Sahib Məmmədov
Komitənin yеkun qеydləri»
Yüklə 481,29 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Faydalı əmək cəza xarakteri daşımamalıdır
- Əmək ödənilməlidir
- İş vaxtı standart iş günü vaxtından çox olmamalıdır
- İş yerlərində sağlamlıq və təhlükəsizliyə dair tələblər cəza çəkmə müəssisələrindən kənar yerlərdə tətbiq olunan standartlara uyğun olmalıdır
- CƏZASINI BAŞA VURMAQDA OLAN ŞƏXSLƏRİN AZAD OLUNDUQDAN SONRA ƏMƏYƏ ÇIXIŞININ TƏMİN OLUNMASI İSTİQAMƏTİNDƏ FƏALİYYƏTLƏR
- MƏHKUMLARIN VƏ CƏZASINI BAŞA VURMUŞ ŞƏXSLƏRİN ƏMƏYƏ CƏLB EDİLMƏSİNİN PROBLEMLƏRİ
- 2008-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında yoxsulluğun azaldılması və davamlı inkişaf Dövlət Proqramı
- İstehsal imkanları
Komitənin yеkun qеydləri»ndə bu müddəa ilə bağlı narahatlıq ifadə olunmuşdur. Komitənin yekun qeydlərində göstərilirdi ki, “Komitə hazırda iştirakçı dövlətdə Cinayət və Əmək Məcəllələrinə uyğun olaraq cniayət törətməkdə təqsirkar bilinənlərə münasibətdə məcburi əməyin islah və cinayət cəzası tədbiri kimi tətbiqindən narahatlıq ifadə еdir”. Bununla belə ötən dövr ərzində Əmək Məcəlləsinə dəfələrlə əlavə və dəyişikliklərin edilməsinə baxmayaraq həmin müddət olduğu kimi qalır. Azərbaycan dövləti Komitənin tövsiyyəsini nəzərə almamışdır. Bununla belə qeyd olunmalıdır ki Azərbaycan Rеspublikası Konstitusiyasının 35-ci maddəsinə görə «Məhkəmə qərarı əsasında şərtləri və müddətləri qanunla nəzərdə tutulan məcburi əməyə cəlb etmək, hərbi xidmət zamanı səlahiyyətli şəxslərin əmrlərinin yerinə yetirilməsi ilə əlaqədar işlətmək, fövqəladə vəziyyət və hərbi vəziyyət zamanı vətəndaşlara tələb olunan işləri gördürmək hallarına yol verilir» 9 . Beləliklə, Beynəlxalq minimal standartları ümumiləşdirərək cəza çəkmə sistemində əməyə cəlb etmə zamanı aşağıdakı prinsiplərə əməl olunması vacibdir:
Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunvericiliyin məhkumların əməyindən istifadənin əsas prinsiplərini müəyyən etmişdir. Əməyə cəlb etmənin məqsədi heç bir halda məhkuma cəza vermək məqsədi daşımır. Eyni zamanda məcəllədə müəyyən edilir ki: • Altımış yaşından yuxarı kişi, əlli beş yaşından yuxarı qadın məhkumlara, birinci və ikinci qrup əlilliyi , 18 yaşınadək sağlamlıq imkanlarının məhdudluğu olan məhkumlara, hamiləliyi dörd aydan çox olan və ya cəzaçəkmə müəssisələri nəzdindəki uşaq evlərində uşaqları olan qadın məhkumlara könüllülük əsasında işləməyə icazə verilir. Yetkinlik yaşına çatmayan məhkumlar əmək qanunvericiliyinə uyğun işə cəlb edilirlər; • Məhkumların əməyindən istifadə edilməsi, qadağan olunan işlərin və vəzifələrin siyahısı cəzaçəkmə müəssisələrinin Daxili İntizam Qaydaları ilə müəyyən edilir. • Məhkumların istehsalat fəaliyyəti cəzaçəkmə müəssisələrinin əsas vəzifəsinə, yəni məhkumların islah edilməsinə mane olmamalıdır. • Məhkumların iş vaxtının müddəti, əməyin mühafizəsi və istehsalat sanitariyası qaydaları əmək qanunvericiliyinə uyğun olaraq müəyyən edilir.
