Sanitariya-epidemioloji salamatlıq haqqında
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU
I f ə s i l
ÜMUMİ MÜDDƏALAR
Maddə 1. Əhalinin sanitariya-epidemioloji salamatlığı və onun təmin edilməsinin
əsasları
1. Əhalinin sanitariya-epidemioloji salamatlığı ictimai sağlamlığın və insanların yaşayış
mühitinin elə bir halıdır ki, bu mühitin amilləri insan orqanizminə təhlükəli və zərərli təsir
göstərmir və insanın həyat fəaliyyəti üçün əlverişli şərait vardır.
2. Azərbaycan Respublikası əhalisinin sanitariya-epidemioloji salamatlığı aşağıdakıların
vasitəsilə təmin olunur:
əhalinin sağlamlığını möhkəmlətməyə, xəstəliklərin profilaktikasına, insanların yaşayış
mühitini və həyat fəaliyyəti şəraitini sağlamlaşdırmağa dair dövlət, regional və yerli
proqramların yerinə yetirilməsi;
dövlət orqanları və ictimai birliklər, tabeliyindən və mülkiyyət formasından asılı
olmayaraq müəssisələr, təşkilatlar və idarələr, vəzifəli şəxslər və vətəndaşlar tərəfindən
fəaliyyətlərinin tərkib hissəsi kimi sanitariya qaydalarına və normalarına, gigiyena
normativlərinə əməl edilməsini;
əhali arasında sağlam həyat tərzinin, yüksək sanitariya mədəniyyətinin yaranmasına
yönəldilmiş gigiyena təlim-tərbiyəsi işlərinin görülməsi;
əhalinin sağlamlıq vəziyyəti, gigiyena və epidemiologiya şəraiti, profilaktika, sanitariya-
gigiyena tədbirləri və epidemiya əleyhinə tədbirlər barəsində əhaliyə geniş məlumat
verilməsi;
dövlət və idarə sanitariya nəzarəti, istehsalat nəzarəti və ictimai nəzarət sistemi.
Maddə 2. Azərbaycan Respublikasının sanitariya qanunvericiliyi və onun əsas
vəzifələri
1.
Azərbaycan Respublikasının sanitariya qanunvericiliyi əhalinin sağlamlığının
qorunması haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunundan, bu Qanundan, əhalinin
sanitariya-epidemioloji salamatlığı məsələləri barəsində Azərbaycan Respublikasının digər
qanunvericilik aktlarından ibarətdir.
2.
Azərbaycan Respublikasının sanitariya qanunvericiliyi Azərbaycan Respublikası
ərazisində adamların sağlamlığının qorunmasında və möhkəmləndirilməsində, cismən və
ruhən inkişafında, fəal uzunömürlüyündə vətəndaşların və cəmiyyətin hüquq və
mənafelərini həyata keçirməyin zəruri şərti kimi əhalinin sanitariya-epidemioloji salamatlığı
sahəsində ictimai münasibətləri tənzimləyir.
3.
Azərbaycan Respublikası sanitariya qanunvericiliyinin əsas vəzifələri aşağıdakılardır:
dövlət orqanlarının, ictimai birliklərin, tabeliyindən və mülkiyyət formasından asılı
olmayaraq müəssisələrin, təşkilatların, idarələrin, vəzifəli şəxslərin və vətəndaşların bu
sahədə hüquq və vəzifələri sisteminin müəyyən edilməsi;
insanların sağlamlığını ətraf mühit amillərinin mənfi təsirindən qorumaq və
möhkəmləndirmək məqsədilə onların sanitariya-epidemioloji salamatlığının təmin edilməsi;
sanitariya normalarına və qaydalarına, gigiyena normativlərinə əməl edilməsinə, eləcə
də sanitariya-gigiyena və epidemiya əleyhinə tədbirlərin görülməsinə nəzarət sisteminin
yaradılması;
gigiyena tənzimlənməsi və epidemioloji tənzimləmə qaydasının müəyyənləşdirilməsi,
sanitariya normalarının və qaydalarının hazırlanması;
əhalinin sanitariya-epidemioloji salamatlığını təmin edən iqtisadi mexanizmin
yaradılması;
sanitariya normalarını və qaydalarını, gigiyena normativlərini pozmağa görə məsuliyyət
dərəcələrinin müəyyən edilməsi;
vətəndaşların salamatlığının qorunması hüququnu təmin etməyə yönəldilən
qanunvericilik, hüquqi və təşkilati tədbirlər kompleksinin yaradılması.
Maddə 3. Sanitariya normaları və qaydaları, gigiyena normativləri
Sanitariya normaları və qaydaları, gigiyena normativləri ətraf mühit amillərinin insan
üçün təhlükəsizliyi və ya zərərsizliyi meyarlarını və insanın həyat və fəaliyyəti üçün
əlverişli şərait yaradılması tələblərini müəyyən edən normativ aktlardır.
Azərbaycan Respublikası ərazisində respublikanın sanitariya normaları və qaydaları,
gigiyena normativləri qüvvədədir. Lazım gəldikdə müvafiq icra hakimiyyəti orqanının
müəyyən etdiyi qayda əsasında Naxçıvan Muxtar Respublikasının, şəhərlərin və rayonların
ərazisində müvəqqəti yerli sanitariya qaydaları tətbiq edilə bilər.
i[1]
Bütün dövlət orqanları, ictimai birliklər, tabeliyindən və mülkiyyət formasından asılı
olmayaraq müəssisələr, idarələr, təşkilatlar, vəzifəli şəxslər və vətəndaşlar sanitariya
normalarına və qaydalarına, gigiyena normativlərinə hökmən əməl etməlidirlər.
Respublika və yerli sanitariya qaydalarının və normalarının, gigiyena normativlərinin
hazırlanması, təsdiq, nəşr edilməsi, qüvvəyə minməsi və dəyişdirilməsi qaydasını, habelə
beynəlxalq sanitariya qaydalarının və normalarının, gigiyena normativlərinin Azərbaycan
Respublikası ərazisində qüvvədə olması qaydasını Azərbaycan Respublikasının baş dövlət
sanitariya həkimi müəyyən edir.
Sanitariya normaları və qaydaları, gigiyena normativləri hökmən nəşr olunmalı və
sərbəst yayılmalıdır.
Maddə 4. Əhalinin sanitariya-epidemioloji salamatlığının təmin edilməsi sahəsində
Azərbaycan Respublikası ali dövlət hakimiyyəti və idarəetmə
orqanlarının, Naxçıvan Muxtar Respublikası ali və yerli dövlət
hakimiyyəti və idarəetmə orqanlarının, Azərbaycan Respublikası
şəhərlərinin və rayonlarının yerli hakimiyyət orqanlarının səlahiyyəti
1. Azərbaycan Respublikası ali dövlət hakimiyyəti və idarəetmə "orqanlarının
səlahiyyətinə aşağıdakılar aiddir:
Azərbaycan Respublikası əhalisinin sanitariya-epidemioloji salamatlığı məsələlərinə dair
respublika qanunlarının, digər normativ aktların hazırlanması və qəbul edilməsi;
əhalinin sanitariya-epidemioloji salamatlığının təmin edilməsi sahəsində məqsədyönlü
respublika kompleks proqramlarının hazırlanması və qəbul olunması, onların
maliyyələşdirilməsi və həyata keçirilməsinə nəzarət edilməsi;
dövlət orqanları tərəfindən sanitariya qanunvericiliyinə əməl olunmasına nəzarət
edilməsi;
Azərbaycan Respublikasının ərazisində əhalinin sanitariya-epidemioloji salamatlığının
təmin olunması sahəsində vahid dövlət siyasətinin müəyyənləşdirilməsi və həyata
keçirilməsi;
dövlət sanitariya nəzarətini həyata keçirən orqanların və idarələrin sisteminin və hüquqi
statusunun müəyyən edilməsi;
Azərbaycan Respublikasının ərazisində əhali arasında yoluxucu və qeyri-yoluxucu
kütləvi xəstəliklərin, zəhərlənmələrin yayılmasının qarşısını almağa və ləğv edilməsinə
yönəldilmiş xüsusi təhsil, hərəkət, daşıma və əmək rejimi şərtlərinin qoyulması və ləğv
edilməsi;
insanların həyatı və sağlamlığı üçün təhlükəli olan ərazidə əhalinin yaşamasının, kənd
təsərrüfatı işlərinin, digər təsərrüfat işlərinin qadağan edilməsi;
sanitariya qanunvericiliyinə əməl olunmaması nəticəsində dəymiş zərərin hesablanması
və ödənilməsi qaydasının müəyyənləşdirilməsi;
əhalinin sanitariya-epidemioloji salamatlığının təmin edilməsi sahəsində elmi
tədqiqatların istiqamətləndirilməsi, əlaqələndirilməsi və maliyyələşdirilməsi.
