Romatoid Artrit



Yüklə 88,95 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix21.03.2017
ölçüsü88,95 Kb.
#12200

Romatoid Artrit 

DR.HATİCE SEVAL 

MASATLIOĞLU PEHLEVAN. 


Romatoid Artriti Anlamak 

Hasta ve hasta yakınlarının hastalıkla daha 



iyi başedebilmelerini sağlamak ve yaşam 

kalitelerini artırmak için son derece 

önemlidir 

İyi bilgilendirilmiş ve kendi tedavilerine 



aktif katılan bireyler; 

daha az ağrı yaşamakta 



daha az sıklıkta doktora 

başvurmaktadır 

 


Romatoid Artrit Nedir? 

Romatoid artrit 



en sık görülen

 iltihabi 

eklem hastalığıdır 



Genellikle Kronik

 bir durumdur. Yani 

süreklidir ancak zaman zaman 



alevlenmeler

 olur. 


Eklemlerde 



ağrışişlikkatılık

 ve 


fonksiyon kaybına

 neden olabilen 

iltihabi bir hastalıktır 

 


Kimlerde Daha Sık Görülür? 

 



Kadınlarda erkeklere oranla 

3 kat daha 

sık

 görülür 

Görülme sıklığı 20-50 yaşları arasında en 



fazla olmakla beraber çocuklarda ve 

gençlerde de görülmektedir 

 


Nedeni Nedir? 

RA'da 



bağışıklık sistemi

 bozulmuştur ve 

vücut kendi dokusunu yabancı gibi 

algılayıp buna karşı savaş başlatır  

Eklemlerde iltihap hücreleri toplanır ve bu 



hücrelerden dokulara zarar verecek 

maddeler salgılanır  



Bilim adamları

, hala romatoid artritte 

bağışıklık siteminin vücudun kendisine 

savaş açmasına yol açan 



nedeni tam 

olarak bilememektedir 

Genlerin Rolü Var mı? 

RA direkt olarak anne-babadan çoçuğa 



geçen genetik bir hastalık değildir  

Ancak RA'ya yatkınlık hali genlerle geçiş 



gösterebilir 

RA'lı birçok hastada 



HLA-DR4

 adı verilen 

belirli bir genetik belirleyicinin bulunduğu 

gösterilmiştir 



Enfeksiyon Romatoid Artriti 

Başlatır mı? 

Birçok araştırmacı ve hekim RA'nın 



başlangıcında 

enfeksiyonun rolü

 

olabileceğini düşünmektedir, ancak 



kanıtlanmış değildir  



RA bulaşıcı bir hastalık değildir

.  



Ortamda çok yaygın olarak bulunan bir 



mikrobun, RA'ya yatkınlığı olan kişilerde 

bağışıklık sistemini bozarak hastalığa 

neden olduğu varsayılmaktadır 


Hormonların Rolü Nedir? 



Belli hormonlardaki yetersizlik 



veya değişiklikler, genetik 

olarak yatkın ve çevresel 

tetikleyiciye maruz kalmış

 

bir 



kişide romatoid artrit gelişimini 

hızlandırabilir 

Hastalık 



kadınlarda erkeklere 

oranla daha sık

 ortaya çıkmakta, 



gebelikte iyileşebilmekte

 veya 


gebelikten sonra ve emzirme 

döneminde alevlenebilmektedir. 

 


Vücudun Hangi Bölgeleri  

Daha Sık Tutulur? 

Genelde 



el bileklerini

 ve 


ele en yakın parmak 

eklemlerini

 etkiler. Ancak 

eklemlerin yanında vücudun 

diğer bölümlerini de tutabilir. 

Genelde 


eklemleri simetrik 

olarak tutar

; yani bir diz 

veya el tutulduğunda diğer 

diz veya elin de tutulması      

beklenir. 


Romatoid Artritin En Sık 

Etkilediği Eklemler 

El Bileği ve elin eklemleri 



Tırnaklara yakın uçtaki 

eklemler (başparmağı hariç) 

çok etkilenmez 

Kalça 


Diz 


Omurilikte vertebraların 

arası 

 


Romatoid Artritin En Sık 

Etkilediği Eklem Dışı Bölgeler 

Gözyaşı kanalları 



Tükürük salgı bezleri 

Kalp ve akciğerler 



Böbrekler 



Romatoid Artritin Özellikleri 



Hassas, sıcak, şiş eklemler 

Etkilenen eklemlerde simetrik tutulum 



Sıklıkla el bilekleri ve el parmak 

eklemlerinde iltihap 

Yorgunluk, nadiren ateş, genel olarak 



kendini iyi hissetmeme durumu 

Sabahları veya uzun süreli istirahat sonrası 



30 dakika veya daha uzun süreli katılık 

 

 



Romatoid Artrit Nasıl Gelişir ve 

Nasıl İlerler? 

