSIY VAZIFALARI
Reja: 
1.
Mikroprotsessorlar (MP) va mikroEXM avtomatika
2.
XT, nazorat va boshqarish tizimlari 
3.
Energetika va boshqa sohalarda bajaradigan asosiy vazifalari 
Mikroprotsessorlar (MP): 
Mikroprotsessor, kompyuter tizimlari va elektronik vositalarni boshqarish 
uchun mo'ljallangan xavfsiz integratsiyalangan loyihalash chippidir. U yoki boshqa 
vazifalarni bajarish uchun xususiy talabalarni va komponentlarni o'z ichiga oladi. 
Quyidagi misollar mikroprotsessorlarning qanday foydalanishini namoyon qiladi: 
1.
Intel Core i7: Bu xususiyatli mikroprotsessor kuchli va ko'p yo'nalishli 
ishlash uchun mo'ljallangan. U yuqori ishlab chiqish tezligi va iste'mol 
qilish uchun mo'ljallangan yadro soni bilan ajralib turadi. 
2.
AMD Ryzen 5: AMD tomonidan ishlab chiqilgan bu mikroprotsessor 
muhim ish stolida yuqori tezlik va ishlab chiqish kuchiga ega bo'lgan 
muhim xususiyatlarga ega. 


3.
ARM Cortex-M4: Bu mikroprotsessor energiya samaradorligi va kichik 
o'lchamli tizimlarda ishlash uchun mo'ljallangan. Bu turiya asosan IoT 
(Internet of Things) tizimlarida qo'llaniladi. 
MikroEXM (MikroElektronika Experimenter Module): 
MikroEXM, ma'lumotlarni o'rganish va amaliyotga o'tkazish uchun 
mo'ljallangan tizimdir. Bu modullar elektronika muharriri o'rganish, sensorlar va 
komponentlar bilan o'zgaruvchanliklarni sinash uchun qulaydirlar. Quyidagi 
misollar bu tizimlarning qanday foydalanishini namoyon qiladi: 
1.
MikroEXM for Arduino: Bu tizim Arduino platformasi uchun 
ma'lumotlarni 
o'rganish va tajarrotnoma 
ishlab 
chiqish uchun 
mo'ljallangan. Sensorlarni o'zgartirish, servolar va boshqa komponentlarni 
sinashga imkon beradi. 


2.
MikroEXM for Raspberry Pi: Bu tizim Raspberry Pi platformasi uchun 
mo'ljallangan va uni o'rganishni yengillashtirish uchun qulaydir. Bu tizim 
sensorlar, kameralar 
va boshqa komponentlarni 
qo'shish uchun 
mo'ljallangan. 
3.
MikroEXM for PIC: Bu tizim mikrokontrollerlar uchun mo'ljallangan va 
dastur tuzish va sinash uchun qulaydir. Bu tizim sensorlarni boshqarish, 
LEDlar, motorlar va boshqa komponentlarni boshqarish imkoniyatlarini 
taqdim etadi. 
Misollar: 
1. Mikroprotsessor Misoli: Bir IoT loyihasi uchun ARM Cortex-M4 
mikroprotsessori ishlatilishi mumkin. U kompyuter tarmoqlaridan olingan 
ma'lumotlarni to'plab olish, ulardan tahlil qilish va ularga javob qaytarish uchun 
ishlatiladi. 
2. Arduino va MikroEXM Misoli: Arduinodan olgan MikroEXM tizimi, 
uyjoy elektronikani boshqarish uchun ishlatilishi mumkin. Uyning ichki ishlab 
chiqarish va kommunikatsiya tizimi uchun ishlatiladi. 
3. Raspberry Pi va MikroEXM Misoli: Raspberry Pi va MikroEXM tizimi, uy 
tarmoqini boshqarish, internetga ulanish va ma'lumotlarni o'zgaruvchanlik bilan 
to'plash uchun ishlatiladi. 