8 Avropa Penitensiar Qaydaları. Mənbə: http://www.justice.gov.az/view_hr.php?id=9 9
Vətəndaşların Əmək Hüquqlarını Müdafiə Liqası. Azərbaycan Respublikasinin iqtisadi,sosial və mədəni hüquqular üzrə BMT komitəsinə təqdim etdiyi 3-cü dövrü hesabata alternativ hesabat Bakı-2011.
• Məhkumlara istirahət günləri verilir və onlar əmək qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş qaydada səsvermə, iş günü hesab edilməyən bayram günləri və ümumxalq hüzn günündə işdən azad edilirlər • Məhkumların gördükləri işin xüsusiyyətini nəzərə alaraq, tərbiyə müəssisələri istisna olmaqla, iş vaxtının cəmləşdirilmiş uçotuna yol verilir. Uçot dövründə iş vaxtının müddəti qanunla müəyyən edilmiş gündəlik iş vaxtı müddətindən çox olmamalıdır. • Məhkumların ödənişli əməyə cəlb edildikləri vaxt ümumi əmək stajına daxil edilir. Əmək stajının hesablanması təqvim ilinin yekununa əsasən, cəzaçəkmə müəssisəsinin müdiriyyəti tərəfindən aparılır. Ardıcıl olaraq əmək vəzifələrini yerinə yetirməyən, yaxud digər hallarda işdən boyun qaçıran məhkumların müvafiq dövrdəki iş vaxtları cəzaçəkmə müəssisəsinin müdiriyyətinin təqdimatına əsasən məhkəmənin qərarı ilə onların ümumi əmək stajından çıxarıla bilər. • Əmək fəaliyyəti ilə məşğul olan məhkumlar hər il əmək qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş ödənişli məzuniyyətdən istifadə hüququna malikdirlər. • Məhkum qadınlar hamiləliyə və doğuşa görə qanunvericilikdə müəyyən edilmiş müddətə işdən azad edilirlər. • İş normalarını artıqlaması ilə yerinə yetirən və ya müəyyən edilmiş tapşırıqları nümunəvi yerinə yetirən məhkumlara əmək qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş əlavə məzuniyyət verilə bilər 10 .
Azərbaycan Respublikasının Cəzaların İcrası Məcəlləsinə görə: • Məhkumlar əmək qanunvericiliyinə uyğun olaraq əməyin ödənilməsi hüququna malikdirlər. • İş vaxtının normasını tam işləmiş və öz əmək vəzifələrini yerinə yetirmiş məhkumların aylıq əmək haqqının məbləği əməyin ödənilməsinin müəyyən olunmuş minimum miqdarından az olmamalıdır. • Natamam iş vaxtına görə əməyin ödənilməsi işlənmiş vaxta mütənasib və ya istehsaldan asılı olaraq həyata keçirilir. • Müəyyən müddətə azadlıqdan məhrum etmə və ömürlük azadlıqdan məhrum etmə növündə cəzaya məhkum olunmuş şəxslərin əmək haqqının ödənilməsi qaydası müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilir 11 .
İş vaxtı standart iş günü vaxtından çox olmamalıdır
Cəzaların İcrası Məccəlləsinin şərtlərinə görə məhkumların iş vaxtının müddəti Əmək Məcəlləsinə müvafiq olaraq həyata keçirilir. Bu isə o deməkdir ki, məhkumların həftəlik iş vaxtı 40 saat müəyyən edilir. Bununla belə “Məhkumların gördükləri işin xüsusiyyətini nəzərə alaraq, tərbiyə müəssisələri istisna olmaqla, iş vaxtının cəmləşdirilmiş uçotuna yol verilir. Uçot dövründə iş vaxtının müddəti qanunla müəyyən edilmiş gündəlik iş vaxtı müddətindən çox olmamalıdır” 12 .