Romatoid artrit de çok sayıda romatizmal 



hastalık gibi bir 

otoimmün hastalıktır

 

(“oto” öz anlamındadır)  



Bu hastalıkta normalde vücudu mikrobik 

hastalıklar ve diğer hastalıklara karşı 

koruması beklenen kişinin 



bağışıklık 

sistemi bilinmeyen bir nedenle 

eklemlere karşı savaşır 

Romatoid Artrit Nasıl Gelişir ve 

Nasıl İlerler? 

Beyaz kan hücreleri eklemleri oluşturan 



kemikleri saran “sinovyum” adlı zara göç 

eder ve ısı artışı, kızarıklık, şişlik ve ağrı 

ile belirlenen 

iltihaba neden olur

 

(sinovit)  



 

Romatoid Artrit 

Nasıl Gelişir ve İlerler? 

İltihap sürecinde, normalde ince olan 



sinovyum kalınlaşır ve eklemi şiş ve 

dokunmayla kabarık hissedilen hale getirir  

Çevredeki kas, tendon ve bağlar zayıflar  



Romatoid artrit aynı zamanda daha yaygın 

kemik kaybı ve sonuçta osteoporoza 

(kemiklerin kırığa daha yatkın olmaları) 

neden olabilir 


Romatoid Artrit 

Nasıl Gelişir ve İlerler? 

Romatoid artrit ilerledikçe eklemi 



destekleyen ve dengede tutan kaslar, 

bağlar  ve tendonlar zayıflar ve normal 

işlev göremez hale gelir 

Bu etkiler, romatoid artritte sık görülen 



ağrı ve eklem hasarına yol açar 

 


Romatoid Artrit 

Nasıl Gelişir ve İlerler? 

Hastalığın ileri evrelerinde, iki kemik 



birbirine doğru yaklaşıp eklemin 

yokolmasına neden olabilirler 

 


Romatoid Artrit 

Nasıl Gelişir ve İlerler? 

Etkilenen eklemin yanında, deri altında



 

Romatoid nodül

 adı verilen küçük 

parçalar  oluşabilir 

Bu parçaların ebatları bir bezelye ya da 



ceviz büyüklüğünde olabilir 

 


Romatoid Artrit 

Nasıl Gelişir ve İlerler? 

 



Hastalığın ilk bir-iki yıl içinde kemiklerde 

hasara yol açtığına inanılmaktadır.  

 



Bu nedenle hastalığın 



erken tanı ve 

tedavisi

 büyük önem taşımaktadır 

 


Romatoid Artrit 

Nasıl Gelişir ve İlerler? 

Kalıcı, sürekli eklemlerde ağrısı ve şişlik 



olan kişiler romatoid artrit taraması için 

mutlaka hekime başvurmalıdır 

 


Romatoid Artrit Tanısı  

Nasıl Konulur? 

RA tanısının konmasını sağlayan 



tek bir 

test bulunmamaktadır 

Tanı, eklem iltihabı varlığında olası diğer 



nedenlerin elimine edilmesiyle konur 

Romatoid Artrit  

Tanısı İçin Yapılacak Testler 

Tıbbi hikaye alınması 



Fizik muayene 

Laboratuvar testleri 



Radyografiler 

Eklem sıvısı ve doku örnekleri alınarak 



incelenmesi 

 


Romatoid Artrit  

Tedavisinde Hedefler 

Ağrıyı azaltmak 



İltihabı baskılamak 

Eklem hasarını yavaşlatmak veya 



durdurmak 

Sağlıklı olma hissi ve fonksiyonları 



iyileştirmek 

 


Romatoid Artrit  

Tedavisinde Güncel Yaklaşımlar 

Sağlık davranış değişiklikleri 



İstirahat ve egzersiz 

Eklem bakımı 



Stres azaltma 

Sağlıklı beslenme 



İlaçlar 


Cerrahi 


Rutin izlem ve bakımın devamlılığı 



İlaçlar 

Romatoid artritin seyri ve belirtileri farklı 



ilaçlarla kontrol altına alınabilinir veya 

yavaşlatılabilinir 



Romatoid Artrit Tedavisinde  

Kullanılan İlaçlar Nelerdir? 

