Seronegativ spondiloartritlar professor Rizamuhamedova M. Z



Yüklə 363,5 Kb.
tarix14.01.2017
ölçüsü363,5 Kb.
#5234


SERONEGATIV SPONDILOARTRITLAR Professor Rizamuhamedova M.Z.

  • «Davolash fakultetining fakultet va gospital terapiya, tibbii profilaktika fakultetining ichki kasalliklar kafedrasi» GOSPITAL TERAPIYA V - kurs


Seronegativ spondiloartritlar (SNSA)

  • Ilgari revmatoid artritning seronegativ turiga mansub deb hisoblanib, HLA-B27 bilan bog’liq bo’lgan, kupilik klinik o’hshashliklar, ayniqsa eng muhimi dumg’aza-yonbosh bitishmalari zararlanishi hamda ushbu jarayonlarga nasliy moyillikning mavjudligi hususiyatlariga ega kasalliklar guruhidir



SNSA tasnifi (Moll.J. 1987)

  • Ankilozlovchi spondiloartrit – Behterev kasalligi

  • Psoriatik artrit

  • Enteropatik artritlar Kron, Uipl kasalliklarida, nospesifik yarali kolit

  • Yuvenil surunkali artrit

  • Reyter kasalligi/sindrom

  • O’tkir oldingi uveit



SNSA tashhis mezonlari (Armor et al., 1995)

  • KLINIK YOKI ANAMNESTIK BELGILARI

    • Bel sohasidagi tungi og’riqlar va ertalabki karahtlik – 1 ball.
    • asimmetrk oligoartrit – 2 ball.
    • Yonbosh sohasidagi utib ketuvchi og’riqlar – 2 ball.
    • Qo’l va oyoq barmoqlarining sosiskasimon uzgarishi – 2 ball.
    • Talalgiya va boshqa entezopatiyalar – 2 ball.
    • Irit - 2 ball.
    • Gonokokkli bulmagan uretrit yoki servisit artrit boshlanishdan 1oy oldin - 1 ball.
    • artrit boshlanishdan oldin diareya – 1 ball.
    • Hozirda yoki anamnezda psoriaz yoki balanit surunkali enterokolit – 2 ball


SNSA tashhis mezonlari (Armor et al., 1995)

    • RENTGENOLOGIK BELGILARI SAKROILEIT/ ikki tomonlama II yoki III-IV bosqich – 3 ball.
    • GENETIK HUSUSIYATLARI
    • Qarindoshlarida HLA-B 27 bo’lishi, anamnezida spondilit, Reyter sindromi, psoriaz, uveit, surunkali kolit – 2 ball
    • DAVO MUOLAJALARIGA SEZGIRLIGI
    • Kasallik erta qaytalanganda YAQNV qabul qilgandan keyin 48 soat ichida og’riq kamayishi yoki stabillashishi – 1 ball.
    • 12 mezon bo’yicha ballar yig’indisi 6 ga teng va undan yuqori bo’lsa kasallik ishonchli hisoblanadi


Spondiloartropatiyalarning umumiy belgilari (Wollheim. 1993)

  • Ileosakral bitishmalarning patologik jarayonga qo’shilishi

  • Entezopatiyalar

  • oyoqlarda asimmetrik periferik artrit

  • oila a’zolarida SNSa guruhiga kiruvchi kasalliklardan birining mavjudligi

  • Teri, ko’z, ichak, urogenital traktda bo’g’imdan tashqari belgilarning namoyon bo’lishi

  • Revmatoid omilga manfiy reaksiya

  • HLA-B27 bilan bog’liqlik



Ankilozlovchi spondiloartrit tashhis mezonlari (Simpozium VOZ, Rim 1963)

  • Bel-dumg’aza sohasida 3 oydan ortiq davom etuvchi va dam olgandan so’ng o’tib ketmaydigan og’riq va karahtlik

  • Ko'krak qafasida og’riq va rigidlik

  • Umurtqa bel sohasida harakat cheklanganligi

  • Ko’krak qafasi nafas ekskursiyasining cheklanganligi

  • Irit va uning asoratlari

  • Ikki tomonlama sakroileitning rentgenologik belgilari (II-IV bosqichlar)





HLA-B27 antigenining uchrashi



AS kechishi tasnifi

  • Sekin avj oluvchi

  • Sekin avj oluvchi, quzish davrlari bilan

  • Tez avj oluvchi – qisqa vaqt ichida to’liq ankilo’zga olib keladi

  • Septik varianti, o’tkir boshlanishi, ko’p terlash, qaltirash, isitmalash, visseritlarning erta boshlanishi, ECHTning 50-60 mm/soat va undan yuqori bo’lishi bilan harakterlanadi.



