Urganch 2023 “tasdiqlayman”

Urganch - 2023

“TASDIQLAYMAN” O‘quv ishlari bo’yicha prorektor:__________S.U.Xodjaniyazov 2023-yil “___” _________

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY TA’LIM, FAN VA INNOVATSIYALAR VAZIRLIGI
URGANCH DAVLAT UNIVERSITETI

“NUMIZMATIKA VA EPIGRAFIKA”

FANI BO‘YICHA


SILLABUS
Kunduzgi bo‘lim uchun
Bilim sohasi: 100000 – Gumanitar soha
Ta’lim sohasi:120000 – Gumanitar fanlar
Ta’lim yo‘nalishii: 5120400 - Arxeologiya

Ma’ruza - 30 soat

Seminar - 30 soat
Mustaqil ta’lim soati – 90 soat

Modul I FAN SILLABUSI Ijtimoiy-iqtisodiy fanlar fakulteti Fan nomi:			Numizmatika va Epigrafika
Fan turi:			Majburiy
Fan kodi:			NVEB 206
Yil:
Semestr:			7
Ta’lim shakli:			Kunduzgi
Mashg‘ulotlar shakli va semestrga ajratilgan soatlar:
Ma’ruza			30
Amaliy mashgulotlar
Laboratoriya mashg‘ulotlari			—
Seminar			30
Mustaqil ta’lim			90
Kredit mikdori:			5
Baholash shakli:			Imtihon (yozma)
Fan tili:			O‘zbek
Fan maqsadi (FM)
FM1	Fanni o‘qitishdan maqsad - talabalarda Numizmatika epigrafika fanining shakllanishi va taraqqiyoti, uning tarixiy fanlarni o‘rganishdagi o‘rni, jahon hamda, mamlakatimiz hududida tovar-pul munosabatlari hamda yozuvning paydo bo‘lishi va shakillanishi va ularning tarixiy ahamiyati haqida ma’lumot berish.
Fanni o‘zlashtirish uchun zarur boshlang‘ich bilimlar
1.	Talabalarga fan to‘g‘risida tushuncha berish;
2.	Ularni qadimiy tangalar va yozuvlar bilan tanishtirish;
3.	Yurtimiz va xotijiy qadimiy tanga va yozuvlarni o’rganishni tashkullashtirish;
4.	Fan bo‘yicha zamonaviy bilimlar bilish.
Ta’lim natijalari (TN)
		Bilimlar jihatidan:
TN1		Qadimiy tangalar, tovar-pul munosabatlari va yozuvning paydo bo’lishi kabi sohalarda bilimlarni egallaydi;

TN2	Tangalarning tarixni o‘rganishdagi ahamiyatini o‘rganish va tahlil qilish;
TN3	Yozuvning paydo bo’lishi va uning tarixdagi ahamiyatini tahliln qilish;
	Ko‘nikmalar jihatidan:
TN4	Numizmatika va Epigrafika fanlarining boshqa tarix fanlari bilan aloqalarini bilib oladi;
TN5	Tangalarning yoshi, turi va davrlashtirilishini o‘rganib oladi;
TN6	Yozuvlar va numizmatik belgilarga tahliliy fikr bildirish.