2. Öz ali və yerli dövlət hakimiyyəti və idarəetmə orqanlarının simasında Naxçıvan
Muxtar Respublikasının, Azərbaycan Respublikası şəhərlərinin və rayonlarının
səlahiyyətinə aşağıdakılar daxildir:
öz inzibati ərazisində əhalinin sanitariya-epidemioloji salamatlığının təmin olunması
sahəsində normativ hüquq aktlarının qəbul olunması və dövlət idarəetməsinin həyata
keçirilməsi;
müəssisələrin, təşkilatların, idarələrin və vətəndaşların kompleks gigiyena tədbirlərini
və epidemiya əleyhinə tədbirləri həyata keçirməsi sahəsində fəaliyyətin əlaqələndirilməsi;
əhalinin sanitariya-epidemioloji salamatlığının təmin olunmasına dair regional və yerli
proqramların hazırlanması və təsdiqi, onların yerinə yetirilməsinə nəzarət, habelə bu
məsələlərə dair dövlət proqramlarının həyata keçirilməsinin təşkili;
əhali arasında yoluxucu xəstəlik epidemiyalarının, qeyri-yoluxucu kütləvi xəstəliklərin
və zəhərlənmələrin qarşısının alınmasında və ləğvində operativ tədbirlərin təşkili, habelə
müvafiq ərazidə karantinin və ya məhdudlaşdırıcı tədbirlərin tətbiqinə və ləğvinə dair
qərarların qəbul edilməsi.
II f ə s i l
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI ƏHALİSİNİN SANİTARİYA-EPİDEMİOLOJİ
SALAMATLIĞININ TƏMİN EDİLMƏSİNDƏ VƏTƏNDAŞLARIN, DÖVLƏT
ORQANLARININ, İCTİMAİ BİRLİKLƏRİN, MÜƏSSİSƏLƏRİN, TƏŞKİLATLARIN
VƏ İDARƏLƏRİN HÜQUQLARI
Maddə 5. Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının əlverişli ətraf mühitdə yaşamaq
hüququ
Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları indiki və gələcək nəsillərin səhhətinə mənfi
təsir göstərməyən və onların sanitariya-epidemioloji salamatlığını təmin edən əlverişli ətraf
mühitdə yaşamaq hüququna malikdirlər.
Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının bu hüququ, habelə onunla bağlı olan və bu
Qanunun 6-cı və 8-ci maddələrində nəzərdə tutulan hüquqları Azərbaycan Respublikasının
ərazisinə gəlmiş xarici vətəndaşlara və vətəndaşlığı olmayan şəxslərə, bu Qanunun 6-cı
maddəsində nəzərdə tutulan hüquqları isə Azərbaycan Respublikasının ərazisində daimi
yaşayan xarici vətəndaşlara və vətənşlığı olmayan şəxslərə də şamil edilir.
Vətəndaşların 5—8-ci maddələrdə göstərilən hüquqlarının həyata keçirilməsi qaydası
Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən olunur.
Maddə 6. Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının məlumat almaq hüququ
Azərbaycan Respublikası vətəndaşları xəstələnmə dərəcəsi, epidemioloji vəziyyət və
radiasiya şəraiti, ətraf mühitin vəziyyəti və bunların insan sağlamlığına təsiri, aparılmış
gigiyena ekspertizalarının, digər xüsusi ekspertizaların nəticələri, dövlət orqanlarının və
vəzifəli şəxslərin qəbul etdiyi, həyata keçirilməsi əhalinin sağlamlığına və ətraf mühitə
təsirlə bağlı olan qərarlar haqqında tam, düzgün və pulsuz məlumat almaq hüququna
malikdirlər.
Maddə 7. Həyata keçirilməsi sağlamlığa və ətraf mühitə təsirlə bağlı olan qərarların
hazırlanmasında Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının iştirak etmək
hüququ
Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları təşkilatlar və vəzifəli şəxslər tərəfindən istər
təkbaşına, istərsə də kollegial qəbul olunan, həyata keçirilməsi əhalinin sağlamlığına və ətraf
mühitə təsirlə bağlı olan qərarların hazırlanmasında və icrasına nəzarətdə iştirak etmək
hüququna malikdirlər.
Maddə 8. Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının sağlamlığına dəyən zərəri
əvəzinin ödənilməsi hüququ
Azərbaycan Respublikasının vətəndaşları ətraf mühitin kimyəvi, fiziki, bioloji və digər
amillərinin, habelə qida məhsullarının təsiri nəticəsində sağlamlığa dəyən zərərin əvəzinin
qüvvədə olan qanunvericiliyə müvafiq surətdə tamamilə ödənilməsi hüququna malikdirlər.
Zərərin əvəzinin ödənilməsi barədə mübahisələrə qanunla müəyyən edilmiş qaydada
baxılır.
Maddə 9. Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının hüquqlarının məhkəmə
vasitəsilə müdafiəsi
Dövlət idarəetmə orqanlarının və vəzifəli şəxslərin, vətəndaşların bu Qanunun 5—8-ci
maddələrində nəzərdə tutulmuş hüquqlarına toxunan qərarlarından və hərəkətlərindən
vətəndaşlar Azərbaycan Respublikasının müvafiq qanunvericiliyinə uyğun olaraq bilavasitə
ali dövlət idarəetmə orqanlarına və ya məhkəməyə şikayət edə bilərlər.
Maddə 10. Dövlət orqanlarının, ictimai birliklərin, müəssisələrin, təşkilatların və
idarələrin hüquqları
Dövlət orqanlarının, ictimai birliklərin, müəssisələrin, təşkilatların və idarələrin
aşağıdakı hüquqları vardır:
sanitariya-epidemioloji vəziyyət və ətraf mühitin vəziyyəti, əhalinin xəstələnmə
dərəcəsi, qüvvədə olan sanitariya normaları və qaydaları, gigiyena normativləri haqqında
məlumat almaq;
Azərbaycan Respublikası əhalisinin sanitariya-epidemioloji salamatlığının təmin
edilməsinə dair proqramların hazırlanmasında iştirak etmək.
III f ə s i l
SANİTARİYA-EPİDEMİOLOJİ SALAMATLIĞIN TƏMİN EDİLMƏSİ SAHƏSİNDƏ
DÖVLƏT ORQANLARININ, İCTİMAİ BİRLİKLƏRİN, MÜƏSSİSƏLƏRİN,
TƏŞKİLATLARIN, İDARƏLƏRİN, VƏZİFƏLİ ŞƏXSLƏRİN VƏ VƏTƏNDAŞLARIN
VƏZİFƏLƏRİ
Maddə 11. Dövlət orqanlarının, ictimai birliklərin, müəssisələrin, təşkilatların,
idarələrin, vəzifəli şəxslərin və vətəndaşların vəzifələri
1. Dövlət orqanları, ictimai birliklər, müəssisələr, təşkilatlar, idarələr, vəzifəli şəxslər və
vətəndaşlar:
təsdiq edilmiş sanitariya normalarına və qaydalarına, gigiyena normativlərinə əməl
etməli;
sanitariya-epidemioloji salamatlığın təmin edilməsinə, xəstələnmə hallarının qarşısının
alınmasına və azaldılmasına, ətraf mühitin sağlamlaşdırılmasına yönəldilən sanitariya-
gigiyena tədbirləri və epidemiya əleyhinə tədbirlər görməli;
dövlət sanitariya nəzarətini həyata keçirən vəzifəli şəxslərin tələblərinə əməl etməli;
dövlət sanitariya nəzarətini həyata keçirən orqanlara və idarələrə sanitariya-epidemioloji
vəziyyət, radiasiya şəraiti və qəzalar haqqında dəqiq və dolğun məlumat verməlidirlər.
Bu vəzifələr Azərbaycan Respublikasının ərazisində daimi yaxud müvəqqəti yaşayan
xarici vətəndaşlara və vətəndaşlığı olmayan şəxslərə də aiddir.
2. Yerli idarəetmə orqanları və nazirliklər öz ərazilərində və tabeliklərində olan
müəssisələrin, təşkilatların, idarələrin, kooperativlərin və vətəndaşların sanitariya
qanunvericiliyinə əməl etmələrinə cavabdehdirlər.
Maddə 12. Vətəndaşların sağlamlığının qorunması, əlverişli ətraf mühitdə yaşaması
və məlumat alması hüquqlarının təmin edilməsi sahəsində vəzifələr
Dövlət orqanları-ictimai birliklər, müəssisələr, təşkilatlar və idarələr:
əhalinin sağlamlığını qorumaq və möhkəmləndirmək, ətraf mühitin insana mənfi
təsirinin qarşısının alınmasına kömək etmək üçün mümkün olan bütün tədbirləri görməli;
Azərbaycan Respublikasının qanunvericilik aktlarına əsasən dövlət, xidmət, yaxud
kommersiya sirri daşıyan hallar istisna olmaqla, bu Qanunun 6-cı maddəsinə müvafiq
surətdə vətəndaşların tələbi ilə onlara tam və dəqiq məlumat verməli;
Həyata keçirilməsi əhalinin sağlamlığına və ya ətraf mühitə mənfi təsirlə bağlı olan
qərarların hazırlanmasında, qəbul olunmasında və icrasına nəzarətdə vətəndaşların iştirakı
üçün şərait yaratmalı;
sağlam həyat tərzini formalaşdırmaq üçün şəraiti təmin etməli, o cümlədən bədən
tərbiyəsi-idman müəssisələrinin, sağlamlaşdırma komplekslərinin, sağlamlıq mərkəzlərinin,
turist və idman bazalarının, sanatoriya-profilaktoriyaların və əhalinin istirahəti,
sağlamlığının möhkəmləndirilməsi ilə məşğul olan digər müəssisələrin səmərəli
işləməsindən ötrü müasir maddi-texniki baza yaratmalı;
sağlam həyat tərzini formalaşdırmaq məqsədilə əhali arasında gigiyena biliklərini təbliğ
etməli, gigiyena təlim-tərbiyəsi işlərini yerinə yetirməlidirlər.
Sağlam həyat tərzinin təbliği, o cümlədən kütləvi informasiya vasitələri ilə təbliği dövlət
və digər maliyyələşdirmə mənbələri hesabına həyata keçirməlidir.
Maddə 13. Normativ-texniki sənədləri hazırlayanların vəzifələri
Normativ-texniki sənədləri hazırlayan dövlət orqanları, ictimai birliklər, müəssisələr,
təşkilatlar, idarələr və vətəndaşlar:
müəyyən edilmiş normalar, qaydalar və standartlar olmadıqda, yaxud onlardan kənara
çıxıldıqda normativ-texniki sənədləri, habelə yeni növ xammal, materiallar, maddələr,
məmulat və digər xalq təsərrüfatı məhsulları, onların istehsalı texnologiyası barədə
normativ-texniki sənədləri razılaşdırılmaq üçün müvafiq icra hakimiyyəti orqanına təqdim
etməli;
dərman vasitələrinə dair normativ-texniki sənədləri müvafiq icra hakimiyyəti orqanının
təsdiqinə verməli;
ii[2]
yeni növ xammal, materiallar, maddələr, məmulat və digər xalq təsərrüfatı məhsulları
tətbiq edilənədək əhalinin sanitariya-epidemioloji salamatlığının təmin edilməsinə
yönəldilən normativlər üzrə əsaslandırılmış təklifləri hazırlayıb müvafiq icra hakimiyyəti
orqanının təsdiqinə verməli;
iii[3]
maddələrin, materialların xassələrini, texnologiyaların təhlükəsizliyini hərtərəfli
qiymətləndirmək üçün dövlət sanitariya nəzarəti orqanlarına və idarələrinə lazımi məlumat
verməlidirlər.
Maddə 14. Layihələşdirmə və tikinti dövründə vəzifələr
Tikinti üçün torpaq sahəsi ayrılarkən, müəssisələr, onların buraxılış kompleksləri,
binaları və qurğuları layihələşdirilərkən, yerləşdirilərkən, tikilərkən, yenidən qurularkən,
modernləşdirilərkən, yəni texnika ilə təchiz edilərkən, yaşayış məntəqələri, kurortlar, sənaye
və kənd təsərrüfatı obyektləri, su təchizatı, kanalizasiya, çirkab suları təmizləmə sistemləri
və hidrotexniki; qurğular perspektiv üçün tikilərkən və yerləşdirilərkən, nəqliyyat vasitələri,
texnoloji proseslər, məmulat, avadanlıq, alətlər və s. hazırlanarkən dövlət orqanları, ictimai
birliklər, müəssisələr, təşkilatlar, idarələr və vətəndaşlar əhalinin sanitariya-epidemioloji
salamatlığının təmin olunmasına yönəldilən sanitariya normalarına və qaydalarına,
gigiyena normativlərinə əməl etməlidirlər.
Torpaq sahələrinin ayrılması, tikinti, yenidənqurma, modernləşdirmə, yeni texnika ilə
təchizetmə layihələrinin dövlət sanitariya-epidemioloji xidməti orqanları və idarələri ilə
razılaşdırılması qaydası Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq
müəyyənləşdirilər.
Maddə 15. Obyektlərin istismara qəbul edilməsi dövründə vəzifələr
Dövlət və işçi qəbul komissiyalarının sədrləri və üzvləri, o cümlədən dövlət sanitariya-
epidemioloji orqanlarının və idarələrinin nümayəndələri tikintisi başa çatdırılmış, yenidən
qurulmuş, genişləndirilmiş obyektləri yalnız sanitariya normalarının və qaydalarının,
gigiyena normativlərinin tələblərinə əməl olunduqda istismara qəbul etməlidirlər.
Maddə 16. Otaqların, binaların, qurğuların, avadanlığın, ərazinin, nəqliyyat
vasitələrinin saxlanılması və istismarı sahəsində vəzifələr
İctimai birliklər, müəssisələr, təşkilatlar, idarələr və vətənşlar istehsalat və sanitariya-
məişət otaqlarının, iş yerlərinin, ictimai binaların, komplekslərin və qurğuların, yaşayış
evlərinin, texnoloji və başqa avadanlığın, ərazinin, nəqliyyat vasitələrinin sanitariya
normalarına və qaydalarına, gigiyena normativlərinə, tikinti standartlarına, normalarına və
qaydalarına, bu sahəyə aid digər sənədlərin tələblərinə müvafiq surətdə saxlanılmasını və
istismar olunmasını təmin etməlidirlər.
Maddə 17. Kimyəvi maddələrin, bioloji vasitələrin və materialların tətbiqi,
istifadəsi, zərərsizləşdiriləsi və basdırılması sahəsində vəzifələr
İctimai birliklər, müəssisələr, təşkilatlar, idarələr və vətəndaşlar:
kimyəvi maddələr, bioloji vasitələr və materiallar tətbiq, istifadə edilərkən,
zərərsizləşdirilərkən və basdırılarkən sanitariya-epidemioloji salamatlığı və təhlükəsizliyi
təmin etmək tələblərini nəzərdə tutan sanitariya normalarına və qaydalarına, gigiyena
normativlərinə, standartlara və digər sənədlərə əməl etməli;
kimyəvi maddələri, bioloji vasitələri, materialları, mineral gübrələri, boy maddələrini və
bitkiqoruyucu bioloji vasitələri, polimer və plastik kütlələri, ətriyyat-kosmetika
məhsullarını, digər kimyəvi və bioloji vasitələri yalnız toksikoloji-gigiyena rəyi verildikdən,
gigiyena normativləri müəyyən olunduqdan sonra, immunoloji-bioloji preparatları və
dərman vasitələrini isə müəyyənləşdirilmiş qaydada və müvafiq icra hakimiyyəti orqanının
icazəsi ilə tətbiq etməlidirlər.
iv[4]
Maddə 18. Radiasiya təhlükəsizliyini təmin etmək sahəsində vəzifələr
Dövlət orqanları, ictimai birliklər, müəssisələr, təşkilatlar, idarələr, və vətəndaşlar
radioaktiv maddələrlə və digər ionlaşdırıcı şüalanma mənbələri ilə işləyərkən radiasiya
təhlükəsizliyi normalarına və sanitariya qaydalarına, habelə radioaktiv maddələrin və digər
ionlaşdırıcı şüalanma mənbələrinin çıxarılması, alınması, hazırlanması, istifadə olunması,
emalı, daşınması, saxlanılması, işlədilməsi və basdırılması zamanı radiasiya təhlükəsizliyini
təmin etmək barəsində digər normativ sənədlərdə göstərilmiş tələblərə əməl etməlidirlər.
Radiasiya təhlükəsizliyi normaları və radioaktiv maddələrlə, digər ionlaşdırıcı şüalanma
mənbələri ilə işin sanitariya qaydaları tələblərinin pozulduğu bütün hallar hökmən dövlət
sanitariya nəzarətini həyata keçirən vəzifəli şəxslərin iştirakı ilə xüsusi müzakirə
edilməlidir.
Maddə 19. Mənzil sahəsinə sakinlərin köçürülməsi və yaşaması sahəsində vəzifələr
Yaşayış üçün mənzil sahəsi verən dövlət orqanları, ictimai birliklər, müəssisələr,
təşkilatlar, idarələr və vətəndaşlar sakinləri mənzil sahəsinə köçürərkən qüvvədə olan
sanitariya tələblərini yerinə yetirməlidirlər.
Maddə 20. Ərzaq xammalının və qida məhsullarının istehsalı, daşınması, saxlanılması
və satışı zamanı vəzifələr
İctimai birliklər, müəssisələr, təşkilatlar, idarələr və vətəndaşlar:
ərzaq xammalının və qida məhsullarının istehsalı, daşınması, saxlanılması və satışı
zamanı tibbi-bioloji tələblərə, sanitariya normalarına və qaydalarına, gigiyena
normativlərinə əməl etməli;
qida məhsullarına yeni əlavələri, xüsusi qatılan bioloji fəal maddələri, yeni istehsal
texnologiyalarını, istehsal xammalını və qida məhsullarını, habelə ərzaq xammalı və qida
məhsulları ilə təmasda olan qabları, polimer və başqa materialları yalnız toksikoloji-gigiyena
rəyi verildikdən sonra və müvafiq icra hakimiyyəti orqanının icazəsi ilə müəyyənləşdirilmiş
qaydada tətbiq etməlidirlər.
v[5]
Maddə 21. Təsərrüfat-içməli su təchizatına və əhalinin mədəni-məişət məqsədilə
sudan istifadə etdiyi yerlərə olan sanitariya tələblərinə əməl etmək
sahəsində vəzifələr
Dövlət orqanları, ictimai birliklər, müəssisələr, təşkilatlar, idarələr və vətəndaşlar
mərkəzləşdirilmiş təsərrüfat-içməli su "təchizatı sistemləri ilə verilən suyun keyfiyyətinin
gigiyena tələblərinə və dövlət standartlarına uyğun gəlməsini, mərkəzləşdirilməmiş su
təchizatı zamanı, habelə sututarlarda və dənizin sahilboyu zolağında, əhalinin mədəni-
məişət məqsədləri üçün istifadə etdiyi yerlərdə isə müvafiq sanitariya normalarının və
qaydalarının tələblərinə uyğun gəlməsini təmin etməlidirlər.
Mərkəzləşdirilmiş təsərrüfat-içməli su kəmərləri və onların mənbələri üçün suyun lazımi
keyfiyyətini təmin edən xüsusi rejimli sanitariya mühafizə zonaları müəyyən edilməlidir.
Su kəmərlərinin və onları təchiz edən mənbələrin sanitariya mühafizə zonalarının təyin
edilməsi qaydası, habelə bu zonaların sanitariya rejimi Azərbaycan Respublikasının
qanunvericiliyi ilə müəyyən olunur.
Maddə 22. Xaricdən satın alınan məhsulun göndərilməsi, satışı və istifadəsi zamanı
vəzifələr
Dövlət orqanları, ictimai birliklər, müəssisələr, təşkilatlar, idarələr və vətəndaşlar
xaricdən satın aldıqları xammalı, materialları, maddələri, məmulatı və digər məhsulları,
onların istehsalı texnologiyalarını göndərərkən, saxlayarkən, satarkən və istifadə edərkən
Azərbaycan Respublikasında qüvvədə olan sanitariya normalarına və qaydalarına, gigiyena
normativlərinə əməl etməlidirlər.
Maddə 23. Uşaqların və yeniyetmələrin tərbiyəsi, təhsili və istehsalat təcrübəsi
şərtlərinə əməl edilməsi sahəsində vəzifələr
Dövlət orqanları, ictimai birliklər, müəssisələr, təşkilatlar, idarələr və vətəndaşlar
məktəbəqədər uşaq tərbiyə müəssisələrində, orta məktəblərdə və texniki peşə
məktəblərində, digər idarə və müəssisələrdə uşaqların və yeniyetmələrin təhsili və tərbiyəsi,
istehsalat təcrübəsi şərtlərini, onların iaşəsi, sanitariyya-məişət təminatı, əmək və istirahət
şəraiti üzrə sanitariya qanunvericiliyinin tələblərini tənzimləyən sanitariya normalarına və
qaydalarına, gigiyena normativlərinə əməl olunmasını təmin etməlidirlər.
Maddə 24. Tibbi müayinələrdən keçmək vəzifəsi
Əhalinin sağlamlığını qorumaq, yoluxucu və parazitar xəstəliklərin yayılmasına yol
verməmək, peşə xəstəliklərinin və zəhərlənmələrin, bədbəxt hadisələrin qarşısını almaq,
əməyin təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə müəssisələrin, təşkilatların, idarələrin
işçiləri və vətəndaşlar işə qəbul olunmazdan əvvəl və vaxtaşırı tibbi müayinədən
keçməlidirlər.
Zərərli maddələrin, mənfi amillərin və müvafiq işlərin siyahısını, tibbi müayinələrin
keçirilməsi qaydasını müvafiq icra hakimiyyəti orqanı müəyyən edir.
vi[6]
Müəssisələrin, təşkilatların və idarələrin rəhbərləri və digər vəzifəli şəxsləri tibbi
müayinədən keçməyən, yaxud sağlamlıq vəziyyətinə görə yararsız hesab edilən şəxslərin işə
buraxılmaması və işçilərin vaxtaşırı tibbi müayinədən vaxtında keçməsi üçün məsuliyyət
daşıyırlar.
Maddə 25. Xəstəliklərin əmələ gəlməsinin və yayılmasının qarşısını almaq
sahəsində vəzifələr
Dövlət orqanları, ictimai birliklər, müəssisələr, təşkilatlar, idarələr və vətəndaşlar
yoluxucu, parazitar, peşə xəstəliklərinin və kütləvi qeyri-yoluxucu xəstəliklərin, o cümlədən
radiasiya amili ilə bağlı olan xəstəliklərin əmələ gəlməsinin və yayılmasının qarşısını almaq,
habelə belə xəstəliklər əmələ gəldikdə onları ləğv etmək üçün vaxtında tədbirlər
görülməsini təmin etməlidirlər.
Yoluxucu xəstəliklərin immunoprofilaktikası Azərbaycan Respublikasının müvafiq
qanunvericiliyi ilə tənzimlənir.
vii[7]
Yoluxucu, parazitar, kütləvi qeyri-yoluxucu xəstəliklərin əmələ gəlməsi, yaxud
yayılması təhlükəsi yarandıqda Azərbaycan Respublikasının hökuməti, baş dövlət
sanitariya həkimləri özlərinin səlahiyyətləri daxilində müvafiq ərazilərdə və ya obyektlərdə
müəyyən olunmuş qaydada xüsusi əmək, təhsil, hərəkət, daşıma şəraiti və rejimləri tətbiq
edir, lazım gəldikdə isə belə xəstəliklərin əmələ gəlməsinin, yayılmasının qarşısını almağa
və onları ləğv etməyə yönəldilən zərərsizləşdirmə, dezinfeksiya, dezinseksiya, deratizasiya
və dezaktivasiya işləri görürlər.
Yoluxucu və parazitar xəstəlik mənbələrində karantin-təşkilat, profilaktika tədbirlərinin
görülməsi, yoluxucu xəstəliklərə tutulmuş şəxslərin xəstəxanalara yerləşdirilməsi qaydasını
və müddətlərini müvafiq icra hakimiyyəti orqanları müəyyən edir.
viii[8]
Maddə 26. Elmi tədqiqat idarələrinin və təşkilatlarının xüsusi ekspertizalar
keçirmək sahəsində vəzifələri
Elmi tədqiqat idarələri, ali məktəblər, digər təşkilatlar və idarələr elmi-texniki tərəqqinin
müasir səviyyəsini nəzərə almaqla özlərinin səlahiyyəti daxilində əhalinin və ayrı-ayrı
vətəndaşların sağlamlıq və xəstələnmə vəziyyətini, layihə sənədlərini, texniki və başqa
sənədləri, xammalı, materialları, maddələri, məmulatı və digər xalq təsərrüfatı məhsullarını,
onların istehsalı texnologiyasını və immunobioloji dərman preparatlarını sanitariya-
gigiyena, tibbi, bioloji, texniki, sosioloji, statistika ekspertizalarından və digər növ xüsusi
ekspertizalardan keçirməlidirlər.
ix[9]
Bu ekspertizalar dövlət sanitariya-epidemioloji xidməti orqanlarının və idarələrinin
göndərişləri üzrə müqavilə əsasında və ya başqa əsasda keçirilir.
