SİNİr sistemi ve egzersiz sinir sistemi

SİNİR SİSTEMİ ve EGZERSİZ

Sinir sistemi;

• Sinir sistemi;

• hareket etme,

• konuşma ve

• vücudumuzdaki milyonlarca hücrenin koordineli bir şekilde çalışmasını sağlayan iç haberleşme yoludur.

• Bu nedenle, sinir sistemi hemostasizin (iç denge) devam ettirilmesinde kritik bir rol oynar.

Sinir sisteminin temel fonksiyonları

• 1. Vücut içi koşulların kontrol edilmesi (endokrin sistem ile birlikte),

• 2. İstemli hareketlerin kontrolü,

• 3. Omurilik (spinal kord) reflekslerinin programlanması,

• 4. Hafıza ve öğrenme için gerekli olan deneyimlerin özümsenmesi.

Sinir Sisteminin Organizasyonu

Sinir Sisteminin Anatomik Yapısı

Sinir Sisteminin Temel Fonksiyonu

• Duyu sinirlerinin MSS ile yaptığı bağlantılar, çeşitli duyuların algılanmasını ve belirli koşullara uygun motor cevapların açığa çıkmasını sağlar.

Sinaps Bağlantıları

• Bir sinir hücresinin aksonunun, diğer bir sinirin hücre gövdesi veya dendritleriyle veya her hangi bir başka hücre membranı ile (özellikle kas hücresi) birleştiği noktaya sinaps denir.

• Sinaptik düğümler sinirle ilgili bir bilginin bir nörondan diğerine taşınmasını sağlar.

Bir nöronun ateşlenmesi için gerekli olan minimal elektrik düzeyine uyarı eşiği denir.

• Asetilkolin (Ach):

• Norepinefrin

• Dopamin

• Serotonin

Sinir-Kas Kavşağı

• Uyarının sinirden kas lifine iletilme mekanizması, bir uyarının sinirden sinire iletilme mekanizmasıyla aynıdır. İkisi arasındaki temel fark; sinir-kas kavşağında sadece uyarıcı nörotransmitter maddeler görev yapar.

Kasın Duyu Organları

• Kasta çeşitli duyu organları vardır. Bunlar uzama, gerilme ve basınca karşı duyarlıdırlar. Proprioseptör olarak bilinen bu duyu organları kas dinamiği ve ekstremite hareketleri hakkındaki bilgileri hızlı bir şekilde MSS’ne gönderir.

Kas İğciği

• Kas iğciği, kas liflerinin gerilme ve uzunluk değişimleri hakkında bilgi verirler.

• Bu organ herhangi bir dirence karşı koymak için kasılması gereken motor ünite sayısının belirlenmesinde kasa yardımcı olur.

Kas iğciği hem uzunluktaki değişme hızına hem de kas liflerinin ulaştığı uzunluğa karşı duyarlıdır.

• Kas iğciği hem uzunluktaki değişme hızına hem de kas liflerinin ulaştığı uzunluğa karşı duyarlıdır.

Golgi Tendon Organı

Eklem Reseptörleri

• Eklem reseptörleri tendonlarda, ligamentlerde, periostta (kemikte), kasta ve eklem kapsülünde bulunur.

• Eklem açısı, eklemin ivmelenmesi ve basınç sonucu meydana gelen değişikliklerle ilgili bilgileri MSS’ye gönderirler.

Kas Aktivitelerinin Nöral Kontrolü

• İyi bir sporcuyu belirleyen en önemli özelliklerden biri, o kişinin karmaşık ve zor kas aktivitelerini gerçekleştirme becerisidir ve bu beceri büyük oranda merkezi sinir sistemine bağlıdır.

Basit hareketler (sıcak bir yüzeyden parmağın çekilmesi gibi) omuriliğin refleks merkezleri tarafından kontrol edilir, daha karmaşık hareketler ise omuriliğin daha üst seviyeleri ve beyin tarafından kontrol edilir.