 



Steroid Olmayan Anti inflamatuvar ilaçlar 

(SOAİİ’lar) 

Steroidler 



Hastalık değiştiren antiromatizmal ilaçlar 

Biyolojik ilaçlar 



 

Steroid Olmayan Antiinflamatuvar 

İlaçlar (SOAİİ’lar) 

RA tedavisinde en sık reçete edilen ve 



kullanılan ilaç grubunu oluştururlar  

Ağrı kesicilere üstünlüğü 



hem ağrıyı 

kesmesi

 hem de 


inflamasyonu 

azaltmalarıdır 

 

 


Steroid Olmayan Antiinflamatuvar 

İlaçlar (SOAİİ’lar) 

SOAİİ’ler RA’nın oluşturduğu eklem 



harabiyetinin seyrini tek başlarına 

yavaşlatamazlar  

S0Aİİ’lerin mide kanamalarına yol 



açabilen mide ülseri oluşturmak gibi bazı 

istenmeyen etkileri bulunmaktadır 

 


Steroidler 

Birçok bireyde hızlı ve etkin ağrı kontrolü 



sağlarlar  

En sık kullanılan formları ise düşük doz 



steroid içeren haplardır 

Eklemlerdeki yangıları gidermek için eklem 



içine lokal enjeksiyonlar şeklinde 

kullanılabilirler 

Yan etkileri artan doz ve kullanım süresi 



uzadıkça artabildiğinden mümkün olan en 

düşük dozda ve en kısa sürede 

kullanılmaları gerekir 


Steroidler 

Steroid tedavisinin birdenbire kesilmesi 



tehlikeli olacağından 

dozun azaltılarak

 

kesilmesi gerekmektedir 



Steroidler kan şekerinde yükselme, 

katarakt, hipertansiyon, çocuklarda 

büyüme geriliği, enfeksiyonlara artmış 

yatkınlık, osteoporoz ve tedavi süresinin 

uzunluğuna ve kullanılan doza bağlı olarak 

kilo artışı gibi riskleri de beraberinde 

getirmektedir 



Hastalık Değiştiren  

Antiromatizmal İlaçlar 



İltihabı azaltmak

 ve 

hastalığın 

ilerlemesini önlemek

, en azından 

yavaşlatmak için kullanılırlar  

Semptom giderici etkilerinin ortaya 



çıkması uzun sürebileceğinden genellikle 

SOAİİ’larla birlikte kullanılırlar 

Genel olarak diyare, göz hasarı, bulantı ve 



kusma gibi istenmeyen etkileri bulunabilir 

 


Hastalık Değiştiren  

Antiromatizmal İlaçlar 

RA tedavisinde en sık kullanılan hastalık 



değiştiren antiromatizmal ilaç 

metotreksattır

.  


Diğer ilaçların belirtileri geçirmeye yeterli 

olmadığı romatoid artritli bazı çocuklarda 

metotreksat güvenilir ve etkin bir tedavi 

seçeneğidir. 

Artrit semptomlarının tedavisi için çok 



küçük dozlar gerektiğinden dolayı, olası 

zararlı etkiler nadiren ortaya çıkmaktadır.  

En ciddi istenmeyen etki karaciğer 



hasarıdır. 

Biyolojik Ajanlar 

Romatizma tedavisinde yeni bir çağı 



başlattığı düşünülen yeni bir ilaç grubudur 

 


Biyolojik Ajanlar 

Doğrudan, 



eklemlere zarar veren 

immün sistem hücrelerini

 hedef alırlar 

Sağlıklı bireylerde



 TNF

 (tümör nekroz 

faktörü) seviyeleri dengede tutulurken, 

RA’lı hastalarda 



ileri derecede artabilir

  



Bazı ilaçlar, doğrudan, inflamasyonda rol 

oynayan birçok hücrenin fonksiyonunu 

düzenleyen 

TNF adlı proteinin etkilerini 

bloke ederek etki gösterir 


Biyolojik Ajanlar 

Biyolojikleri ajanları kullanan hastalarda 



nadiren tüberküloz görülebilir  

Tüberküloz riski koruyucu tedavi ile çok 



azdır.  

Bu nedenle koruyucu tüberküloz 



tedavisinin mutlaka düzenli kullanılması 

gereklidir 

Klasik tedavilere rağmen hastalığı aktif 



olan hastalarda biyolojik ajanlar 

kullanılabilir 



Romatoid Artritte Cerrahi Tedavi 

Seçenekleri Nelerdir? 

Eklem protezi takma 



Tendon tamiri 

Eklem zarının çıkarılması 



Romatoid Artritle Yaşamak 

Düzenli tıbbi bakım, hastalığın durumunu 



takip etmek, ilaçların etkinliğini ve olası 

olumsuz etkilerini değerlendirmek ve 

gerektiğinde tedavileri değiştirmek için 

önemlidir. 

