Yersinia pestis bakteriyası ilə yüksək ölümcül yoluxucu xəstəlik



Yüklə 445 b.
tarix25.11.2016
ölçüsü445 b.
#67



Yersinia pestis bakteriyası ilə yüksək ölümcül yoluxucu xəstəlik

  • Yersinia pestis bakteriyası ilə yüksək ölümcül yoluxucu xəstəlik

  • Bəşər tarixində ən qorxulu xəstəliklərdən biri

  • Üç fəlakətli pandemiya



Bizans imperatoru Yustinianın adı ilə adlandırılmışdır

  • Bizans imperatoru Yustinianın adı ilə adlandırılmışdır

  • İlk epidemiya Misirdə Pelusium limanında başlamışdır (b.e. 541-544)

  • Taun epidemiyası ilk dəfə Prokopius tərəfindən təyin edilmişdir



8-12 illik dövriyyələrdə ikinci epidemiya (b.e. 558-654)

  • 8-12 illik dövriyyələrdə ikinci epidemiya (b.e. 558-654)

  • Konstantinopol əhalisinin 40%-dən çoxunu itirərək səkkizinci epidemiyaya məruz qalmışdır

  • Həmin dövr üçün “məlum olan dünya” üzrə 50-60% əhali itkisinə məruz qalmaqla 100 milyondan çox ölüm hadisəsi olmuşdur



Qərbdən Asiya tranzit ipək yoluna hərəkət vasitəsi ilə xəstəlik Avropaya gəlib çıxdı

  • Qərbdən Asiya tranzit ipək yoluna hərəkət vasitəsi ilə xəstəlik Avropaya gəlib çıxdı

    • Kaffanın mühasirəsi?
  • Birinci epidemiya (1347 - 1351) Avropa 17-28 milyon, 14-cü əsrin sonlarına qədər isə daha 20 milyon insan ölümünə səbəb oldu

    • Avropa əhalisinin təxminən 40%-i
  • 17-ci əsrə qədər davam edən dövri epidemiyalar





1855-ci ildə Çində başlamış, 1894-cü ildə Honq Konqa çatmışdır

  • 1855-ci ildə Çində başlamış, 1894-cü ildə Honq Konqa çatmışdır

  • 10 il ərzində (1894-1903) beş qitədə 77 limana daxil olmuşdur

    • 1898-ci ildə Hindistana çatmış, 50 il ərzində 13 milyon insan ölümünə səbəb olmuşdur
    • Paraxodlardakı siçovullar vasitəsi ilə Şimali\Cənubi Amerikaya gəlib çatmışdır


Epizootik infeksiya ocaqları hazırda Avstraliya istisna olmaqla bütün dünyada geniş yayılmışdır

  • Epizootik infeksiya ocaqları hazırda Avstraliya istisna olmaqla bütün dünyada geniş yayılmışdır

    • Artan fəaliyyət üzrə üç dövr
      • 1960-cı illərin ortaları
      • 1973 – 1978-cü illər
      • 1980-ci illərin ortaları


Dünya üzrə illik 1000-3000 xəstəlik hadisəsi barədə ÜST-na məlumat verilir

  • Dünya üzrə illik 1000-3000 xəstəlik hadisəsi barədə ÜST-na məlumat verilir

  • 1998-2008: >23,278 xəstəlik hadisəsi barədə məlumat verilmişdir; 2,116 ölüm halı (Xəstəlik hadisəsi nəticəsində ölüm halları 9%)

  • 1998-2008: Afrikadakı xəstəlik hadisəsinin >95%-i əsasən Madaqaskar, Konqo Demokratik Respublikası, Tanzaniyanın payına düşür



Taun xəstəliyi üzrə son alovlanmalar

  • Taun xəstəliyi üzrə son alovlanmalar

    • Hindistan (1994, 2002), İndoneziya (1997), Əlcəzair (2003), Konqo Demokratik Respublikası (2005), Uqanda (2006)
    • Qaynar nöqtələr: Madaqaskar, Konqo Demokratik Respublikası, Cənubi Asiya, Peru, Boliviya, Ekvador