Elmi tədqiqat idarələri, ali məktəblər, digər təşkilatlar və idarələr ekspertizaların düzgün
keçirilməsi üçün məsuliyyət daşıyırlar.
IV f ə s i l
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASINDA DÖVLƏT SANİTARİYA NƏZARƏTİNİN
TƏŞKİLİ
Maddə 27. Azərbaycan Respublikası dövlət sanitariya epidemioloji xidmətinin
vəzifələri
Azərbaycan
Respublikasının
dövlət
sanitariya-epidemioloji
xidməti
əhalinin
sağlamlığını qorumaq və möhkəmləndirmək, sağlam həyat tərzi formalaşdırmaq və
xəstəliklərin profilaktikasını təmin etmək məqsədilə ətraf mühitin zərərli amillərinin
əhalinin sağlamlığına təsirinin qarşısının alınmasına, aşkara çıxarılıb ləğv olunmasına
yönəldilmiş aşağıdakı vəzifələri yerinə yetirir;
dövlət sanitariya nəzarəti və epidemioloji tədqiqatlar aparılması;
ətraf mühit amillərinin əhalinin sağlamlığına təsirinin uçotu, statistikası və sosial-
gigiyena monitorinqi;
əhalinin sanitariya-epidemioloji salamatlığını təmin edən proqramların hazırlanması,
onların həyata keçirilməsinə təşkilati-metodik rəhbərlik və nəzarət edilməsi;
əhalinin sağlamlığının qorunması və möhkəmləndirilməsi, yoluxucu, parazitar
xəstəliklərin və qida zəhərlənmələrinin profilaktikası və ləğvi sahəsində, habelə ekstremal
vəziyyətlər yarandıqda sanitariya-gigiyena tədbirlərinin, epidemiya əleyhinə tədbirlərin
təşkili və həyata keçirilməsi;
ətraf mühitin zərərli amillərinin gigiyena baxımından normalaşdırılması və
tənzimlənməsi;
sağlam həyat tərzini formalaşdırmaq, əhalinin sanitariya mədəniyyətini yüksəltmək
üçün gigiyena biliklərinin təbliğ edilməsi;
Azərbaycan Respublikası ərazisinin karantin infeksiyaları gətirilməsindən və
yayılmasından, sağlamlıq üçün təhlükəli ərzaq məhsulları və istehlak əşyaları idxalından
sanitariya mühafizəsi.
Dövriyyədə olan dərman vasitələri barəsində müəyyən olunmuş sanitariya-gigiyena
tələblərinə əməl olunmasına nəzarətin həyata keçirilməsi.
x[10]
Maddə 28. Dövlət sanitariya nəzarəti
Dövlət sanitariya nəzarəti əhalinin sanitariya-epidemioloji salamatlığını, əlverişli ətraf
mühiti təmin edən və əhalinin sağlamlığını qoruyub möhkəmləndirmək, adamların fəal
ömrünü uzatmaq məqsədi güdən sanitariya-gigiyena tədbirləri və epidemiya əleyhinə
tədbirlər kompleksinin dövlət orqanları, ictimai birliklər, müəssisələr, təşkilatlar, idarələr və
vətəndaşlar tərəfindən yerinə yetirilməsi prosesində dövlət sanitariya-epidemioloji xidməti
orqanlarının və idarələrinin elə bir fəaliyyətidir ki, bu fəaliyyət sanitariya
qanunvericiliyinin, insanın sağlamlığının qorunması sahəsində beynəlxalq və dövlət
standartlarının tələblərinin yerinə yetirilməsini təmin etməyə, sanitariya qaydaları və
normaları, gigiyena normativləri pozuntularının qarşısını almağa, bunları vaxtında aşkara
çıxarıb ləğv etməyə, təqsirli şəxsləri məsuliyyətə cəlb etməyə yönəldilmişdir.
Maddə 29. İdarə sanitariya nəzarəti
Müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarının obyektlərində, habelə dəmiryol nəqliyyatında
sanitariya-epidemioloji salamatlığın təmin edilməsinə idarə sanitariya nəzarətini həmin
orqanların xüsusi sanitariya xidmətləri həyata keçirir.
xi[11]
Bu xidmətlərin fəaliyyəti Azərbaycan Respublikasının sanitariya qanunvericiliyinə zidd
olmamalıdır.
Maddə 30. İstehsalat nəzarəti
İstehsal prosesində sanitariya normalarına və qaydalarına, gigiyena normativlərinə əməl
edilməsinə, ətraf mühitin çirklənməsinin qarşısını almaq və sağlamlaşdırmaq məqsədi
güdən tədbirlərin görülməsinə, insanların əmək, məişət, istirahət, təhsil və tərbiyə şəraitinə,
istehsal olunan məhsulun gigiyena göstəricilərinə istehsalat nəzarətini təmin etmək vəzifəsi
müəssisələrin, təşkilatların, idarələrin rəhbərlərinə və fərdi əmək fəaliyyəti ilə məşğul olan
vətəndaşlara həvalə edilir.
İstehsalat nəzarətinin həyata keçirilməsi üçün məsul orqanlar və şəxslər attestasiyadan
keçməli, müəyyənləşdirilmiş mütərəqqi tədqiq üsullarını işdə tətbiq etməlidirlər.
Maddə 31. İctimai sanitariya nəzarəti
İctimai birliklər, əmək kollektivləri və vətəndaşlar öz nizamnamələrinə və onların
fəaliyyətini tənzimləyən digər normativ aktlara uyğun olaraq sanitariya qanunvericiliyinə
əməl edilməsinə,
sanitariya-gigiyena tədbirlərinin və epidemiya əleyhinə tədbirlərin görülməsinə nəzarət
edirlər.
İctimai nəzarətin həyata keçirilməsi qaydası və təminatları Azərbaycan Respublikasının
qanunvericiliyi ilə müəyyən edilir.
Maddə 32. Dövlət və idarə sanitariya nəzarəti, istehsalat nəzarəti və ictimai nəzarət
həyata keçirilərkən qarşılıqlı əlaqə
Bu Qanunun 29-31-ci maddələrinə uyğun olaraq idarə sanitariya nəzarətini, istehsalat
nəzarətini və ictimai nəzarəti təmin edən nazirliklərin və baş idarələrin xüsusi xidmətləri,
müəssisələr, təşkilatlar, idarələr və vətəndaşlar Azərbaycan Respublikası dövlət sanitariya-
epidemioloji xidmətinin orqanları və idarələri ilə qarşılıqlı əlaqə şəraitində fəaliyyət
göstərirlər.
V f ə s i l
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ DÖVLƏT
SANİTARİYA-EPİDEMİOLOJİ XİDMƏTİ
M ad d ə 33. Azərbaycan Respublikası dövlət sanitariya-epidemioloji xidmətinin
təşkili
1. Azərbaycan Respublikası dövlət sanitariya-epidemioloji xidməti orqanlarının və
idarələrinin vahid sisteminə aşağıdakılar daxildir:
Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin Sanitariya-Epidemioloji Nəzarəti Baş
İdarəsi;
Respublika Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzi;
Naxçıvan Muxtar Respublikası, şəhər və rayon, habelə hava və su nəqliyyatı gigiyena və
epidemiologiya mərkəzləri;
gigiyena və epidemiologiya profilli elmi tədqiqat idarələri;
gigiyena və epidemiologiya profilli respublika, şəhər və rayon ixtisaslaşdırılmış
mərkəzləri;
taun əleyhinə idarələr;
digər sanitariya-profilaktika idarələri.
2.
Azərbaycan Respublikası dövlət sanitariya-epidemioloji xidməti orqanlarına və
idarələrinə rəhbərlik etmək müvafiq surətdə Azərbaycan Respublikasının baş dövlət
sanitariya həkiminə və onun müavinlərinə, Naxçıvan Muxtar Respublikası, şəhər və rayon,
habelə hava və su nəqliyyatı baş dövlət sanitariya həkimlərinə və onların müavinlərinə
həvalə olunur.
3.