10 Azərbaycan Respublikası Cəzaların İcrası Məcəlləsi: Mənbə: http://e- qanun.gov.az/print.php?internal=view&target=1&docid=15&doctype=1 11 Azərbaycan Respublikası Cəzaların İcrası Məcəlləsi: Mənbə: http://e- qanun.gov.az/print.php?internal=view&target=1&docid=15&doctype=1 12 Azərbaycan Respublikası Cəzaların İcrası Məcəlləsi: Mənbə: http://e- qanun.gov.az/print.php?internal=view&target=1&docid=15&doctype=1
yerlərdə tətbiq olunan standartlara uyğun olmalıdır Cəzaların İcrası Məcəlləsinə görə məhkumların əməyinin mühafizəsi, o cümlədən iş yerlərində təhlükəsizlik texnikası qaydalarını əməl olunmasının qayda və şərtləri Əmək Məcəlləsi və digər müvafiq normativ hüquqi aktlarla müəyyən edilir.
ƏMƏYƏ ÇIXIŞININ TƏMİN OLUNMASI İSTİQAMƏTİNDƏ FƏALİYYƏTLƏR
Məhkumların təhsili həm müvafiq beynəlxalq normalarda, həm də Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunvericilik aktlarına məhkumların islah olunması, onların cəmiyyətə tam hazır qayıdışı məsələlərində əsas vacib elementlərdən biri kimi nəzərdə tutulur. Azadlıqdan məhrum etmə yerlərində saxlanılan şəxslərin təhsili ilə bağlı universal standartlar aşağıdakılardır: • Saxlanmış, yaxud həbs edilmiş şəxs saxlanma və həbs edilmə yerlərində təhlükəsiz və intizam qaydalarını təmin edən ağılabatan şəraitdə, ağılabatan miqdarda, (əgər bu dövlət hesabınadırsa mövcud imkanlar daxilində) tədris, bədii, və informasiya materialları almaq hüququna malikdir; • Təhsildən bəhrələnəməyi bacaran məhbuslara-icazə verilən ölkələrdə dini tərbiyə daxil olmaqla- onu davam etdirmək imkanı təmin edilməlidir. Savadsızların və gənclərin təlimi icbari sayılmalı və həbsxana idarəsi buna xüsusi diqqət yetirməlidir.; • Məhbusların təlimi azad edilən məhbusların sonradan çətinlik çəkmədən oxuya bilmələri üçün, mümkün qədər, ölkədə mövcud olan təhsil sisteminə uyğunlaşdırılmalıdır; • Bütün müəssisələrdə məhbuslar onların fiziki və psixi sağlamlığı naminə istirahətlə və mədəni fəaliyyətlə imkanı ilə təmin edilməlidir; • Hər bir azadlıqdan məhrum etmə yerlərində məhbuslara ən azı öz bəzi maraqlarını və tələblərini ödəməyə imkan verən hərtərəfli təhsil proqramı işlənib hazırlanacaq və həyata keçiriləcəkdir. Bu cür proqramların məqsədləri müvəffəqiyyətli sosial reablitasiya perspektivlərinin yaxşılaşdırmaq, məhbuslarda ruh yüksəkliynin saxlanılması, onları əhatə edənlərə qarşı münasibətlərini yaxşılaşdırmaq və öz-özünə hörmət hissinin artırılmasından ibarət olmalıdır. • Təhsil penitensiar rejim çərçivəsində, təstiq edilmiş fərdi islah proqramına daxil olan, iş günü ərzində hamıya keçirilməsi şərti ilə, əsasən ödənişli əməklə eyni statusa malik, fəaliyyət kimi baxılmalıdır 13 .
