Stressni korreksiya qilish yuzasidan topshiriqlar

Stressni korreksiya qilish yuzasidan topshiriqlar.

Bahodirova Kamola

Jamiyatni boshqarishning eng samarali vositasi ruhiy holatni optimallashtirishning turli usullari hisoblanadi. Psixo-emotsional stressni tuzatishning ko’plab usullari mavjud va vazifa ulardan birini tanlashdir. Ular, bir tomondan, individual, yaʼni ma’lum bir shaxsning xususiyatlarini va boshqa tomondan, maʼlum bir joyda va ma’lum bir vaqtda turli sharoitlarda roʻy beradi. Ko’p odamlar stressni kamaytirish usullarini bilishadi, lekin hali ham hayotlarida stressni boshdan kechirishadi. Kimdir nafas olish amaliyotini, kimdir meditatsiyani yoki kimdir vizualizatsiyani afzal ko’radi.
1. «Mening olovim»
Siz uydan chiqib, ko’chada yurasiz. Siz shoshmaysiz, shunchaki yurasiz. Hech kim sizni kutmaydi. Siz shunchaki yurasiz. Yo’l atrofida qor ko’chkilarini ko’rasiz. Chiroqlarning nurlarida qor kumushdir. Siz to’xtab, qorga qoyil qolasiz. Keyin ko’zingizni ko’tarasiz, uylarni, yoritilgan derazalarni ko’rasiz. Derazalarda issiq chiroqlar bor. Har bir oynada – kichik bir dunyo. Shinam uy. Endi tasavvur qiling-a, xuddi shu kichik iliq yorug’lik sizning ichingizda biron bir joyda yonmoqda. Bu sizga tasalli va iliq tinchlik beradi. Sizga nima bo’lishidan qat’i nazar, qanday bo’ron va tartibsizliklarni boshdan kechirmang, u tiniq, iliq, sokin nur bilan yonadi. Uni olov sifatida tasavvur qiling. Siz uni ehtiyotkorlik bilan qo’lingizga olishingiz mumkin. Mana u sizning oldingizda. Siz uni ehtiyotkorlik bilan qo’lingizda ushlab turasiz. Uning bir tekis, yumshoq nuriga qoyil qoling. U bergan iliqlik va tinchlik uchun minnatdorchilik bildiring . Endi ehtiyotkorlik bilan qo’ying. U har doim siz bilan bo’ladi.
2. «O’zingiz bilan gaplashish» .
Tasavvur qiling-a, siz yo’l bo’ylab yurib, daryoga tushasiz. Siz daryo bo’ylab yurasiz. Suv jimgina oqadi, toshib ketadi. Siz suvga qaraysiz va birdan atrofingizdagi dunyo o’zgaradi. Qanday qilib bilmayman – lekin siz buni bilasiz. Siz qirg’oqqa qaraysiz va uzoqda kichkina bolani ko’rasiz. U yolg’iz o’ynaydi. U sizga juda yaqin ko’rinadi. Siz yaqinlashib, u siz ekanligingizni ko’rasiz. Faqat kamroq. Kichkina, beparvo, beparvo. U bu dunyoga katta hayrat ko’zlari bilan qaraydi. U hali ko’p narsani bilmaydi. Unga yaqinroq keling. Endi siz unga tegishingiz mumkin. Faqat jim o’tiring. Va siz unga juda muhim, kerakli so’zlarni aytishingiz mumkin. (Pauza) Endi siz uni ichkariga kiritishingiz yoki qo’yib yuborishingiz mumkin. Shuni yodda tutingki, sizning ichingizda doimo bu kichik jonzotning bir qismi bor.
3. «Quyosh»
(Ushbu mashqlar R. Assagioli tomonidan tavsiya etilgan.) Tongda o’zingizni sohilda tasavvur qiling. Dengiz deyarli jim, so’nggi yorqin yulduzlar o’chadi. Havoning tozaligi va tozaligini his eting. Suvga, yulduzlarga, qorong’u osmonga qarang. Bir muncha vaqt tongdan oldingi sukunatni, kelajakdagi harakat bilan to’yingan sukunatni tinglang. Qorong’ilik asta-sekin o’tib, ranglar o’zgarib bormoqda. Ufq ustidagi osmon qizil rangga aylanadi, keyin oltin rangga aylanadi. Keyin quyoshning birinchi nurlari sizga tegadi. Va siz uning suvdan asta-sekin ko’tarilishini ko’rasiz. Quyosh ufqning yarmidan yuqori bo’lganida, siz uning suvdagi aksini ko’rasiz, sizdan uning markaziga oltin porlayotgan yorug’lik yo’lini tashkil qiladi. Suv iliq, yoqimli va siz unga kirishga qaror qilasiz. Sekin-asta, zavqlanib, sizni o’rab turgan oltin nurda suzishni boshlaysiz. Siz tananing suv bilan aloqasini his qilasiz, yorqin nurga to’la. Siz suzish va dengiz harakatidan zavqlanish qanchalik oson ekanligini his qilasiz. Dengiz tomon qanchalik uzoqlashsangiz, atrofingizdagi suv haqida shunchalik kam xabardor bo’lasiz va u butun dunyo bo’ylab ko’proq bo’ladi. Siz o’zingizni foydali yorug’lik bilan o’rab olganingizni his qilasiz. Endi tanangiz quyoshning hayot beruvchi energiyasi bilan yuviladi. Sizning his-tuyg’ularingiz uning iliqligi bilan to’ldirilgan. Sizning ongingiz uning nuri bilan yoritilgan. Siz qaytib kelasiz, ayni paytda issiqlik va yorug’likning bir qismini saqlab qolasiz. Biz ko’zimizni ochamiz.
4. «Olovli muz» mashqi
Jismoniy mashqlar butun tananing bo’shashishi bilan muqobil kuchlanishni o’z ichiga oladi. Ishtirokchilar mashqni aylanada turib bajaradilar. Rahbarning buyrug’i bilan «Olov» ishtirokchilari butun tanasi bilan intensiv harakatlarni boshlaydilar. Harakatlarning silliqligi va intensivligi darajasi har bir ishtirokchi tomonidan erkinlik bilan tanlanadi. «Muz» buyrug’i bilan ishtirokchilar o’z jamoasi ularni ushlab turgan pozada muzlashadi va butun tanani chegaraga tortadilar. Uy egasi ikkala buyruqni bir necha marta almashtirib, birining va ikkinchisining bajarilish vaqtini o’z xohishi bilan o’zgartiradi.
5. Nafas meditatsiyasi
Bemalol o’tiring, bir muncha vaqt o’zingizni begona fikrlardan chalg’itib, e’tiboringizni faqat o’pkangizga kiradigan havo oqimlariga qarating va keyin uni nafas olish ritmida qoldiring. Sizning birinchi vazifangiz: nafas olish paytida havo qanday yo’ldan borishini his qilish: burun bo’shlig’i – nazofarenks – halqum – traxeya – bronxlar – o’pka, so’ngra tanani teskari tartibda tark etadi. Ikkinchi vazifa faqat nafasni kuzatish, lekin uning ritmiga aralashmaslikdir. Gap shundaki, siz tanadagi qandaydir jarayonlarni kuzatishni boshlaganingizdan so’ng, tabiiy ritm yo’qoladi. Shuning uchun tanangizga qulay ritmda va kerakli chuqurlikda nafas olish imkoniyatini bering. Mashqning keyingi bosqichi o’pkaga kiradigan va chiqadigan havoning xususiyatlariga e’tibor qaratishdir. E’tibor bering, kiruvchi havo nafas chiqarilgan havoga nisbatan sovuqroq, u issiqroq va tanamizdan ortiqcha energiya bilan to’ldirilgan. Mashqning davomiyligi 5 minut, shundan so’ng siz stress indikatori qanchalik kamayganligini aniqlab, o’z holatingizni baholashingiz mumkin.