4. Mikroprotsessor va Avtomatika Misoli: Bir korxona tarmog'ini 
avtomatizatsiya qilish uchun mikroprotsessorlardan foydalanish mumkin. Misol 
uchun, tempiratura, namlik, yorug'lik darajasi va boshqa o'zgaruvchan ma'lumotlar 
mikroprotsessor yordamida o'qiladi va boshqaruv qilinadi. Ular avtomatik 
qurilmalar (issiqlik tizimlari, klimat tizimlari)ni boshqarishda ishlatiladi. 
5. MikroEXM va Avtomatika Misoli: Bir texnik tajriba mashinasini tuzishda 
MikroEXM moduli foydalanish mumkin. U korxona tizimlarini boshqarish uchun 
muhim bo'lgan sensorlar, hislatlar, motorlar va boshqa komponentlar bilan 


bog'liqdir. Misol uchun, texnik ishlab chiqarish tizimida boshqa joylardan olingan 
sensorlar yordamida mahsulotni monitoring qilish va takomillashtirish mumkin. 
6. Avtomatika tizimlari uchun mikroprotsessorlar: Korxona, stol va yorug'lik 
tizimlari, quyidagi tizimlardan biri yordamida boshqarilishi mumkin: 
- Temperaturani boshqarish uchun: Suhbatlanayotgan temperaturani o'qish, 
sozlash va istalgan o'zgaruvchanliklarni bajarish uchun mikroprotsessor yordamida. 
- Texnika vazifalarini boshqarish uchun: Ishlab chiqarish jarayonlarini 
avtomatik boshqarish, dastlabki standartlarni ko'rib chiqish va ish jarayonini 
takomillashtirish uchun mikroprotsessor yordamida. 
- Klimat tizimlarini boshqarish uchun: Isiqlik, konditsioner va ventilatsiyani 
avtomatik boshqarish uchun mikroprotsessorlardan foydalanish. 
7. MikroEXM Avtomatika Misoli: MikroEXM tizimi, korxona boshqaruv 
tizimlarini tuzish va monitoring qilish uchun yaxshi variant bo'lishi mumkin. U 
texnik ishlab chiqarish tizimini boshqarish, texnik vazifalarni tizimga o'tkazish va 
avtomatik holatda boshqarish imkoniyatlarini taqdim etadi. 
Bu misollar, mikroprotsessorlarni va MikroEXM tizimlarini avtomatika 
sohasida qanday foydalanishni namoyon qiladi. Bu vositalar avtomatizatsiya
monitoring va boshqaruv sohalarida muhim ahamiyatga ega bo'lib, texnik ishlab 
chiqarish va korxona tizimlarini takomillashtirishda o'ziga xos imkoniyatlar taqdim 
etadi. 
Bu misollar, mikroprotsessorlarning va MikroEXM tizimlarining qanday 
foydalanilishi haqida umumiy ma'lumot va misollarni beradi. Bu vositalar 
elektronika, IoT va avtomatika sohalarida amaliy ishlarni bajarish uchun 
foydalaniladi. 
Xisoblash Texnikasi, Nazorat va Boshqarish Tizimlari Misollari: 
1. Xisoblash Texnikasi Misoli: Xisoblash texnikasi, moliyaviy operatsiyalarni 
hisobga olish va hisob-kitobni boshqarish uchun mo'ljallangan dasturiy vositadir. 
Quyidagi misol yordamida xisoblash texnikasining qanday ishlatilishini ko'rib 
chiqamiz: 
Mutaxasisning Hisob Kitoblar Dasturi: Mutaxasis, korxonalarda moliyaviy 
jarayonlarni boshqarish uchun Xisoblash Texnikasini ishlatishi mumkin. Ular 
korxonalarning kassa hisobini olib, kirim-chiqimlarni to'plab olish va hisob-kitobni 
o'rganish uchun dasturni qo'llab-quvvatlaydilar. 
2. Nazorat va Boshqarish Tizimi Misoli: Nazorat va boshqarish tizimlari, 
korxonalarni va tashkilotlarni takomillashtirish, monitoring qilish va menejmentni 
osonlashtirish uchun mo'ljallangan dasturiy vositalardir. Quyidagi misol nazorat va 
boshqarish tizimlarining qanday ishlatilishini namoyon qiladi: 
Internet of Things (IoT) Tizimi: IoT tizimi, korxonalarda monitoring va 
boshqarishni yanada osonlashtiradi. Misol uchun, fabrikada ishlab chiqarilayotgan 
mahsulotlar avtomatik ravishda monitoring qilinadi va har bir jarayon to'liq 
boshqariladi. 