№	Fan mazmuni
	Mashg‘ulotlar shakli: ma’ruza (M)
1	Fanning predmeti, tadqiqot doirasi, maqsadi va vazifasi. (Numizmatika)	2 soat
2	Qadimgi Yunoniston va Rim tangalari.	2 soat
3	Qadimgi SHarq tangalari. Eron sosoniylari va sosoniy kushonshohlar tangalari.	2 soat
4	Qadimgi Xitoy tangala	2 soat
5	Qadimgi davr O‘zbekiston tangalari. Ilk o‘rta asrlarda O‘zbekiston xududida tovar-pul munosabatlari.	2 soat
6	Arab xalifaligi tangalari. Somoniylar davrida tangalar. XI-XIII asrlarda Movarounnahr tangalari.	2 soat
7	XIII-XVI asr tangalari. XVI-XVIII asrning birinchi yarmida zarb qilingan tangalar	2 soat
8	XVIII asrning 2-yarmi va XX asrning oxirida zarb qilingan tangalar	2 soat
9	Fanning predmeti, tadqiqot doirasi, maqsadi va vazifasi. (Epigrafika)	2 soat
10	Yozuvning paydo bo'lishi va rivojlanish tarixi	2 soat
11	Arab yozuvining paydo bo'lishi va rivojlanishi.
12	XI-XII asr epigrafikasi. XII-XIV asrlar epigrafik yodgorliklari	2soat
13	Shayboniylar davri epigrafik yodgorliklari. XVII-XIX asrlarga oid epigrafik yodgorliklar.	2 soat
14	Ko'histon qayroqtoshlaridagi bitiklar. Ozarbayjon va Shimoliy Kavkaz bitiklari.	2 soat
15	Epigrafikada manbalarni aniqlash va ishlov berish. Epigrafik matnlar va ular ustida ish yuritish.	2 soat
	JAMI	30 soat
	Mashg‘ulotlar shakli: seminar (S)	2 soat
1	Fanning predmeti, tadqiqot doirasi, maqsadi va vazifasi. (Numizmatika)	2 soat
2	Qadimgi Yunoniston va Rim tangalari.	2 soat
3	Qadimgi SHarq tangalari. Eron sosoniylari va sosoniy kushonshohlar tangalari.	2 soat
4	Qadimgi Xitoy tangalari	2 soat
5	Qadimgi davr O‘zbekiston tangalari. Ilk o‘rta asrlarda O‘zbekiston xududida tovar-pul munosabatlari.	2 soat
6	Arab xalifaligi tangalari. Somoniylar davrida tangalar. XI-XIII asrlarda Movarounnahr tangalari.	2 soat
7	XIII-XVI asr tangalari. XVI-XVIII asrning birinchi yarmida zarb qilingan tangalar	2 soat
8	XVIII asrning 2-yarmi va XX asrning oxirida zarb qilingan tangalar	2 soat
9	Fanning predmeti, tadqiqot doirasi, maqsadi va vazifasi. (Epigrafika)	2 soat
10	Yozuvning paydo bo'lishi va rivojlanish tarixi	2 soat
11	Arab yozuvining paydo bo'lishi va rivojlanishi.	2 soat
12	XI-XII asr epigrafikasi. XII-XIV asrlar epigrafik yodgorliklari	2 soat
13	Shayboniylar davri epigrafik yodgorliklari. XVII-XIX asrlarga oid epigrafik yodgorliklar.	2 soat
14	Ko'histon qayroqtoshlaridagi bitiklar. Ozarbayjon va Shimoliy Kavkaz bitiklari.	2 soat
15	Epigrafikada manbalarni aniqlash va ishlov berish. Epigrafik matnlar va ular ustida ish yuritish.	2 soat
	JAMI	30 soat

№	Mustaqil ish mavzusi	Ajratilgan soat
1	Qadimgi Yunoniston va Rim tangalari	6 soat
2	Qadimgi Sharq tangalari	6 soat
3	Qadimgi Xitoy tangalari	6 soat
4	Qadimgi davr O'zbekiston tangalari	6 soat
5	Qoraxoniylar davridagi zarb qilingan tangalar va ularning ko'rinishi	6 soat
6	"Kumush inqrozi" va u bilan bog'liq sabablar	6 soat
7	XI-XII asrlarda Xorazmda muntazam oltin, kumush va mis tangalarning zarb qilinishning yo'lga qo'yilishi	6 soat
8	XIII-XVI asrlarda Samarqandda zarb qilingan tanga	6 soat
9	XIII-XVI asrlardagi tangalar ko'rinishi va maxsus tangalarning joriy etilishi	6 soat
10	Eprigrafikada manbalarni aniqlash va ishlov berish	6 soat
11	Bitiklarda arab yozuvining tushirilish shakli va tar	6 soat
12	IX-XII asrlardagi O'rta Osiyoning me'moriy inshootlardagi yozuvlar va ulardagi tarixiy ma'lumotlar	6 soat
13	XIV-XV asrlarda Movoraunnnahr va Xurosonda xattotlik va sangartoshlik san'ati	6 soat
14	Temuriylar davri me'moriy inshootlar va qabrtoshlaridagi bitiklar	6 soat
15	Metall ashyolar va qurollardagi bitiklar	6 soat
	JAMI:	90 soat