Qeyd: Bir sıra inkişaf etmiş ölkələrdə təhsilə cəlb olunmuş məhkumlar buna görə əmək haqqına bərabər tutulan əmək haqqı alırlar. Məsələn, Finlandiyada kompyuter, dil kurslarına gedən məhkumlar da işləyən sayılır və onlara əmək haqqı ödənilir. Lakin Azərbaycanda belə hal nə qanunvericilikdə nə də praktikada əks olunmamışdır.
• Bütün məhbuslar nəzərdə tutulduğu kimi özündə ümumtəhsil fənləri, peşə təlimi, yaradıcılıq və mədəni fəaliyyəti, bədən tərbiyəsi və idmanı, sosial fənləri, kitabxana vəsaitlərini də birləşdirən təhsilə yiyələnmək imkanına malik olmalıdır;
13 Azadlıqdan məhrumetmə yerlərinin monitorinqi: QHT-lər üçün vəsait. İşgəncələrin Qarşısının alınması üzrə Assosasiya, Demokratik təsisatlar və İnsan Hüquqları Bürosu. İnsan Hüquqları üzrə təlim və tədqiqat İctimai Birliyi tərəfindən tərcümə edilmişdir. Bakı-2006 Qənaətbəxş tədbirlər proqram (iş, təhsil, idman və s.) azadlıqdan məhrum edilmiş şəxslərin əhvalı üçün həlledici əhəmiyyətə malikdir. Bu, barələrində məhkəmə hökmü çıxarılmış və məhkəmə qərarını gözləyən şəxslərin həbsdə saxlandığı, bütün müəssisələr üçün ədalətlidir. Qeyd olunur ki, azadlıqdan ilkin məhrum etmə yerlərində fəaliyyət növləri olduqca məhduddur. Məhbusların qısa müddətdə saxlandıqları bu cür müəssisələrdə həbsdə saxlanılanlar üçün fəaliyyətin təşkil edilməsi çətin məsələ hesab edilir. Aydındır ki, söhbət məhkəmə hökmündən sonra, cəzalarını çəkən şəxslər üçün müəssisələrdə fərdiləşdirilmiş proqramların yaradılmasına göstərilən səylərdən gedə bilməz. Lakin azadlıqdan məhrum edilmiş şəxslərin, onlar üçün nisbətən yaxşı maddi şəraitin yaradılmasına baxmayaraq sadəcə olaraq öz bağlı kameralarında həftələr, bəzən isə aylarla, darıxmasına yol vermək olmaz. Komitə hesab edir ki, azadlıqdan məhrum edilmiş şəxslərin günün müəyyən səmərəli hissəsini (8 saat və daha çox) kameradan kənarda, öz vaxtını müxtəlif xarakterli faydalı fəaliyyətə sərf edə bilməsinə səy göstərmək lazımdır. Əlbətdə ki, məhkum edildikdən sonra həbsdə saxlanılan şəxslərin saxlandığı yerlərin şəraiti daha çox münasib olmalıdır. 14
• Hər bir penitensiar müəssisə bütün məhbuslara maksimal geniş və onların fərdi ehtiyaclarına cavab verən, məqsədlərinə uyğun olan təhsil proqramlarından istifadə etmək imkanları verməyə çalışmalıdır. • İlk növbədə oxumağı, yazmağı və saymağı bacarmayan, habelə ilkin təhsili və peşə hazırlığı olmayan məhbuslara diqqət yetirmək lazımdır. • Gənc məhbusların, habelə xüsusi ehtiyacları olan məhbusların təhsilinə xüsusi diqqət yetirmək lazımdır. • Daxili rejimə əsasən təhsilin statusu əməyin statusundan aşağı olmamalı və məhbuslar təhsil proqramlarında iştiraka görə maliyyə cəhətdən məhdudlaşdırılmamalıdırlar. • Hər bir penitensiar müəssisə lazımi qaydada müxtəlif populyar və tədris materiaları, kitablarla və digər məlumat daşıyıcıları ilə komplektləşdirilmiş kitabxanaya malik olmalıdır. • İmkan daxilində penitensiar müəssisələrin kitabxanalarının işi yerli kitabxana xidmətləri ilə