Bino Boshqarish Tizimi: 
Binolar boshqarish uchun tizim, issiqlik, 
konditsioner va energiya iste'molini avtomatik boshqarish uchun mo'ljallangan. U 
tizim, binoning ichki holatini kuzatib boradi va iste'molchilarga qulaylik ta'minlaydi.


Korxona Boshqarish Tizimi: Boshqarish tizimi, korxonalarni tizimga 
o'tkazish, tizimni monitoring qilish, xodimlar va moliyaviy ma'lumotlarni 
boshqarish uchun yordam beradi. U tizim, ish tizimi, 
hisob-kitob va 
o'zgaruvchanliklarni boshqarishga imkoniyat beradi. 
3. Ma'lumot Analitika Tizimi Misoli: Bu tizimlar, korxona ma'lumotlarini 
to'plab olish, tahlil qilish va natijalarni olishda yordam beradi. Quyidagi misol 
ma'lumot analitika tiziminin qanday foydalanilishini namoyon qiladi: 
Marketing Analitika Tizimi: Marketinchilar, mijozlar haqida ma'lumotlarni 
to'plab olish va analiz qilishda ma'lumot analitika tizimlaridan foydalanishi mumkin. 
Ular mijozlarning xohishlarini tahlil qilish, takliflarni amalga oshirish va marketing 
strategiyalarini optimallashtirishga yordam beradi. 
4. Menejment Tizimi Misoli: Menejment tizimlari, tashkilotning qo'shimcha 
vazifalarini boshqarish va bajarishda yordam beradi. Quyidagi misol menejment 
tiziminin qanday foydalanilishini namoyon qiladi: 
Project Management Software: Korxona proyektlarini boshqarish uchun 
foydalaniladigan tizimlar, proyekt va vazifalarni o'rganish, muddatlarni nazorat 
qilish va jamoat ishlari bilan menejmentni osonlashtirishda yordam beradi. 
Xisoblash Texnikasi, Nazorat va Boshqarish Tizimlari Misollari Davomi: 
5. Hospitals Management System (Shifoxona Boshqarish Tizimi) Misoli: 
Shifoxonalarda xisob-kitob va boshqarishning avtomatizatsiyasi uchun tizimlar 
foydalaniladi. Bu tizimlar shifoxonaning har bir bo'limini boshqarishga imkon 
beradi. Ma'lumotlar avtomatik ravishda saqlanadi, xodimlar va buyurtmalarni 
nazorat qilish osonlashadi. 
6. Supply Chain Management System (Tovarlar O'tkazish Boshqarish Tizimi) 
Misoli: Korxona, do'kon yoki shirkatlar o'rtasidagi tovarlarni o'tkazish va boshqarish 
uchun tizimlar ishlatadi. Bu tizimlar tovarlar keldi-ketganini nazorat qiladi, 
omborlar va buyurtmalarni boshqarishni osonlashtiradi. 
7. Energy Management System (Energiya Boshqarish Tizimi) Misoli: 
Energetika sohasida tizimlar, energiya israfini kamaytirish va takomillashtirish 
uchun ishlatiladi. Shu jumladan, ishga o'tkazilgan energiyani monitoring qilish, 
takomillastirish va ehtiyot qilishga yordam beradi. 
8. Smart Home Automation System (Aqlli Uy Avtomatizatsiya Tizimi) 
Misoli: Aqlli uy avtomatizatsiya tizimi, uyning barcha xavfsizlik, energiya 
samaradorligi va komfortni boshqarishga imkon beradi. Bu tizim uyning ichki 
holatini nazorat qiladi va istalgan joydan boshqarish imkonini beradi. 
9. Fleet Management System (Transport Boshqarish Tizimi) Misoli: 
Transport va logistika sohasida, transport vositalarini boshqarish va ulardan 
foydalanishni osonlashtirish uchun tizimlar ishlatiladi. Bu tizimlar transport 
vositalarini joylashgan joylar, yo'nalish va xolatlar haqida ma'lumotlarni olish va 
nazorat qilishga imkon beradi. 