General Şiro İşi (Dr.), II Dünya Müharibəsi zamanı, 731-ci Yapon bölməsinin baş komandanı

  • General Şiro İşi (Dr.), II Dünya Müharibəsi zamanı, 731-ci Yapon bölməsinin baş komandanı

    • müharibə əsirləri yoluxdurulmuş. və viviseksiya (bəzi yaşayan fərdlər) təqdim olunmuşdur
    • Silah məqsədli taun xəstəliyinin təcrübədən keçirilməsi-
      • Təkrar taun alovlanmaları olan Çin şəhərlərində ən azı üç ayrı yerə yoluxmuş birələr atılmışdır
      • “Gecə vaxtı albalı çiçəkləri” festivalı zamanı Kaliforniyada xəstəliyi təkrarlamaq üçün bir plan idi
  • Keçmiş ABŞ və Sovet İttifaqının bioloji silahları proqramları ilə taun xəstəliyi araşdırılmış və ya yaradılmışdır

    • ABŞ taun işindən imtina etmişdir


1894-cü ildə Honq Konq epidemiyası, bakteriyalar aşağıdakı şəxslər tərəfindən müstəqil şəkildə aşkar edilmişdir:

  • 1894-cü ildə Honq Konq epidemiyası, bakteriyalar aşağıdakı şəxslər tərəfindən müstəqil şəkildə aşkar edilmişdir:

    • Aleksandr Y.E. Yersin
    • Şibasaburo Kitasato
  • Yersin siçovul və taun arasındakı əlaqəni yaratmış oldu

  • Oqata və Simond 1897-ci ildə birənin rolunu aydınlaşdırdı



V.M.V. Hafkin 1897-ci ildə Bombeydə effektiv öldürücü peyvəndi hazırladı və istifadəsinə başladı

  • V.M.V. Hafkin 1897-ci ildə Bombeydə effektiv öldürücü peyvəndi hazırladı və istifadəsinə başladı

  • 1910-11-ci illərdə Mançuriyada epidemiya zamanı Vu pnevmoniya formasının aerozol yayılmasını nümayiş etdirdi və effektiv profilaktik tədbirləri həyata keçirdi



Enterobacteriaceae ailəsi

  • Enterobacteriaceae ailəsi

    • 11 Yersinia növündən 3-ü insan patogenidir
      • Y.pestis
      • Y.pseudotuberculosis
      • Y.enterocolitica
  • Qram mənfi, hərəkətsiz, spor əmələ gətirməyən formadır

    • İkiqütblü (“sancaq”) boyama
  • Fakultativ hüceyrədaxili (monosit) patogen

  • Optimal inkişafı 30°C-də və pH 7.2-7.6







73 cinsdə 200-dən çox məməli növü epidemioloji əhəmiyyətə malikdir

  • 73 cinsdə 200-dən çox məməli növü epidemioloji əhəmiyyətə malikdir

  • İnsanlar təsadüfi sahiblərdir

  • Birələrlə yoluxma -- bakteremik heyvanlar üzərində qidalanma

    • Yalnız 30 birə növü (1500-dən) taun xəstəliyinin keçiriciləridir
    • Transovarial formada yoluxma olmur








Bubon

  • Bubon

  • Septisemik

    • İlkin
    • İkinci dərəcəli
  • Pnevmonik

    • İlkin
    • İkinci dərəcəli
  • Faringeal

  • Meningit



İlkin təqdimat(ABŞ xəstəlik hadisələrində)

  • İlkin təqdimat(ABŞ xəstəlik hadisələrində)

    • Bubon (85 – 90%)
    • İlkin septisemik (10 – 15%)
    • İlkin pnevmonik (1%)
  • Taunun ikincili septisemik forması 23% rast gəlir

  • Taunun ikincili ağ ciyər forması 9% rast gəlir



2-7 gün inkubasiya dövrü

  • 2-7 gün inkubasiya dövrü

  • Simptomların qəfil üzə çıxır və adətən, ilk olaraq sistemli simptomlar özünü büruzə verir

