O`zbekstan respublikasi joqari ha`m orta arnawli bilimlendiriw ministrligi

---

O`ZBEKSTAN RESPUBLIKASI JOQARI HA`M ORTA ARNAWLI

BILIMLENDIRIW MINISTRLIGI

O`ZBEKSTAN RESPUBLIKASI AWIL HA`M SUW XOJALIG`I

MINISTRLIGI

TAShKENT MA`MLEKETLIK AGRAR UNIVERSITETI

NO`KIS FILIALI

«Zootexniya» kafedrasi

«Sharwashiliq » pa`ninen

LEKTSIYA TEKSTLERI

No’kis-2016

Click here to buy

A

B

B

Y

Y

PD

F Transfo

rm

er

2

.0

w

w

w .A

B B Y Y.

c o

m

Click here to buy

A

B

B

Y

Y

PD

F Transfo

rm

er

2

.0

w

w

w .A

B B Y Y.

c o

m

---

1-lektsiya. Sharwashiliqtin` xaliq xojalig`indag`i a`xmiyeti. Sharwashiliqtin` ha`zirgi jag`dayi.

Jobasi:

1. O`zbekstanda sharwashiliqtin` rawajlaniw tariyxi

2. Sharwashiliqti rawajlandiriwdin` ha`zirgi awhali ha`m sharwashiliqta a`melge asirilip atirg`an

ekonomikaliq reformalar

3. Qaraqalpaqstan Respublikasinda sharwashiliqtin` rawajlaniwi ha`m olardan alinatug`in

o`nimler.Sharwashiliq - awil xojalig`inin` a`xmiyetli tarawi bolip xaliq ushin en` bahali aziqliq su`t,

go`sh, ma`yek ha`m jen`il sanaatti teri, ju`n ha`m basqa da o`nimler menen ta`miyinleydi. Eger Orta

Aziyada sharwashiliqtin` rawajlaniw tariyxina na`zer taslasaq, onin` ta`biyg`iy sharayatlari o`simlik ha`m

haywanat du`nyasina ta`sir ko`rsetedi. U`lkemiz tariyxina tiyisli dereklerde, erte zamanlardan baslap-aq

qaramallar o`sirilip, bag`ilip kelingenligi aytip o`tilgen. 1934-jili alimlar Grigorev G.V., Gromova V.I.

ta`repinen «Qawinshi to`be» (Qovunchi tepa) qorg`aninda (Tashkent qalasinan 30 km qublada) alip

barilg`an ilimiy izertlewler qaramallardi ko`beytiw bronza da`wirinde-aq a`melge asirilg`anlig`inan derek

beredi. O`zbekstan xaliqlarinin` tariyxina na`zer taslasaq, XVIII-a`sirde Qaraqalpaqstanda qaramalshiliq

rawajlang`an. 1911-jili Tu`rkistan u`lkesi boyinsha islegen komissiya sonni ko`rsetedi, yag`niy Orta

Aziya xalqi qaramallardan tiykarinan jumisshi ku`sh retinde paydalang`an ha`m ko`ship kelgen rus xalqi

qaramallardi go`sh ha`m su`t ushin o`rshitken. «Tu`rkistan awil xojalig`i» jurnalinda jaziliwina

qarag`anda usi da`wirde astraxan, golland, shvits, xolmogor, yaroslavl, simmental qaramal porodalari

keltirilgen. 1927-30 jillarda sovxoz, kolxozlardin` sho`lkemlestiriliwi sharwashiliqta keskin o`zgerislerge

alip keldi. 1930-jili O`zbekstanda birinshi sharwashilar s`ezdi bolip o`tti.

2. Ha`zirgi waqitta O`zbekstan sharwadarlarinin` aldinda turg`an a`hmiyetli waziypa ma`mleketimiz

xaliqlarin o`zimizde islenip shig`ip atirg`an sharwa o`nimleri menen ta`miyinlewden ibarat. Islep

shig`arilip atirg`an sharwa mallarinin` o`nimdarlig`i ekonomikaliq ko`rsetkishlerde belgilenedi, yag`niy

su`t, go`sh, ma`yek ha`m basqa da tu`rli o`nimlerge jumsalg`an aziqlar, olardin` bahalari ha`m

o`nimdarliq da`rejesi qandaylig`i esapqa alinadi.

3. Diyxan turmisin bekkemlew, erkin diyxan fermer xojalig`indag`i iri o`zgerisler O`zbekstan xalqin aziq-

awqat o`nimleri menen toliq ta`miyinley aliwg`a bag`darlaw bu`gingi ku`nde isbilermenlik jumisinin` bir

ko`rinisi bolg`an diyxan fermer xojaliqlarin rawajlandiriw siyasatinin` tiykarin quraydi.

Respublikamizda xizmet ko`rsetip atirg`an diyxan fermer xojaliqlardin` sani 20 min`nan asip ketti. Erkin

o`nim islep shig`ariwshi sub`ekt sipatinda diyxan fermer xojalig`i basqa mu`lk ha`m xojaliq ju`ritiw

formasindag`i ka`rxana ha`m sho`lkem menen ten` huqiqli huqiqiy shaxs sipatinda xizmet ko`rsetpekte.

Son`g`i jillarda Prezidentimiz ha`m hu`kimetimiz ta`repinen diyxan-fermer xojaliqlarin rawajlandiriw

boyinsha bir neshe nizam ha`m qararlar qabil etildi.

4. Sharwashiliq boyinsha tiykarg`i ilimiy izleniw jumislari «Plem Elita» birlespesi qasindag`i

sharwashiliq ilimiy izertlew institutinda, «Qorakwlchilik III, Samarqand a/x instituti ha`m TashMAU

«Uliwma zootexniya», «Veterinariya tiykarlari» kafedralarinda alip bariladi.