Syndrome of Inappropriate Antidiuretic Hormone Secretion Due to Amantadine: 3 Cases in the Literature Amantadine Bağlı Olarak Gelişen Uygunsuz adh sendromu: Literatürde Vaka

 | Journal of Clinical and Analytical Medicine

1

Amantadine Bağlı Uygunsuz ADH Sendromu / SIADH due to Amantadine

Syndrome of Inappropriate Antidiuretic Hormone Secretion 

Due to Amantadine: 3 Cases in the Literature

Amantadine Bağlı Olarak Gelişen Uygunsuz ADH Sendromu: 

Literatürde 3. Vaka

DOI: 10.4328/JCAM.2713 

 

Received: 08.08.2014  Accepted: 20.08.2014  Printed: 01.02.2014          J Clin Anal Med 2014;5(suppl 1): 53-4

Corresponding Author: Akif Acay, Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi, Ali Çetinkaya Kampüsü, A blok 2. Kat, 03100, Afyonkarahisar, Türkiye.

GSM: [phone] E-Mail: [e-mail]

Özet

Parkinson tedavisinde kullanılan amantadin’in uygunsuz ADH sendromuna sebep 

olduğu bir olgunun sunumu. 62 yaşında erkek hasta, yaklaşık 16 yıldır Parkinson 

hastalığı nedeniyle takip edilmekte. Mevcut tedavisine 3 ay önce amantadin 100 

mg 1x1 tedavisi eklenmiş. Tedavi başlandıktan yaklaşık 4 hafta sonra hastada, bi-

linç bulanıklığı, sürekli uyuklama hali, letarji, asteni, halsizlik, kas güçsüzlüğü ile 

günlük yaşamasal aktivitelerinde kısıtlılık belirmiş. Tetkiklerinde hiponatermi sap-

tanan hastaya uygunsuz ADH sendromu tanısı konup amantadin tedavisi kesildi. 

Ardından aşamalı olarak semptomları düzeldi ve sodyum düzeyleri normal aralığa 

geldi. Amantadin uygunsuz ADH sendromuna sebep olabileceği için Parkinson has-

talarında dikkatli kullanılmalıdırlar.

Anahtar Kelimeler

Amantadin; İlaca Bağlı Uygunsuz ADH Sendromu

Abstract

To report a patient who developed a syndrome of inappropriate antidiuretic hor-

mone secretion (SIADH) related with amantadine. A 62 year-old male, who has 

been followed for Parkinson’s disease for 16 years. Three months ago, amantadine 

added to his existing treatment. About 4 weeks after the initiation of treatment, 

confusion, constant sleepiness, lethargy, asthenia, fatigue and muscle weakness 

appeared. The blood anlysis showed hyponatremia, so he was diagnosed as SIADH 

and amantadine treatment was stopped. Then his symptoms gradually improved 

and the sodium levels was turned into the normal ranges. Amantadine may cause 

SIADH should be used with caution in patients with Parkinson’s disease.

Keywords

Amantadine; Drug-Induced SIADH

Akif Acay

1

, Beray Çoker

1

, Serdar Oruç

2

, Hayri Demirbaş

2

, Ufuk Özuğuz

3

1

İç Hastalıkları Anabilim Dalı, 

2

Nöroloji Anabilim Dalı, 

3

Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı, 

Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Afyonkarahisar, Türkiye

Journal of Clinical and Analytical Medicine  |

53

 | Journal of Clinical and Analytical Medicine

Amantadine Bağlı Uygunsuz ADH Sendromu / SIADH due to Amantadine

2

Giriş

Uygunsuz  ADH  (antidiüretik  hormon)  Sendromu,  direkt  olarak 

ADH seviyesinin veya böbrek toplayıcı tübüllerinde ADH’ ye uç 

organ yanıtının uygunsuz bir şekilde yüksek olduğu bir sendrom-

dur. Normovolemik hiponatreminin en yaygın nedenlerinden biri 

olan Uygunsuz ADH Sendromu, hipoozmolaliteye rağmen idra-

rın yeterli miktarda dilüe edilememesi, renal sodyum ekskresyo-

nunun artması, normal renal ve adrenal fonksiyonlarının olduğu 

hiponatremiyle karakterize bir durumdur. Plazma hipotonisinin 

ADH salınımını inhibe etmesindeki yetersizliğe bağlı olarak ge-

lişen bu durum, su retansiyonuna ve ekstraselüler sıvı hacminde 

artışa yol açar. Sonuçta plazma sodyumunda dilüsyon ve böb-

rekten sodyum kaybı gelişimiyle devam eden bir sürecin gerçek-

leşmesine neden olur (1).