5

Asosiy adabiyotlar .
1.	А.Б. Бабич, В.И Лавренов. Введение обшую нумизматику. Учебное пособие. М.1998.
2.	История списьма. Эволюция письменности от древного Египта до наших дней. М.: Изд-во. Экемо.2002.
3.	Sagdullaev A.S. O‘. Mavlonov, Maxkamov D O‘rta Osiyoda o‘rta asrlar savdo sotiq tizimi.Toshkent. Akademiya. 2012.
Qo‘shimcha adabiyotlar
1.	Ртвеладзе Э.В. История и Нумизматика T. 2006.
2.	Davidovich E.A. История денежного обрашения средневековой Средней Азии. M. 1983.
3.	Tuxtiev I. Temur va temuriylar sulolasining tangalari. T. «FAN». 1992.

TALABALAR BILIMINI BAHOLASH
Nazorat turlari
Ushbu fandan talabalar bilimini nazorat qilish oraliq va yakuniy nazorat turlarini o‘tkazish orqali amalga oshiriladi.
Oraliq nazorat 7-haftasida talabaning bilim va amaliy ko‘nikmalarini baholash maqsadida o‘quv mashg’ulotlari davomida 1 marta o’tkaziladi.
1.3. Talabaning amaliy (yoki bo‘lsa seminar ham) mashg’ulotlari va mustaqil ta’lim topshiriqlarini bajarishi, shuningdek uning ushbu mashg’ulotlardagi faolligi fan o‘qituvchisi tomonidan baholab boriladi. Baholash talabalar bilimini baholash mezonlarinazarda tutilgan mezonlar asosida quyidagi sonda amalga oshiriladi:

Mashg’ulot turi	Baholashlar soni
Seminar	2 marta
Mustaqil ta’lim	1 marta

1.4. Talabani oraliq nazorat turi bo’yicha baholashda 2 ta nazariy savolga yozma ish javobi bahosi (baholash mezonida nazarda tutilgan mezonlar asosida) hamda uning 1.3da ko’zda tutilgan dars mashg’ulotlari davomida olgan baholari o’rtachasi x hisoblanadi va yaxlitlanadi.

1.5. Yakuniy nazorat turi semestr yakunida ushbu fan bo’yicha talabaning nazariy bilim va amaliy ko’nikmalarini o’zlashtirish darajasini aniqlash maqsadida (talabalar bilimini baholash mezonlarida nazarda tutilgan mezonlar) 3 ta savol berish orqali yozma shaklda o’tkaziladi:
1- savol: nazariy
2 - savol: amaliy(yoki nazariy)
3 - savol: amaliy(yoki nazariy)
Yakuniy nazorat turini o’tkazish ushbu shakli kafedra tomonidan belgilangan.


Talabaning fan bo‘yicha o‘zlashtirish ko‘rsatkichini nazorat qilishda quyidagi mezonlar tavsiya etiladi:

1. 
   5 baho olish uchun talabaning bilim darajasi quyidagilarga javob berishi lozim:
   

• 
  fanning mohiyati va mazmunini to’liq yorita olsa;
  
• 
  fandagi mavzularni bayon qilishda ilmiylik va mantiqiylik saqlanib, ilmiy xatolik va chalkashliklarga yo‘l qo‘ymasa;
  
• 
  fan bo‘yicha mavzu materiallarining nazariy yoki amaliy ahamiyati haqida aniq tasavvurga ega bo‘lsa;
  
• 
  fan doirasida mustaqil erkin fikrlash qobiliyatini namoyon eta olsa;
  
• 
  berilgan savollarga aniq va lo‘nda javob bera olsa;
  
• 
  konspektga puxta tayyorlangan bo‘lsa;
  
• 
  mustaqil topshiriqlarni to‘liq va aniq bajargan bo‘lsa;
  
• 
  fanga tegishli qonunlar va boshqa me’yoriy-huquqiy hujjatlarni to‘liqo‘zlashtirgan bo‘lsa;
  
• 
  fanga tegishli mavzulardan biri bo‘yicha ilmiy maqola chop ettirgan bo‘lsa;
  
• 
  tarixiy jarayonlarni sharxlay bilsa;
  
• 
  4 baho olish uchun talabaning bilim darajasi quyidagilarga javob berishi lozim:
  

• 
  fanning mohiyati va mazmunini tushungan, fandagi mavzularni bayon qilishda ilmiy va mantiqiy chalkashliklarga yo‘l qo‘ymasa;
  
• 
  fanning mazmunini amaliy ahamiyatini tushingan bo‘lsa;
  
• 
  fan bo‘yicha berilgan vazifa va topshiriqlarni o‘quv dasturi doirisida bajarsa;
  
• 
  fan bo‘yicha berilgan savollarga to‘g‘ri javob bera olsa;
  
• 
  fan bo‘yicha konspektini puxta shakllantirgan bo‘lsa;
  
• 
  fan bo‘yicha mustaqil topshiriqlarni to‘liq bajargan bo‘lsa;
  
• 
  fanga tegishli qonunlar va boshqa me’yoriy hujjatlarni o‘zlashtirgan bo‘lsa.
  

v)3 baho olish uchun talabaning bilim darajasi quyidagilarga javob berishi lozim:

• 
  fan haqida umumiy tushunchaga ega bo‘lsa;
  
• 
  fandagi mavzularni tor doirada yoritib, bayon qilishda ayrim chalkashliklarga yo‘l qo‘yilsa;
  
• 
  bayon qilish ravon bo‘lmasa;
  
• 
  fan bo‘yicha savollarga mujmal va chalkash javoblar olinsa;
  
• 
  fan bo‘yicha matn puxta shakllantirilmagan bo‘lsa.
  

g)Quyidagi hollarda talabaning bilim darajasi qoniqarsiz 2 baho bilan baholanishi mumkin:

• 
  fan bo‘yicha mashg‘ulotlarga tayyorgarlik ko‘rilmagan bo‘lsa;
  
• 
  fan bo‘yicha mashg‘ulotlarga doir hech qanday tasavvurga ega bo‘lmasa;
  
• 
  fan bo‘yicha matnlarni boshqalardan ko‘chirib olganligi sezilib tursa;
  
• 
  fan bo‘yicha matnda jiddiy xato va chalkashliklarga yo‘l quyilgan bo‘lsa;
  
• 
  fanga doir berilgan savollarga javob olinmasa;
  
• 
  fanni bilmasa.
  

Fan o‘qituvchisi to‘g‘risida ma’lumot

Muallif:	O‘qituvchi: Samandarov S.
E-mail:	[e-mail]
Tashkilot:	Urganch davlat universiteti, “Tarix” kafedrasi
Taqrizchilar:	Tarix fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD) dotsent Yusupov A.Sh.

Mazkur Sillabus universitet o‘quv-uslubiy Kengashining 2023 yil ____-avgustdagi 1-sonli yig‘ilish bayoni bilan tasdiqlangan.

Mazkur Sillabus “Tarix” kafedrasining 2023 yil ____ -avgustdagi 1-sonli yig‘ilish bayoni bilan ma’qullangan.

O‘quv-uslubiy boshqarma boshlig‘i: Gʻ. Matlatipov
Fakultet dekani: I. Abdullayev
Kafedra mudiri: U. Abdullayev
Tuzuvchi: Samandarov S.