Rəsmi nəşr Official publication

Tikinti işlərinin qiymət indeksi - “Tikinti” iqtisadi fəaliyyət növünü 

xarakterizə edən qiymət statistikası sisteminin göstəricilərindən biri hesab olunur və 

“tərkib elementləri” metodu ilə hesablanır. Tikintidə qiymətlərin dinamikası üçün ən 

vacib, tipik tikinti məhsullarının - yerüstü tikililər və yol qovşaqlarında istifadə 

olunan məhsulların müayinəsi aparılır.  

İndeksin hesablanması üçün informasiya mənbəyi kimi tikinti təşkilatlarının 

seçmə  şəbəkəsinin statistik müayinə  məlumatlarından istifadə olunur. Tikinti 

işlərinin hər bir növü üzrə hesabat dövrünün və əvvəlki dövrün faktiki qiymətlərinin 

müqayisəsi yolu ilə  fərdi qiymət indeksləri hesablanır. Daha yüksək səviyyələrdə 

qiymət indekslərinin aqreqasiyası zamanı seçilmiş tipik tikili növlərinin inşasında 

ilkin iş  və elementlərin dəyər qiymətləndirilməsi ilə  əsaslandırılmış  çəki 

strukturundan istifadə edilir. Tikintidə mövcud olan smeta-normativ bazasına 

əsaslanan tikinti elementləri bundan sonra respublika ərazisindəki tikililərin standart 

tipləri üzrə aqreqasiya olunur.   

İdxal və ixrac mallarının orta qiymətlər indeksi xarici ticarət fəaliyyətinin 

təhlilində istifadə edilən mühüm göstəricidir. Onlar müqayisə edilə bilən idxal və 

ixrac qiymətləri üzrə dinamikaya nəzarət etmək üçün əlverişli analitik vasitə sayılır, 

ticarət  şərtləri göstəricilərini hesablamağa, idxal və ixrac mallarının qiymətlərinin 

dəyişməsinin daxili iqtisadiyyatın vəziyyətinə təsirini qiymətləndirməyə imkan verir 

və eləcə  də, ümumi daxili məhsulun hesablanması zamanı idxal-ixrac 

əməliyyatlarında faktiki həcm deflyatoru kimi də istifadə edilə bilər. İdxal və ixrac 

mallarının orta qiymətlər indeksi baza dövrü ilə müqayisədə hesabat dövründə idxal 

və ixrac olunan malların qiymət səviyyəsinin dəyişməsini xarakterizə edir.  

Orta qiymətlər indeksinin hesablanması zamanı idxal və ixrac edilən 

eynicinsli malların (Azərbaycan Respublikasının xarici ticarət fəaliyyəti üzrə 

Statistical yearbook of Azerbaijan 

782

Malların siyahısında onrəqəmli kodlar  - altsəviyyələrdə) əvvəlki il üzrə orta illik və 

cari ay üzrə həcm və dəyər göstəriciləri istifadə olunur. Bundan başqa hesablamada 

dəyər göstəriciləri həm manatla həm də ABŞ dolları ilə ifadə edilə bilər.  

Orta qiymətlər indeksinin hesablanması üçün malların seçimi xarici ticarət 

statistikasının aqreqasiya edilmiş verilənlər bazasından əldə edilir. Hər bir mal qrupu 

üzrə seçilmiş mallar qrupdakı malların dəyərinin 70 faizindən az olmamalıdır. Bazis 

strukturu hər il yenilənir. İndekslərin hesablanması Azərbaycan Respublikası, MDB 

ölkələri və uzaq xaric dövlətləri üzrə ayrı-ayrılıqda həyata keçirilir.  

 

 

 

PRICE AND TARIFF INDICES 

 

Consumer price index  (CPI) -  is a relative index that characterizes general 

modification of the cost of bought goods and used services by an average consumer. 

This indicator  reflects  modification of total amount of consumer expenses of the 

population  while consumed goods and services remain invariable during specified 

time. The main destination of CPI is definition of the price dynamics of consumer 

goods and services. It is calculated based on Laspayres’s formula. Taking into 

account national spirit of the republic, 565 representative groups of goods and 

services are used in calculation of CPI. The structure of actual consumer expenses 

of the population  that are defined based on HBS is a base  for compilation of the 

CPI. 

CPI characterizes the level of inflation in the consumer sector and it is mainly  

used  for calculation of  expenditures ( in constant prices) of  final consumption of 

households that are one of the most important components of GDP’s final use  as 

well as for indexation of the population income. 

The primary information on prices is a calculation of all indices. The main 

indicators of private indices are formed based on these calculations.   

The information of shoping centers, markets, trade and services enterprices 

areconsidered as database for calculation of price and  tariff indices of consumer 

goods and  paid services provided for population, i.e registration of prices and 

tariffs is carried out in the place of selling and rendering of services. It is impossible 

and it is not expedient to register prices of all goods and servicesin each trade 

center. Corresponding trade points, goods and services have to be selected for these 

purposes. Suich kind of selection gives possibility to reduce thegathered and 

prepared statistical materials as well as find out modification of prices of goods and 

services by settlements and etc.  

Azərbaycanın statistik göstəriciləri 

783

The survey includes all goods and services realized by trade and service 

enterprices of different property types (state, rent, commercial, private trade points, 

urban markets and fairs). 

Big variety og trade (service) points as well as goods requires selection of 

representative trtade (service) points and goods.          

In order to obtaine  detailed information on level and dynamics of prices it is 

necessary  select  trade (service) points taking into account local pecularitiesof 

trade and service sphere. So, selection of trade points in different districts of the city 

by size (large, medium, small), property form and types is necessary.  

5 prices are being registered for each good (service) in different trade points 

located at  the center of the city and suburbs. Only one registration is being 

conducted in the trade(service) points for each good (service).While to select base 

enterprices of service sector it is necessary to prefer enterprices propviding 

population with various kinds of services as well as enterprices functioning during 

the whole year.             

Registration of prices and calculation of price indices is being carried out 

every month in spite of types of trade. 

Producer price index (PPI) of industrial goods is being developed based on 

price registration of representative goodsof base industrial enterprices and 

organizations. Actual prices of produced and loaded goods is registered  during the 

current month.  

PPI of industrial goods had been worked out according to international 

methodology which gives possibility for calculation of price indices by types of 

economic activities and products. Goods selected for price collection was coded 

based on 10 digit code system of statistical classification on industry products  and 

enterprices – based on 5 digit code system of statistical classification on economic 

activity types. 

PPI based on economic activity is considered as main as modification of 

producer prices is globally estimated by PPI and serial indices of concrete goods or 

groups of goods are used as indicators of changes of price. Every month, 17 indices 

and its dynamic series are being calculated based on C,D,E sections and 

subsections of the classification on  economic activity types and database is being 

formed on the  base of the information on average prices of the produced goods by 

the republician industrial enterprises.  

Application of the international standards in the field of PPI calculation 

methodology as well as in the field of  coding system of the primary information 

gives possibility to the State Statistical Committee to obtain necessary comparable  

data. 

PPI of agriсultural produсts (APPI)    сharaсterize level and dynamiсs of 

priсes of  agriсultural produсts realized by different ways by agriсulture 

Statistical yearbook of Azerbaijan 

784

enterpriсes, farmings and households. Observation of the priсes of agriсultural 

produсts in сonduсted on the base of sample of agriсulture enterpriсes, peasant 

(farmer) farms and households.  

These information are used on analysis of сhanges in realization of 

agriсultural produсts as well as definition of the role of priсe сhange of inсomes of 

produсers’  of agriсultural produсts 

Cargo rate index  is considered for estimation of the change rate of 

transportation tariff of different type of transport as well as calculation of growth 

(decrease) rate of GDP and definition of the deflationary indicators and other 

macroeconomic indicators. These indices are used for describing of basic prices of 

cargo transportation by different transport types of transport enterprises. Indices of 

cargo rate are applied for forecast at macro level and implementation of different 

economic calculations. Cargo rate index  gives possibility to determine its change 

during the report period without consideration of change in structure of transported 

freight by type of freight, size package, delivery date, distance and place of 

transportation, load-carrying capacity and etc. 