Uygunsuz ADH sendromu, çeşitli ilaçlara sekonder gelişebilmek-

le birlikte, sıkça; oksitosin, vasopressin, tiyazid grubu diüretik-

ler,  klorpropamid,  karbamazepin,  yüksek  doz  intravenöz  siklo-

fosfamid, trisiklik antidepresanlar (TAD), monoamin-oksidaz in-

hibitörleri (MAO inhibitörleri) ve selektif seratonin geri alım in-

hibitörlerine (SSRI) bağlı olarak gelişebilir (2-4). Biz bu olgu su-

numunda, tedavisine amantadin eklenen bir Parkinson hastasın-

da gelişen ilaca bağlı uygunsuz ADH sendrom’lu bir vakayı tar-

tışmayı amaçladık.

Olgu Sunumu

Daha önce bilinen 16 yıldır Parkinson hastalığı (PH), ve 4 yıldır 

Benign Prostat Hiperplazisi (BPH) olan, 62 yaşında erkek has-

ta, bu hastalık nedeniyle; levodopa + bensarizid 100/25 mg 3x1, 

rasajilin 1 mg 1x1, solifenasin süksinat 10 mg 1x1 ve tamsulo-

sin 0,4 mg 1x1 kullanmaktaydı. Bu hastalıkları dışında bilinen 

bir kronik hastalığı olmayan ve bu ilaçların dışında ilaç kullan-

mayan hastanın, nöroloji kliniğinde yapılan takiplerinde, Parkin-

son bulgularının artması ve kliniğinin kötüleşmesi üzerine, mev-

cut tedavisine 3 ay önce amantadin 100 mg 1x1 eklenmiş. Te-

davi başlandıktan yaklaşık 4 hafta sonra hastada, bilinç bulanık-

lığı, sürekli uyuklama hali, letarji, asteni, halsizlik, kas güçsüzlü-

ğü ile günlük yaşamasal aktivitelerinde kısıtlılık ortaya çıkma-

ya başlamış. Bu bulgularla ilk tetkikleri yapılan hastada serum 

sodyum değeri 120 mEq/L olarak saptanması üzerine hiponat-

reminin etiyolojisinin araştırılması üzerine Endokrinoloji servisi-

ne yatırıldı. Hiponatreminin olası diğer nedenlerinin dışlanma-

sı için istenen biyokimyasal tetkiklerinde böbrek, tiroid ve adre-

nal fonksiyonlar normal saptandı. Ayrıca olası hiperglisemi açı-

sından bakılan serum glukoz seviyeleri normal saptandı. Bakı-

lan idrar sodyum atılımı 99 mEq/L olarak saptandı. Mevcut bul-

gularla öncelikli olarak övolemik hiponatremiye sebep olan uy-

gunsuz ADH sendromu düşünüldü. Bu açıdan hastaya 1 ay önce 

başlanan amantadin tedavisi nöroloji kliniği ile konsülte edile-

rek  kesildi.  Uygunsuz  ADH  sendromunun  diğer  olası  etiyolojik 

sebepleri hastamızda dışlandı. Amantadin tedavisinin kesilme-

sini takiben, serum sodyum düzeyleri spontan olarak yükselme-

ye başladı. Ayrıca buna paralel olarak hiponatremi ile ilişkili kli-

nik  bulguları  düzelmeye  başladı.  Hastanın  yatışını  takiben  ba-

kılan serum sodyum, potasyum ve idrar sodyum atılımı tablo-

da gösterilmiştir.

Tartışma

Bizim  hastamızda  amantadin  kullanmaya  başladıktan  4  hafta 

sonra  gelişen  tipik  uygunsuz  ADH  sendromu  tablosu  ve  ilacın 

kesilmesiyle birlikte spontan olarak düzelen klinik ve laboratuar 

değerleri mevcuttu. Hastanın amantadin tedavisine başlanma-

dan önce bilinen hiponatremisinin olmayışı, hiponatremi kliniği-

nin daha öncesinde hiç yaşanmaması, tedavi başlandıktan son-

ra süregelen klinikte kötüleşme ile birlikte amantadin tedavisi-

nin kesilmesiyle birlikte gelen klinik ve laboratuar iyileşme, ge-

lişen uygunsuz ADH sendromu tablosunun amantadin ile ilişki-

li olduğunu kuvvetle destekler nitelikteydi. Birçok ilacın uygun-

suz ADH sendromunun gelişimine yol açtığının bilinmesine rağ-

men, bilgilerimize göre amantadine ile ilgili literatürde sadece 

iki olgu sunumu mevcuttur.

Amantadin orta düzeyde antiparkinson etki gösteren bir anti-

viral ajandır.  Kesin etki mekanizması tam olarak bilinmemekle 

beraber, dopamin geri alımının inhibisyonu, sekresyonunun ar-

tırılması ve dopamin reseptör sayısının artırılması gibi etkileri-

nin olduğu düşünülmektedir (5). Bilinen ortostatik hipotansiyon, 

pretibial ödem, ishal, ajitasyon, anksiyete, uykusuzluk, baş ağrı-

sı, iştahsızlık konfüzyon ve deliryum gibi çeşitli yan etkileri var-

dır. Ancak şimdiye kadar amantadin ile ilişkili bu yan etkiyi orta-

ya koyan literatürde sadece iki olgu sunumu vardır (6,7). 

Bilindiği gibi TAD, SSRI ve MAO inhibitörlerine bağlı uygunsuz 

ADH sendromu görülmektedir (2-4). Bunların etki mekanizması-

nın, direk etki ile ADH sekresyonunu artırmasına ilave olarak, bi-

linmeyen  mekanizmalarla  da  katkı  sağladığı  düşünülmektedir. 

Amantadine bağlı uygunsuz ADH sendromunun ortaya çıkması-

nın sebebi, muhtemelen bu antidepresan ilaçlar ile benzer etki 

mekanizmasına sahip olmasından kaynaklanıyor olabilir. Sonuç 

olarak özellikle Parkinson hastalığı tedavisinde kullanılan Aman-

tadinin bu olası yan etkisinden dolayı dikkatli kullanılmalıdır. 

Çıkar Çakışması ve Finansman Beyanı

Bu çalışmada çıkar çakışması ve finansman destek alındığı be-

yan edilmemiştir.

Kaynaklar

1. Rose BD, Post TW, editors. Clinical physiology of acid-base and electrolyte di-

sorders.  New York: McGraw-Hill; 2001.P.703.

2. Adler D, Voide C, Thorens JB, Desmeules J. SIADH consecutive to ciprofloxacin 

intake. Eur J Intern Med 2004;15(7):463.

3.  Wilkins  B.  Cerebral  oedema  after  MDMA  (“ecstasy”)  and  unrestricted  wa-

ter  intake.  Hyponatraemia  must  be  treated  with  low  water  input.  BMJ 

1996;313(7058):689.

4. ten Holt WL, van Iperen CE, Schrijver G, Bartelink AK. Severe hyponatremia du-

ring therapy with fluoxetine. Arch Intern Med 1996;156(6):681.

5. Horváth K, Aschermann Z, Komoly S, Kovács A, Kovács N. Treatment of tardive 

syndromes. Psychiatr Hung 2014;29(2):214-10.

6.  Alonso  Navarro  H,  Sánz-Aiz  A,  Izquierdo  L,  Jiménez  Jiménez  FJ.  Syndrome  of 

inappropriate antidiuretic hormone secretion  possibly associated with amantadi-

ne therapy in Parkinson disease. Clin Neuropharmacol 2009;32(3):167-8.

7. Lammers GJ, Roos RA. Hyponatraemia due to amantadine hydrochloride and

L-dopa/carbidopa. Lancet 1993;342(14):439. 

How to cite this article:

Acay  A,  Çoker  B,  Oruç  S,  Demirbaş  H,  Özuğuz  U.  Syndrome  of  Inappropriate 

Antidiuretic Hormone Secretion Due to Amantadine: 3 Cases in the Literature. J 

Clin Anal Med 2014;5(suppl 1): 53-4.

Tablo. Hastanın yatışından itibaren laboratuvar değerlerinin seyri.

0. gün*

28. gün**

36. gün**

49. gün**

57. gün**

Na(mEq/L)

120

124

132

134

144

K(mEq/L)

3,97

4,6

5

5,1

4,1

Osm(mOsm/kg)

252

257

275

280

300

Kr

0,61

0,53

0,59

0,64

0,4

İdrar Na(mEq/L)

99

95

47

22

-

*:Amantadin tedavisi kesilmeden önce, **: Amantadin tedavisi kesildikten son-

ra, Na: Sodyum, K: Potasyum, Osm: Osmolalite, Kr: Kreatin.

|  Journal of Clinical and Analytical Medicine

54

Amantadine Bağlı Uygunsuz ADH Sendromu / SIADH due to Amantadine