• Basit hareketler (sıcak bir yüzeyden parmağın çekilmesi gibi) omuriliğin refleks merkezleri tarafından kontrol edilir, daha karmaşık hareketler ise omuriliğin daha üst seviyeleri ve beyin tarafından kontrol edilir.

Motor Fonksiyonların İstemli Kontrolü

• Yeni becerilerin öğrenilmesinde serebral (beyin) korteks ve serebellum (beyincik) rol oynarlar. Serebrumun (beynin) dış kısmı serebral korteks olarak adlandırılır.

Piramidal (kortikospinal) sistem medulla seviyesinde çaprazlaşma yapar ve bu nedenle beynin sol yarısı vücudun sağ tarafını, beynin sağ yarısı da vücudun sol tarafını kontrol eder.

• Piramidal (kortikospinal) sistem medulla seviyesinde çaprazlaşma yapar ve bu nedenle beynin sol yarısı vücudun sağ tarafını, beynin sağ yarısı da vücudun sol tarafını kontrol eder.

Özel Motor Becerilerin Öğrenilmesi

• Ekstrapiramidal yol, uyarıların premotor alandan aşağıya doğru omuriliğin daha düşük seviyesindeki motor nöronlarına gönderildiği yoldur. Premotor alan ayrıca talamus, korpus striatum ve serebellum gibi birkaç subkortikal bağlantıya da sahiptir.

• Uyarının içindeki gereksiz bilgiler bu bölgeler tarafından ayıklanarak, uyarı kaslar tarafından daha anlaşılır bir hale getirilir. Böylece daha koordineli bir hareket (beceri) gerçekleşebilir.

Beyincik (Serebellum)

• Motor kortekste başlayıp, proprioseptörler ve serebellum aracılığıyla tekrar motor kortekse dönen son derece hayranlık uyandırıcı ve karmaşık bir feedback mekanizması.

• Örn: Serebellum, futbol topuna vurmak için motor korteksten gelen bilgiyi değerlendirir. Herhangi bir “hata” serebellum tarafından değerlendirilerek, motor kortekse düzeltme emri gönderilir.

Engelleyici Etki (yavaşlatıcı etki):

• Bir topu fırlatma, topa tekme vurma veya golfte olduğu gibi öne-arkaya salınımı gerektiren hareketlerde serebellum hareketi kontrol edici ve durdurucu bir fonksiyona sahiptir.

• Motor korteks yoluyla serebellum bütün agonist ve antagonist kaslar üzerinde kontrol kurar.

Hızın algılanması

• Serebellum ayrıca, kişilerin objelere ve objelerin de kişilere yaklaşma hızının algılanmasını sağlar.

• Örn: Bloklardan oluşan bir labirentte çeviklik antrenmanı yapan bir futbol oyuncusu serebellum tarafından yönlendirilir. Böylece oyuncu bloklara çarpmayarak, doğru zamanlama yaparak ani hareketlerle blokların aralarından geçer.

• Serebellum tarafından dikkate alınan diğer iki değişken ise, ekstremite hareketlerinin hızı ve yerçekiminin ekstremitelerin pozisyonuna olan etkileridir.

• Ayrıca, serebellum kulaktaki semisirküler kanallardaki değişiklikleri yorumlayarak dengenin sağlanmasına yardım eder.

Duyusal Girdi ve Motor Beceriler

• "Engram" bir uyarı tarafından doku protoplazmasında bırakılan sürekli (devamlı) bir iz olarak tanımlanabilir.

• Örneğin, teniste forehand vuruşunu bir süre uygulayan bir kişide, bir müddet sonra beynin duyusal kısmındaki bazı hücrelerin protoplazma yapısında değişiklikler oluşur.

• Son derece hızlı motor aktivitelerin engramları beynin motor alanında depolanır ve motor engramlar olarak adlandırılırlar.