Aggregated cargo rates index of all transport types is defined based on 

indices of cargo rate of railway, pipeline, sea, motorway, and airway. 

Registration of cargo rates index of each transport type is conducted 

according to representative services. 

Representative services means transportation of freights more than one tone 

by concrete transport (excluding motor car and foreign sea transport). 

Representative service by motor transport means transportation of freight of one 

tone by defined distance or operation of the wide used make lorry during one hour 

depends its payment. By foreign sea transport it is observed average monthly income 

by transportation of one tone cargo.   

Price index of construction works is considered as one of the indicators of 

price statistics system characterizing “Construction” economic activity, and 

calculated by method of “component elements”. The survey related to typical 

building materials which are most important for price movement in construction 

sector and used in the construction of overground buildings and road junctions, is 

conducted.  

The sample statistical survey data of the construction organizations are used 

as a data source for calculation of the index. Individual price indices are calculated  

by the method of comparison of actual prices of reporting period on each type of 

construction works with the prices of previous period. Weight structure 

substantiated by cost estimation of preliminary works and elements, is used in 

construction of typical building types selected during the aggregation of price 

indices at higher levels. Construction elements based on budget-normative base 

Azərbaycanın statistik göstəriciləri 

785

existing in construction are thereafter aggregated by a standard types of buildings 

in the territory of the republic. 

Price indices of imported and exported goods 

Average price index of imported and exported goods is one of the main 

indicators used for analysis of the activity of foreign trade. They are considered as 

usefull analytical means for controlling of  dynamics of comparable prices on  

import and export, as well as  calculation of trade indicators and estimation of the 

influence of price changesof imported – exported goods on internal economic 

situation and used as actual volume deflator on import-export operations for GDP 

calculation.  Average price index of imported and exported goods characterizes 

price changes of imported-exported goods during reporting period compared to 

reference period. 

For the purpose of calculation of average price index  it is necessary to use  

average annual volum and value indicators of  imported –exported goods of single-

type (10 digit code in the list of goods by foreign trade activity of the Republic of 

Azerbaijan - sublevels)  by previous year and current month. During the calculation 

value indicators can be used by manat and US dollars.  

The selection of goods for calculation of the average price index is being 

carried out from aggregated database of foreign trade statistics. Selected goods 

based on each group of goods should not be less than 70% of value of goods in the 

group. Base structure is being  updated annually. Calculation of indices by 

Azerbaijan Republic, CIS countries as well as foreign states  is being carried out 

separately.    

 

 

YANACAQ-ENERJİ VƏ MATERİALLAR BALANSLARI  

 

Yanacaq-enerji və material ehtiyatları balansının hesablanması metodu daxili 

bazarda istifadə edilən məhsulun tam həcminin müəyyənləşdirilməsinə imkan verən 

qarşılıqlı göştəricilər sisteminə əsaslanır. O, müxtəlif mənbələrdən alınmış statistik 

məlumatların uzlaşdırılmasını  təmin edir və ayrı-ayrı  məhsul növlərindən istifadə 

edilməsinin təhlili üçün baza rolunu oynayır. Yanacaq-enerji və material  balansları 

statistikası sənaye, nəqliyyat və rabitə, xarici ticarət statistikası hesabatlarında uçota 

alınan məhsulların nomenklaturasına  əsasən natura ifadəsində  tərtib edilir və 

aşağıdakı bölmələrdən ibarətdir. 

Ehtiyatlar – konkret məhsul növü istehsalının (hasilatının) həcmi, uzaq xarici 

və MDB ölkələrindən daxil olan (idxal) məhsullar, istehsalçılarda, topdansatış 

müəssisələrində və istehlakçılarda ilin əvvəlinə olan ehtiyatlardan ibarətdir. 