ASning klinik-laborator ko’rsatkichlar bilan bog’liq faollik darajalari

  • minimal –umurtqa va qo’l-oyoq-

  • lar bo’g’imlarida bir oz ertalabki karahtlik va og’riq, ECHT – 20 mm/soatgacha, SRo +

  • o’rtacha – umurtqa va qo’l-oyoqlar bo’g’imlarida doimiy og’riq, bir necha soat davom etuvchi ertalabki karahtlik, ECHT – 40 mm/soatgacha, SRo ++

  • ifodalangan – umurtqa va qo’l-oyoqlar bo’gimlarida doimiy kuchli og’riq, bo’gimlarda ekssudativ o’zgarishlar, subfebril temperatura, kun bo’yi davom etuvchi karahtlik, ECHT – 40 mm/soat dan yuqori, SRo +++



Funksional etishmovchilik darajalari

  • I – daraja: Umurtqa fiziologik egriliklarining o’zgarishi, umurtqa va bo’gimlarda harakat cheklanganligi

  • II – daraja: Umurtqa va bo’gimlarda harakatning keskin cheklanganligi natijasida bemor kasbini o’zgartirishga majbur bo’ladi

  • III – daraja: Mehnat qobiliyatining butunlay yuqolishiga olib keluvchi umurtqa hamma bo’limlari va tos-son bo’gimlarining ankilozi yoki o’z-o’ziga hizmat qila olmaslik







  • Ankilozlovchi spondilo-artritda bemorning “so’rovchi” holati



Sakroileitning rentgenologik belgilari



  • Ankilozlovchi spondilo-artritda umurtqa pogonasida-

  • gi rentgeno-logik o’zgarishlar



AS da davolash dasturi

  • rejim

  • YAQNVni qo'llash

  • sulfasalazin bilan davolash.

  • spazmga qarshi miorelaksasiyalovchi davo

  • SHJT, massaj, fizioterapevtik davo

  • sanator-kurort davo



Reaktiv artritlar ( ReA )

  • bo'g'imlarning «steril» kasalliklari bo'lib, bo'g'imdan tashqaridagi infeksiyaga javob tarzida rivojlanadi va bo'g'imdan kasallikka sabab bo'lganligi tahmin qilingan omilni ajratib olish mumkin bo'lmaidi.

  • keiingi vaqtda ReA lar guruhiga faqat siydik yo'llari va jinsiy yullar, hamda ichak infeksiyasi bilan bog'liq va gistomuvofiqlik antigeni HLA-B27 bilan assosiasiyalanadigan, seronegativ spondiloartropatiyalar razryadiga kiritilgan kasalliklarni kiritishga bo'lgan tendensiya kuzatilmokda.



TASNIFI

  • Etiologiyasiga ko'ra ReAlarning 2 guruhi farqlanadi:

  • urogenital (qo'zg'atuvchisi: hlamidiyalar, ureaplazma)

  • enterokolitik (qo'zg'atuvchisi : iersiniyalar, shigellalar, salmonellalar)



TARQALGANLIGI

  • RAMN revmatologiya instituti ma’lumotlariga ko’ra ReA barcha revmatik kasalliklarning 10-14% ini tashkil qiladi. Ulardan 50-75% ReA ning urogen etiologiyali turiga to’g’ri keladi.

  • UzR Respublika revmatologiya markazi ma’lumotlariga ko’ra revmatik kasalliklar bilan murojaat qilgan bemorlar 1998 y – 20%, 2003 yilda 24% ni tashkil qilgan



Reaktiv artritlar kelib chiqishida infeksiya va genetik moyillikka katta ahamiyat beriladi.

