Neft-qaz çıxarmanın inkişaf m

Neft-qaz çıxarmanın inkişaf mərhələləri
Yatağın işlənməsini böyük sistem kimi o zaman götürmək olar ki, təcrübədən asılı olmayan məlumatlar kompleksi – geoloji verilənlər, reoloji verilənlər , texnoloji və texniki verilənlər kompleksi və bir sıra başqaları, işlənmə zamanı yaranan elemetlərin bir-biri və ətraf mühitlə əlaqəsi zamanı əldə olunan məlumatlar daxildir.

Bu şəraitdə sistemə məqsədin nə olduğundan aılı olaraq çoxlu çıxış və giriş faktorları olan qara qutu kimi baxmaq olar.

Рис.1 Рис.2

Şək.3 Şək. 4

Şək.5 Şək.6

Göründüyü kimi böyük sistemin elementləri – götürülən quyunun göstəriciləri eynilə sistemin göstəriciləri ilə üst-üstə düşür – yatağın inteqrasiya olunmuş göstəriciləri ilə.

Bunu böyük sistem kimi qəbul edirlər – onu çıxış faktorları - əsas texnoloji parametrləri – neftin və qazın ayrılmasına görə.

Əgər bu verilənlərə böyük sistemin qalığı kimi baxsaq onda onun özünü böyük sistem kimi qəbul etmək olar( şəkil 1), onda bütün şəkildə göstərilən faktorlara məqsəd və məsələnin qoyulmasından asılı olaraq subsistem kimi baxmaq olar.

Böyük sistemin ayrıca bir elementi - quyuya baxaq. Şəkil ikidə quyunun iki qlobal işlənmə mərhələsi göstərilib – artım 9 təxminən iki il) əyilmə nöqtəsinə qədər və (xüsusi nöqtə) doyma mərhələsi - əyilmə nöqtəsindən sonra. Bu mərhələlərin özünü də iki növə ayırmaq olar. Birinci mərhələ susuz (təxminən 9-10 ay) və sulaşmış. İkinci mərhələ - asta templərlə növbəti artım (təxminən 22-3- ay) və dolayı olaraq doyma prosesi. Bu quyu üzrə doyma prosesinə baxsaq 3 mərhələni görmüş olarıq – artım ( 16 ay), dayanıqlılıq ( 16-30 ay) və düşmə. Eynilə bu mərhələni böyük sistemlərdə də müşahidə etmək olar, ancaq böyük vaxt intervalları ilə.