O’t yo’llari diskineziyasi O’t chIharuv yo’llari diskineziyaSI

O’t yo’llari diskineziyasi

O’T ChIharUV YO’LLARI DISKINEZIYaSI

Bolalardagi o’t chiharuv yo’llari diskineziyasi biliar tizimning eng ko’p

tarqalgan patologiyasidir. "Diskineziya" termini so’zma-so’z "harakat buzilishi"

deb tarjima qilinadi va silliq mushaklarning g’ayritabiiy, ² koordinasiyalanmagan

funksiyasini bildiradi. O’t chiharuv yo’llari diskineziyasi (OChYD) - bu, safro

chiharilishining buzilishiga olib keluvchi o’t chiharuvchi tizimning turli a'zolari,

ayniqsa o’t pufagi va jigardan tashhari o’t yo’llarining hisharish funksiyasi izdan

chiqishidir.

Tibbiy adabiyotlarda va hujjatlarda "OChYD" abbreviaturasini uchratish

mumkin. Ko’pincha OChYD bolalarda yetarlicha erta tashxislanmaydi, bu

bemorlarni o’z vaqtida davolanmasligiga olib keladi va keyinchalik kattalardagi

hazm qilish tizimi a'zolari murakkab kasalliklarining oldini olinishini

qiyinlashtiradi. Oxirgi yillarda OChYD birlamchi kasallik emas, balki hazm qilish

traktining yuqori bo’limlari u yo’ki bu jiddiy patologiyasi (gastroduodenit, yara

kasalligi, pankreatit va boshq.) klinik korinishining biri degan asos tan olinayapti.

Safro dimlanishi rivojlanishining asosida o’t chiharuv yo’llari apparati sfinkterlari

(hisharuvchi mushaklar) faoliyati va harakat funksiyasi buzilishi yo’tadi. Safro

dimlanishi (xolestaz) jigarda va ichakda safro sirkulyasiyasi izdan chiqishi, o’t

suyaqligi va uning komponentlarining fizik-kimyoviy xususiyatlari o’zgarishi

natijasida yuzaga keladi. Xolestaz safroning bakterisid xossalari pasayishiga olib

keladi, bu ichakka gijjalar kirib joylashishini engillashtiradi. Bolalik yoshidagi

OChYD ko’pincha gipertonik yoki aralash shakllarda, kamroq - gipotonik shaklda

uchraydi.

Klinikasi. OChYD ning gipertonik shaklida bolalar o’ng qovurga osti

sohasida yoki o’ng yo’nboshida xurujsimon, sanchuvchi ogriqqa shikoyat qiladi.

Kichik yoshdagi bolalar kindik atrofini ko’rsatishadi. Juda kam qo’llarda

og’riqlarning o’ng yelkaga, kurakka uzatilishi kuzatiladi. Ushbu holat uchun

yetarli darajadagi xususiyatli simptom - tez yugurish yo’ki tez yurishda o’ng

yo’nboshda paydo bo’ladigan kuchli sanchisimon og’riq, bu shundoq ham

kattalashgan jigarning venoz qon oqib kelishining kuchayishi hisobiga yanada

kattalashib, kapsulasi chuzilishi

228

bilan tushuntiriladi. Bu simptom fizkultura mashg’ulotlarida yoki trenirovkalarda,

harakatchan o’yinlarda, raqs bilan shug’ullanishda yana ham kuchliroq namoyo’n



bo’ladi.OChYD ning gipotonik shakli o’ng yonboshdagi, deyarli doimiy,



zirqirovchi simillagan og’riq bilan xususiyatlanadi. hissiy zoriqish, ovqatlanishdagi

kamchiliklar og’riq sezgilarini kuchaytirishi mumkin. Kasallikning qat'iy yo’ldoshi

dispepsiya hisoblanadi. Bolalarda ishtaha pasayadi, ularni tez-tez ko’ngil aynishi

bezovta qiladi. Ko’pincha kichik bolalar yog’li va shirin ovqatni kotarolmaydi,

ularni iste'mol hilgandan so’ng bolalarda ko’ngil aynishi va qusish boshlanadi.

Ba'zida katta yoshdagi bolalar og’izdagi achchiq ta'mga shikoyat qilishadi.

O’zgaruvchan ich kelishi paydo bo’ladi. Ob'ektiv korikda shifokor paypaslab o’ng

qovurga osti sohasida ogriqli zonalarni, kaft qirrasi bilan qovurga ravoqining

chetiga urganda og’riqlarning kuchayishini aniqlaydi. Ko’pchilik bolalarda jigar

kattalashadi, va uning cheti qovurga ravog’idan 1-2 sm pastda paypaslab topiladi.

Diagnostikasi shikoyatlarni tahlil qilishga, korik ma'lumotlari va qoshimchp

tekshiruv natijalariga asoslangan. Ushbu patologiyada ultratovush tekshiruvi

(UTT) muhim ahamiyatli tashxisiy uslub hisoblanadi. UTT ot qopi harakat

buzilishi xususiyatini aniqlashga, o’t chiharuv yo’llarining anomaliyalarini

tashxislashga (qayrilishi, oralishini) imqon beradi. O’t yo’llari va o’t pufagi

tuzilishini