T. C. MĠLLÎ EĞĠTĠm bakanliğI
Yüklə 1,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
| T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI
ANESTEZĠ VE REANĠMASYON
SANTRAL BLOKLAR 723H00098
Ankara, 2011
Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmıĢ bireysel öğrenme materyalidir.
Millî Eğitim Bakanlığınca ücretsiz olarak verilmiĢtir.
PARA ĠLE SATILMAZ.
2
AÇIKLAMALAR .................................................................................................................... 4 GĠRĠġ ....................................................................................................................................... 1 ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1 .................................................................................................... 3 1. SANTRAL BLOK UYGULAMALARINDA HAZIRLIK .................................................. 3
1.1. Lokal Anestezi ÇeĢitleri ................................................................................................ 3 1.2. Lokal Anestezik Ġlaçlar ................................................................................................. 5 1.2.1. Amid Tipi Lokal Anestezik Ġlaçlar ........................................................................ 5
1.2.2. Ester Tipi Lokal Anestezik Ġlaçlar ......................................................................... 6 1.2.3. Diğer Lokal Anestezik Ġlaçlar ................................................................................ 6 1.3. Lokal Anesteziklere Ġlave Edilen ilaçlar ....................................................................... 6 1.4. Santral Sinir Blokları (Rejyonel Anestezi) ................................................................... 6 1.5. Santral Bloklarda Preoperatif Hazırlık .......................................................................... 9 1.6. Santral Bloklarda Malzeme ve Hasta Hazırlığı ........................................................... 9 1.6.1. Santral Bloklarda Kullanılan Ġğneler ve Kateterler ............................................. 10
1.6.2. Santral Bloklarda Hasta Pozisyonu ..................................................................... 12 1.6.3. Santral Bloklarda Hasta Hazırlığı ........................................................................ 13
1.6.4. Santral Bloklarda Dikkat Edilecek Noktalar ....................................................... 14 UYGULAMA FAALĠYETĠ .............................................................................................. 15 ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME .................................................................................... 17 ÖĞRENME FAALĠYETĠ–2 .................................................................................................. 19 2. SPĠNAL BLOK .................................................................................................................. 19 2.1. Spinal Anestezi Tipleri................................................................................................ 21
2.2. Spinal Anestezinin Sistemlere Etkisi .......................................................................... 22 2.3. Anestezi Düzeyini Ekileyen Faktörler ........................................................................ 23 2.4. Spinal Anestezinin Endikasyonları ve Kontrendikasyonları ....................................... 23 2.5. Spinal Anestezide Kullanılan Ġlaçlar ........................................................................... 24 2.6. Spinal Anestezi Uygulaması ve Hasta Takibi ............................................................. 24
2.7. Spinal Anestezinin Komplikasyonları......................................................................... 28 UYGULAMA FAALĠYETĠ .............................................................................................. 29 ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME .................................................................................... 31 ÖĞRENME FAALĠYETĠ–3 .................................................................................................. 32 3. EPĠDURAL BLOK ............................................................................................................ 32 3.1. Anestezi Düzeyini Etkileyen Faktörler ....................................................................... 35 3.2. Epidural Anestezi Endikasyonları ve Kontraendikasyonları ...................................... 36 3.3. Epidural Anestezide Kullanılan Ġlaçlar ve Etki Mekanizması .................................... 36 3.4. Epidural Anestezi Uygulaması ve Hasta Takibi ......................................................... 37 3.5. Epidural Anestezinin Sistemlere Etkileri ve Komplikasyonları ................................ 41 3.6. Kombine Spinal - Epidural Blok ................................................................................. 41
UYGULAMA FAALĠYETĠ .............................................................................................. 43 ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME .................................................................................... 46 ÖĞRENME FAALĠYETĠ–4 .................................................................................................. 47 4. KAUDAL BLOK ............................................................................................................... 47
4.1. Kaudal Blok Endikasyonları ve Kontraendikasyonları ............................................... 48 4.2. Kaudal Blokta Kullanılan Ġlaçlar ................................................................................ 48 ĠÇĠNDEKĠLER ĠÇĠNDEKĠLER
3 4.3. Kaudal Blok Uygulaması ve Hasta Takibi .................................................................. 49 4.4. Kaudal Blok Komplikasyonları .................................................................................. 51 UYGULAMA FAALĠYETĠ .............................................................................................. 52 ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME .................................................................................... 55 MODÜL DEĞERLENDĠRME .............................................................................................. 56 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 58
KAYNAKÇA ......................................................................................................................... 59
4 AÇIKLAMALAR KOD 723H00098 ALAN Anstezi ve Reanimasyon DAL/MESLEK Anestezi Teknisyenliği MODÜLÜN ADI Santral Bloklar MODÜLÜN TANIMI Santral blokları kapsayan spinal blok, epidural blok ve kaudal blok uygulaması ile ilgili temel bilgi ve becerilerin kazandırıldığı öğrenme materyalidir.
40/16
ÖNKOġUL “Lokal Anestezikler” modülü ile eĢ zamanlı okutulmalıdır. YETERLĠK Santral blok uygulamalarında yardımcı olmak
Bu modül ile ameliyathane, yoğun bakım, reanimasyon, ve/veya teknik laboratuvar ortamında gerekli araç gereç sağlandığında, hastaya; santral blok uygulamalarında yardımcı olabileceksiniz.
Santral blok uygulamalarında, gerekli hazırlığı eksiksiz bir Ģekilde yapabileceksiniz.
Spinal blok uygulamalarında, anestezi uzmanına uygulama süresince dikkatli bir Ģekilde yardımcı olabileceksiniz. 3. Epidural blok uygulamalarında, anestezi uzmanına uygulama süresince dikkatli bir Ģekilde yardımcı olabileceksiniz. 4. Kaudal blok uygulamalarında, anestezi uzmanına uygulama süresince dikkatli bir Ģekilde yardımcı olabileceksiniz.
5 EĞĠTĠM ÖĞRETĠM ORTAMLARI VE DONANIMLARI Donanım:Anestezi cihazı, aspiratör, maskeler, tansiyon ölçme aleti, endotrakeal tüpler, laringoskop, oral/nazal airway, infüzyon sıvıları, lokal anestezik ilaçlar, destek malzemeleri, tespit malzemeleri, enjektörler, steril cerrahi örtü setleri, santral blok setleri, antiseptik solüsyonlar, resüsitasyon malzemeleri, kalem, formlar,ameliyat masası, ameliyathane sedyesi, muayene masası, steril gazlı bez, steril eldivenler, ĠV kateterler, turnike, elektrodlar, EKG pedleri, cilt iĢaretleyici, acil ilaçlar (epinefrin, adrenalin, bikarbonat, lidocaine, ephedrine, phenylephrine vb.), epidural ve spinal kitler, sinir stimülatörü.
ve /veya teknik laboratuar.
Modülün içinde yer alan her faaliyetten sonra verilen ölçme araçları ile kazandığınız bilgileri ölçerek kendi kendinizi değerlendireceksiniz.
Öğretmen, modülün sonunda ölçme aracı (test, çoktan seçmeli, doğru-yanlıĢ, v.b) kullanarak modül uygulamaları ile
kazandığınız bilgi
ve becerileri ölçerek değerlendirecektir.
1 GĠRĠġ
Sevgili Öğrenci,
Rejyonal bloklar, genel anesteziye alternatif bir yöntemdir. Tüm uygulamalarda olduğu gibi rejyonel anestezi uygulamalarının da hasta açısından avantajları ve dezavantajları vardır. Günümüzde, rejyonal anestezi uygulamalarına daha fazla önem verilmekte ve pratikte de rejyonal bloklar daha sık kullanılmaktadır. Özellikle rejyonal anestezide sterilizasyon tekniklerindeki ilerlemeler nedeniyle rejyonel anesteziye ait tek kullanımlık malzemelerin yaygınlaĢması daha fazla tercih edilmelerini sağlamıĢtır.
BaĢarılı bir santral blok uygulaması için iyi eğitimli bir anestezistin, iyi donanıma sahip bir anestezi teknisyeni ile çalıĢması gerekmektedir. Santral blok anestezisinde en önemli amacın genel hasta konforunu sağlamak olduğu unutulmamalıdır.
Bu modülü tamamladığınızda; spinal, epidural ve kaudal blok endikasyonlarını, kontrendikasyonlarını, blok uygulaması için hastayı hazırlayıp uygulama sırasında ve sonrasında geliĢebilecek komplikasyonlar açısından dikkatli Ģekilde takip edebileceksiniz.
2
3 ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1
Santral blok uygulamalarında gerekli hazırlığı eksiksiz bir Ģekilde yapabileceksiniz.
Santral bloklarda ençok tercih edilen lokal anestezikleri araĢtırarak sınıfta arkadaĢlarınızla paylaĢınız.
SANTRAL BLOK UYGULAMALARINDA HAZIRLIK
Anestezi, uygulama açısından genel ve lokal anestezi olmak üzere ikiye ayrılır.Lokal anestezi kendi arasında da rejyonel anestezi ve lokal anestezi olmak üzere iki kısımda incelenir. GeniĢ sinir alanın tutulduğu bloklar genellikle bölgesel veya rejyonel anestezi, daha sınırlı sinir alanların tutulduğu bloklar da lokal anestezi olarak ifade edilir.
Lokal anestezi; bilinç kaybı olmaksızın, belirli bir bölgede duyu hissinin kalkması durumudur. Lokal anestezi uygulamalarını, oldukça geniĢ bir alanda uygulamak mümkündür.
Rejyonel blok ve lokal anestezi uygulamalarını anestezi uzmanı yapar. Anestezi teknisyeni, hasta ve malzeme hazırlığı ile hasta takibinde uzmana yardımcı olur.
Anestezi uygulamaları aĢağıda tablo Ģeklinde gösterilmiĢtir. Tablo 1.1‟i inceleyiniz. AN ES TEZ Ġ GENEL ANESTEZĠ
ANESTEZĠ
Sinir blokları,
Periferik sinir
blokları; periferik sinir,ganglion ve pleksus blokajları.
Santral sinir blokları; spinal ,epidural ve kaudal anestezi. LOKAL ANESTEZĠ
Topikal (Yüzeysel) anestezi,
Ġnfiltrasyon anestezisi,
GeniĢ alan bloğu,
Rejyonel intravenöz anestezi (RĠVA, Bier bloğu),
Tablo 1.1: Anestezi ÇeĢitleri ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1
ARAġTIRMA
4 Lokal anestezi ve rejyonel anestezi uygulamaları aĢağıda kısaca açıklanmıĢtır.
Topikal (yüzeyel) anestezi
Ağız, burun, boğaz, trakea, özefagus ve genital sistem mukozalarına lokal anestezik ilacın sürülerek ya da püskürtülerek temas ettirilmesi ile sağlanan anestezi Ģeklidir. Topikal anestezide, lokal anestezik maddelerin sprey ya da krem Ģeklinde olan formları kullanılır.
Bu uygulama, lokal anestezik ilacın cilt ya da mukozadan geçip sinirlerde duyu iletimini bloke etmesi, soğutma etkisi olur.
Topikal (yüzeyel) anestezi; abse boĢaltılması küçük cilt kesilerinin sütüre edilmesi, enjeksiyon ağrısının duyulmaması, kateter takılmasından önce, kan alınmasından önce , diĢ çekimlerinde, biopsi ve drenaj gibi mukozada uygulanacak küçük cerrahi giriĢimlerde, endoskopi ya da bronkoskopi sırasında boğazın uyuĢturulması iĢlemlerinde kullanılır.
Topikal (yüzeyel) anestezinin avantajları; hastanın kendini güvende hissetmesi, uygulayan açısından daha kolay olması ve sistemik etkisinin olmamasıdır.
Ġnfiltrasyon anestezisi
Ġnsizyon hattına lokal anestezik ilacın enjeksiyonu ile sağlanan, sadece enjekte edilen yerde anestezi oluĢturulan bir yöntemdir.
Ġnfiltrasyon anestezisi; abse boĢaltılması, küçük cilt kesilerinin süture edilmesi ve yaraların temizlenmesinde kullanılır.
Ġnfiltrasyon anestezisinin avantajları; kullanılan anestezik miktarının az olması, yara kenarlarında ödemin az olması, doku düzensizliğinin olmaması ve iyileĢmenin daha hızlı olmasıdır.
Saha bloğu
Saha bloğu, insizyon yapılacak alanın çevresine, cerrahi giriĢim uygulanacak alanı içine alacak Ģekilde cilt ve cilt altına lokal anestezik ilaç enjeksiyonu ile elde edilen anestezi Ģeklidir. En iyi sonuç ön kol, alt ekstremite, saçlı deri, karın duvarı, inguinal ve femoral bölgeler, penis ve anal kanal çevresinde yapılan saha bloklarında elde edilir.Belli alanları innerve eden sinirlerin ve uzantılarının bilinmesi önemlidir.
Rejyonel intravenöz anestezi (RĠVA)
Ekstremitelerde dolaĢan kanın, bandaj uygulaması ile boĢaltılmasından sonra ekstremitenin proksimaline konan turnikenin sistemik arteryel basıncın üzerinde bir basınçla ĢiĢirilerek bu ekstremitedeki vene, uygun miktarda lokal anestezik ilaç verilmesi ile elde edilen anestezi Ģeklidir. Riva uygulamaları hakkında detaylı bilgi periferik bloklar
5
modülde sizlere, santral bloklar hakkında bilgi verilecektir. Periferik bloklar hakkında detaylı bilgi ise ‘’Periferik Bloklar’’ modülünde verilecektir.
“Anestezik Ġlaçlar” dersinin “Lokal Anestezik Ġlaçlar” modülünde lokal anesteziklerle ilgili detaylı bilgi verilmiĢtir. Kısaca hatırlamak gerekirse anestezikler kimyasal yapılarına göre, amid tipi ve ester tipi olarak ikiye ayrılır.Bunların dıĢında kalan diğer lokal anestezik ilaçlar da vardır.
Amid tipi lokal anesteziklerin lokal ve sistemik etkileri, ester yapılı olanlardan daha uzundur. Bu grupta yer alan ve sıklıkla kullanılan ilaçlar Ģunlardır;
Lidokain (Xylocaine): Etkisi çabuk baĢlar dokuda iyi yayılır.Amid yapılı lokal anestezikler arasında en kısa etki süreli ilaçlardan biridir. Bütün bölgesel blok uygulamalarında kullanılır. Lidokain, süksinilkolin‟in noromüsküler bloke edici etkisini artırır.
bariyerini zor geçer. Uzun etkili oluĢu ve duysal sinir liflerine motor sinir liflerine oranla daha belirgin derecede seçici etki yapması nedeniyle obstetrik epidural anestezi için tercih edilir. Ġnfilitrasyon, sinir bloku, epidural ve kaudal anestezi oluĢturmak için kullanılır. Ġntravenöz rejyonal (RĠVA) ve yüzeyel anestezide kullanılmaz.
Prilokain: Lokal anestezik etkisi daha geç baĢlar ve uzun sürer.Lidokain gibi sedatif etki yapar.Mutant dozlarda kullanıldığında, methemoglobinemi yapar.Ġlacın yaptığı methemoglobinemi reversibldir.Doğum sırasında anneye uygulanan prilokain, yenidoğanda methemoglobinemi ve siyanoz oluĢturabilir.
Ġnfilitrasyon, sinir bloku, epidural ve sipinal anestezi için kullanılır.
Dibukain: Lokal anesteziklerin en güçlüsü olarak kabul edilir;ancak, toksisitesi de yüksektir. Sadece yüzeysel olarak kullanılması tavsiye edilir.
lidokaine benzer. Ondan farkı, yüzeysel olarak uygulandığında, etkinliğinin düĢük olması ve bu yoldan tercih edilmemesidir.
lipofilik olanıdır. Etkisi çabuk baĢlar ve etki süresi bupivaininki kadar uzundur.Ondan daha fazla motor sinir bloku yapar.Ġnfiltrasyon anestezisi, sinir bloku ve epidural anestezi için kullanılır.
6 1.2.2. Ester Tipi Lokal Anestezik Ġlaçlar
Plazma psödokolinesterazı ve
ayrıca karaciğer esterazları tarafından parçalandıklarından kısa etki sürelidirler. Bu grupta yer alan ve sıklıkla tercih edilen ilaçlar Ģunlardır;
Kokain:Toksisitesinin fazlalığı ve suistimal olasılığı nedeniyle tercih edilen bir anestezik değildir.
gücü fazla olmadığından, etkisi geç baĢladığından ve daha sık alerjik yan etki yaptığından daha sonra çıkan amid türevi lokal anestezikler prokainin yerini almıĢtır.Sadece lokal infiltrasyon anestezisinde kullanılır.
Tetrakain: Prokaine göre yaklaĢık on kez daha güçlü ve daha toksik olan bir lokal anesteziktir. Yüzeysel anestezi için cilt lezyonlarında veya anüste %0.5-2 lik pomadı, burun ve boğaz mukozasın da ve gözde %1 lik lokal sülüsyonu (maksimum 2ml ) uygulanır.Spinal anestezi içinde kullanılır.
Kataloq: mte program modul -> moduller pdf moduller pdf -> T. C. MİLLÎ EĞİTİm bakanliğI moduller pdf -> T. C. MĠLLÎ EĞĠTĠm bakanliğI Yüklə 1,41 Mb. Dostları ilə paylaş:
|