Dövlət sanitariya nəzarətini həyata keçirən şəxslər aşağıdakı qaydada vəzifəyə təyin
edilir və vəzifədən azad olunurlar:
Azərbaycan Respublikasının baş dövlət sanitariya həkimini— Azərbaycan Respublikası
səhiyyə nazirinin müavinini Azərbaycan Respublikası səhiyyə nazirinin təqdimatı üzrə
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti vəzifəyə təyin edir və vəzifədən azad edir;
Naxçıvan Muxtar Respublikasının baş dövlət sanitariya həkimini Azərbaycan
Respublikasının Səhiyyə Nazirliyi ilə razılaşdırıldıqdan sonra Naxçıvan Muxtar
Respublikasının Nazirlər Kabineti vəzifəyə təyin edir və vəzifədən azad edir;
şəhər, rayon baş dövlət sanitariya həkimlərini yerli icra hakimiyyəti orqanları ilə
razılaşdırıldıqdan sonra Azərbaycan Respublikasının səhiyyə naziri vəzifəyə təyin edir və
vəzifədən azad edir;
idarə sanitariya nəzarəti üzrə baş sanitariya həkimləri və onların müavinləri respublika
baş dövlət sanitariya həkimi ilə razılaşdırıldıqdan sonra vəzifəyə təyin edilir və vəzifədən
azad olunurlar.
4.
Azərbaycan
Respublikası
dövlət
sanitariya-epidemioloji
xidmətinin
müəyyənləşdirilməsi və maddi-texniki təminatı respublika büdcəsi və müəyyənləşdirilmiş
qaydada daxil olan büdcədənkənar vəsait hesabına həyata keçirilir.
Fövqəladə vəziyyətlərdə yoluxucu və digər kütləvi xəstəlikləri və zəhərlənmələri ləğv
etmək və onların yayılmasının qarşısını almaq üçün sanitariya-gigiyena tədbirlərinə və
epidemiya əleyhinə tədbirlərə çəkilən xərcləri maliyyələşdirmək məqsədilə Respublika
Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzi yanında xüsusi fond yaradılır.
Maddə 34. Azərbaycan Respublikası dövlət sanitariya-epidemioloji xidməti vəzifəli
şəxslərinin hüquqları
1. Azərbaycan Respublikasının baş dövlət sanitariya həkimi, Naxçıvan Muxtar
Respublikası, şəhər və rayon, hava və su nəqliyyatı baş dövlət sanitariya həkimləri və
onların müavinləri aşağıdakı hüquqlara malikdirlər:
1)
Azərbaycan Respublikası sanitariya qanunvericiliyinin yerinə yetirilməsini,
sanitariya-gigiyena tədbirləri və epidemiya əleyhinə tədbirlər görülməsini, qüvvədə olan
sanitariya normalarına və qaydalarına, gigiyena normativlərinə əməl edilməsini yoxlamaq
məqsədilə tabeliyindən və mülkiyyət formasından asılı olmayaraq müəssisələrə, təşkilatlara
və idarələrə maneəsiz gedib (müəyyən edilmiş nümunəli xidmət vəsiqəsini göstərməklə)
yoxlama aparmaq, vətəndaşların yaşayış şəraitini, fərdi əmək fəaliyyəti ilə məşğul olan
şəxslərin iş şəraitini yoxlamaq və sanitariya normaları və qaydaları, gigiyena normativləri
pozuntularını aradan qaldırmağı onlardan tələb etmək;
2)
zəruri hallarda elmi tədqiqat idarələrinə, laboratoriyalarına, ali məktəblərə, digər
müəssisələrə xüsusi ekspertizalar və məsləhətləşmələr keçirməyi tapşırmaq;
3)
layihələşdirmə və tikinti işlərini, habelə tikintisi, yenidən qurulması başa çatdırılmış
obyektlərin və onların buraxılış komplekslərinin istismara verilməsini, işləyən
müəssisələrin, təşkilatların, ayrı-ayrı istehsal sexlərinin, sahələrinin, otaqlarının, binalarının,
qurğularının, avadanlığının, nəqliyyat vasitələrinin istismarını, eləcə də ayrı-ayrı iş və
istehsal fəaliyyəti növlərinin yerinə yetirilməsinin, xalq təsərrüfatı məhsullarının istehsalına
başlanmasını və tətbiqini, ərzaq xammalının və qida məhsullarının istehsalını, saxlanmasını,
daşınmasını və satılmasını, içməli su mənbələrindən və təsərrüfat, mədəni-sağlamlaşdırma
məqsədləri üçün su mənbələrindən istifadə olunmasını zəruri tədbirlər görülənədək və
sanitariya normalarının və qaydalarının, gigiyena normativlərinin mövcud pozuntuları
aradan qaldırılanadək dayandırmaq, bu normalara və qaydalara, normativlərə əməl etmək
mümkün olmadıqda isə həmin işlərə xitam vermək;
4)
sanitariya normalarına və qaydalarına, gigiyena normativlərinə uyğun gəlməyən
torpaq sahəsinin seçilməsinə, yaşayış, ictimai, istehsal obyektlərinin və digər xalq təsərrüfatı
obyektlərinin tikilməsinə, yenidən qurulmasına və genişləndirilməsinə dair layihəqabağı
sənədləri və layihə sənədlərini razılaşdırılmaq üçün qəbul etməmək;
5)
yaşayış məntəqələrinin planlaşdırılması, tikintisi layihələri və xalq təsərrüfatı
obyektlərinin yerləşdirilməsinə dair perspektiv planların layihələri barəsində, tikinti üçün
torpaq
sahələri
verilməsi,
əhalinin
sudan
istifadə
yerlərinin
və
şərtlərinin
müəyyənləşdirilməsi, çirkab suların axıdılması, zəhərli kimyəvi, radioaktiv və başqa
maddələrin işlədilməsi və basdırılması qaydası barəsində, müəssisələrin, binaların və
qurğuların tikintisi, yenidən qurulması layihələri barəsində dövlət orqanlarına, ictimai
birliklərə, müəssisələrə, təşkilatlara, idarələrə və vətəndaşlara qüvvədə olan sanitariya
normalarına və qaydalarına, gigiyena normativlərinə əsaslanmaqla hazırlanan, hökmən
yerinə yetirilməli olan rəyləri müəyyən edilmiş qaydada vermək;
6)
yeni növ xammal, materiallar, maddələr, məmulat, digər xalq təsərrüfatı məhsulları,
onların istehsalı texnologiyaları, ərzaq xammalı və qida məhsulları standartlarının və texniki
şərtlərinin layihələrinə baxıb rəy vermək;
7)
sənaye, ictimai və yaşayış binalarının, komplekslərinin, kənd təsərrüfatı
müəssisələrinin və qurğularının, digər müəssisələrin və qurğuların qüvvədə olan sanitariya
normalarına və qaydalarına, gigiyena normativlərinə uyğun olub-olmaması barədə rəy
vermək;
8)
çalışdıqları istehsalatın və ya gördükləri işin xüsusiyyətləri ilə əlaqədar olaraq
yoluxucu və parazitar xəstəlikləri yaymaq təhlükəsi yaradan şəxslərin, habelə sanitariya
normalarını və qaydalarını, gigiyena normativlərini müntəzəm yerinə yetirməyən şəxslərin
işdən kənar edilməsini, yoluxucu və parazitar xəstəliklərə tutulan, ətrafdakılar üçün təhlükə
yaradan şəxslərin xəstəxanaya yerləşdirilməsini, epidemiya əleyhinə və profilaktika
tədbirləri
görülməsini
ictimai
birliklərin,
müəssisələrin,
təşkilatların,
idarələrin
rəhbərlərindən, vəzifəli şəxslərdən və vətəndaşlardan tələb etmək;
9)
obyektlərin sanitariya vəziyyətini aydınlaşdırmaq və sağlamlıq vəziyyətinin
epidemioloji analizini keçirmək üçün zəruri olan ayrı-ayrı sənədləri, məlumatı və izahatı
vəzifəli şəxslərdən və vətəndaşlardan tələb etmək;
10)
laboratoriya analizinin və gigiyena ekspertizasının keçirilməsi üçün qida
məhsullarını, məmulatı, əşyaları və materialları götürmək, habelə bilavasitə nəzarət
obyektlərində zəruri laboratoriya tədqiqatları və alətlər vasitəsilə tədqiqatlar (ölçmələr)
aparmaq;
11)
epidemioloji göstəricilər əsasında əhaliyə və ya vətəndaşların ayrı-ayrı qruplarına
profilaktik peyvəndlər vurmaq haqqında, profilaktika məqsədilə və yoluxucu xəstəlik
mənbələrində, habelə bu xəstəliklərin əmələ gəlməsi üçün şərait olan binalarda və ərazidə
dezinfeksiya, dezinseksiya, deratizasiya və dezaktivasiya aparmaq haqqında qərar qəbul
etmək;
12)
Azərbaycan Respublikası sanitariya qanunvericiliyinin, sanitariya normalarının və
qaydalarının, gigiyena normativlərinin pozulması faktları barədə materiallara baxılması
üçün vəzifəli şəxsləri və vətəndaşlar dövlət sanitariya-epidemioloji xidməti idarələrinə
çağırmaq;
13)
vəzifəli şəxslərin və vətəndaşların sanitariya sahəsində inzibati xətalara dair işlərə
baxmaq, inzibati tənbeh etmək, cinayət işlərinin qaldırılması üçün materialları istintaq
orqanlarına vermək, inzibati təsir tədbirləri görülməsinə dair idarəetmə orqanlarına təkliflər
vermək və görülmüş iş barəsində onlardan məlumat tələb etmək;
xii[12]
14)
əhalinin kütləvi xəstələnməsi və zəhərlənməsi zamanı sanitariya-gigiyena
tədbirlərinin, epidemiya əleyhinə və digər tibbi tədbirlərin görülməsi üçün müalicə
profilaktika və sanitariya profilaktika müəssisələrinin çəkdikləri xərclərin ödənilməsi barədə
tələblər irəli sürmək.
