O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi toshkent davlat agrar universitet

---

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI QISHLOQ 

VA SUV XO’JALIGI  VAZIRLIGI 

 

TOSHKENT DAVLAT AGRAR UNIVERSITET 

 

 

 

 

 

 

Mavzu:

 Kushonlar davlati 

 

 

 

Tekshirdi:   ___________ 

Bajardi:      Hasanov S                                      

 

                                        TOSHKENT-2014 

---

 

 

 

Reja: 

 

 

I.  Kirish 

II.  Asosiy qism 

1.  Kushon davlatinig kelib chiqishi 

2.  Kushon davlati madaniyati 

3.  Kushon davlatining O’zbekiston tarixiga qo’shgan hissasi. 

III. Xulosa 

IV. Foydalanilgan adabiyotlar 

 

---

Mustaqillikka  erishganimizdan  keyin  xalqimizning  o'z  yurti,  tili,  madaniyati, 

qadryatlari tarixini bilishga o'zligini anglashga qiziqishi ortib bormoqda. Odamzot 

borki,  avlod-ajdodi  kimligi  nasl  nasabini,  o'zi  tug'ilib  voyaga  yetgan  qishloq, 

shahar,  xullas,  vatanining  tarixini  bilishni  istaydi.  O'z  xalqini  tarixiy  o'tmishi, 

o'zligi, ma'naviyati haqida gapiryotgan bizda chuqur ilmiy asosga tayangan tahlil, 

muayyan  masalarda  aniq  yondoshuv  yetishmayapti.  Ilmiy  tilda  aytganda 

konsepsiya yo'q. O'zlikni anglash tarixni bilishdan boshlanadi. Tarixiy xotirasi bor 

inson  –  irodali  inson.  Kim  bo'lishidan  qat'iy  nazar,  jamiatini  har  bir  a'zosi  o'z 

o'tmishini  yaxshi  bilsa,  bunday  odamlarni  yo'ldan  urish,  turli  aqidalar  ta'siriga 

qolish mumkin emas.  

Yuechjeylarning  eramizdan  avvalgi  II  asr  o'rtalarida  Grek-Baqtriya  davlatiga 

bostirib  kirishi  ushbu  davlatni  tamomila  tugatilishiga  olib  keldi.  Yuechjeylarning 

dastlabki 

mulklari 

shimoliy 

Baqtriya 

hududlarida 

bo'ldi 

(zamonaviy 

O'zbekistonning  janubiy  hududlari  va  Tojikiston).  Kushon  davlati  eramizning  I 

asri birinchi yarmida yuechjeylar davlati amirliklaridan biri Kushonning yuksalishi 

oqibatida  yuzaga  keldi.  Kushon  xitoychada  Guyshuan  deb  talaffuz  qilinib, 

yuechjey  qabilalaridan  birining nomi  bo'lish  ehtimoli bor. Davlat  asoschisi  yabgu 

(amir) bo'lgan. Keyinchalik podshoh Kudjula Kadfiz hukmronligi ostida kushonlar 

hozirgi Afg'oniston va Pokistonning katta qismini bosib oldilar. Uning merosxo'ri 

Vime  Tok  hukmronligi  davrida  kushon  mulklariga  Hindistonning  katta  bir  qismi 

qo'shildi.  Kushon  davlatining  gullab-yashnashi  Kanishka  hukmronligi  davriga 

to'g'ri  keldi  (taxminan  eramizning  78-123  yillari).  O'sha  davrda  poytaxt 

Baqtriyadan  Peshovorga  ko'chirildi,  mamlakat  sarhadlari  esa  Hindiston  va 

Xo'tongacha  bo'lgan  o'lkalarni  qamrab  oldi.  Markaziy  Osiyoda  Kushon 

davlatining  chegaralari  hozirgi  O'zbekiston  janubidagi  Hisor  tog'  tizmalari 

cho'qqilaridan  o'tgan.  O'sha  yerdagi  baland  tog'  daralarida  (Darband)  mustahkam 

chegara  inshootlari  qad  ko'tardi.  O'sha  davrlarda  davlat  sarhadlarida  yangidan-

yangi  shaharlar  qad  ko'tardi,  Hindiston,  Xitoy  va  Rim  imperiyasi  bilan  savdo 

munosabatlari o'rnatildi. Pompeyda olib borilgan qazish ishlari mobaynida kushon 

tangalari  hamda  kushon  ustasi  tomonidan  suyakdan  yasalgan  figuralar  topildi. 

---