    • Baş ağrısı və qızdırma
    • Taxikardiya və aşağı qan təzyiqi
    • Titrəmə
  • Adətən asimptomatik formadan zəifləmiş formaya sürətlə keçir



Qısa müddət ərzində regional limfa düyünündə ağrı və zəiflik (6-8 saat ərzində)

  • Qısa müddət ərzində regional limfa düyünündə ağrı və zəiflik (6-8 saat ərzində)

    • Adətən qasıq, qoltuqaltı nahiyələrdə
  • Təsadüfi hallarda yoluxmuş sahəsində suluq və ya xora formaları (xəstəlik hadisələrinin 4-10%-i)

  • Bakteremiya və septisemiya ilə fəsadlaşa bilər

    • Müalicə edilmədikdə ölüm- 60%
      • müalicə ilə <5%






İlkin – bubonsuz müsbət qan kulturaları

  • İlkin – bubonsuz müsbət qan kulturaları

    • Qarın boşluğu arası bubon və ya məlum olmayan
      • 1947-77-ci illərdən ABŞ-in taun xəstələrinin 10%-ində ilkin septisemiya olmuşdur
      • 1980-ci illərin əvvəllərində Yeni Meksikonun taun xəstələrinin 25%-i
  • İkincili – bubon formasından sonra

    • Bubon formalarının >25%-i septisemik formaya keçir
    • Əksər ekspertlərin fikrincə, bubon xəstəlik hadisələrinin 100%-i qısa müddətli bakteremiyaya malik olur


Böyüklərdə tənəffüs çatışmazlığı sindromu, yayılmış damardaxili laxtalanma, qızdırma, şok ilə müşayiət olunan qram mənfi mənşəli sepsisə bənzəyir

  • Böyüklərdə tənəffüs çatışmazlığı sindromu, yayılmış damardaxili laxtalanma, qızdırma, şok ilə müşayiət olunan qram mənfi mənşəli sepsisə bənzəyir

  • Nəzərəçarpan mədə-bağırsaq simptomları (ürək bulanma, qusma, ishal)

  • 40%-də qarın boşluğunda ağrı

    • Ehtimal ki hepatosplenomeqal nəticəsində
    • Distal nekrozla əlaqəli koaqulopatiya
  • 30-50% ölüm göstəricisi





Çoxsaylı orqanların ikincili kolonizasiyası

  • Çoxsaylı orqanların ikincili kolonizasiyası

  • Qanda orqanizmlərin konsentrasiyası yüksək həddə çata bilər

    • Boyanmış qan yaxması üzərində görünür
    • Faydalı proqnozverici göstəricidir


Tənəffüs vasitəsi ilə ilkin YAXUD hematogen yayılma ilə ikincili forma

  • Tənəffüs vasitəsi ilə ilkin YAXUD hematogen yayılma ilə ikincili forma

    • 5-15% septisemik xəstələrdə taunun pnevmonik forması əmələ gəlir
    • Həmçinin bubon forma ilə əlaqəli olur
  • Bədxassəli pnevmoniya

    • Əlaməti aydın qan qusma


Qeyri-spesifik daşıyıcı

  • Qeyri-spesifik daşıyıcı

    • Ümumilikdə ikitərəfli alveolyar infiltrasiya
  • Sürətlə irəliləyən qram mənfi pnevmoniya

    • Taxipnoe
    • Hipoksiya
    • Qan qusma
    • Əlaqədar mədə-bağırsaq simptomları


Çox sürətlə inkişaf edən pnevmoniya

  • Çox sürətlə inkişaf edən pnevmoniya

  • Baş verdikdən 18-24 saatı ərzində müalicə olunmazsa 100% ölümlə nəticələnir

  • Nəzərəçarpan qan qusma ilə xarakterizə olunur



Taunun ilkin pnevmonik formasında inkubasion fövr 1-3 gündür

  • Taunun ilkin pnevmonik formasında inkubasion fövr 1-3 gündür

  • Adətən 24 saat ərzində yoluxdurur

  • İnsandan insana keçməsi

    • Həmçinin pişikdən insana keçir, ‘yeni’ infeksiya mənbəyi
  • Keçən orqanizmlər artıq faqositə davamlıdır

