Sızanaqlar
PROBLEMİNİZ OLMASIN.
Ẅ
sas
ə
n
sızanaq
kimi
tanıdığımız
Acne Vulgaris
ə
n çox rast g
ə
lin
ə
n
d
ə
ri
probleml
ə
rind
ə
n
biridir.
Sızanaqlar
(Acne
Vulgaris)
d
ə
rimizd
ə
yerl
əşə
n piy v
ə
zil
ə
rinin
x
ə
st
ə
liyidir. Ad
ə
t
ə
n
sızanaqlar
d
ə
rinin piy v
ə
zil
ə
ri il
ə
z
ə
ngin olan
yerl
ə
rind
ə
(üzd
ə
, kür
ə
kd
ə
, sin
ə
d
ə
)
yaranırlar,
ağ
v
ə
qara nöqt
ə
l
ə
r,
irinli,
qırmızı
iltihabi s
ə
pgil
ə
r
şə
klind
ə
t
ə
zahür edirl
ə
r.
Dr. Rəşad İsayev
Həkim – Dermatoloq,
tibb üzrə fəlsəfə doktoru,
Diaqnoz Tibb Mərkəz
“
”
Sızanaq (Acne Vulgaris) necə
yaranır?
Dərimizdə
yerləşən
piy
vəzilərinin əsas funksiyası
ifraz olunan yağı dəri səthinə
çıxarmasıdır. Ifraz olunan bu
yağ isə dərimizi ətraf mühitin
yan təsirlərindən qoruyur. Piy
vəzilərinin axacaqları dəri
səthində
yerləşən
məsamələrə açılır. Cinsi –
yetişkənlik dövründə (12-18
yaşlarda) dəri səthinə ifraz ol-
unan yağın miqdarı artmağa
başlayır. Bu isə piy vəzilərinin
kanallarının və dəri səthindəki
məsamələrin
tutulmasına
səbəb olur. Bu zaman dəri
səthində ağ və qara nöqtələr
şəklində komedonlar (tıxaclar)
müşahidə olunur. Yaranmış bu
tıxaclar dəri səthində və piy
vəzilərin kanallarındakı ölü
hüceyrələrin
qopub
düşməsinə mane olmaqla
bərabər dəri səthində mövcud
olan mikroorqanizmlərin
normal
acne
çoxalmasına
səbəb
olur.
Bütün
bu
proseslərdən sonra dəri səthi
yağlı, qızartılı, irinli, ağ və qara
nöqtələr
şəklində
olan
səpgilərlə örtülü olur.
Sızanaqların (Acne Vul-
garis) yaranmasının
əsas səbəbləri.
•
Hormonlar (Androgenlər):
Sızanaqlar əsasən kişi
hormonlarının daha çox sintez
olunduğu
dövrdə,
cinsi-
yetişkənlik dövründə (12-18
yaşlarda) oğlanlar və qızlarda
çıxmağa başlayırlar. Bundan
əlavə qızlarda menstruasiya
tsikli dövründə hormonların
səviyyəsi qalxdığına görə bu
müddətdə də sızanaqlarda
çoxalma müşahidə olunur.
•
Dəri səthində yağ ifrazının
artması: Kişi hormonlarının
(androgenlər) stimulyasiyası
nəticəsində dəri səthinə daha
çox yağ ifraz olunmağa
başlayır.
•
Piy vəzi kanalında və tük fol-
likulunda dəyişikliklər: Artmış
yağ
ifrazı
dəridəki
məsamələrin
tıxanmasına
səbəb olur. Yaranmış tıxac ölü
hüceyrələrin və bakteriyaların
dəri səthinə çıxmasına mane
olur.
•
Bakteriyalar:
Dəri
səthimizdə
coxlu
sayda
mikroorqanizmlər
yaşayır.
Ancaq
sızanaqların
yaranmasında rolu olan bak-
teriya yalnız Propionibac-
terium acnes dir.
•
Genetik faktor: Ẅgər
valideynlərdə yetkinlik vaxtı
sızanaq problemi olubsa bu
onların
uşaqlarında
sızanaqların olma ehtimalını
artırır.
Sızanaqlar (Acne Vulgaris)
kimlərdə yaranır?
12-18 yaş qrupunda olan
demək olar ki, bütün oğlan və
qızlar sızanaq problemi ilə
rastlaşırlar. Baş vermə tezliyi
və davamlılığı baxımından bu
xəstəlik oğlanlar və qızlarda
fərqli olur. Belə ki, oğlanlarla
müqayisədə qızlarda Acne
vulqaris (sızanaq xəstəliyi)
daha tez-tez baş verir:
qızlarda bu xəstəlik əsasən
13-14, oğlanlarda isə 15-16
yaşlarında daha çox müşahidə
olunur. Ẅsasən sızanaqların
davam etmə müddəti 5-10 il
davam
edir
və
20-25
yaşlarında azalır. Insanların 5-
10% də 40 və daha yuxarı
yaşlarda da sızanaqlara rast
gəlmək mümkündür.
Sızanaqlar
müalicə oluna bilən bir
xəstəlikdir...
Sızanaqların müalicəsi uzun
müddətlidir və qısa müddət
ərzində möcüzəvi dəyişikliklər
gözləmək doğru olmazdı.
Tətbiq olunan müalicə nə
olursa olsun səbrlə və düzgün
yerinə yetirilməlidir.
Müalicənin əsas məqsədi dəri
səthində
yağ
ifrazını,
səpgilərin sayını və şiddətini
azaltmaq, ləkələrin
və
çapıqların yaranmasının
qarşısını almaqdan ibarətdir.
Müalicənin effekti en tez 1 ay
sonra hiss olunmağa başlayır.