2. Naxçıvan Muxtar Respublikasının, şəhərlərin və rayonların baş dövlət sanitariya
həkimləri müəyyənləşdirilmiş qaydada müvəqqəti yerli sanitariya qaydalarını təsdiq, nəşr
və tətbiq etmək hüququna da malikdirlər.
3. Bu maddənin 1, 9, 10, və 11-ci bəndlərində nəzərdə tutulmuş hüquqlar Azərbaycan
Respublikası dövlət sanitariya-epidemioloji xidməti orqanlarının və idarələrinin
mütəxəssislərinə də şamil edilir.
Maddə 35. Azərbaycan Respublikası dövlət sanitariya-epidemioloji xidməti vəzifəli
şəxslərinin və mütəxəssislərinin vəzifələri və məsuliyyəti
1. Özlərinin səlahiyyəti daxilində dövlət sanitariya nəzarətini həyata keçirən
Azərbaycan Respublikası dövlət sanitariya-epidemioloji xidmətinin baş dövlət sanitariya
həkimləri, digər vəzifəli şəxsləri və mütəxəssisləri:
sanitariya sahəsində hüquq pozuntularının qarşısını almaq, onları aşkara çıxarmaq və
ləğv etmək üçün verilmiş səlahiyyətdən vaxtında və tam istifadə etməli;
əhalinin sağlamlığının qorunması və möhkəmləndirilməsi, onun sanitariya-epidemioloji
salamatlığının təmin edilməsi sahəsində özlərinin fəaliyyətini vətəndaşların və cəmiyyətin
hüquq və mənafelərinin müdafiəsi işində marağı olan dövlət hakimiyyəti və idarəetmə
orqanları, ictimai birliklər ilə əlaqələndirməli;
əhaliyə sanitariya qanunvericiliyinin yerinə yetirilməsi və sanitariya mədəniyyətinin
artırılması məsələlərində kömək etməli;
onlara bəlli ola bilən məlumat barəsində dövlət, xidmət və kommersiya sirrini
qorumalıdırlar.
2. Azərbaycan Respublikası dövlət sanitariya-epidemioloji xidmətinin vəzifəli şəxsləri
və mütəxəssisləri öz vəzifələrini lazımınca yerinə yetirməməyə, vəzifələrindən sui-istifadə
etməyə görə Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən olunmuş qaydada
məsuliyyət daşıyırlar.
Maddə 36. Azərbaycan Respublikası dövlət sanitariya-epidemioloji xidməti vəzifəli
şəxslərinin və mütəxəssislərinin hərəkətlərindən şikayət edilməsi
Azərbaycan Respublikası dövlət sanitariya-epidemioloji xidməti baş dövlət sanitariya
həkimlərinin, digər vəzifəli şəxslərinin və mütəxəssislərinin hərəkətlərindən bir ay
müddətində tabelik üzrə yuxarı vəzifəli baş dövlət sanitariya həkiminə şikayət etmək olar.
Şikayətlərə alındığı vaxtdan 30 gün keçənədək baxılır və onların barəsində qərar qəbul
edilir. Qəbul edilən qərardan narazılıq olduqda vəzifəli şəxslərin və mütəxəssislərin
hərəkətlərindən Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyənləşdirilmiş
qaydada məhkəməyə şikayət edilə bilər.
Şikayət edilməsi şikayət olunan hərəkəti dayandırmır.
Maddə 37. Azərbaycan Respublikası dövlət sanitariya-epidemioloji xidməti vəzifəli
şəxslərinin və mütəxəssislərinin hüquqi vəziyyəti və sosial müdafiəsi
Dövlət sanitariya nəzarətini həyata keçirən baş dövlət sanitariya həkimləri, digər vəzifəli
şəxslər dövlət idarəetmə orqanlarının nümayəndələridir və dövlət tərəfindən müdafiə
olunurlar. Onlar öz fəaliyyətlərində müstəqildirlər. və yalnız Azərbaycan Respublikasının
qüvvədə olan sanitariya qanunvericiliyini əsas tuturlar.
Dövlət sanitariya nəzarətini həyata keçirən vəzifəli şəxslərin və mütəxəssislərin öz peşə
vəzifələrini yerinə yetirmələrinə mane olmaq üçün onlara hər hansı şəkildə təsir göstərmək,
yaxud onların fəaliyyətinə qarışmaq qadağandır.
Belə hərəkətlərə yol verən vəzifəli şəxslər və vətəndaşlar Azərbaycan Respublikasının
qanunvericiliyi ilə müəyyənləşdirilmiş qaydada məsuliyyət daşıyırlar.
VI f ə s i l
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ SANİTARİYA QANUNVERİCİLİYİNİ
POZMAĞA GÖRƏ MƏSULİYYƏT
Maddə 38. Sanitariya sahəsində hüquq pozuntuları və onları törətməyə görə
məsuliyyətin növləri
Azərbaycan Respublikasının sanitariya qanunvericiliyinə, o cümlədən qüvvədə olan
sanitariya normalarına və qaydalarına, gigiyena normativlərinə əməl edilməməsi,
epidemiya əleyhinə tədbirlərin görülməməsi ,Azərbaycan Respublikası dövlət sanitariya-
epidemioloji
;
xidməti orqanları və idarələri vəzifəli şəxslərinin rəylərinin, qərarlarının və
göstərişlərinin yerinə yetirilməməsi ilə əlaqər vətəndaşların hüquqlarına və cəmiyyətin
mənafeyinə toxunan qeyri-hüquqi, təqsirli hərəkət sanitariya sahəsində hüquq pozuntusu
sayılır.
Sanitariya sahəsində hüquq pozuntularına yol vermiş vəzifəli şəxslər və vətəndaşlar
inzibati, cinayət və mülki-hüquq məsuliyyətinə cəlb edilə bilərlər.
Azərbaycan Respublikası ərazisində olan xarici vətəndaşlar və vətəndaşlığı olmayan
şəxslər Azərbaycan Respublikasının sanitariya qanunvericiliyini pozmağa görə Azərbaycan
Respublikasının vətəndaşları ilə eyni məsuliyyət daşıyırlar.