  • 70-80% hollarda urogen artritlar hlamidiy infeksiyasi bilan bog’liq

  • 10-20% bemorlarda Ureaplasma urealyticum aniqlanishi mumkin

  • ayni vaqtda 10-20% bemorlarda infeksion omilni aniqlab bo’lmaydi



KECHISHI BO’YICHA:

  • O’tkir (birlamchi bo’gim hujumi 6 oygacha)

  • Cho’zilgan (1 yilgacha);

  • surunkali (1 yildan);

  • residivlanuvchi (kasallikning 6 oydan kam bo’lmagan remissiyasidan keyin bo’gim huruji rivojlanishi)



KLINIKA.

  • bo'g'im zararlanishi

  • uretrit yoki diareya

  • ko'z zararlanishi (kon’yuktivit, irit)

  • oyoq panjasi barmoqlarining sosiskasimon defigurasiyasi

  • tovon sohasidagi og'riq va shish

  • qonda revmatoid faktorning yo'qligi

  • HLA-B-27 ning borligi

  • tovon shporalarning rentgenologik belgilari

  • rentgenologik bir tomonlama sakroileit



POSTENTEROKOLITIK REAKTIV ARTRIT DIAGNOSTIKASI.

  • epidemiologik anamnez

  • kaprologik tekshirish javoblari

  • sinovial suyuqlikda spesifik antitanalarni aniqlash

  • bo'g'im sindromi



UROGENITAL REAKTIV ARTITLARNI ANIQLASHDA QUYIDAGI BELGILAR AHAMIYATGA EGA

  • siydik-tanosil tizimi infeksiyasi bilan artrit orasidagi hronologik bog'liqlik

  • navqiron yoshdagi bemorlarda artrit rivojlanishi ko'pincha oyoq bo'g'imlarining zararlanishi va ularning nosimmetrik bo'lishi enteropatiya

  • tovon bursitlari

  • 80-90% hollarda uretra surtmasidan hlamidiy yoki ureaplazma aniqlanishi.



DAVOLASH

  • antibakterial davo (antibiotiklar)

  • nosteroid yallig'lanishga qarshi vositalar

  • mahalliy davo sifatida gohida bo’g’im ichiga kenalog yoki diprospan

  • fizioterapiya, massaj kasallik faolligi kamayganda

  • san-kurort davo



Psoriaz – eng ko’p tarqalgan teri kasalliklaridan biri

  • Turli tadqiqotlar natijalariga ko’ra psoriaz ning aholi o’rtasida tarqalishi 1-3% (o’rtacha 2,5%) ni tashkil etadi, jinsi, irqi va geografik o’rniga bog’liq bo’lmaydi. Dermatologik bemorlarning 5% ini psoriaz bilan hastalanganlar tashkil etadi. Psoriaz bilan hastalangan bemorlarning 10-15% ini 10 yoshgacha bo’lgan bolalar tashkil etgani holda psoriaz simptomlar o’rtacha 28 yoshda paydo bo’ladi. Psoriatik artrit asorat sifatida 6-10% bemorlarda kuzatiladi.



PA 5 klinik shakli farqlanadi

  • Assimetrik oligoartrit

  • Distal va falangalararo bo’gimlar artriti

  • Simmetrik revmatoidsimon artrit

  • Destruktiv artrit

  • Psoriatik spondiloartrit



Psoriazli bemorlarda bo’gim sindromining tashhis mezonlari

      • Qo’l va oyoq panjalari distal va falangalararo bo’gimlari zararlanishi.
      • Bir barmoqning uchta bo’gimi bir vaqtda zararlanishi.
      • oyoq panjalari barmoqlarining patologik jarayonga erta qushilishi.
      • Talalgiya.
      • Terida psoriatik toshmalar yoki tirnoqlar zararlanishi.
      • Qarindoshlarida psoriaz aniqlanishi.
      • Revmatoid omil aniqlanmasligi.
      • osteoliza.
      • Sakroileit.
      • Paravertebral ossifikasiyalar rivojlanishi. .


Yüklə 363,5 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin