"tasdiqlayman"
Yüklə 408,25 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Toshkent Tibbiyot Akademiyasi Davolash fakulteti Ichki kasalliklar propedevtikasi, gematologiya va xdt, kasb kasalliklari.
"TASDIQLAYMAN" Davolash fakulteti dekani
Prof.__________Xolmatova. B.T 26 Avgust 2012 y.
Ichki kasalliklar propedevtikasi fanidan amaliy ko’nikmalarni qadamma-qadam bajarilishini xisobga olish va baxolash
Toshkent-2012 yil.
Davolash fakulteti 3-kurs talabalari uchun "Ichki kasalliklar propidevtikasi fanidan amaliy ko’nikmalarni qadamma-qadam bajarilishini xisobga olish va baxolash".
1. Ko’krak qafasi palpasiyasi 2. O’pkaning taqqoslama perkussiyasi 3. O’pkaning topografik perkussiyasi 4. O’pka auskultasiyasi 5. Yurak soxasi palpasiyasi 6. Yurak perkussiyasi (nisbiy bo’g’iq chegaralari) 7. Yurak perkussiyasi (mutloq bo’g’iq chegaralari) 8. Yurak auskultasiyasi 9. AD o’lchash 10. Pulsning tekshirish 11. EKG- olish usullari 12. Normal EKG 13. Qorin bo’shlig’ining yuzaki palpasiyasi 14. Qorin bo’shlig’ining chuqur palpasiyasi 15. Jigar palpasiyasi 16. Kurlov bo’yicha jigar perkussiyasi 17. Buyrak palpasiyasi 18. Limfatik tugunlar palpasiyasi 19. Taloq palpasiyasi 20. Analizlar taxlili: balg’am, oshqozon shirasi, duodenal yegindisi, siydik, axlat, umumiy qon taxlili.
KO’KRAK QAFASI PALPASIYASI Maqsad: Ko’krak qafasidagi og’riqli soxalarni aniqlash, ko’krak qafasining elastikligini aniqlash, ovoz dirillashini aniqlash Ko’rsatma: barcha bemorlar uchun shart. Maxsus moslamalar zarur emas. №
Qadamni bajarish Bajarilmadi
To’liq to’g’ri bajarilgan
1 Palpasiya bemorning o’tirgan yoki tik xolatida o’tkaziladi 0 5 2 Ko’krak qafasida simmetrik ravishda ikkala qo’l barmoq uchlari bilan o’mrov va o’mrov osti soxasi paypaslanadi 0 30
3 To’sh suyagi paypaslanadi 0 10
4 Qovurg’alar va qovurg’alar oraliqlari paypaslanadi 0 15
5 Undan keyin ko’krak qafasining yon tomoni paypaslanadi 0 10
6 Ko’raklar usti soxasi paypaslanadi 0 10
7 Ko’raklararo soxa paypaslanadi 0 10
8 Ko’rak osti soxasi paypaslanadi 0 10
JAMI
0 100
Ko’krak qafasining elastikligini aniqlash 1 Bitta qo’l kafti to’sh suyagiga, ikkinchi qo’l kafti ko’raklararo soxaga vertikal ravishda qo’yiladi 0 25 2 Qo’l kafti bilan o’ziga xos ravishda ikkala tomondan ko’krak qafasiga mos xolda prujinasimon xarakat yordamida bosim beriladi (1-2 marta). 0 25
3 Keyin qo’l kafti ko’krak qafasining yon tomoniga simmetrik ravishda qo’yiladi. 0 25 4 So’ngra yon tomondan gorizontal yo’nalishda bosim beriladi 0 25
JAMI
100 Ovoz dirillashini aniqlash 1 Paypaslashda ikkala qo’lning barmoq xam kafti ishtirok etadi. Qo’l kaftining simmetrik ravishda o’mrov ustiga maxkam yopishtirgan xolda qo’yiladi Bemordan "traktor", "arra" kabi so’zlarni talaffuz qilish so’raladi 0 16 2 Undan so’ng kaft o’mrov ostiga qo’yiladi va bemor yana "traktor", "arra" so’zlarini talaffuz qilishi kerak 0 10 3 Ovoz dirillashi yo’qolguncha kaft ko’krakning o’ng tomoniga qo’yiladi 0 10 4 Bemor qo’llari bosh orqasiga qo’yiladi 0 8
So’ng qo’llar ko’krak qafasining yon tomoniga qo’yiladi 0 8 6 Qo’llar ko’rak usti soxasiga qo’yiladi . Bemordan "traktor", "arra" kabi so’zlarni talaffuz qilish so’raladi 0 16 7 Bemor qo’llarni qovushtirgan xolatda tutishi kerak 0 8
Qo’llar simmetrik xolatda ko’rakaro soxasiga qo’yiladi. Bemordan "traktor", "arra" kabi so’zlarni talaffuz qilish so’raladi 0 16
9 Qo’llar ko’rak osti soxasiga qo’yiladi va bemordan "traktor", "arra" kabi so’zlarni talaffuz qilish so’raladi
8 JAMI
100 O’PKANING TAQQOSLAMA PERKUSSIYASI Maqsad: Ko’krak qafasi o’ng va chap tomonida simmetrik nuqtalarda perkutor tovushini solishtirish. Ko’rsatma: barcha bemorlar uchun shart. Maxsus moslamalar zarur emas. №
Qadamni bajarish Bajarilmadi
To’liq to’g’ri bajarilgan 1 O’pka perkussiyasining oldindan bajarganda vrach bemorning o’ng tomonida turadi Bemor o’tiradi yoki tik turadi, qo’llar pastga tushirilgan bo’ladi
0
2 Plessimetr - barmoq o’mrov suyagi ustida, unga parallel xolatda avval o’ng keyin chap tomonga qo’yiladi. 0 10
3 O’mrov suyagiga avval o’ng keyin chap tomonga qo’yiladi. 0 10
4 O’ng va chap tomonda o’mrov chizig’i bo’yicha I va II qovurg’alar orasida perkussiya qilinadi 0 10
5 Keyin o’ng tomonda IV va V qovurg’alar orasida perkutor tovushlar o’zaro taqqoslanadi
0
6 Yon tomonlar perkussiya qilinganda bemor qo’llari boshi orqasiga ko’tariladi 0 5
qo’yilib, o’ng va chap tomondagi qo’ltik osti chiziqlarida simmetrik nuqtalarda perkutor tovush taqqoslanadi 0 10 8
Orqa tomonda perkussiya bajarilganda bemor qo’llari pastga tushurilgan xolatda bo’ladi
3 9 Plessimetr-barmoqni ko’rak usti chuqurchasiga joylashtirilib, o’ng va chap tomonda perkussiya qilinadi 0 10 10 Ko’raklar orasi perkussiya qilinganda bemor qo’llarini oldida qovushtirib turadi 0 5
pog’onasiga parallel xolatda ko’raklar yonida joylashtiriladi 0 10
12 Ko’krak osti soxalari perkussiya qilinganda qo’llar pastga tushurilgan bo’ladi Plessimetr-barmoq o’ng va chap tomonda galma- galdan gorizontal joylashdi 0 13 JAMI
100
Maqsad: o’pak chegaralarini va patologik asoratlarni aniqlash Ko’rsatma: barcha bemorlar uchun shart. Maxsus moslamalar zarur emas. №
Qadamni bajarish Bajarilmadi
To’liq to’g’ri bajarilgan 1 O’pka cho’qqisini oldi tomondan aniqlash uchun plessimetr-barmoq o’ng o’mrov usti chuqurchasiga joylashadi 0 20 2 Yuqoriga qarab bo’g’iklashgan tovush eshitulguncha perkussiya qilinadi. Aniq o’pka tovush tomonidan belgi qo’yiladi
0 10 3 Normada old tomondan o’pka uchi 3-4 sm .ga teng O’pka orqa uchini aniqlash uchun barmoq-plessimetr kurak usti chuqurchasiga paralell xolda qo’yiladi. Asta- sekin bo’g’iq tovush kelguncha yuqoriga qarab tukillatib boriladi. 0 20
4 Me’yorda o’pkaning orqa uchlari 7 -bo’yin umurtqasi to’g’risida bo’ladi. Krening maydoni aniqlash uchun vrach bemor orqasida turadi. Barmoq-plessimetr trapesiyasimon mushak yuqori kirrasining markaziga qo’yiladi. 0 10
5 Avval medial tomonga bo’g’iq tovush kelguncha tukillatib boriladi. So’ngra lateral tomonga bo’g’iq tovush kelguncha tukillatadi. 0 10 6 Nuqtalar oralig’i xisoblanadi, normada 5-8 smga teng.
0
100
JAMI
1 O’pkaning pastki chegaralari aniqlash uchun qovurg’alar oralig’i bo’ylab perkussiya qilinadi.Perkussiya yuqoridan pastga bo’g’iq tovush xosil bo’lguncha olib boriladi. Avval o’ng o’pka chegarasi aniqlanadi. 0 10 2 L. parasternalis -5 qovurg’a oralig’i 0 10 3 L.Medioclavicularis bo’yicha 6 qovurg’a 0 10 4 Yon tomon perkussiyasi vaqtida bemorning qo’llari bosh orqasida bo’lishi kerak 0 10
5 L. Axillaris anterior- 7 qovurg’a 0 10 6 L. Axillaris media -8 qovurg’a 0 10 7 L. Axillaris posterior -9 qovurg’a 0 10 8 L.scapularis-10 qovurg’a 0 10 9 L. paravertebralis 11 ko’krak umurtqasining o’simtasi to’g’risida 0 10
1 O’pkaning chap chegarasini aniqlashda axillaris anterior chizig’idan boshlaymiz. 0 10
JAMI
100 1 O’pkaning pastki qirrasi xarakatchanligining o’ng o’pkada (L.media clavicularis, L.scapularis,L.axil. media) bo’yicha aniqlanadi . 0 20 2 Barmoq-plessimetr ma'lum bir chegaraga qo’yiladi. 0 20 3 So’ngra maksimal nafas oldiriladi va ushlab turiladi. 0 10 4 Barmoq plessimetr pastga bo’g’iq tovush kelguncha so’riladi va aniq tomondan belgi qo’yiladi. 0 20
5 Bemor maksimal nafas chiqargan xolatda perkussiya qilinadi. 0 20
6 So’ngra ular oralig’i o’lchanadi. 0 10 JAMI
100 O’PKA AUSKULTASIYASI Maqsad: Asosiy va qo’shimcha nafas shovqinlarini eshitish Ko’rsatma: barcha bemorlar uchun shart. Fonendoskopdan foydalaniladi. Maxsus moslamalar zarur emas. №
Qadamni bajarish Bajarilmadi
To’liq to’g’ri bajarilgan
1 Vrach bemorning oldi tomonida turadi. Bemor qo’llarini pastga tushurgan bo’ladi, o’ng o’pkani eshitishdan boshlaymiz. Bemordan burun orqali chuqur nafas olishni so’raymiz. Fonendaskopning rastrub qismi avval o’ng keyin chap tomonda o’mrov ustiga qo’yiladi. 0 20 2 Nafas olish va nafas chiqarish jaraeni to’lik eshitiladi, iloji bo’lsa 2-3 nafas jarayoni eshitiladi. 0 8
medioklavikularis dextra va l. medioklavikularis sinistra bo’yicha simmetrik nuqtalarga qo’yiladi. 0 8
l.medioklavikularis dextra et l.medioklavikularis sinistra,bo’yicha simmetrik nuqtalarga qo’yiladi. 0 8
III, IV, V qovurg’a oralig’iga qo’yiladi.
0 10 O’pkani yon tomondan eshitish 6 Vrach qulay xolatda turadi: o’ng tomonni eshitganda bemor o’ng tomonda, chap tomonni eshitganda chap tomonda turadi. Bemor qo’llarini boshini orqasiga qo’yishi aytiladi. 0 10 7 Keyin fonendrskop rastrubi l. axillaries anterior, media, posterior dextra et sinistra bo’yicha III,IV,V,VI Qovurg’alar orasiga qat'iy simmetrik nuqtalarga ko’yiladi.
0
O’pkani orqa tomondan eshitish 8 Vrach bemor orqasida turadi va bemor qo’lini pastga tushurishi so’raladi. 0 10 9 Fonendoskop rastrubi avval VIII bo’yin umurtqasi soxasiga avval o’ng keyin chap tomondan qat'iy simmetrik nuqtalarga qo’yiladi. 0 6 10
Keyin bemordan qo’llarini oldida qovushtirishni so’raymiz va fonendoskop rastrubi o’ng va chap tomondan kuraklar orasi soxasiga qat'iy simmetrik nuqtalarga qo’yiladi
0 6 11 Keyin o’ng va chap tomonda l.scapularis bo’yicha qat'iy simmetrik nuqtalarda kurak osti soxasi eshitiladi. 0`
8 JAMI
100
Maqsad: yurak cho’qqi turtkisini, "mushuk xirillashi" simptomini aniqlash Ko’rsatma: barcha uchun shart. Maxsus moslamalar zarur emas. №
Qadamni bajarish Bajarilmadi
To’liq to’g’ri bajarilgan 1 Vrachning qo’llari va xona iliq bo’lishi kerak 0 10
2 Bemor belgacha yechintiriladi. Palpasiya bemorni yotgan yoki turgan xolatida o’tkaziladi 0 10
3 Avval yurak cho’qqi turtkisi palpasiya qilinadi, buning uchun o’ng qo’l kafti yurak soxasiga qo’yiladi. Bunda qo’lning asosi to’sh suyagiga, barmoqlari esa 4-7 qovurg’alar aro qo’ltik ostiga qaratilgan bo’lishi kerak. 0 20
4 Yurak cho’qqi turtkisini qo’l bilan sezib, qo’lni to’sh suyagiga parallel qo’yib qo’l barmoqlari bilan topiladi 0 20
5 Yurak cho’qqi turtkisini joylashishi, balandligi, kuchi va rezistentligi aniqlaniladi. 0 20
6 "Mushuk xirillashi" simptomi: - yurak cho’qqisida; -2 qovurg’a oralig’i to’sh suyagidan o’ng tomonda; -2 qovurg’a oralig’i to’sh suyagidan chap tomonda aniqlanadi. 0 20 JAMI
0 100
YURAK PERKUSSIYASI (NISBIY BO’G’IQ TOVUSH CHEGARASI) Maqsad: Yurakning nisbiy bo’g’iq tovush chegarasini aniqlash. Ko’rsatma: barcha bemorlar uchun shart. Maxsus moslamalar zarur emas. №
Qadamni bajarish Bajarilmadi
To’liq to’g’ri bajarilgan O’ng o’pka pastki chegarasini l.medioclavicularis dextra bo’yicha aniqlash 1 Plessimetr-barmoq l.medioclavicularis dextra qovurg’alar oralig’iga qo’yiladi. Qovurg’alar orasi yuqoridan pastga qarab o’rtacha kuchda aniq o’pka tovushdan bo’g’iqqa qarab perkussiya qilinadi
0 14 2 Belgi plessimetr-barmoqning aniq o’pka tovushi tomonidan qo’yiladi( VI qovurg’a) 0 10 Yurakning o’ng nisbiy bo’g’iq chegarasini aniqlash 3 Bitta qovurg’a oralig‘i yuqoriga ko’tariladi(IV qovurg’a) oralig’i Plessimetr-barmoq qovurg’a oralig’iga to’sh suyagiga parallel qo’yiladi. 0 10
4 Mayda qadam bilan aniq o’pka tovushdan bo’g’iqlashgan tovushga qarab sekin perkussiya qilinadi. 0 10
5 Belgi plessimetr-barmoqning aniq o’pka tovushi tomonidan qo’yiladi (to’sh suyagi o’ng qirg’og’idan 1- 1,5 sm tashqarida)
6 Avval yurak cho’qqi turtkisini V qovurg’a oralig’iga aniqlab olinadi. 0 7 7 Agar yurak cho’qqi turtkisini aniqlashning ilojisi bo’lmasa, perkussiya V qovurg’a oraligida axillaris anterior sinistrae dan, to’sh suyagigi parallel xolatda perkussiya qilinadi. 0 7
bo’g’iqlashgan tovushga qarab sekin perkussiya qilinadi. Belgi plessimetr barmoqning aniq o’pka tovushi tomonidan ( 1,5-2 sm l.mediaclavicularis sinistrae) qo’yiladi. 0 14
Yurakning yuqori nisbiy bo’g’iq tovush chegarasi 9 Barmoq-plessimetr parasternalis sinistrae dan 2sm 2- qovurg’a oralig’iga qo’yiladi. 0 7 10 Qisqa oraliqlar bilan aniq o’pka tovushdan bo’g’iqlashgan tovushga qarab qovurg’a va qovurg’a oralig’i sekin perkussiya qilinadi. Belgi plessimetr barmoqning aniq o’pka tovushi tomonidan qo’yiladi. (3 qovurg’aning yuqori qismi). 0 14 JAMI
100
( MUTLOQ BO’G’IQ CHEGARALARI) Maqsad: Yurakning mutloq bo’g’iq tovush chegarasini aniqlash Ko’rsatma: barcha uchun shart. Maxsus moslamalar zarur emas №
Qadamni bajarish Bajarilmadi
To’liq to’g’ri bajarilgan Yurakning o’ng mutloq bo’giq chegarasini aniqlash 1 Barmoq-plessimetr topilgan o’ng nisbiy bo’g’iq chegarasiga, to’sh suyagiga parallel qo’yiladi. Mayda qadam bilan aniq o’pka tovushdan bo’g’iqlashgan tovushga qarab sekin perkussiya qilinadi. Belgi plessimetr-barmoqning aniq o’pka tovushi tomonidan qo’yiladi (to’sh suyagining chap qirrasi) 0 13 Yurakning chap mutloq bo’g’iq chegarasini aniqlash 2 Barmoq-plessimetr topilgan chap nisbiy bo’g’iq chegarasiga, to’sh suyagiga parallel qo’yiladi. Mayda qadam bilan aniq o’pka tovushdan bo’g’iqlashgan tovushga qarab sekin perkussiya qilinadi. Belgi 0 14 plessimetr-barmoqning aniq o’pka tovushi tomonidan qo’yiladi (yurakning chap mutloq bo’g’iq chegarasidan 1-1,5 sm ichkarida).
3 Barmoq-plessimetr topilgan yuqori nisbiy bo’g’iq chegarasiga, to’sh suyagiga parallel qo’yiladi. Mayda qadam bilan aniq o’pka tovushdan bo’g’iqlashgan tovushga qarab sekin perkussiya qilinadi. Belgi plessimetr-barmoqning aniq o’pka tovushi tomonidan qo’yiladi (4 qovurg’aning yuqori qismi) 0 14 Tomirlar tutami chegarasini aniqlash O’ng chegarani aniqlash (aorta)
4 Barmoq-plesimmetr l.medioclavicularis dextrae dan 2 qovurg’a oralig’iga, to’sh suyagiga parallel xolatda qo’yiladi. Mayda qadam bilan aniq o’pka tovushdan bo’giqlashgan tovushga qarab sekin perkussiya qilinadi belgi plessimetr-barmoqning aniq o’pka tovushi tomonidan qo’yiladi (to’sh suyagining o’ng qirrasi). 0 11 Chap chegarani aniqlash ( o’pka arteriyalari) 5 Barmoq-plesimmetr l.medioclavicularis sinistra dan 2 qovurg’a oralig’iga, to’sh suyagiga parallel xolatda qo’yiladi. Mayda qadam bilan aniq o’pka tovushdan bo’g’iqlashgan tovushga qarab sekin perkussiya qilinadi belgi plessimetr-barmoqning aniq o’pka tovushi tomonidan qo’yiladi (to’sh suyagining chap qirrasi) 0 4 6 Topilgan 2 nuqtaning oralig’i o’lchanadi (5-6 sm) 0 10 Yurak kengligini aniqlash 7 IV-qovurg’a oralig’ida yurakning o’ng nisbiy bo’g’iq chegarasi va l. mediana oralig’i o’lchanadi (o’rta liniya 3-4 sm bo’ladi), 0 5
chegarasi va l. mediana oralig’i o’lchanadi (o’rta liniya 8-9 sm bo’ladi), 0 5
(11-13 sm) 0 4 Yurak belini aniqlash 10 Chap yelka bo’g’imidan 3 qovurg’aning to’sh chap qirrasiga birikgan joyga qarab perkussiya qilinadi. Mayda qadam bilan aniq o’pka tovushdan bo’g’iqlashgan tovushga qarab sekin perkussiya qilinadi. Belgi plessimetr-barmoqning aniq o’pka tovushi tomonidan qo’yiladi (to’sh suyagining chap qismidan 1 sm tashqarida) 0 15
11 Aniqlangan 3 nuqta: Tomir tutami chap chegarasi, yurak beli va chap nisbiy bo’g’iq tovush chegarasi birlashtiriladi (normada tashqariga ochilgan o’tmas burchak xosil bo’ladi). 0 5
100
YURAK AUSKULTASIYASI Maqsad: Yurak klapanlarini eshitish. Ko’rsatma: barcha bemorlar uchun shart. Fonendoskopdan foydalaniladi. Maxsus moslamalar zarur emas. №
Qadamni bajarish Bajarilmadi
To’liq to’g’ri bajarilgan 1 Auskultasiya qilish paytida tinchlik saqlanishi va xona iliq bo’lishi kerak. Bemor beligacha yechintiriladi 0 10 2 Auskultasiiya bemorni gorizontal va vertikal xolatlarda, kerak bo’lganda jismoniy zo’riqishdan so’ng o’tkaziladi. 0 5
chiqarishdan keyin va nafasni ushlab turgan xolatlarda xam o’tkaziladi. 0 10
4 Birinchi eshitish nuqtasi yurakni cho’qqisi bo’lib,u beshinchi qovurg’a oralig’i bo’lib chap o’rta o’mrov chizig’idan 1-2 sm ichkarida joylashgan (mitral qopqog’i) 0 15
5 Ikkinchi eshitish nuqtasi- ikkinchi qovurg’a oralig’i to’sh suyagidan o’ng tomonda ( aortal qopqog’i). 0 15
6 Uchinchi eshitish nuqtasi- ikkinchi qovurg’a oralig’i to’sh suyagidan chap tomonda (o’pka arteriyasi). 0 15
7 To’rtinchi eshitish nuqtasi- to’sh suyagining asosida (uch tabaqali qopqoq). 0 15
8 Beshinchi eshitish nuqtasi Botkin-Erba nuqtasi bo’lib,u 3-4 qovurg’aning to’sh suyagiga chap tomondan birikkan joyida joylashgan(aortal qopqoq). 0 15 JAMI
100
Arterial bosimni o’lchash Maqsad: Arterial bosimni to’g’ri aniqlash Ko’rsatma: barcha bemorlar uchun shart. Fonendoskop va tonometrdan foydalaniladi. Maxsus moslamalar zarur emas. №
Qadamni bajarish Bajarilmadi
To’liq to’g’ri bajarilgan 1 Arterial bosiimnii o’lchash bemorni yotgan yoki o’tirgan xolatida 3-5 minutlik tanaffuzdan so’ng o’tkaziladi. Arterial bosimni o’lchash vaqtida bemor tinch xolatda bo’lishi va gapirmasligi kerak Arterial bosimni o’lchashni o’ng qo’ldan boshlaymiz. Bemorning yelkasi yurak bilan bir xil satxda bo’lishi kerak. 0 14 2 Sfigmomanometr manjetkasi bemor qo’lining yelka qismiga maxkam qilib o’raladi Manjetani past qismi tirsak chuqurchasidan 2,5-3 sm baland bo’lishi kerak. 0 5 3 Manjeta bilan bemorning yelkasi orasiga bir barmoq 0 10 sig’ishi kerak 4 Tirsak chuqurchasida yelka arterriyasi topiladi va shu joyga fonendoskop o’rnatiladi. 0 5 5 Manjetkaga puls yo’qolguncha xavo yuboriladi
0 7 6 Manjetkada bosimni kamaytirib xavo chiqariladi 0 5
to’g’ri keladi. 0 5 8 Tonlarni yo’qolishi diastolik bosimga to’g’ri keladi
0 12 9 Arterial bosim 2-3 minutlik oraliq bilan uch marta o’lchanadi. Va eng to’g’ri natija eng kami xisoblanadi. 0 12 10 Qon bosimni chap qo’lda xam o’lchanadi. 0 10 JAMI
100
Maqsad: Pulsni to’g’ri aniqlash Ko’rsatma: barcha bemorlar uchun shart. Maxsus moslamalar zarur emas.
№
Qadamni bajarish Bajarilmadi
To’liq to’g’ri bajarilgan 1 Xona va vrachning qo’llari iliq bo’lishi kerak. Bemorning bilak soxasi ochiq bo’lishi kerak 0 10 2 Bemorning ikki qo’li bilak-panja bo’g’imlari soxasida ushlanadi 0 10
3 Tekshiruvchining qo’li bilak panja bo’g’imida kamrab olib 1 barmoq bilan ichki yuzasida, qolganlari tashqi yuzasida bo’lishi kerak. 0 10 4 Nur arterriyalari topilgandan so’ng 2-4 barmoqlar bilan arteriya suyakka bosiladi 0 10
5 Pulsning ikki tomondan bir xilligi aniqlanaladi 0 10 6 So’ng puls bir qo‘lda tekshiriladi 0 10 7 Pulsning ritmi aniqlanadi Pulsning soni 1 minutda sanaladi Pulsning to’laligi, tarangligi, kattaligi va shakli aniqlanadi 0 20 Pulsni defisiti aniqlanadi 0 20
JAMI
100 EKG OLISH USULLARI Maqsad: Yurak faoliyatini tekshirish Ko’rsatma: Barcha bemorlar uchun shart. EKG apparatidan foydalaniladi.Maxsus moslamalar zarur emas. №
Qadamni bajarish Bajarilmadi
To’liq to’g’ri bajarilgan Apparat ishlashini tekshirish 1 Simlarni tekshirish. Simlarni buralganligini tekshirish. Elektroddagi markirovkalarni tekshirish ( qizil, sarik, yashil) qora. Apparatni elektr xavfsizlik simini “yer” ga ulash 0
2 Apparatni ekib, lampochkasini yonishini kutish. Apparatda qog’oz borligini tekshirish. Yozish asbobini tekshirish. Lentani joylashtirish siyoxning yozishini tekshirish.
20
3 Tekshiruv bemorning ovqatlanganidan 2 soat o’tgandan so’ng o’tkaziladi. 0 4
yechintiriladi. Metalldan yasalgan narsalar echiladi 0 8 Standard tarmoqlar uchun elektrodlarni joylashtirish 5 Ikkala qo’l bilagini pastki uchdan bir qismi va boldirlarning pastki uchdan bir qismiga (elektrod rezina lentasi yordamida 4 ta plastinkali elektrod qo’yiladi. Teri yuzasi yog’sizlantirish uchun spirt bilan artiladi). Elektrod tagiga NaCl eritmasi bilan namlangan marli qo’yiladi. 0 8 6 Qizil elektrod ung bilakning pastki 1/3 qismi ichki yuzasiga qo’yiladi. 0 4
yuzasiga qo’yiladi. 0 4 8 Yashil elektrod chap boldirning pastki 1/3 qismi ichki yuzasiga qo’yiladi. 0 4
yuzasiga qo’yiladi (zazemlenie) 0 4 10 Ko’krak qafasiga navbat bilan yoki bir yo’la rezina so’rg’ichli elektrod qo’yiladi.
0
11 Elektrodlar: VI - IV qovurg’aning oralig’i to’sh suyagi o’ng qirg’og’iga. V2- IV qovurg’aning oralig’i to’sh suyagi chap qirg’og’iga.V3- V2 vaV4 nuqtalar orasida xayolan chiziq o’tkaziladi. V3 shu chiziq o’rtasida joylashadi. V4- l.medioclavicularis sinistrae bo’yicha V qovurg’a oralig’ida. V5- L.axillaries anterior bo’yicha V qovurg’a oralig’ida. V6- L.axilaris media bo’yicha V qovurg’a oralig’ida 0 24 JAMI
100 NORMAL EKG taxlili Maqsad: Normal EKGni taxlil qilish. Ko’rsatma: barcha bemorlar uchun shart. Taxlil qilishga elektrokardiogramma kerak. Maxsus moslamalar zarur emas. №
Bajarilmadi
To’liq to’g’ri bajarilgan 1 Elektrodlarni to’g’ri va noto’g’ri joylashganini tekshirish. Kontrol millivoltning amplitudasini tekshirish. 0 8
0 4 3 Yurak ritmini aniqlash 0 4 4 Yurak qisqarishlari chastotasi sonini aniqlash 0 4 5 EKG voltajini aniqlash 0 4 6 Yurak elektrik o’qining xolati aniqlash 0 4 7 Interval, segmentlar va tishchalarni taxlili : -R tishcha -R tishcha amplitudasi 0 8 8 R-Q intervali 0 8 9 Q tishchaning amplitudasi va davomiyligini aniqlash
0 8 10 QRS kompleksining davomiyligi,R tishcha amplitudasi , S tishcha amplitudasi, S-T intervali, T tishcha, Q-T intervali.
0
JAMI
100
QORIN BO’SHLIG’INING YUZAKI PALPASIYASI Maqsad: qorin bo’shlig’i yuzaki palpasiyasi metodikasini egallash va baxolash. Ko’rsatma: barchabemorlar uchun shart. Maxsus moslamalar zarur emas. №
Qadamni bajarish Bajarilmadi
To’liq to’g’ri bajarilgan 1 Bemor boshi pastga chalqancha xolatda yotadi. Qo’llari tanasining yon tomonida. Barcha mushaklar bo’shashgan xolatda bo’ladi. Oyog’i tizzadan buklangan vrach bemorning o’ng tomonida stulda utiradi, yuz ifodasini tekshiradi 0 10
2 Qorin oldingi yuzasida og’riqni aniqlash, agar shikoyatlar bo’lmasa, palpasiya chap yon bosh soxasidan boshlanadi. 0 20 3 O’ng qo’lni kaft bilan chap yon bosh soxasiga qo’yiladi va qorin devoriga barmoqlar bilan sekin bosiladi. 0 10
4 Keyin qo’lni chap tomondan chap qovurg’a osti soxaga ko’chiriladi va xuddi shunday kuch bilan bosiladi 0 10
5 Qorinning epigastral soxasi paypaslanadi. 0 10 6 Qorinning o’ng qovurg’a osti soxa palpasiya qilinadi 0 10 7 so’ng o’ng yonbosh soxani palpasiya qiladi 0 10 8 O’ng chov soxasi Palpasiya qilinadi 0 10 9 Qorinni o’rta qismi, qovuq va kindik soxasi palpasiya qilinadi 0 10
10 Barmoq uchlari bilan qorin mushaklari tarangligini, churralar mavjudligi , mushaklar bir biridan ajralishini aniqlanadi. 0 10 JAMI
100 QORIN BO’SHLIG’INING CHUQUR PALPASIYASI Maqsad: Qorin bo’shilig’i chuqur palpasiyasi. Ko’rsatma: barcha bemorlar uchun shart. Maxsus moslamalar zarur emas. №
Qadamni bajarish Bajarilmadi
To’liq to’g’ri bajarilgan Sigmasimon ichakni palpasiya qilish 1 Kindik bilan chap spina ileaca anterior superior ni bog’lovchi o’rta va tashqi uchdan bir qismida sigmasimon ichak proeksiyasini aniqlash 0 20
2 I-O’ng qo’lni qorinning oldi devoriga palpasiyalanadigan a'zoga perpendikulyar qo’yiladi 0 20
3 II-Nafas olishda terini kindik oldiga yig’ib burma xosil qiladi
0 20
4 III -Nafas chiqarishda qo’lni qoringa chuqur botiriladi 0 20 5 IV-A'zoning sirtidan sirpantiriladi va baxo beriladi 0 20 JAMI
100 Ko’richak palpasiyasi 1 Ko’r ichakning proeksiyasini aniqlash va o’ng tomondan spina ileaca anterior superior ni bog’lovchi chiziqning o’rta va tashqi uchdan bir qismi topiladi 0 20
2 I-O’ng qo’l panjasi qorinning oldi devoriga paypaslanadigan a'zoga perpendikulyar xolatda qo’yiladi 0 20
3 II-Nafas olishda teri burma xosil qiladi. 0 20 4 III -Nafas chiqarishda qo’lni qoringa chuqur botiriladi 0 20 5 IV-A'zoning yuqorisidan tashqariga sirpantiriladi. 0 20 JAMI
100 Ko’ndalang chambar ichak palpasiyasi 1 Oshqozonni tubi aniqlanadi. 0 20
2 I- 2 ta qo’lni 4 ta yarim egilgan barmoqlari oshkozonning tubidan 2-3 sm pastga va l. mediana anterior dan 4-5 sm chap va o’ng tomonga qo’yiladi 0 20 3 II-Nafas olish vaqtida terini yig’ib teri burmasi xosil qilinadi 0 20
4 III-Nafas chiqarishda qo’lni qoringa chuqur botiriladi 0 20 5 IV-Nafas olishda qo’lni a'zoning yuzasidan yuqoridan pastga sirpantirib tushiladi 0 20
JAMI
100 Ko’tariluvchi chambar ichak 1 Ko’tariluvchi chambar ichak proeksiyasini aniqlash- o’ng to’g’ri mushak qirrasidan 1 sm tashqarida va o’ng qovurg’a yonidan 2 sm pastda joylashgan 0 20
2 I -Chap qo’l panjasi o’ng bel soxasiga qo’yiladi; o’ng qo’l panjasi ko’tariluvchi chambar ichak proeksiyasiga qo’yiladi, kindik to’g’risida. 0 20 3 II -nafas olishda terini kindik tomonga surilib teri burmasi xosil qiladi 0 20
4 III - nafas chiqarishda qo’lni qoringa chuqur botiriladi 0 20 5 IV - a'zoning yuzasidan ichkaridan tashqarisiga sirpantiriladi 0 20
JAMI
100 Pastga chushuvchi chambar ichak palpasiyasi 1 Chambar ichak proeksiyasini aniqlash- chap to’g’ri mushak qirrasidan 1 sm tashqariga va chap qovurg’a yonidan 2sm pastda joylashgan 0 20
2 I - chap qo’l panjasi chap bel soxasiga qo’yiladi; o’ng qo’lni pastga tushuvchi chambar ichak proeksiyasiga qo’yiladi, kindik tog’risida. 0 20 3 II - nafas olishda terini kindikka qarab surib teri burmasi xosil qiladi 0 20
4 III - nafas chiqarishda qo’lni qoringa chuqur botiriladi 0 20 5 IV – qo’lni a'zoni sirtida ichkaridan tashqariga sirpantiriladi 0 20 JAMI
100 Oshqozon palpasiyasi 1 Oshqozonni pastki chegarasini aniqlash 0 20
2 I -oshqozonning pastki chegarasiga o’ng qo’lning bukilgan barmoqlarini old o’rta chiziqqa vertikal qo’yiladi 0 20
3 II -terini yuqoriga siljitib teri burmasini xosil qilinadi 0 20 4 III - nafas chiqarishda qo’lni qoringa chuqur botiriladi 0 20 5 IV – qo’lni a'zoning yuzasidan yuqoridan pastga sirpantirib paypaslanadi 0 20
JAMI
100 JIGAR PALPASIYASI Maqsad: Jigar palpasiyasini o’zlashtirish Ko’rsatma: barcha uchun shart. Maxsus moslamalar zarur emas. №
Qadamni bajarish Bajarilmadi
To’liq to’g’ri bajarilgan 1 Palpasiya yetgan xolatda o’tkaziladi.Bemorning qo’llari ko’krakda va boshi pastroqda bo’lishi lozim. 0 10 2 Vrach chap qo’li bilan o’ng qovurg’a ravog’ini ushlab oladi. (I va III barmoqlar IX va X qovurg’a orqa yuzasida IV-V barmoqlar bel soxasiga I bosh barmoq esa o’ng qovurg’a ravog’ini oldi tomon ustiga joylashtiriladi) 0 18
3 I – o’ng qo’lning bukilgan barmoqlari o’ng qovurg’a ravog’i soxasi qorinning to’g’ri mushaklari tashqi qirrasi jigarning pastki chegarasi soxasiga qo’yiladi 0 18 4 II -nafas olgan vaqtda terini pastga siljitib teri burmasini xosil qiladi 0 18
5 III - nafas chiqarishda qo’lni qovurg’a ostiga, qorin bo’shlig’ida cho’ntak xosil qilgan xolda chuqur botiriladi 0 18
6 IV - bemorni chuqur nafas olishi so’raladi, shunda o’ng qo’l tepaga suriladi va barmoqlar uchi jigarga tegadi. 0 18
JAMI
100 KURLOV BO’YICHA JIGAR PERKUSSIYASI Maqsad: Jigarning o’lchamini aniqlash Ko’rsatma: barcha uchun shart. Maxsus moslamalar zarur emas. №
Qadamni bajarish Bajarilmadi
To’liq to’g’ri bajarilgan 1 Yuqoridan pastga qarab, aniq o’pka tovushidan bo’g’iq tovushga qarab o’mrov o’rta chizig’i bo’yicha perkussiya qilish va belgilash. (1-nuqta) 0 18
2 Xuddi shu chiziq bo’ylab pastdan, kindik atrofidan yuqoriga qarab, timpanit tovushdan jigar bo’g’ik tovushi xosil bo’lgunicha perkussiya qilish va belgilash (2-nuqta) 0 18 3 1-chi nuqtadan 1.sternalis medianaga perpendikulyar ravishda chiziq 3-chi nuqtani belgilash.
0
4 Qorin oq chizig’i bo’ylab pastdan, kindik atrofidan yuqoriga qarab, jigar bo’g’iq tovushi xosil bo’lguncha perkussiya qilish va 4-nuqtani belgilash. 0 9 5 Chap qovurg’a yoki bo’yicha timpanitdan bo’g’iq tovushgacha perkussiya qilinadi va 5-nuqtani belgilash. 0 18
6 L.medioclavicularis bo’yicha 1-chi va 2-chi nuqtalar oralig’ini o’lchash 9sm -+2 0 9
0 9 8 3-chi va 5-chi nuqtalar oralig’ini o’lchash 7sm -+2 0 9 JAMI 100
BUYRAK PALPASIYASI Maqsad: Studentlarga buyrak palpasiyasi metodikasini o’rgatish Ko’rsatma: barcha bemorlar uchun shart. Maxsus moslamalar zarur emas. №
Qadamni bajarish Bajarilmadi
To’liq to’g’ri bajarilgan 1 Buyrakning paypaslashda bemor gorizontal xolatda yonida yotgan bo’lishi kerak 0 5
birlashtirgan xolda bemorning bel soxasining o’ng yarimiga qo’yadi
0 15
3 I -o’ng qo’l barmoqlarini bir oz eggan xolda qorin bo’shlig’ining qovurg’alar ravogining pastki qismiga qo’yadi. Vrachning o’ng qo’li chap qo’liga nisbatan perpendikulyar xolatda bo’ladi. 0 20
4 II - nafas olganda teri pastga surilib teri burmasini xosil qiladi 0 20 5 III - bemor nafas chiqarganda o’ng qo’l qoringa chuqur botiriladi, chap qo’l bilan buyrakni o’ng qo’lga yaqinlashtiradi. 0 20 6 IV – o’ng qo’l barmoqlarini yuqoriga surib buyrakni yuqori chegarasini sezishi mumkin. 0 20
JAMI
100 LIMFATIK TUGUNLAR PALPASIYASI Maqsad: Palpasiyalanadigan limfa tugunining kasallanganini va ustidagi teri o’zgarishini aniqlash. Ko’rsatma: barcha bemorlar uchun shart. Maxsus moslamalar zarur emas. №
Qadamni bajarish Bajarilmadi
To’liq to’g’ri bajarilgan Jag’ osti limfa tugunlarini paypaslash. 1 Bemorni boshini oldinga egish. 0 20
2 Bemorni boshini chap qo’l bilan fiksasiya qilish. 0 20 3 O’ng qo’lning birlashtirilgan va sal egilgan barmoqlari engak soxasini o’rtasiga qo’yiladi, bunda barmoq uchlari bemor bo’ynining oldingi soxasiga tegib turish kerak. 0 20 4 Bir vaqtda 2ta qo’l bilan paypaslanadi. Pastki jag’ qirralarini o’ng chap tarafdan paypaslab ko’riladi. 0 20
5 Limfa tugunlarini pastki jag’ qirrasiga bosiladi. 0 20 JAMI
100 Quloq oldi limfa tugunlarini paypaslash 1 Shifokor bemorni oldida turadi 0 10
2 Palpasiya tomokni ikki tomonida olib boriladi. Qo’llar 0 30 quloq suprasi orqasiga qo’yiladi 3 Barmoqlar bo’yin uzunasiga perpendikulyar qo’yiladi 0 30
4 Bir vaqtda 2ta qo’l bilan paypaslanadi. Palpasiya orqadan oldinga qarab olib boriladi 0 30
JAMI
100 Bo’yin limfa tugunlarini paypaslash 1 Shifokor bemorni oldida turadi 0 10
2 To’sh-o’mrov so’rg’ichsimon mushakning oldi va orqa qirralari bo’ylab paypaslanadi. 0 30
3 Barmoqlar bo’yin uzunasiga perpendikulyar qo’yiladi 0 30 4 Bir vaqtda 2ta qo’l bilan paypaslanadi. Palpasiya yuqoridan pastga qarab olib boriladi 0 30
JAMI
100 O’mrov usti limfa tugunlarini paypaslash 1 Shifokor bemorni oldida turadi 0 10
2 O’ng qo’lning birlashtirilgan va sal egilgan barmoqlari o’mrov usti soxasiga qo’yiladi 0 20
3 Paypaslash yuqoridan pastga qarab olib boriladi. 0 20 JAMI
100 O’mrov osti limfa tugunlarini paypaslash 1 Shifokor bemorni oldida turadi 0 10
2 O’ng qo’lning birlashtirilgan va sal egilgan barmoqlari o’mrov osti soxasiga qo’yiladi 0 20
3 Paypaslash yuqoridan pastga qarab olib boriladi. 0 20 JAMI
100 Qo’ltiq osti soxasidagi limfa tugunlarini paypaslash 1 Shifokor bemorni oldida turadi 0 10
2 Bemor qo’llarini gorizontal xolatda tutadi. 0 15 3 Vrach qo’l panjalarini ko’krak qafasi soxasiga shunday qo’yadiki , uning barmoqlari uchi qo’ltiq osti chuqurchasiga tegib turishi kerak. 0 20 4 Bemor qo’llarini pastga tushiradi 0 15 5 Vrach barmoqlarini bir oz tepaga suradi 0 20 6 Paypaslash yuqoridan pastga qarab olib boriladi 0 20 Chov soxasidagi limfa tugunlarini paypaslash 1 Shifokor bemorni oldida turadi 0 15
2 Chov burmalari ko’rinib turishi kerak 0 15 3 Chov burmalaridan yuqorida yoki pastda palpasiya qilinadi. 0 35 4 Chov burmasiga perpendikulyar paypaslanadi 0 35 JAMI
100 TALOQ PALPASIYASI Maqsad: Taloq palpasiya va perkussiyasi. Ko’rsatma: barcha bemorlar uchun shart.Maxsus moslamalar zarur emas.
№
Qadamni bajarish Bajarilmadi
To’liq to’g’ri bajarilgan Taloq palpasiyasi 1 Bemor chalqancha yoki o’ng yonboshda yotadi. 0 10
2 Shifokor esa bemorning o’ng tomonida o’tiradi va chap qo’li bilan bemorning ko’krak qafasini tutib turadi. (VII-X qovurg’alar soxasini). 0 10 3 I – O’ng qo’lini birlashtirgan va biroz egilgan barmoqlarini chap qovurg’a tagiga qo’yadi 0 20
4 II - terini pastga siljitgan xolda teri burmasini xosil qiladi 0 20 5 III - bemor sekin-asta nafas chiqarganda o’ng qo’lini ichkariga, qovurg’a yoyi tagiga botirib boradi 0 20
6 IV - bemorga chuqur nafas olishni tayinlaydi, shu vaqtda agar taloq kattalashgan bo’lsa , pastga xarakatlanadi va qo’lga urilib,uning ustidan sirpanib o’tadi 0 20 JAMI
100 ANALIZLAR TAXLILI №
Qadamni bajarish Bajarilmadi
To’liq to’g’ri bajarilgan 1 Balg’am analizi
10
2 Oshqozon shirasi analizi
20 3 12 barmoq ichak maxsuloti analizi
20 4 Siydik analizi
10 5 Axlat analizi
20 6 Umumiy qon taxlili analizi
20 JAMI
100 "ICHKI KASALLIKLAR PROPIDEVTIKASI" FANIDAN AMALIY KO’NIKMALARINI BAXOLASh MEZONLARI №
Amaliy ko’nikma Koeffi sient O’tish balli % Maksimal ball (%) 1 Ko’krak qafasi palpasiyasi 0,03 1,65
3 2 O’pkanig taqqoslama perkussiyayasi 0,07 3,85
7 3 O’pkanig topografik perkussiyasi 0,07 3,85
7 4 O’pka auskultasiyasi 0,05 2,75
5 5 Yurak soxasi palpasiyasi 0,05 2,75
5 6 Yurak perkussiyasi ( nisbiy bo’g’iq tovush chegarasi) 0,07
3,85 7 7 Yurak perkussiyasi ( absolyut bo’g’iq tovush chegarasi) 0,07
3,85 7 8 Yurak auskultasiyasi 0,05 2,75
5 9 AKBni o’lchash 0,03
1,65 3 10 Pulsni tekshirish 0,03 1,65
3 11 EKG - yozish metodikasi 0,03 1,65
3 12 Normal EKG taxlili 0,05 2,75
5 13 Qorin bo’shlig’i yuzaki palpasiyasi 0,03 1,65
3 14 Qorin bo’shlig’i chuqur palpasiyasi 0,07 3,85
7 15 Jigar palpasiyasi 0,07 3,85
7 16 Kurlov bo’yicha jigar perkussiyasi 0,05 2,75
5 17 Buyrak palpasiyasi 0,05 2,75
5 18 Limfatik tugunlar palpasiyasi 0,03 1,65
3 19 Taloq palpasiyasi 0,05 2,75
5 20 Analizlar taxlili:Balgam, oshqozon shirasi, 12 barmoq ichak maxsuloti, axlat, siydik, umumiy qon taxlili 0,05 1,0
2,75
55,0 5 100
Xar bir amaliy ko’nikma 100 ball bilan baxolanadi va unga to’g’ri kelgan koeffisientga ko’paytiriladi. Studentning amaliy ko’nikmalar uchun umumiy bali uning xar bir amaliy ko’nikma uchun olgan ballinig summasi bilan aniqlanadi. O’tish bali maksimal balning 55%dan kam bo’lmasligi lozim. Yüklə 408,25 Kb. Dostları ilə paylaş:
|