Maddə 39. Sanitariya qanunvericiliyini pozmağa görə məsuliyyət
Aşağıda göstərilənlərdə təqsiri olan vəzifəli şəxslər və vətəndaşlar Azərbaycan
Respublikasının qanunvericiliyinə uyğun olaraq inzibati, cinayət və mülki-hüquq
məsuliyyəti daşıyırlar:
qida məhsullarının, əhalinin mədəni-məişət məqsədləri üçün istifadə etdiyi açıq və
yeraltı su təchizatı mənbələrinin, sututarların və dənizin sahilboyu zolağının, torpağın,
atmosfer havasının, iş zonası havasının kimyəvi, fiziki, bioloji və başqa şəkildə
çirkləndirilməsi;
əhalinin sağlamlığının qorunmasını, sanitariya-epidemioloji salamatlığını və radiasiya
təhlükəsizliyini təmin etməyə yönəldilmiş normalara və qaydalara, normativlərə əməl
etmədən normativ-texniki sənədlərin hazırlanması, habelə, bu normalara və qaydalara,
normativlərə zidd olan sənədlərdən istifadə edilməsi;
gigiyena ekspertizası və dövlət nəzarəti olmadan yeni növ xammala, materiallara,
maddələrə, məmulata, digər xalq təsərrüfatı məhsullarına, onların istehsalı texnologiyasına,
ərzaq xammalına, qida məhsullarına dair normativ-texniki sənəd layihələrinin hazırlanması;
sanitariya-epidemioloji salamatlığı təmin etməyə yönəldilmiş normalara və qaydalara,
normativlərə əməl etmədən, dövlət sanitariya nəzarətini həyata keçirən orqanlar və idarələr
ilə razılaşdırmadan müəssisələrin, onların buraxılış komplekslərinin, binalarının,
qurğularının layihələşdirilməsi, tikilməsi, yenidən qurulması, təkmilləşdirilməsi, yeni
texnika ilə təchiz olunması, yaşayış məntəqələrinin, sənaye və kənd təsərrüfatı
obyektlərinin, su təchizatı, kanalizasiya, çirkab suları təmizləmə sistemlərinin və
hidrotexniki qurğuların perspektiv tikintisi və yerləşdirilməsi, nəqliyyat vasitələrinin,
texnoloji proseslərin və avadanlığın yerləşdirilməsi;
dövlət sanitariya nəzarətini həyata keçirən orqanlar və idarələr ilə razılaşdırılmadan
torpaq sahəsinin ayrılması və torpaq sahəsindən yeni tikinti, obyektlərin yenidən qurulması
və ya genişləndirilməsi üçün istifadə edilməsi;
dövlət sanitariya nəzarətini həyata keçirən orqanların və idarələrin icazəsi olmadan
obyektlərin qəbul edilməsi və istismara verilməsi;
sanitariya normalarına və qaydalarına, gigiyena normativlərinə əməl etmədən,
toksikolojigigiyena rəyi almadan yeni növ xammalın, materialların, maddələrin, digər xalq
təsərrüfatı məhsullarının, onların istehsalı texnologiyalarının, ərzaq xammalının, qida
məhsullarının, immunobioloji dərman preparatlarının istehsalı və tətbiqi;
xiii[13]
ərzaq xammalının və qida məhsullarının keyfiyyətinə verilən tələblərə əməl edilməməsi,
habelə onların tərkibində müəyyən edilmiş gigiyena normativlərindən artıq radionuklidlər,
zəhərli, insanların həyatı və sağlamlığı üçün təhlükəli olan bioloji, kimyəvi maddələr, digər
maddələr və birləşmələr olması;
ərzaq xammalının və qida məhsullarının istehsalı, saxlanması, daşınması və satışı
zamanı sanitariya normalarının və qaydalarının, gigiyena normativlərinin pozulması, dövlət
sanitariya nəzarətini həyata keçirən orqanların və idarələrin icazəsi olmadan və müvafiq
icra hakimiyyəti orqanı ilə razılaşdırılmadan yeməli kənd təsərrüfatı bitkiləri və heyvanlar
üçün boy maddələrinin, bitkiqoruyucu kimyəvi və bioloji vasitələrin, ərzaq xammalı, qida
məhsulları və dərman vasitələri ilə təmasda olan qabların, polimer və başqa materialların,
heyvan yeminə əlavələrin tətbiqi;
xiv[14]
xarici texnologiyaların, materialların, xammalın və məhsulların göndərilməsi, satışı və
istifadəsi zamanı sanitariya normalarının və qaydalarının, gigiyena normativlərinin
pozulması;
mərkəzləşdirilmiş təsərrüfat-içməli su təchizatı sistemləri ilə verilən suyun keyfiyyətinin
gigiyena tələblərinə, beynəlxalq və dövlət standartlarına uyğunluğunun təmin edilməməsi;
mərkəzləşdirilməmiş su təchizatında, sututarlarda və dənizin sahilboyu zolağında
əhalinin mədəni-məişət məqsədləri ilə sudan istifadə etdiyi yerlərdə suyun keyfiyyətinin
müvafiq sanitariya normalarına və tələblərinə uyğunluğunun təmin edilməməsi;
yaşayış məntəqələrinin və ərazilərinin saxlanılmasına, sənaye, o cümlədən radioaktiv və
zəhərli maddələrin, kənd təsərrüfatı və təsərrüfat-məişət tullantılarının yığılmasına,
saxlanılma-sına, daşınmasına və istifadə olunmasına dair sanitariya qaydalarının pozulması;
atmosfer havasının qorunması sahəsində sanitariya normalarının və qaydalarının,
gigiyena normativlərinin pozulması;
uşaq tərbiyə və yeniyetmə müəssisələrinlə, texniki peşə məktəblərində, habelə
müəssisələrdə təlim-tərbiyə, istehsalat təcrübəsi şəraitini sanitariya-gigiyena və epidemiya
əleyhinə rejimləri, radiasiya təhlükəsizliyi və müvafiq sanitariya qaydaları tələblərini,
uşaqların və yeniyetmələrin əmək, iaşə və istirahət, sanitariya-məişət təminatı şəraitini
tənzimləyən normalara və qaydalara, normativlərə əməl edilməməsi:
səhiyyə idarələrində və başqa idarələrdə sanitariya-gigiyena və epidemiya əleyhinə
rejimlərə əməl edilməməsi;
radioaktiv maddələrlə və digər ionlaşdırıcı şüalanma mənbələri ilə işləyərkən, habelə
radioaktiv tullantıları basdırarkən sanitariya normalarının və qaydalarının pozulması;
yoluxucu, parazitar xəstəliklərin yayılması qarşısını almaq və onları ləğv etmək üçün
tədbirlərin görülməməsi:
dövlət sanitariya-epidemioloji xidməti orqanlarının və idarələrinin göndərişləri üzrə
sanitariya-gigiyena, tibbi, bioloji, texniki, sosioloji, statistik və digər xüsusi ekspertizalar
aparılmasından əsassız imtina edilməsi;
tibbi müayinədən keçməyən, yaxud səhhətinə görə yararsız hesab edilən şəxslərin işə
buraxılması;
işçilərin ayrı-ayrı kateqoriyalarının məcburi tibbi müayinələrdən keçməməsi, yaxud
müayinədən keçmə müddətlərini pozması;
dövlət sanitariya nəzarətini həyata keçirən orqanların və idarələrin məcburi rəylərinin,
qərarlarının və göstərişlərinin yerinə yetirilməməsi;
obyektdə sanitariya-gigiyena şəraitinin və epidemoloji vəziyyəti müəyyənləşdirmək
üçün lazımi materialları və məlumatı verməkdən imtina olunması;
dövlət sanitariya nəzarətini həyata keçirən orqanların və idarələrin bağladıqları
obyektlərdə, istehsal xətlərində və sahələrində plombun qırılması, yaxud orada işin yenidən
başlanması;
qəzalar, sanitariya-epidemioloji şərait və əhalinin sağlamlıq vəziyyəti haqqında
məlumatın qəsdən gizlədilməsi və ya təhrif edilməsi.
Maddə 40. Əhalinin əmək, məişət və istirahət şəraitinə mənli təsirlərin ləğv edilməsi
ilə əlaqədar xərclərin ödənilməsi
Sanitariya qanunvericiliyinin pozulmasında təqsiri olan bütün müəssisələr, idarələr,
təşkilatlar, ictimai birliklər və vətəndaşlar zərərçəkənlərin sağlamlığının pozulması ilə
əlaqədar maddi zərəri, onların müalicəsinə və sağlamlığının bərpa edilməsinə, müalicə-
profilaktika, sanitariya-gigiyena tədbirlərinin, epidemiya əleyhinə tədbirlərin görülməsinə
çəkilən xərcləri ödəməlidirlər.
İctimai birliklərin, müəssisələrin, təşkilatların və idarələrin zərəri ödəməklə əlaqədar
xərc çəkməsində təqsiri olan vəzifəli şəxslər və digər işçilər müəyyənləşdirilmiş qaydada
maddi məsuliyyət daşıyırlar.
VII f ə s i l
BEYNƏLXALQ MÜQAVİLƏLƏR
Maddə 41. Beynəlxalq müqavilələr
Azərbaycan Respublikasının digər dövlətlərlə bağladığı beynəlxalq müqavilədə
Azərbaycan Respublikasının sanitariya qanunvericiliyində müəyyənləşdirilmiş qaydalardan
fərqli qaydalar nəzərdə tutulmuşdursa, həmin qaydalar əhalinin sağlamlığı və ətraf mühit
üçün təhlükə yaratmayan həddə qədər tətbiq edilir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
Əbülfəz ELÇİBƏY.
Bakı şəhəri, 10 noyabr 1992-ci il.
№ 371
İSTİFADƏ OLUNMUŞ MƏNBƏ SƏNƏDLƏRİNİN SİYAHISI
1.
Dostları ilə paylaş: |