10. Warehouse Management System (Ombor Boshqarish Tizimi) Misoli: 
Ombor boshqarish tizimi, mahsulotlarni, materiallarni va tovarlarni saqlash va 
boshqarish uchun mo'ljallangan. Ular omborlarni nazorat qilish, tovarlar keldi-
ketganini o'rganish va ehtiyojlar bo'yicha xabar berish imkonini beradi. 


Bu misollar, xisoblash texnikasi, nazorat va boshqarish tizimlari haqida turli 
sohalarda qanday foydalanishni namoyon qiladi. Bu tizimlar boshqaruv, 
takomillash, monitoring va resurslarni samarador ishlatishda yordam beradi. 
Bu misollar, xisoblash texnikasi, nazorat etish va boshqarish tizimlari, 
ma'lumot analitika tizimlari va menejment tizimlarining qanday foydalanilishi 
haqida umumiy ma'lumot va misollarni beradi. Bu vositalar korxona boshqaruv, 
tizimlarni takomillashtirish va ishni yaxshi boshqarishda yordam beradi. 
Mikroprotsessorlarning Energetika va Boshqa Sohalarda Bajaradigan Asosiy 
Vazifalari Misollari: 
1. Energetika Sohasi Misoli: Mikroprotsessorlar energetika sohasida bir 
nechta vazifalarni bajarish uchun ishlatiladi. Quyidagi misolni ko'rib chiqamiz: 
Smart Grid Management (Aqlli Tarmoq Boshqarish): Energetika sohasida 
mikroprotsessorlar aqlli tarmoq boshqarish tizimlarida ishlatiladi. Bu tizimlar 
energiya iste'moli va yetkazib berishini boshqarishga yordam beradi. Misol uchun, 
elektr energiya iste'molchilari va yetkazib beruvchilari orasidagi tariflarni avtomatik 
ravishda boshqarishni ta'minlaydi. 
2. Transport Sohasi Misoli: Mikroprotsessorlar transport sohasida ham keng 
ishlatiladi. Quyidagi misol transport sohasidagi mikroprotsessor vazifalarini 
namoyon qiladi: 
Vehicle Control and Monitoring (Transport Vositasini Boshqarish va 
Nazorat): 
Transport vositalarini 
boshqarish va 
nazorat 
qilish 
uchun 
mikroprotsessorlar o'rganib boriladi. Bu tizimlar transport vositalarini istiqbolli, 
samarador va xavfsiz ishlatishga imkon beradilar. 
3. Tibbiyot Sohasi Misoli: Tibbiyot sohasida ham mikroprotsessorlar muhim 
ahamiyatga ega. Quyidagi misol tibbiyot sohasidagi mikroprotsessorlarning 
vazifalarini namoyon qiladi: 
Medical Devices (Tibbiy Vositalar): Mikroprotsessorlar, shifoxonalarda, 
monitoring vositalarida, va tibbiy cihazlarda ishlatiladi. Bu cihazlar orqali 
yo'nalishni o'rganish, xolatlarni nazorat qilish va tibbiy ma'lumotlar olish mumkin. 
4. Toshkent sohasi Misoli: Toshkent sohasida ham mikroprotsessorlar turli 
vazifalarni bajarish uchun ishlatiladi. Quyidagi misol Toshkent sohasidagi 
mikroprotsessorlarning bir nechta vazifalarini namoyon qiladi: 
Traffic Light Control (Yo'lovchi Chiroqlarni Boshqarish): Toshkent shahri 
ko'cha-kovaklarida yo'lovchi chiroqlarni boshqarishda ham mikroprotsessorlar 
ishlatiladi. Ular trafikni boshqarish va yo'lovchi to'xtash tartibi uchun yordam 
beradi. 
Bu misollar, mikroprotsessorlarning energiya, transport, tibbiyot va toshkent 
sohalarida qanday foydalanishini namoyon qiladi. Mikroprotsessorlar turli sohalarda 
avtomatizatsiya, monitoring va boshqaruv vazifalarini bajarishda keng qo'llaniladi. 

Yüklə 46,98 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin