T. C. MĠLLÎ EĞĠTĠm bakanliğI
Yüklə 1,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
UYGULAMA FAALĠYETĠ
Spinal blok uygulamalarında yardımcı olunuz. ĠĢlem Basamakları Öneriler
Malzemeleri hazırlayınız.
Bu iĢlemleri seri Ģekilde yapmalısınız.
Hastaya kısa ve anlaĢılır bilgiler vermelisiniz.
bağlantılarını standart monitörizasyon kurallarına uygun Ģekilde yapmalısınız.
Damar yolu açarken periferik venlerden baĢlamalısınız.
Ġlaç ve sıvıları ordere uygun olarak hazırlamalısınız.
Monitör değerlerini anestezi formuna kayıt ediniz.
Hastaya, oturur veya yan pozisyon veriniz.
Spinal örtü ve spinal uygulama setinin sterilite tarihini kontrol ediniz.
Bölgenin örtülmesine yardım ediniz.
Hasta, mahremiyetine önem vermelisiniz.
Sterilteye dikkat etmelisiniz.
Anestezi uzmanın kullanacağı spanca antiseptik solüsyon dökünüz.
Steriliteyi bozmamalısınız.
Anestezi uzmanının lokal nestezik ilaçları ampul veya flakon Ģekline göre açarak ilacı çekmesine yardımcı olunuz.
ĠĢlem yapılırken hastanın hareket etmemesini sağlayınız.
Hasta ile iletiĢim halinde olmalısınız.
ĠĢlemin tamamlanmasının ve bölgenin spançla kapatılmasının ardından kullanılan malzemeleri ortamdan uzaklaĢtırınız.
Bölgeyi kapatırken doktora yardımcı olmalısınız.
veriniz.
Doktor istemine uygun pozisyon vermelisiniz.
Ġstenen anestezi seviyesine göre yastık vb. malzemelerle destekleyebilirsiniz.
Oksijeni nazal kateter veya maske ile verebilirsiniz.
Bloğun yerleĢmesi için beklerken hastanın monitör paremetrelereni kontrol ediniz.
Verileri zamanında kayıt etmelisiniz.
Hastanın bilincini kontrol ediniz.
Anksiyete, ajitasyon, korku varlığı, uyku hali varlığı, bilinç bulanıklığı ve oryantasyon durumunu değerlendirebilirsiniz.
30
Cerrahi giriĢim süresince hastanın vital bulgularını takip ediniz.
Hastanın aldığı çıkardığı sıvı takibini yapmalısınız.
Bromage skalasını kullanabilirsiniz.
Hastayı komplikasyonlar yönünden kontrol ediniz.
Komplikasyon durumunda hastaya, doktorun uygun gördüğü ilaçları uygulayınız.
Monitör değerlerini kayıt ediniz.
Kayıt için mutlaka anestezi formunu kullanmalısınız.
düzeyini kontrol ediniz.
Hastaya, kendisi ile ilgili sorular sorabilirsiniz.
sedatif ya da narkotik ilaç hazırlayarak istenen dozda yapınız.
kayıt ediniz.
Cerrahi iĢlem bitiminde hastanın monitör değerlerini ve bilinç durumunu değerlendiriniz.
Transfer esnasında gerektiğinde oksijen ve sıvı desteği sağlamalısınız.
etmelisiniz.
Hastanın durumu stabil ise monitörden ayırınız.
nüshasını dosyasına yerleĢtiriniz.
Hastaya, takılan sıvıları kapatınız.
Hastanın sedyeye alınmasını sağlayınız.
Dosyası ile birlikte hastayı, ilgili birime teslim ediniz.
olmaması yönünden kontrol etmelisiniz.
Ġlgili personele, ameliyat esnasında geliĢen komplikasyonlar hakkında bilgi vermelisiniz.
Hastaya, ait eĢya varsa teslim etmeliniz.
31 ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME
AĢağıdakilerden hangisi, spinal anestezinin temel amaçlarından değildir? A)
B)
Sensoryal blok oluĢturmak C)
Derin blok oluĢturmak D)
Motor blok oluĢturmak E)
Derin sedasyon oluĢturmak 2. AĢağıdakilerden hangisi, motor bloğu değerlendirmede kullanılan Bromage Skalası kriterlerinden değildir? A)
0: Hiç paralizi yok. B)
00:Minimal düzeyde paralizi var. C)
1: Sadece dizini ve ayağını hareket ettirebiliyor. D)
2: Dizini bükemiyor, sadece ayağını oynatabiliyor. E)
3:Ayak baĢparmağını oynatamıyor total paralizi var.
