Ən çox hallarda bu xəstəliklərin törədicisi stafilokokkdır
Toxumaların yerli rezistentliyinin azalması
Toxumaların yerli rezistentliyinin azalması
Orqanizmin ümumi rezistentliyinin aşağı düşməsi
Mikrofloranın xəstəliyin inkişafı üçün kifayət qədər olması
Tük folikulının və onu əhatə edən toxumanın irinli-nekrotik iltihabıdır.
Tük folikulının və onu əhatə edən toxumanın irinli-nekrotik iltihabıdır.
Prosesin inkişafı zamanı iltihab prosesi piy vəzisinə və onu əhatə edən ətraf toxumalara keçir
Səbəbi qızılı stafilokokkdır
Dəridə olan çatlar,çirklənmə,sanitar-gigenik tələblərə riayyət etməmək,şəkərli diabet,avitaminoz,soyuqdəymə və s. furunkulın əmələ gəlməsinə səbəb olur
Dəridə olan çatlar,çirklənmə,sanitar-gigenik tələblərə riayyət etməmək,şəkərli diabet,avitaminoz,soyuqdəymə və s. furunkulın əmələ gəlməsinə səbəb olur
Tük olmayan dəridə furunkul əmələ gəlmir (əlin içində,əyağın altında)
Tükün kökü ətrafında pustula əmələ gəlir.Pustula dibində isə düyünə bənzər kiçik bir iltihabi infiltrat qeyd olunur.
Tükün kökü ətrafında pustula əmələ gəlir.Pustula dibində isə düyünə bənzər kiçik bir iltihabi infiltrat qeyd olunur.
Infiltrat üzərində olan dəri hiperimik olur,palpasiya zamanı ağrı qeyd edilir
Infiltratın başında nekrotik sahə əmələ gəlir
3-7 sutkaya infiltrat tam əriyir
Irinlə birlikdə nekroza uğramış toxumalar və saç qalıqları xaric olunur
Furunkul tək və çox ocaqlı, furunkulyoz şəklində olur
Bir neçə il remissiyadan sonra çoxsaylı furunkulla biruza olan furunkulyoza xroniki residivli furunkulyoz deyilir
Yataq rejimi
Yataq rejimi
Ümumi quvvətləndirici
Dezintoksikasyon
Iltihab əleyhinə müalicə
Imunostimulyasyon terapiya
Yerli müalicə
Bir neçə tük folikulının və piy vəzisinin birləşmiş irinli-nekrotik iltihabi prosesidir.
Bir neçə tük folikulının və piy vəzisinin birləşmiş irinli-nekrotik iltihabi prosesidir.
Onun nəticəsində dəridə və dərialtı piy qatında ümumi geniş nekroz baş verir
Karbunkul çox hallarda stafilokokk,az hallarda isə streptokokk mənşəli olur
Karbunkul limfangit,limfadenit,tromboflebit,meningit və sepsis kimi xəstəliklərlə ağırlaşır
Klinikası infeksiyaya məxsus əlamətlərlə keçir
Bu növ karbunkulu qara yara xəstəliyi nəticəsində yaranan karbunkulla differensasiya etmək lazımdır
Qara yara xəstəliyi nəticəsində yaranan karbunkulun mərkəzində bərk qara ağrısız nekroza uğramış strup qeyd olunur
Qara yara regionar limfadenit və ümumi intoksikasiya əlamətləri ilə müşahidə olunur
Eksudatıt xarakterinə görə fleqmonalar seroz,irinli və çürüntüli formalarına bölünür
Seroz forma zamanı konservativ müalicə kifayyətdir,lakin başqa formaları zamanı cərrahi müdaxiləyə müraciyət edilir
Əsasən irinli-iltihabi prosesin (limfadenit,aşağı ətrafların irinli xəstəlikləri),travmaların (açıq və qapalı),yaralanmaların və əməliyyatların nəticəsində əmələ gəlir .Çox hallarda infeksiya limfogen yolla yayılır
Əsasən irinli-iltihabi prosesin (limfadenit,aşağı ətrafların irinli xəstəlikləri),travmaların (açıq və qapalı),yaralanmaların və əməliyyatların nəticəsində əmələ gəlir .Çox hallarda infeksiya limfogen yolla yayılır
Qarın boşluğunu əhatə edən periton qarındaxili fassiyanın üzərini örtür.
Qarın boşluğunu əhatə edən periton qarındaxili fassiyanın üzərini örtür.
Qarnın ön divarında peritonla bu fassiya arasında az miqdarda piy toxuması qatı –peritonönü piy toxuması yerləşir
Periton kisəsinin arxa divarı bilavasitə qarındaxili fassiya üzərində yerləşmir, onlar arasında retroperitoneal adlanan və piy toxuması ilə tutulan sahə əmələ gəlir.
Periton kisəsinin arxa divarı bilavasitə qarındaxili fassiya üzərində yerləşmir, onlar arasında retroperitoneal adlanan və piy toxuması ilə tutulan sahə əmələ gəlir.
Retroperitoneal sahənin arxa divarını diafraqmanın bel və aşağı qabırğa hissəsi, belin kvadrat əzələsi, qalça-bel əzələsi və fassiyası əmələ gətirir.
Retroperitoneal sahə şərti olaraq 3 sahəyə bölünür. Diafraqmaaltı, bel və böyük çanağın retroperitoneal hissəsi (qalça çuxuru nahiyəsi).
Retroperitoneal sahə şərti olaraq 3 sahəyə bölünür. Diafraqmaaltı, bel və böyük çanağın retroperitoneal hissəsi (qalça çuxuru nahiyəsi).
Retroperitoneal sahə şərti olaraq 3 sahəyə bölünür. Diafraqmaaltı, bel və böyük çanağın retroperitoneal hissəsi (qalça çuxuru nahiyəsi).
Paranefral sahənin infeksiyalaşması hematogen, limfogen yolla, daxilə nüfuz edən yaralanmalar zamanı mümkündür, lakin əksər hallarda böyrəklərlə təmas hesabına (böyrəklərin karbunkulu, pionefroz), destruktiv appendisitlərdə çıxıntı retrosekal və retroperitoneal yerləşən hallarda baş verir.
Paranefral sahənin infeksiyalaşması hematogen, limfogen yolla, daxilə nüfuz edən yaralanmalar zamanı mümkündür, lakin əksər hallarda böyrəklərlə təmas hesabına (böyrəklərin karbunkulu, pionefroz), destruktiv appendisitlərdə çıxıntı retrosekal və retroperitoneal yerləşən hallarda baş verir.
Lokalizasiyaya görə peritonarxası irinli proseslər bölünir bel,qalça,qasıq növlərinə
Lokalizasiyaya görə peritonarxası irinli proseslər bölünir bel,qalça,qasıq növlərinə
Irinliklər peritonarxasında peritonarxası toxumada, böyrəkyanı toxumada və yoğun bağırsaq yanı toxumada yerləşir
Peritonarxası sahənin kəskin irinli proseslərinin klinikasında ağrı sindromu vacib rol oynayır
Xəstəliyin başlanğıcında ağrı nadir hallarda prosesin anatomik lokalizasiyasına uyğun sahədə müəyyən edilir.
Ağrı yayılmış xarakterə malik olur və əksər hallarda əvvəlcə zədələnmə sahəsindən kənarda lokalizə olunur
Yerli simptomlar
Yerli simptomlar
Ağrı sindromu
Irradiasiyaedici ağrılar müxtəlif nahiyələrdə - onurğanın döş şöbəsində, qarnın yuxarı şöbələrində, kürək nahiyəsində, bud və bud-çanaq oynağı nahiyəsində, oma, anus və s. nahiyələrdə müşahidə olunur.
Irradiasiyaedici ağrılar hərəkət edərkən, oturmaq, qalxmaq isəyərkən, yan tərəfə çevrilərkən, rotasiya hərəkəti edərkən, budu qaldırmaq və ya bükmək istəyərkən, eləcə də böyük bel əzələsi nahiyəsini, qalça darağı nahiyəsini və s. palpasiya edərkən müşahidə olunur.
Xəstələr qalxaraq gəzməyə cəhd edərkən önə və zədələnmə olan tərəfə əyilirlər.
Şişkinlik (infiltrat)
Şişkinlik (infiltrat)
İltihabi infiltratın forması, ölçüsü və lokalizasiyası iltihabi prosesin peritonarxası sahənin hansı şöbəsində inkişaf etməsindən asılıdır.
Qalça nahiyəsinin peritonarxası sahəsində inkişaf edən kəskin irinli proseslər zamanı infiltrat qalça çuxurunu və ya onun bir hissəsini tutur; infiltratın səthi hamar, sərhədləri isə dəqiq olur.
Parakolitlər zamanı infiltrat ön və arxa qoltuqaltı xəttlər səviyyəsində yerləşir.
Şişkinlik (infiltrat)
Şişkinlik (infiltrat)
İltihabi infiltratın forması, ölçüsü və lokalizasiyası iltihabi prosesin peritonarxası sahənin hansı şöbəsində inkişaf etməsindən asılıdır.
Bel lokalizasiyası zamanı infiltrat bilavasitə qalça darağı üzərində yerləşir. Daxildə isə o, onurganın ən uzun əzələsinin bayır kənarına qədər yayılır.
Paranefritlər zamanı infiltrat bel nahiyəsində bir qədər yuxarıda lokalizə olunur, bəzən isə sağ qabırğaaltı nahiyədə, düz əzələnin bayır kənarında əllənir
Obyektiv müayinə
Obyektiv müayinə
Infiltrat xəstənin bərk yerdə qarnı və ya arxası üstə uzanmış vəziyyətində daha yaxşı təyin olunur.
Hətta böyük ölçülü irinliklər olduqda belə, fluktasiya təyin edilmir. Bu, irinliyin qalın əzələ və aponevroz qatının arxasında yerləşməsi ilə əlaqədardır.
Obyektiv müayinə
Obyektiv müayinə
Peritonarxası proses bel nahiyəsində lokalizə olunan hallarda həmin tərəfdə konturların bir qədər hamarlaşmasını müəyyən etmək olur.
Peritonarxası sahənin digər iltihabi proseslərində olduğu kimi, irinli proseslər zamanı da sidiyin tərkibində dəyişikliklər və dizurik əlamətlər aşkar olunur.
Peritonarxası sahənin irinli-iltihabi xəstəlikləri spesifik simptomlara malik olmadığından əksər hallarda klinikaya səhv diaqnozla qəbul olunurlar.
Peritonarxası sahənin irinli-iltihabi xəstəlikləri spesifik simptomlara malik olmadığından əksər hallarda klinikaya səhv diaqnozla qəbul olunurlar.
Xəstələrdə ümumi simptomlar yerli simptomlardan erkən meydana çıxır. Bir çox hallarda xəstələrə qrip diaqnozlar qoyulur.
Çox hallarda malyariya,tif,paratiflə səhv salınır ,çünki onlara məxsus simptomlarla (ümumi zəyiflik,halsızlıq,baş ağrıları,hərarət 39 və s.) keçir. Bəzən belə xəstələr hətta infeksion şöbələrə qəbul olunur.
Şək.1
1.Ön peritonarxası sahənin absesi.
2.Arxa peritonarxası sahənin absesi.
3.Peritonarxası diafraqmaaltı abses.
4.Retrofassiyal bel absesi.
Şək.2
1.Peritonarxası toxuma.
2.Böyrək ətrafı toxumalı sahə.
3.Yoğunbağırsaq ətrafı toxumalı sahə.
Xəstələr qarın üstü vəziyyətdə bərk çarpayı üzərində müayinə olunurlar.Bu zaman infiltratın sağlam tərəfə qabarıldığı qeyd edilir
Xəstələr qarın üstü vəziyyətdə bərk çarpayı üzərində müayinə olunurlar.Bu zaman infiltratın sağlam tərəfə qabarıldığı qeyd edilir
Uzun çəkən xəstəlik zamanı bir neçə hallarda bel və oma əzələləri atrofiyaya uğrayır.Buda öz sırasında budun kontrakturasına gətirir.
Kontrakturanın mexanizmində sinir-reflektor faktorın və bel-oma əzələsinin irinliklə sıxılması qeyd edilir
Icmal rentgenoqrafiya zamanı xəsarət almış tərəfdə bel əzələlərinin konturlarının tamamilə itməsi və skolioz qeyd edilir
Icmal rentgenoqrafiya zamanı xəsarət almış tərəfdə bel əzələlərinin konturlarının tamamilə itməsi və skolioz qeyd edilir
Peritonarxası irinlikləri paranefritlə differensasiya etmək lazımdır-paranefritlər zamanı perkusiyada ağrıların lokal xarakter daşıması aşkarlanır,halbuki, peritonarxası irinliklər zamanı yayılmış xarakter daşıyır
USM-zamanı daxilində yumşalma sahələri – maye tərkibli bir və ya bir neçə boşluğu olan bərk toxuma aşkar edilir.
USM-zamanı daxilində yumşalma sahələri – maye tərkibli bir və ya bir neçə boşluğu olan bərk toxuma aşkar edilir.
KT infiltratı və ya boşluğu, retpoperitoneal sahənin orqanlarının vəziyyətini müəyyən etməyə imkan verir.
Fassiyaların dağılması nəticəsində irin buda,xəstəlik uzun çəkərsə düz bağırsağı,qarın və plevra boşluqlarına,və hətda bronxlara açıla bilər
Fassiyaların dağılması nəticəsində irin buda,xəstəlik uzun çəkərsə düz bağırsağı,qarın və plevra boşluqlarına,və hətda bronxlara açıla bilər
Ağır hallarda sepsislə yaranan infeksiyanın generalizasiyası mümkündir
Antibiotikaterapiya prosesi absesləşdirmək üçün istifadə olunur-parenteral və yerli,düz ocağın içinə
Antibiotikaterapiya prosesi absesləşdirmək üçün istifadə olunur-parenteral və yerli,düz ocağın içinə
Ümumi quvvətləndirici terapiya
Iltihab əleyhinə terapiya
Immunastimulyasiya
Effekt olmasa və abses əmələ gələrkən cərrahi əməliyyata üz tutulur-irinlik mənfəzi boşalıb daxilində drenaj boru saxlanılır
Cərrahi müdaxilə zamanı yoğun bağırsaq divarı və bud sinirinin zədələnmə təhlükəsini nəzərdə saxlamaq lazımdır
Absesləşməyə qədərki dövrdə aparılan antibiotikoterapiya infiltratın sorulmasına səbəb ola bilər.
Absesləşməyə qədərki dövrdə aparılan antibiotikoterapiya infiltratın sorulmasına səbəb ola bilər.
Cərrahi müdaxiləyə göstərişlər:
Konservativ müalicənin effekt verməməsi
Xəstənin ümumi vəziyyətinin pisləşməsi
Bədən hərarətinin axşamlar yüksəlməsi
Titrətmə
Ağrının artması
Şişkinliyin meydana çıxması
Bud kontrakturasının artması
USM və KT müayinələrdə infiltratın destruksiya əlamətləri
Əməliyyatı absesləşmə əlamətləri meydana çıxan kimi həyata keçirmək lazımdır
Bel nahiyəsinin dəqiq topik diaqnoz qoyulan retroperitoneal fleqmonalarında Simon kəsiyindən istifadə olunur
Bel nahiyəsinin dəqiq topik diaqnoz qoyulan retroperitoneal fleqmonalarında Simon kəsiyindən istifadə olunur
İrinli paranefrit arxa-lateral və arxa-medial müdaxilədən istifadə etməklə açılır.
Çənbər bağırsaq ətrafı fleqmonalarda ön lateral müdaxilədən, bel nahiyəsinin qalça çuxuruna qədər yayılmış fleqmonalarında, eləcə də bel nahiyəsinin retroperitoneal abseslərinin diaqnozu dəqiq olmayan hallarda universal qəbul olunan Piroqov, Şevkunenko və İsrael kəsiklərindən istifadə olunur.
Abses boşluğu açılaraq təmizlənir, antiseptiklərlə yuyulur və palpasiya vasitəsilə təftiş olunduqdan sonra drenləşdirilir.
Paranefritlər zamanı bəzi hallarda nefrektomiya tələb oluna bilər.
Parakolonal abseslərdə iltihablaşmış appendiks xaric edilir.
Appendiksi əldə etmək mümkün olmayan hallarda drenləşdirməklə kifayətlənmək olar
Çanaq daxili və xarici,qalxan və enən formalara bölünürlər
Çanaq daxili və xarici,qalxan və enən formalara bölünürlər
Əmələ gəlməsinə görə birincili, nadir rast gəlinən forma və ikincili travmalar (düz bağırsaq,sidik kisəsi və sidik yolu travmaları) və iltihab prosesləri nəticəsində yaranan formaları mövcuddır
Irinyaradan mikroorqanizmlər yaralardan,iynə yerlərindən daxil olur
Səbəb kimi dərinin və dərialtı toxumanın kəskin irinli xəstəlikləridə qeyd edilir
Fleqmona hematomanın irinləməsi nəticəsindədə yarana bilər
Infeksiyanın mənşəsi stafilokokk,streptokokk,protey,enterokokk,anaeroblar və klostridilərdir
Klinika fleqmonanın yerindən və mənbə olan zədələnmiş orqandan aslıdır
Klinika fleqmonanın yerindən və mənbə olan zədələnmiş orqandan aslıdır
Daxildə yerləşən fleqmona zamanı çanaq orqanlarının funksiyasında dəyişilmə qeyd edilir
Ağrı,iltihab əlamətləri ilə müşahidə olunur
Regionar limfa vəziləri böyüyür
Fiziolojı ötürmələr pozuntusı qeyd edilir-tenezmalar,dizuriya
Nadir olmayan hallarda bağırsaq parezı nəticəsində paralitik bağırsaq keçməməzliyi yaranır
Rektal və vaginal müayinələr
Rektal və vaginal müayinələr
Çanağın rentgenolojı müayinəsi
USM
KT
Laborator müayinə üsulları
Differensiyal diaqnostika duqlas boşluğunın absesi,paraproktit ,bud-çanaq oynağının irinli artriti və pelvioperitonit arasında aparılmalıdır
Cərrahi müalicə göstərişdir
Cərrahi müalicə göstərişdir
Kəsik yeri fleqmonanın topoqrafiyasından aslıdır,maksimal drenlənmə aparılır elektrootsosın köməyi ilə
Yara genişlənib nekroz toxumalar irinin qalan hissəsi ilə xaric olunur
Olan sekvestorlar və arakəsmələr barmaqla tamamilə dağıdılır
Göstərişləri və əks göstərişləri nəzərə alaraq endoskopik müalicədə aparılır
