Yevropada merkantilizm va klassik iqtisodiy maktabning vujudga kelishi
Yevropada merkantilizm va klassik iqtisodiy maktabning vujudga kelishi
XV-XVIII asrlarda merkantilizm iqtisodiy siyosatda va iqtisodiy tafakkurda bosh yunalish buladi. Uning moxiyati iqtisodiy siyosatda - mamlakat va davlat xazinasida barcha oltin va kimmatbaxo materiallarni tuplash, nazariyada esa tovar-pul muomalasi soxasi iqtisodiy konunlarini topish edi. Merkantilizmning muxim goyasi-natijasida, mamlakatda kup pul yigish edi. Uning yorkin namoyondasi Mendir bulib Tomos men xisoblanadi.
Siyosiy iqtisodning vujudga kelishida klassik siyosiy iqtisod namoyondalarining nazariyalarida aloxida axamiyatga egadir. Klassik siyosiy iqtisodning asoschilaridan biri U.Petti 1662 yilda e’lon kilingan “Soliklar va ulponlar yigimlari tugrisidagi traktat” asarida uzining dastlabki iqtisodiy karashlarini bayon etadi.
Klassik siyosiy iqtisod namoyondalari davri.
Siyosiy iqtisodning vujudga kelishida klassik siyosiy iqtisod namoyondalarining nazariyalarida aloxida axamiyatga egadir. Klassik siyosiy iqtisodning asoschilaridan biri U.Petti 1662 yilda e’lon kilingan “Soliklar va ulponlar yigimlari tugrisidagi traktat” asarida uzining dastlabki iqtisodiy karashlarini bayon etadi.
Siyosiy iqtisod, ekonomiks va Iqtisodiyot nazariyasi talkinlari.
Siyosiy iqtisod, ekonomiks va Iqtisodiyot nazariyasi talkinlari.
Ma’lumki, ishlab chikaruvchi kuchlar oldin rivojlanadi va bu rivojlanish yangi ishlab chiqarish munosabatlarining paydo bulishiga, ularning tarakkiy etishiga, shuningdek, eski ishlab chiqarishning munosabatlarining tugallanishiga olib keladi. Ishlab chiqarish munosabatlari muvofik bulsa, ishlab chikaruvchi kuchlarning usishi faol ijobiy ta’sir kursatadi, muvofik kelmasa, uning usishiga tuskinlik kiladi. Iqtisodiyot nazariyasi fani ishlab chiqarish usulini, ishlab chiqarish munosabatlarini ishlab chikariuvchi kuchlarga boglangan xolda urganadi.
Iqtisodiyot nazariyasida esa kiumat nazariyasi bilan aniklanadi. Keyingi davrlarda juda kup iqtisodchi olimlar U.Petti, D.Rikardo, Jumladan, akademiklar V.I.Vidyapin, G.P.Juravlevalar raxbarligida yaratilgan “Umumiy Iqtisodiyot nazariyasi” (Siyosiy iqtisod) darsligida fan predmeti professor Dobro’nin fikricha kuyidagicha ta’riflanadi: Umumiy Iqtisodiyot nazariyasi- bu ijtimoiy fan bulib, kishilar va guruxlarning extiyojlarini kondirish maksadida cheklangan va rakobat tugdiradigan resurslardan foydalanib, moddiy ne’matlar ishlab chiqarish, taksimlash, ayriboshlash va iste’mol kilish xatti-xarakatlarini urganadi.