AĢağıdakilerden hangisi, spinal anestezi tiplerinden değildir? A)
B)
Yüksek spinal anestezi cerrahisi C)
Total spinal blok endoskopik cerrahi D)
Epidural anestezi E)
Tek taraflı spinal anestezi 4. AĢağıdakilerden hangisi, spinal blokta kullanılan anestezik ilaçlardan değildir? A)
B)
Prilokain (% 5) C)
Bupivakain (% 0,5) D)
Tetrakain (% 0,5-1) E)
Pentothal sodium (% 0,5-1) 5. AĢağıdakilerden hangisi, spinal anestezi komplikasyonlarından biri değildir? A)
B)
Hipotansiyon C)
Solunum yetmezliği D)
Enjeksiyon yerinde ağrı E)
Hipertansiyon
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları, faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz. ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME
32 ÖĞRENME FAALĠYETĠ–3
Epidural blok uygulamalarında, anestezi uzmanına uygulama süresince dikkatli bir Ģekilde yardımcı olabileceksiniz.
Spinal ve epidural anesteziyi karĢılaĢtırınız.
Epidural blokun spinal bloka göre avantajlarını ve dezavantajlarını araĢtırarak sınıfta arkadaĢlarınızla ve öğretmeninizle paylaĢınız.
Epidural anestezi; spinal sinirlerin, epidural aralıkta anestetize edilmesi ile sağlanan bölgesel anestezi Ģeklidir. Epidural anestezi ilk kez 1895 yılında uygulanmıĢtır. Ġlk epidural kateter ise 1946 yılında yapılmıĢtır. Yöntem 1960 yıllarında yaygınlaĢmıĢtır.
Epidural teknikler cerrahi anestezi, obstetrik analjezi, postoperatif ağrı kontrolü ve kronik ağrı tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır.Tek seferlik enjeksiyon Ģeklinde, kateter yerleĢtirilerek aralıklı boluslar (dozlar) veya sürekli infüzyon Ģeklinde uygulanabilir. Uygulama sırasında en sık olarak Tuohy iğnesi ve Crawford iğneleri kullanılır.
longitudinal ligament ve diskler; arkada ise laminaların ön yüzünü örten ligamentler ve ligamentum flavum; yanlarda ise pedikül ve intervertebral foraminalarla çevrilidir.
Önde en
dar olup intervertebral foramen bölgesinde geniĢler, posterolateralde daralır ve arkada tekrar geniĢler. ÖĞRENME FAALĠYETĠ–3
ARAġTIRMA
33 ġekil 3.1:Epidural anestezi
Epidural aralık, gevĢek areolar doku, yağ dokusu, dural kılıflar, spinal sinirler, damarlar ve lenfatikleri içerir. Normal kiĢide ciltden uzaklığı yaklaĢık 4-5cm dir.
olmadığı için epidural aralığa verilen solüsyon C1 segmentinden yukarı çıkamaz. Torasik bölgede en fazla, sakral bölgede en az olmak üzere hastaların % 80‟inde negatif basınç mevcuttur. Epidural basınç; lomber bölgede (0.5-1.0), torakal bölgede (2.0-3.0) cm H2O kadar, sakral bölgede ise sıfırdır.
Negatif basınç epidural aralığa giren iğnenin ileriye itilmesine bağlı olarak açığa çıkar. Hastanın kendini sıkması, ıkınması, öksürmesi ve valsalva manevrası epidural negatif basıncı da azalır. Gövdenin öne doğru fleksiyonu, basıncı artırır.
Epidural anestezinin etkisi, spinal anesteziye göre daha yavaĢ baĢlar ve spinal anestezi kadar yoğun değildir. Motor blok hiç yoktan tam bloğa kadar değiĢen bir aralıkta olabilir. DüĢük konsantrasyonda lokal anesteziklerin bir opioidle kombinasyonu sonucunda, ince sempatik ve duyusal lifler bloke edilirken motor lifler korunabilir. Bu değiĢkenlerin hepsi; ajan seçimi, konsantrasyon, doz ve enjeksiyon seviyesi ile kontrol edilir. Teorik olarak servikal, torakal, lomber ve kaudal epiduralden bahsedilebilmektedir; ancak teknik olarak tercih edilen, alt torasik ve lumbal aralıklardır. Bu alanlarda spinoz çıkıntıların eğimi daha az, ligamentler daha kalındır. Bu nedenle iğne ile hissedilmeleri daha kolay, epidural aralık daha geniĢ ve negatif basınç daha belirgindir.
34 ġekil 3.2:Epidural kateterizasyon Epidural aralığın tanınması: Epidural aralığın tanınmasında çeĢitli yöntemler kullanılır. Bu yöntemler iki gruba ayrılır.
Negatif basınç yöntemleri
Asılı damla tekniği: Ġğne, interspinoz ligament içinde iken iğnenin mandreni çıkartılarak arka ucuna serum fizyolojik damlası asılır ve yavaĢ yavaĢ ilerletilir. Ligamentum flavum delinip epidural aralığa girilince, damla iğnenin içine doğru aspire olur.
kabarcığı bulunan serum fizyolojik veya renkli sıvı ile doldurulmuĢ bir tüp takılır. Epidural alana girildiğinde sıvının içeri çekildiği görülür.
manometresi takılır. Epidural alana girildiğinde sıvı bir kolda yükselir.
Direnç kaybı yöntemleri: Epidural iğneyi interspinoz ligament ve ligamentum flavumdan geçirirken duyulan direncin aniden kaybolması esasına dayanmaktadır.
Enjektör yöntemi: Ġğnenin,hava veya serum fizyolojik doldurulmuĢ bir enjektörün pistonuna devamlı ve basit bir basınç uygulanarak ilerletilmesi temeline dayanır. Epidural aralığa girildiğinde, pistona duyulan direnç aniden kaybolur ve piston kolaylıkla ilerler.
35 Resim 3.1:Enjektör yöntemi
Balon (macintosh) yöntemi: Epidural iğnenin arkasına takılan ve 2-3 ml hava ile ĢiĢirilen balon, epidural aralığa girildiğinde söner. ġekil 3.3: Kanüle takılı balon
Epidural blok anestezisi uygulanan hastalarda anestezi düzeyini etkileyen çeĢitli faktörler vardır. Bunlar;
Enjeksiyon yeri: Anestetize edilmek istenen alanın ortasındaki segment hizası enjeksiyon için en uygun alandır; ancak teknik olarak alan alt torasik ve lomber aralıklar kullanılmaktadır.
Verilecek lokal anestezik ilacın volümü: Hacim ne kadar yüksekse bloke olacak alan o kadar geniĢ olacaktır.
kalan kısımda yayılım fazla olur.Trendelenburg pozisyonu ile birkaç segment daha yüksek anestezi sağlanabilir.
intervertebral foramenlerin giderek kapanmasından hem de epidural damarların arteriosklerozundan ileri gelir.
fazla ise o kadar geniĢ alan etkilenir.
36
lokal anestezik ilacın etki süresini uzatmak amacıyla kullanılır.
Endikasyonları
Epidural anestezinin endikasyonlarını kullanıldığı durumlara göre gruplandırabiliriz. Bunlar;
Cerrahi endikasyonlar o
Genel ve spinal anestezinin kontrendike olduğu durumlar, o
Alt karın, pelvis ve perine ameliyatları, alt ekstremite ameliyatları, o
Yüzeyel genel anestezi ile kombine abdominal ve torasik giriĢimler.
Obstetrik endikasyonlar o
Sezeryan için anestezi, o
Ağrısız vaginal doğum, o
Preeklemsi ve eklempside tansiyonu düĢürmek ve ağrıyı gidermek.
Terapötik endikasyonlar o
Periferik damar hastalıkları, o
Postoperatif analjezi, o
Ġntraktabl ve kronik ağrının tedavisi.
Visseral ağrının giderilmesinde uygulanmaktadır.
Kontrendikasyonları
Hastanın uygulamayı reddetmesi.
diatezi , hipovolemik Ģok, lokal enfeksiyon)
Rölatif kontrendikasyonları: Vertebral kolon deformitesi, artrit, osteoporoz, bel ağrısı, hipotansiyon ve hipertansiyon, intestinal obstrüksiyon, artmıĢ kafa içi basıncı ve geçirilmiĢ laminektomi sayılabilir.
Spinal anestezinin kontrendikasyonları ile benzerlik gösterir.
Lokal anesteziklerin seçimi genelde iĢlemin süresi ve olası yan etkiler göz önüne alınarak yapılır. Lokal anesteziklerin yoğunluklarına göre oluĢturdukları blok düzeyleri değiĢmektedir.
37 Prilokain, bupivakain ve lidokain epidural anestezide en fazla kullanılan ilaçlardır. Tablo 3.1‟de bu ilaçların etkileri ile ilgili detaylı bilgi verilmiĢtir.
Prilokain %2 500mg 10-15 dak. 1.5-2 saat Bupivakain %0.5 200mg 15-20dak. 2-4 saat Lidokain %2
700mg 8-12dak. 1-1.5 saat
Epidural anestezinin etkisinin yavaĢ baĢlaması, dezavantaj olarak görülür ancak; premedikasyon odasında uygulanması avantajlarındandır. Enjeksiyon yerine en yakın segmentler en erken etkilenmektedir. L 5 -S
segmentleri ise bu köklerin kalın olması nedeniyle geç etkilenmektedir. Lokal anestezik ilaçların etkilerinin erken baĢlamasına yardımcı olabilmek için ilacın konsantrasyonunun yüksek olması, alkalinize edilmesi, karbonizasyonu gibi yöntemler kullanılmaktadır. ġekil 3.4: Epidural aralıkta ilacın dağılımı
Epidural anestezi; tek doz tekniği, kateter yerleĢtirme ve devamlı epidural anestezi olarak uygulanmaktadır. Epidural anestezi tekniklerini uygulama, PCA ilacını hazırlama, doz ve süre ayarını yapma ve kateteri çıkarma iĢlemlerini anestezi uzmanı yapar. Anestezi teknisyeni ise malzeme hazırlığı ve iĢlem sırasında anestezi uzmanına yardımcı olur.
38
Epidural anestezide kullanılacak malzemeler ve order edilen ilaçlar hazırlanır.
Hasta uygulama yapılacak masaya alınarak bilgilendirilir.
Monitörizasyonun gerçekleĢtirilmesini takiben IV yol açılarak infüzyona baĢlanır. Resim 3.3: Kullanılacak enjektörler
Hastaya, oturur ya da yatar pozisyon verilir. Resim 3.4: Hasta pozisyonu
Cilt
temizliği ve uygulama alanının örtülmesi için antiseptik solüsyon ve steril delikli kompres açılarak doktora verilir.
39
Doktor tarafından, enjeksiyonun yapılacağı bölgeye hızlı etkili lokal anestezik ilaç uygulanır. Resim 3.6: Lokal anesteziğin yapılması
Lokal anestezi etkisi baĢladıktan sonra doktor, uygun çaplı Tuohy iğnesi ile epidural aralığa girer.
Anestezi teknisyeni, monitörden hastanın bulgularını takip eder.
Anestezi uzmanı epidural aralığa girdikten sonra iğnenin epidural aralıkta olup olmadığını kontrol eder. Aspirasyon sırasında kan gelirse iğne çıkarılıp baĢka bir alandan denenir.
Anestezi elde edildiği anda cerrahiye baĢlanması için cerrahi ekip bilgilendirilir.
Cerrahi iĢlem sonuna kadar hastanın monitörden takibi yapılarak bulguları anestezi formuna kayıt edilir.
sırasında kateter kesinlikle geri çekilmemelidir. Kateterin, epidural aralıkta 3-4 cm ilerletilmesi yeterlidir. Kateterin ilerlemesinde güçlük, damar içine girme ve intervertebral foraminadan alanı terketmesi gibi nedenlerle yetersiz anestezi oluĢabilir. Resim 3.7: Kateter ve aparatları
40 Resim 3.8: Epidural kateter tesbit bantı- Lock it
Resim 3.9: Epidural kateter yerleĢtirme
Kateter uygun Ģekilde yerleĢtirildikten sonra iğne, kateter yerinde kalacak Ģekilde çıkartılır. Kateter steril koĢullarda, kırılmayacak, çıkmayacak Ģekilde cilde cerrahi sütür ile tesbit edilerek ilaç verilecek ucuna bakteri filtresi takılıp bu noktadan supraklavikülar çukura kadar iyi bir Ģekilde cilde flasterlenir. Supraklaviküler alanda uygun Ģekilde yerleĢtirilip tespit edilir.
verilebilir. Kataloq: mte program modul -> moduller pdf moduller pdf -> T. C. MİLLÎ EĞİTİm bakanliğI moduller pdf -> T. C. MĠLLÎ EĞĠTĠm bakanliğI Yüklə 1,41 Mb. Dostları ilə paylaş:
|