Takipte düzenli doktor ziyareti önemlidir.  



Aynı zamanda kan, idrar ve diğer laboratuvar 

testleri yapılabilir ve grafiler çekilebilir.  

Romatoid artritli hastalar doktorlarından, 



uzun süreli bakımlarının bir parçası olan, 

osteporozu önleyici tedaviler hakkında bilgi 

alabilirler. 

 


Romatoid Artrit 

DR. OZAN DURMAZ 



İstirahat ve Egzersiz 

Romatoid Artritli kişiler istirahat ve 



egzersiz arasında iyi bir denge kurmalıdır. 

Hastalığın 



aktif

 olduğu dönemlerde 



daha 

fazla istirahat 

Hastalığın daha 



iyi

 olduğu dönemlerde 



daha fazla egzersiz 

 


İstirahat 

Aktif eklem iltihabının ve ağrının 



azaltılmasında ve yorgunlukla savaşımda 

yardımcı olabilir 

 


İstirahat Süresi 

İstirahatin süresi kişiden kişiye değişmekle 



beraber, genel olarak uzun süre yatakta 

vakit geçirmektense kısa istirahat molaları 

verip daha sonra aktiviteye devam etmek 

daha yararlıdır 



Egzersiz 

Sağlıklı ve güçlü kasların sağlanması 



Eklem oynaklığının korunması 

Esnekliğin devam ettirilmesi için önemlidir 



Ayrıca; 

İyi uyumaya yardımcı olabilir 



Ağrıyı azaltabilir 

Olumlu düşünmeyi sağlayabilir 



Kilo kaybettirebilir 

 


Eklem Bakımı 

Bazı insanlar eklem etrafına kısa süreliğine 



splint

 kullanmanın, eklemi destekleyerek 

ve onu dinlenmeye alarak ağrı ve şişliği 

azalttığını fark ederler 



Splintler

 çoğunlukla el bileklerinde ve 

ellerde, ayrıca ayak bileklerinde ve 

ayaklarda kullanılır 

Doktor veya fizyoterapist 



splint 

seçiminde 

hastaya yardımcı olabilir 


Stres Azaltma 

Ağrı ve fiziksel kısıtlılığa yol açan bu 



hastalık nedeniyle hissedilen duygular – 

endişe, kızgınlık ve düş

 

kırıklığı

 

- stres 


düzeylerini artırabilir 

Stresin romatoid artritin ortaya 



çıkmasında rol oynadığına dair kanıt 

yoktur 


Stres Azaltma 

Bazen stres hastalığı ağırlaştırabilir 



Stres bir kişinin hissettiği ağrının derecesini 

de etkileyebilir 

Stres ile başa çıkmak için pek çok yöntem 



vardır; 

düzenli dinlenme dönemleri, 

gevşeme ve eğlenme

 gibi 


Egzersiz programlar, 



destek gruplarında 

yer alma ve sağlık ekibi ile iyi iletişim

 

stresi azaltmanın diğer yollarıdır 



İklim 

Bazı hastalar hava durumunda ani bir 



değişiklik olduğunda artritlerinin 

kötüleştiğini söylerler 

Özel bir iklimin romatoid artritin 



etkilerinden koruyabildiğine veya onun 

etkilerini azaltabildiğine dair 



bir kanıt 

yoktur 

Farklı iklimi olan bir yere taşınma, uzun 



dönemde kişinin hastalığında bir 

değişikliğe genelde yol açmaz 

 


Sağlıklı Beslenme-Diyet 



Akdeniz mutfağının

 romatoid artrit 

aktivitesine iyi geldiğine dair bir çalışma 

vardır 



Bazı çalışmalar, bazı balıklarda bulunan 



omega-3 yağ asitlerinin

 romatoid artrit 

hastalığındaki iltihabı azalttığını 

göstermiştir 

Yeterli kalori, protein ve kalsiyum içeren 



bir diyetin alınması önemlidir 

 


Sağlıklı Beslenme-Diyet 

Bazı hastalar, romatoid artrit için aldıkları 



ilaçlar nedeniyle alkollü içecekler içme 

konusunda dikkatli olmalıdırlar 

Metotreksatın en önemli uzun-dönem yan 



etkisi karaciğer hasarı olduğu için 

metotreksat alan kişilerin 



alkolden uzak 

durması

 gereklidir 



 

Teşekkürler 

Yüklə 88,95 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin