O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik –texnologiya instituti



Yüklə 391,5 Kb.
səhifə1/4
tarix23.05.2022
ölçüsü391,5 Kb.
#59092
  1   2   3   4
Obidjonova Sevara


O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI


NAMANGAN MUHANDISLIK –TEXNOLOGIYA INSTITUTI

“Kimyo-texnologiya” fakulteti


“Organik kimyo” fanidan


Bajardi: 1d-21 guruhi talabasi


_____________
Qabul qildi: Hoshimov F

NAMANGAN ­– 2020 yil


Sikloalkanlar. Tuzulishi izomeriyasi Nomenklaturasi. Fizik xossalari. Tuzulishining Fiziki xususiyati .
Reja:



  1. Sinflanishi va nomlanishi

  2. Izomeriyasi

  3. Olinish usullari

  4. Sikloalkanlar tuzilishi nazariyasi

  5. Fizik va kimyoviy xossalari

Sikloalkanlar kabotsiklik birikmalar sinfiga mansub bo’lib, CnH2n umumiy formula bilan ifodalanadilar. Bu yerda n3 bo’lishi shart. Sikloalkanlarni sikloparafinlar yoki naftenlar deb ham ataladi.


Tuzilishi. Izomeriyasi. sikloalkanlarning tegishli to’yingan uglevodorodlar nomi oldiga siklo- old qo’shimchasi qo’shib hosil qilinadi. Masalan:


siklopropan siklobutan siklopentan


Sikloalkanlar izomerlarining soni tegishli teng uglerod atomlari tutgan alkanlar izomerlari sonidan bir necha marta ko’p. Bunga sabab, ularda struktura (tuzilish) izomeriyasi bilan bir qatorda izomeriyaning boshqa turlarini ham mavjudligidadir.


Masalan: C6H14 tarkibli alkanlar uchun beshta izomer mavjud bo’lsa, C6H12 tarkibli sikloalkanlar uchun mavjud bo’ladigan izomerlarning soni 10 dan ortiqdir.
Halqadagi uglerod atomlarining soniga nisbatan izomeriya:


propilsiklopropan etilsiklobutan


metilsiklopentan siklogeksan


O

’rinbosarlardagi uglerod atomlarining soniga nisbatan izomeriya:
metilpropilsiklopropan dietilsiklopropan

O


’rinbosarlarning halqada tutgan o’rniga nisbatan izomeriya:

1,2-dimetil- 1,3-dimetil- 1,4-dimetil-


siklogeksan siklogeksan siklogeksan

Agar halqada bitta o’rinbosar bo’lsa, unday birikmalar uchun sterioizomeriya mavjud bo’lmaydi. Ikki almashgan sikloalkanlarda geometrik va optik izomerlar mavjud bo’ladi.


Masalan, buni 1,2-dimetil siklopropan misolida ko’radigan bo’lsak:


sis-1,2-dimetilsiklopropan trans-1,2-dimetilsiklopropan


Ikki almashgan barcha sikloalkanlar uchun (geminal tuzilishga ega bo’lganlaridan tashqari) geometrik izomeriya mavjud bo’ladi.



Yüklə 391,5 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin