Toshkent moliya instituti fakultet: Sirtqi

O’zbekiston Respublikasining pul tizimi va uning rivojlanish tarixi

O’zbekiston Respublikasining pul tizimi va uning rivojlanish tarixi

Har bir davlat o’zining pul tizimiga ega bo’lganidek O’zbekiston mustakil pul tizimiga ega. Respublikamizda mustakil pul tizimini tashkil topishining I-bosqichi 1992 yilni noyabr oyida «so’m-ko’pon» larni muomilaga chiqarilishi hisoblanadi. Pul tizimining ikkinchi bosqichi 1994 yilning 1-iyulidan muomilagacha milliy valyuta «so’m»ni chiqarilishidir.

O’zbekiston respublikasining pul tizimining elementlari:

1. Pul birligi - so’m

2. Pul birligining turlari – qog’oz va metal pullar

3. Ularni muomilaga chiqarish qoidalari.

4. Pul, kredit valyuta boshqaruvini amalga oshiruvchi davlat organlari.

5. Naqd pulsiz tulov aylanishi va kredit pullar muomilasining olib borishdadavlat tomonidan belgilangan shartlar.

6. Mlliy valyutani chetga olib chiqish va chetdan olib kelish qoidalari.

7. Xalqaro xisob - kitoblarni tashkil qilish asoslari.

8. Milliy valyutani chet el valyutasiga almashtirish tartibi va davlat tomonidan belgilangan valyuta kursi.

Xozirgi pul tizimi XVI-XVII asrlarda ishlab chiqarishning kapitalistik usulining yuzaga kelishi munosabati bilan shakllangan, biroq uning ayrim elementlari bundan oldinroq paydo bo’lgan.

• 
  Xozirgi pul tizimi XVI-XVII asrlarda ishlab chiqarishning kapitalistik usulining yuzaga kelishi munosabati bilan shakllangan, biroq uning ayrim elementlari bundan oldinroq paydo bo’lgan.
  
• 
  Pul tizimi quyidagi asosiy elementlari o’z ichiga oladi.
  
• 
  1. Pul birligi, so’m, rubl va boshqalar.
  
• 
  2. Baho masshtabi-dastlab u pul birligining oltinga teng qismi sifatida, hozir jahon pullariga nisbati.
  
• 
  3. Pulning turlari. Qiymatni o’zida ifodalanishiga ko’ra pullar ikki turga xaqiqiy va xaqiqiy pulni o’rnini bosuvchi pullarga bo’linadi.