  • Qeyri-insan primatları üzərində apraılan tədqiqatlarda ID50 dəyərləri fərqlənir (100-20,000 mikroorqanizm)



Tənəffüs damcıları ilə yayılır

  • Tənəffüs damcıları ilə yayılır

  • Tarixən izdihamlı şəraitlər, soyuq temperatur və zəif fərdi mühafizə təcrübələri ilə əlaqədar olmuşdur

  • İnsandan insana infeksiyanın yayılmasının əksər alovlanmalarının yayılma radiusu az olmuşdur

  • Taunun ilkin pnevmonik formasına tutulan xəstələr ikinci dərəcəli formaya tutulanlara nisbətən xəstəliyi daha çox başqasına ötürmə riskini daşıyır



Y. Pestis infeksiyasının çox nadir təzahürü

  • Y. Pestis infeksiyasının çox nadir təzahürü

  • Yoluxmuş insan və ya heyvan bakteriyasının udulması(1) və yaxud yoluxmuş heyvanın çiy ətinin yeyilməsi (2) səbəbindən ağız-udlağın yoluxması

  • Simptomlar olmaya bilər (daşıyıcının vəziyyəti?)

    • Taunun bubon və ya ağciyər formasına malik xəstələrin ilə təmasda olanlarda boğazda müvəqqəti “koloniya” müşahidə olunur
    • Amer J Trop Tibb və Gigiyena, 16:2;1967.


Nadir ilkin infeksiya forması

  • Nadir ilkin infeksiya forması

  • Zəif müalicə tədbirləri ilə əlaqəli ola bilər

  • Qızdırma və boyun gərginliyindən sürətli şəkildə koma və ölümə keçə bilir

  • Pleositoz (PMN) və Qram-mənfi çöplərinə malik onurğa beyni mayesi



Taunun bubon forması

  • Taunun bubon forması

    • Kəskin bakterial limfadenit (stafilokok, streptokok)
    • Yoluxucu mononukleoz (Epşteyn-Bar virusu (EBV), Sitemeqalovirus (CMV))
    • Pişik cırmağı xəstəliyi (Bartonella)
    • Gənə yatalağı
    • Tulyaremiya
    • Qarın boşluğunda limfa düyünləri kəskin apendisit və ya digər qarın boşluğu daxili kəskin vəziyyətləri ilə qarışıq salına bilər


Taunun septisemik forması

  • Taunun septisemik forması

    • Qram mənfi mənşəlisepsis
    • Nəzərəçarpan mədə-bağırsaq simptomları mədə-bağırsaq traktının perforasiyası ilə qarışdırıla bilər
    • Meningokokkemiya
    • Rikketsioz
  • Taunun pnevmonik forması

    • Kəskin bakterial pnevmoniya
    • Legionella mənşəli pnevmoniya
    • Tulyaremiya pnevmoniyası
    • Hantavirus mənşəli ağ ciyər sindromu
    • Qarayaranın ağciyər forması








Meninqokoksemiya

  • Meninqokoksemiya

  • Qram mənfi mikrob mənşəli sepsis

  • Rikketsioz

  • Taunun ağ ciyər forması: sağlam və immuniteti zəifləməmiş xəstədə bəlğəmdə Qram-mənfi bakteriyanın aşkarlanması, ildırımvari pnevmoniya və qanlı bəlğəm





Yaxma və kultura üçün aşağıdakı diaqnostik nümunələr toplanılmalıdır:

  • Yaxma və kultura üçün aşağıdakı diaqnostik nümunələr toplanılmalıdır:

    • Təmiz qan, bubon aspiratı, bəlğəm, onurğa beyni mayesi, traxeal maye
    • Bakteriyanı qanla müqayisədə bubonda aşkarlamaq ehtimalı iki dəfə çoxdur
    • DFA (flüoressent ilə antigenin aşkarlanması) reaksiyası da mövcuddur və boyamaya nisbətən daha spesifikdir
    • Vayson və ya Gimza üsulu ilə boyamada “sancağa” bənzər ikiqütblü görüntü ilə xarakterizə olunur


Sürətli diaqnostik test

  • Sürətli diaqnostik test

    • Nitro-sellüloz zolaqlarına birləşmiş F1-rə qarşı siçan monoklonal əkscismləri
    • Nəticə 10-15 dəqiqə ərzində əldə edilir
    • Sahələrdə keçirilən sınaqlar yaxşı nəticə vermişdir. Bəlğəm, zərdab, sidik və bubon aspiratından istifadə nəticəsində kultura və ELİSA reaksiyası qədər həssas və spesifikdir






1948-ci ildən etibarən Streptomisin taunun bubon, septik və ağ ciyər formalarının müalicəsində əsas dərman preparatı kimi istifadə edilmişdir və ABŞ-ın Ərzaq və Dərmanların Keyfiyyətinə Nəzarət İdarəsi tərəfindən təsdiqlənmişdir

  • 1948-ci ildən etibarən Streptomisin taunun bubon, septik və ağ ciyər formalarının müalicəsində əsas dərman preparatı kimi istifadə edilmişdir və ABŞ-ın Ərzaq və Dərmanların Keyfiyyətinə Nəzarət İdarəsi tərəfindən təsdiqlənmişdir

  • ABŞ-da Nyu-Meksiko ştatında 1985-1999-cu illərdə insanlarda taun hallarının nəzərdən keçirilməsi

    • Streptomisin və Gentamisin və/və ya Tetrasiklinlə müalicə
    • Tək Gentamisin və ya Gentamisin/Tetrasiklin kombinasiyası Streptomisin qədər effektivdir
  • Təsadüfi seçmə yolu ilə Tanzaniyada taun əleyhinə müalicənin tətbiq olunması

    • 65 nəfər xəstə: Gentamisin və ya Doksisiklinlə monoterapiya
    • Əldə edilən yaxşı nəticə: Gentamisin – 94%, Doksisiklin – 97%


Müalicəyə antibiotiklərin parenteral yolla qəbulu ilə başlamaq tövsiyə olunur

  • Müalicəyə antibiotiklərin parenteral yolla qəbulu ilə başlamaq tövsiyə olunur

    • Streptomisin və ya
    • Gentamisin və ya
    • Doksisiklin və ya
    • Siprofloksasin
      • Taun meningiti zamanı əlavə olaraq Xloramfenikol
  • Kliniki yaxşılaşmadan sonra antibiotiklərin oral yolla qəbuluna keçmək

  • Antibiotiklərin oral yolla qəbulu: 10-14 gün



Sulfonamidlər

  • Sulfonamidlər

    • Çox geniş istifadə edilmişdir; lakin bəzi tədqiqatlar bu preparatla müalicədən sonra ölüm səviyyəsinin daha yüksək olduğunu, ağırlaşmaların daha çox olduğunu və qızdırmanın daha uzun çəkdiyini göstərir
  • Tetrasiklinlər

    • Yüksək uğursuzluq göstəricisinə malik olan bakteriostatik preparatdır
    • Bakteriyanın davamlı ştammlarının təbii olaraq yaranması


Antibiotiklərə rezistentlik barədə məlumatlar var

  • Antibiotiklərə rezistentlik barədə məlumatlar var

  • 1997-ci il: Y. pestis-in bir çox dərman preparatlarına rezistentliyi barədə məlumatlar

    • 1995-ci ildə Madaqaskarda taunun bubon forması olan 16 yaşlı xəstə
    • Ampisillin, Xloramfenikol, Streptomisin, Tetrasiklin, Sulfanilamidlərə rezistentlik
    • Trimetoprimə, xinolonlara, sefalosporinlərə həssaslıq
    • E.coli-dən plazmid transferi nəticəsində rezistentlik
  • 2001-ci il: 1995-ci ildə Madaqaskarda Y. pestis-in Streptomisinə yüksək səviyyədə müqavimətli ştammı aşkar olunmuşdur

  • Antibiotiklərin kombinasiyası ilə müalicə nəzərdən keçirilə bilər





Taunun ağ ciyər formasına yoluxmuş və müalicə almamış fərdlərlə yaxın təmasda olan ailə üzvləri, tibb işçiləri və digər şəxslər profilaktika məqsədilə 7 gün ərzində antibiotik qəbul etməlidirlər

  • Taunun ağ ciyər formasına yoluxmuş və müalicə almamış fərdlərlə yaxın təmasda olan ailə üzvləri, tibb işçiləri və digər şəxslər profilaktika məqsədilə 7 gün ərzində antibiotik qəbul etməlidirlər

  • Yaxın təmas dedikdə 2 metrdən az məsafə nəzərdə tutulur

  • Laboratoriyada hava-damcı yolu ilə yoluxmaya təhlükə yarandığı halda işçilər profilaktika məqsədilə antibiotik qəbul etməlidirlər

  • Taunun bubon forması olan xəstələrlə təmasda olanlar – 1 həftə ərzində hərarətə nəzarət



Tövsiyə olunan təcridetmə prosedurlarını yerinə yetirən tibb işçiləri və taunun bubon forması olan xəstələrlə təmasda olanlara profilaktik müalicə tələb olunmur

  • Tövsiyə olunan təcridetmə prosedurlarını yerinə yetirən tibb işçiləri və taunun bubon forması olan xəstələrlə təmasda olanlara profilaktik müalicə tələb olunmur

  • Bununla belə, eyni mühitdə olmuş və eyni infeksiya mənbəyi ilə təmasda olmuş şəxslərə profilaktika məqsədilə antibiotiklər verilməlidir



Endemik ərazilərdə

  • Endemik ərazilərdə

    • Heyvan və ya gəmiricilərin cəsədləri ilə təmasdan çəkinmək
    • Vəhşi heyvanlarla təmasda olan ovçular və digər insanlar fərdi mühafizə geyimindən istifadə etməlidirlər
    • Həşəratlara, birələrə və gəmiricilərə qarşı kimyəvi vasitələrdən istifadə etmək
  • Taun vaksini

    • Formalində öldürülmüş bütöv hüceyrəli vaksin ABŞ-da artıq istifadə olunmur
    • Zəiflədilmiş diri EV76 vaksini Avropada istifadə olunur
    • F1/V antigen sub-vahid vaksinləri kliniki sınaqlardan keçirilir




Taunun bubon forması

  • Taunun bubon forması

  • Taunun bubon forması

  • Şübhəli hal: Hərarətin >38oC olması ilə keçən kəskin ağır xəstəlik VƏ:

    • bubonların rast gəlindiyi bir və ya bir neçə hərəkətsiz periferik limfa düyünləri qruplarının palpasiyası zamanı kəskin ağrı və bərklik qeyd olunması
    • palpasiya zamanı ayrı-ayrı limfa düyünlərinin çətin təyin olunması
    • bubon üzərindəki dərinin yerli hipertermiyası, hiperemiyası və ödemi


Taunun ağ ciyər (birincili) forması

  • Taunun ağ ciyər (birincili) forması

  • Şübhəli hal: hərarətin > 38oC olması ilə müşayiət olunan, sürətlə inkişaf edən kəskin ağır xəstəlik aşağıdakı kliniki əlamətlərdən ən azı 4-ü:

      • Öskürək
      • Plevral ağrılar
      • Qanlı bəlğəm
      • Ağ ciyər ödemi
      • Dərialtı emfizema
      • Septik şok və ya YDL sindromu
      • Rentgen müayinəsi zamanı ağ ciyərdə infiltratın olması