İstehsal  (hasilat)  – il ərzində ölkədə istehsal edilən material və yanacaq 

ehtiyatlarının həcmini müəyyənləşdirən  əsas mənbəni  əks etdirir. Ölkə  ərazisində 

Statistical yearbook of Azerbaijan 

786

fəaliyyətdə olan bütün müəssisələrin, həmçinin kiçik, müştərək və xarici sənaye 

müəssisələrinin, eləcə  də tikinti  və digər təşkilatların balansında olan yardımçı 

təsərrüfatların istehsal etdiyi məhsulların həcmləri nəzərə alınır.  

İdxal  – xarici ölkələrdən daxil olan material və yanacaq ehtiyatlarının 

həcmini göstərir, gömrük və hesabat məlumatlarına əsasən müəyyənləşdirilir. 

İxrac - gömrük və hesabat məlumatlarına  əsasən xarici ölkələrə göndərilən 

məhsulun həcmini göstərilir. 

İlin əvvəlinə və axırına qalıq - ilin əvvəlinə və axırına istehsalçı (hasilatçı), 

topdansatış müəssisələrində  və istehlakçılarda (anbarlarda, sexlərdə, boru 

kəmərlərində, yeraltı qaz anbarlarında və digər saxlanma yerlərində) qalan qalıqlar 

göstərilir. 

 

 

 

BALANCES OF FUEL - ENERGY AND MATERIAL 

 

The method of calculation of balances of fuel-energy and material resources 

is based on a system of mutually related indicators enabling the determination of the 

total volume of manufactured product at the internal market. It provides the 

possibility of receiving statistical information from different sources and serves as a 

base for analysis of the use of different kinds of products. The statistics are compiled 

in kind, on the basis of a nomenclature of products recorded in statistical reports of 

industry, transport and communication statistics, external trade statistics and 

agricultural statistics. 

Resources: include information on resources of wholesale trade enterprises 

and consumers at the beginning of the year and manufacture (output) volume of 

concrete kinds of product, and products imported from abroad. 

Manufacturing output: reflects the volume of material and fuel resources 

manufactured in the country during the year.  

Import: shows the volume of material and fuel resources imported from 

foreign countries, determined on the basis of customs data. 

Export: is defined on the base of cross-border flows of commodities, also 

based on customs data. 

Stock at the beginning (end) of the year: reflects stocks of material and fuel-

energy resources of manufacturers, and wholesale enterprises. 

 

 

Azərbaycanın statistik göstəriciləri 

787

SƏNAYE 

 

Dəyər ifadəsində  sənaye məhsulunun həcmi. Müəssisənin sənaye 

məhsuluna hesabat dövründə istehsal edilmiş hazır məhsulun və  kənara satılmış 

yarımfabrikatların (həm özünün xammal və materiallarından və həm də sifariıçinin 

xammal və materiallarından) hamısının dəyəri, habelə kənar müəssisələrin və yaxud 

qeyri-sənaye müəssisələrinin və özünə tabe olan təşkilatların sifarişi üzrə yerinə 

yetirilmiş  sənaye xarakterli işlərin dəyəri daxil edilir. Sənaye müəssisəsinin 

məhsuluna həmin müəssisənin öz daxilində sənaye-istehsal ehtiyacları üçün istifadə 

edilmiş öz məhsulunun dəyəri daxil edilmir. 

Sənaye məhsulunun həcminin indeksi  dəyər ifadəsində  sənaye məhsulu 

həcminin dəyişməsi dinamikasını xarakterizə edir. 2001-ci ilin yanvarından 

başlayaraq sənaye statistikasında tətbiq edilən yeni metodologiyaya görə, artım 

(azalma) templəri məhsulun natura ifadəsində istehsalına  əsaslanmaqla yanaşı 

aqreqasiya zamanı  çəkilər sistemində  dəyər ifadəsində “məhsul buraxılışı” 

göstəricisi deyil, beynəlxalq praktikaya uyğun olaraq “əlavə  dəyər” göstəricisi 

əsasında hesablanır. 