birgə təşkil edilir. • İmkan daxilində məhbusların təhsili: a. onlar azadlığa çıxdıqdan sonra öz təhsillərini və peşə hazırlıqlarını problemsiz davam etdirmələri üçün ümummilli təhsil və peşə hazırlığı sisteminə inteqrasiya olunmalıdır; və b. kənarda olan təhsil müəssisələrinin himayəsi altında həyata keçirilməlidir 15 . Cəzaların İcrası Məcəlləsinin 100 maddəsində “Müəyyən müddətə azadlıqdan məhrum etmə növündə cəzaya məhkum olunmuş şəxslərin ilk peşə-ixtisas təhsili və peşə hazırlığı” ilə bağlı tələblər müəyyən edilmişdir. Həmin maddəyə görə: • Peşəsi və ya ixtisası olmayan məhkumlar üçün cəzaçəkmə müəssisələrində ilk peşə- ixtisas təhsili və ya peşə hazırlığı həyata keçirilir. • Hamilə və ya cəzaçəkmə müəssisələri nəzdindəki uşaq evlərində uşaqları olan məhkum qadınlar, altmış yaşından yuxarı kişi və əlli beş yaşından yuxarı qadın məhkumlar, birinci və ikinci qrup əlilliyi , 18 yaşınadək sağlamlıq imkanlarının məhdudluğu olan məhkumlar ilk peşə-ixtisas təhsilinə və ya peşə hazırlığına öz arzularına görə cəlb edilirlər.
14 Azadlıqdan məhrumetmə yerlərinin monitorinqi: QHT-lər üçün vəsait. İşgəncələrin Qarşısının alınması üzrə Assosasiya, Demokratik təsisatlar və İnsan Hüquqları Bürosu. İnsan Hüquqları üzrə təlim və tədqiqat İctimai Birliyi tərəfindən tərcümə edilmişdir. Bakı-2006
15
http://www.justice.gov.az/view_hr.php?id=9 • Tərbiyə müəssisələrində ilk peşə-ixtisas təhsili və ya peşə hazırlığı məhkumların iş günü müddəti ərzində həyata keçirilir. • Cəzaçəkmə müəssisələrində saxlanılan məhkumlar ilk peşə-ixtisas təhsili üzrə imtahan vermək üçün əmək qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş müddətə işdən azad edilirlər. Bu müddət üçün onlara əmək haqqı hesablanmır, lakin yemək pulsuz verilir. • Məhkumların ilk peşə-ixtisas təhsili və ya peşə hazırlığı həvəsləndirilir və onların islah edilməsi müəyyən edilərkən nəzərə alınır. • İlk peşə-ixtisas təhsili və ya peşə hazırlığı müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş qaydada həyata keçirilir.
Ölkənin Penitensiar sistemində təhsilin təşkili ilə bağlı bir sıra tədbirlərin həyata keçirilməsinə baxmayaraq, bütövlükdə məhkumların təhsil problemlərinin həll olunmasından danışmaq mümkün deyildir. Belə ki, müəssislərdə olan texniki peşə məktəblərində müxtəlif peşələr üzrə təhsil nəzərdə tutulsa da əslində bu təhsilin keyfiyyəti olduqca aşağı vzəiyyətdədir. Bir çox hallarda peşə təhsilinin həyata keçirilməsi formal xarakter daşıyır və məhkumar yalnız belə təhsildən əldə etdikləri müvafiq peşəyə dair diplom alır. Bununla belə Penitensiar Xidmətin bir neçə müəssisəsində o cümlədən 4,5,6,9,15 saylı Cəza çəkmə müəssisələrində təşkil olunan kompyüter kursları səmərəlidir. Bu kursları müəssisədən kənarda fəaliyyət göstərən ixtisaslaşmış şirkətlər həyata keçirir və kursları müvəffəqiyyətlə bitirənlər mvafiq sertifikatla təmin olunurlar. Lakin qeyd edilməlidir ki, bu kurslar məhduddur və burada təhsil almaq üçün növbələr vardır.
“Penitensiar müəssisələrdə cəza çəkməkdən azad edilmiş şəxslərin sosial adaptasiyası haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanunu da cəzasını başa vurmuş şəxslərin sosial adaptasiyasının təmin olunmasında təhsilə xüsusi yer ayırır. Qanunun 6-cı maddəsində Cəza çəkməkdən azad edilmiş şəxslərin sosial adaptasiyasının təmin edilməsi üçün həmçinin aşağıdakı tədbirlərin keçirilməsini də nəzərdə tutur:
• Cəza çəkməkdən azad edilmiş şəxslərin peşə hazırlığı işinin təşkili, onların işlə, tibbi və sosial yardımla təmin edilməsi sahəsində müvafiq tədbirləri həyata keçirmək; • Təhsil almalarına şərait yaratmaq. 16
Qanunun 13-cü maddəsində Cəza çəkməkdən azad edilmiş şəxslərin təhsilinin və peşə hazırlığının təşkili məqsədi ilə aşağıdakılar nəzərdə tutulur: • Müvafiq icra hakimiyyəti orqanı cəza çəkməkdən azad edilmiş şəxslərin orta peşə-ixtisas və texniki-peşə təhsili, habelə qısamüddətli peşə hazırlığı kursları vasitəsilə peşələrə yiyələnmələrinə şərait yaradır; • Cəza çəkməkdən azad edilmiş qadınların himayəsində olan 14 yaşına çatmamış uşaqların məktəbəqədər tərbiyə müəssisələrinə və ya internat məktəblərinə yerləşdirilməsi qanunvericilikdə müəyyən olunmuş qaydada həyata keçirilir 17 .
Lakin qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş bu müddəaların praktikada tətbiqində problemlər mövcuddur. Cəzasını başa vurmuş bir çox şəxslər sonradan nə təhsilə, nə də əməyə cəlb olunmaqda müvafiq dövlət qurumlarından hər hansı yardım ala bilmirlər. Belə insanlara cəmiyyətdə olan münasibət, xüsusən də keçmiş qadın məhkumlara olan münasibət onların sosial adaptasiyasını mürəkkəbləşdirir.
16 Penitensiar müəssisələrdə cəza çəkməkdən azad edilmiş şəxslərin sosial adaptasiyası haqqında” Azərbaycan respublikası Qanunu. Maddə 6. 17 Penitensiar müəssisələrdə cəza çəkməkdən azad edilmiş şəxslərin sosial adaptasiyası haqqında” Azərbaycan respublikası Qanunu. Maddə 6. MƏHKUMLARIN VƏ CƏZASINI BAŞA VURMUŞ ŞƏXSLƏRİN ƏMƏYƏ CƏLB EDİLMƏSİNİN PROBLEMLƏRİ
Qanunvericiliklə bağlı olan problemlər Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 15 sentyabr 2008-ci il tarixli 3043 saylı sərəncamı ilə təsdiq olunmuş “2008-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında yoxsulluğun azaldılması
“məhkumların cəmiyyətə yenidən inteqrasiya və adaptasiya olunması istiqamətində onların azadlığa buraxıldıqdan sonra əmək bazarının tələblərinə cavab verən peşələrə yiyələnməsi məqsədilə cəzacəkmə muəssisələrində istehsal sahələrinin yaradılması davam etdiriləcək”dir. Eyni zamanda Dövlət Proqramının Tədbirlər planında da bu istiqamətdə konkret tədbirlər nəzərdə tutulur. Tədbirlər Planında “Məhkumların azadlığa buraxıldıqdan sonra əmək bazarının tələblərinə cavab verən peşələrə yiyələnməsinin təmin edilməsi” göstərilir. Bundan əlavə ölkənin Məşğulluq strategiyasında və bu strategiyanın həyata keçirilməsi üçün nəzərdə tutulan tədbirlər planında da bu kateqoriya şəxslərin məşğulluğunun təmin olunmasına yönələn tədbirlər nəzərdə tutulur. Biz həmçinin yuxarıda Cəzaların İcrası Məcəlləsi, Əmək Məcəlləsi, “Penitensiar müəssisələrdə cəza çəkməkdən azad edilmiş şəxslərin sosial adaptasiyası haqqında” Qanundan da müddəaları göstərmişdik. Adı göstərilən normativ hüquqi aktların hər birində məhkumların əməyə cəlb olunması, məhkumların və cəzasını başa vuran şəxslərin əmək fəaliyyətinin təmin olunmasının hüquqi əsasları təmin edilmişdir. Bununla belə cəza çəkmə Müəssisələrində məhkumların əməyindən səmərəli istifadədə ciddi problemlər qalmaqdadır. Bu halın mövcud olmasının bir sıra ciddi əsasları da qanunvericiliklə bağlıdır. Bu gün özəl sektor məhkumların əməyindən istifadə etməyə meyl göstərmir. Bu onunla bağlıdır ki, özəl sektorda işçilərin sayıynyn süni azaldılması və ikili mühasibatlıq geniş tətbiq olunur. Məhkumların bu sektor tərəfindən əməyə cəlb ediləcəyi halda ikili mühasibatlıq və əmək müqaviləsi bağlamadan işə cəlb etmə mümkün olmayacaqdır. Eyni zamanda məhkumların əməyə cəlb edilməsi bir sıra mürəkkəb məsələlərin həllini tələb edir ki, bu baxımdan məhkumların əməyi özəl sektor üçün cəlbedici deyildir. Ölkədə əmək ehtiyatlarının kifayət qədər olması və bu səbəbdən ucuz işçi qüvvəsinin kifayət qədər olması da özəl sektoru məhkumların əməyindən istifadə etməsini zəruri etmir. Belə olan halda məhkumların əməyindən dövlət sifarişləri hesabına həyata keçirilən işlərdə istifadə etmək imkanı vardır. Lakin bu gün dövlət vəsaiti ilə həyata keçirilən iri layihələrin heç birində cəza çəkmə müəssisələri iştirak edə bilmirlər. Daha doğrusu bu müəssisələrə belə sifarişlərin verilməsinə mövcud qanunvericilik şərait yaratmır. “Dövlət satınalmaları haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 16-cı maddəsinə əsasən “Azərbaycan Respublikasında malların (işlərin) və xidmətlərin dövlət satınalmaları bu Qanunun 17 - 21-ci maddələrində qeyd olunan tətbiq şərtlərindən asılı olaraq açıq tender, ikimərhələli tender, məhdud iştiraklı və qapalı tender, təkliflər sorğusu, kotirovka sorğusu və bir mənbədən satınalma metodları ilə həyata keçirilir. Malların (işlərin) satın alınması zamanı satınalan təşkilat açıq tender prosedurlarından əlavə, digər satınalma metodlarından yalnız bu Qanunun 18, 19, 20 və 21-ci maddələrində nəzərdə tutulmuş şərtlər əsasında istifadə edə bilər” 18 .
Qanunun tələbinə görə satınalan dövlət qurumu ilə malgötürən (podratçı) təşkilat arasında müqavilə ixtisaslaşmış dövlət orqanı tərəfindən həyata keçirilən tenderin nəticələrinə uyğun olaraq bağlana bilər. Bu isə cəza çəkəmə müəssisələrini həmin satınalamalar üzrə tenderlardə iştirakını ciddi surətdə əngəlləyir. Əlbətdə Dövlət satınalmaları haqqında Qanun belə
18 Dövlət satınalmaları haqqında Azərbaycan Respublikası qanunu. Maddə 16. müəssisələrə və ya bu müəssisələrin baş idarəsinə (Ədliyyə nazirliynin Penitensiar Xidmətinə) tenderlərdə iştirak etməyə görə hüquqi maneə yaratmır. Lakin belə tenderlərdə iştirak bu müəssisələr üçün praktiki baxımdan mümkünsüz görünür. Bu barədə bir qədər aşağıda bəhs olunacaqdır. Lakin hazırda mövcud olan qanunvericilik cəza çəkmə müəssisələrində məhkumların əməyindən dövlət satınalamaları vasitəsi ilə istifadəyə şərait yaratmır.
Yuxarıda qeyd olunduğu kimi hazırda Penitensiar Xidmətə daxil olan cəza çəkmə müəssisələrində istehsal potensialı olsa da, isehsal sahələrinə aid olan qurğular, avadanlıqlar və binalar fiziki və mənəvi baxımdan aşınmışdır və iri və müasir tələblərə cavab verən istehsalat imkanlarına malik deyildir. Lakin iri həcmli və davamlı dövlət sifarişlərinin olacağı təqdirdə qısa müddət ərzində yenidən qurma işlərinin həyata keçirilməsi, avadanlıq və qurğuların yenilənməsi, zəruri kadr potensialının formalaşdırılması mümkündür. Məsələn, Penitensiar Xidmətin 4 saylı Cəza çəkmə müəssisəsində (Qadın müəssisəsi) tikiş sexində dəzgahlar köhnədir və müasir standartlara cavab vermir. Davamlı dövlət sifarişinin olacağı təqdirdə bu müəssisədə istehsalı genişləndirmək və istehsal olunan malların keyfiyyət göstəricilərini qaldırmaq mümkündür. Digər müəssisələrdə də analoji vəziyyətdir. Lakin sifaişlərin olması vəziyyəti tədricən normallaşdıra bilər. Aparılan araşdırmaların nəticələrinə əsaslanaraq bu gün üçün cəza çəkmə müəssisələrinin çərçivəsində aşağıdakı sifarişləri yerinə yetirmək imkanındadır:
• Təhsil müəssisələri üçün mebel, o cümlədən partalar, şkaflar, uşaq bağçaları üçün çarpayılar və s.; • Ordu üçün mebel, o cümlədən çarpayılar, postellər; • Ordu üçün geyimlər; • Dövlət sifarişi ilə tikilən binalar üçün plastik qapı və pəncərələr; • İnfrastruktur üçün nəzərdə tutulan məhsullur, o cümlədən yol nişanları; Bunlar hazırda müəssisələrin mövcud potensialla yerinə yetirə biləcəyi sifarişlərin yalnız bir qismidir. Eyni zamanda müəssisələrin kənd təsərrüfatı üçün müxtəlif təyinatlı avadanlıqlar (üzüm dirəklər, kənd təsərrüfatı alətləri və s.) istehsal etmək potensialı vardır. Bir çox müəssisələrdə xüsusi qabiliyyəti olan məhkumlar fərdi qaydada əl işlərindən ibarət müxtəlif hədiyyələr, o cümlədən stolüstü oyun vasitələri, tikmə və toxunma məhsullar hazırlyırlar ki, bu da həm ölkə daxili istehlak, həm də xarici turistlərin istehlakı üçün tələb olunur.
Kataloq: wp-content -> uploads -> 2014 2014 -> Вместе к высотам стоматологии 2014 -> Ankara Numune E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi Aile Hekimli¤i Klini¤i, Asistan Dr., Ankara 2014 -> Job Title: Assistant Cook Reports To: Camp Administrator and works directly with Head Cook Compensation Range 2014 -> Umwitwarariko ku bijanye n’ukwandura imigera y’indwara ku bana bakiri bato Integuro y’icigwa 2014 -> Wyoba christian camp 2014 -> Duration: 6 months Location: Kampala / Mukono district, Uganda 2014 -> Called to Prayer 2014 -> Ana Səhifə Debatebase Xəbərlər Bütün Xəbərlər 2014 -> Dərs vəsaiti Testlər Haqqında Əlaqə Ədəbiyyat kabineti Yüklə 481,29 Kb. Dostları ilə paylaş:
|