Sənaye istehsal heyətinin orta siyahı sayı, yəni hesabat ayı ərzində işçilərin 

orta aylıq sayı hesabat ayının bütün təqvim günlərində (bayram; qeyri-iş günləri və 

istirahət günləri də daxil edilməklə) siyahı üzrə gündəlik mövcud işçilərin sayını 

toplamaq və alınmış  nəticəni ayın təqvim günlərinin sayına bölmək yolu ilə 

hesablanır. 

Sənayedə orta aylıq  əmək haqqı.  Fəhlə  və qulluqçuların orta aylıq  əmək 

haqqı cari dövr üçün əmək haqqı fondunun fəhlə və qulluqçuların orta siyahı sayına 

bölmək və alınmış  nəticəni hesabat dövründəki ayların sayına bölmək qaydasında 

hesablanır. 

Sənaye müəssisələri üzrə ilin əvvəlinə  və axırına mövcud olan əsas 

fondlar. Əsas fondların tərkibinə daxil edilir: binalar, tikililər, ötürücü qurğular, işçi 

və güc maşınları, ölçü və nizamlayıcı alət  və qurğular, laboratoriya avadanlığı, 

hesablama texnikası, nəqliyyat vasitələri, cihazlar, sənaye müəssisələrinin müxtəlif 

növlərindən olan əsas fondlar. 

Fondla silahlanma. Əməyin fondla silahlanması sənaye-istehsal təyinatlı əsas 

fondların orta illik dəyərinin sənaye-istehsal təyinatlı  işçilərin orta siyahı sayına 

nisbəti kimi hesablanır. Bu göstəricinin hesablanması zamanı ev təsərrüfatlarında 

sənaye məhsulu istehsalının dəyəri, habelə hüquqi şəxs yaratmadan fiziki şəxs kimi 

sənaye sahəsində fəaliyyət göstərənlərin işinin qiymətləndirilməsi də nəzərə alınır. 

 

 

Statistical yearbook of Azerbaijan 

788

INDUSTRY 

 

Value of industrial production: includes the total value of finished and semi-

finished products manufactured during the reporting period, as well as the value of 

products that were ordered but are not yet finished. 

The average number of industrial personnel is calculated by multiplying the 

average monthly number of employees during the reporting month with the number 

of calendar days in the reference month (holidays, non-working days and weekends 

are included). 

Average monthly wages and salaries in industry are calculated by dividing 

wages and salary fund of the current period by the average number of employees 

and dividing the result by the months of the reporting year. 

Fixed assets available in an enterprise at the beginning and the end of the 

year include: buildings, constructions, transmission installations, work- and power 

machines, measuring and regulating tools and equipment, laboratory equipment, 

computer and calculation equipment, means of transport, tools, and other fixed 

assets of different types. 

 

 

KƏND, MEŞƏ VƏ BALIQÇILIQ  TƏSƏRRÜFATI 

 

Bu məсmuədə  kənd təsərrüfatı istehsalının struktur dəyişikliyi, kənddə özəl 

sektorun inkişafı, bitkiçilik və heyvandarlığın vəziyyəti, kənd təsərrüfatı 

müəssisələrinın maliyyə fəaliyyəti, bazar münasibətlərinin formalaşması və s. barədə 

məlumatlar verilir. 

Kataloq: files -> uploads
files -> Penitensiar sistemdə Vərəmə nəzarət üzrə TƏLİmat
uploads -> Мisvak вя онун XXI ясрдя истифадяси
uploads -> Wu Study Plan for usmle step 2 ck
uploads -> Introduction
uploads -> Menopauza Definiţie
uploads -> Edemul pulmonar
uploads -> Elemente de Hemodinamica
uploads -> A life in Pictures: Alan Rickman
uploads -> The Grape, Grain & Cane Selection
uploads -> B iology of aav V ector