Taunun septik forması

  • Taunun septik forması

  • Şübhəli hal: Xəstədə aşağıdakı əlamətlər qeyd olunarsa:

      • Xəstəliyin ağır gedişi
      • Yüksək hərarət
      • Septik şok
      • Yayılmış Damardaxili Laxtalanma sindromu


Taunun bütün kliniki formaları

  • Taunun bütün kliniki formaları

  • Ehtimal olunan hal: Şübhəli halın təyininə uyğun gəlir və aşağıdakılardan ən azı biri:

    • Simptomların əmələ gəlməsindən əvvəl 10 gün ərzində taunun təbii ocağı hesab edilən ərazidə olmaq aşağıdakılardan ən az bir amilin baş verməsi:
        • Həmin müddətdə taunun keçiriciləri (birə, gənə və s.) tərəfindən dişləmələr
        • Gəmiricilərlə təmas (birbaşa və ya dolayı)
        • Həmin müddətdə taunun mümkün daşıyıcıları ola bilən heyvanların ovlanması və ya kəsilməsi (dəvə, dovşan, pişik, vəhşi donuz və s.)
        • Potensial taun daşıyıcısı olan heyvanların yaxşı bişməmiş əti ilə qidalanmaq
        • Gəmirici yuvalarının olduğu yerlərdə torpaq işlərinin aparılması
        • Taunun ağciyər formasına yoluxmuş hesab edilən şübhəli xəstə ilə təmas
    • Məlum alovlanma və ya təsdiq edilmiş taun hadisəsi ilə epidemioloji əlaqə
    • Taun törədicisi ilə yoluxmaya şübhəli olan materiallarla təmasda olan laboratoriya işçiləri


Taunun bütün kliniki formaları

  • Taunun bütün kliniki formaları

    • Təsdiq olunmuş hal : Laborator testlərin müsbət nəticələri (seroloji, bakterioloji, PZR)




  • 28 yaşlı kişi 4 gündür ki davam edən qızdırma və bəlğəmli öskürəkdən əziyyət çəkir

    • Haradan başlamaq lazımdır?


Xəstəlik tarixçəsi:

  • Xəstəlik tarixçəsi:

  • Pnevmoniyadan ölən pişik istisna olmaqla heç bir xəstə ilə təmasda olmamışdır

    • Növbəti hansı tədbir görülməlidir?


28 yaşlı kişi 4 gündür ki, davam edən qızdırma və bəlğəmli öskürəkdən əziyyət çəkir

  • 28 yaşlı kişi 4 gündür ki, davam edən qızdırma və bəlğəmli öskürəkdən əziyyət çəkir

  • Qəbul zamanı: temperatur 39°C, AT 90/56, nəbz 121, hipoksiya əlamətləri, huşun dəyişkən olması

  • Qəbul edildikdən az sonra xəstənin vəziyyəti daha da ağırlaşır və süni tənəffüs tələb olunur



Diferensial diaqnoz?

  • Diferensial diaqnoz?

  • Hansı diaqnostik sınaqlar aparılmalıdır?

  • Hansı ehtiyat tədbirləri görülməlidir?

  • Hansı müalicə tövsiyə olunmalıdır? Müalicənin müddəti?

  • Xəstəlik halı haqqında haraya məlumat verilməlidir?



Yoluxma üçün hansı risk amilləri mövcud olmuşdur?

  • Yoluxma üçün hansı risk amilləri mövcud olmuşdur?

  • Müalicə aparılmazsa, ən böyük problem nə ola bilər?

  • Bu hal necə araşdırılmalıdır?



Tipik

  • Tipik

    • Strep. Pneumoniyası
    • Staphylococcus aureus
    • A qrupu streptokoklar
    • Hem. influenzae
  • Atipik

    • Legionella
    • Influenza


Bəlğəm kulturası

  • Bəlğəm kulturası

    • Boyama: Qram, Rayt-Gimza, Vayson
    • Kultura
      • Ürək-beyin bulyonu
      • Aqarlar: qoyun qanı, şokoladlı və ya MakKonki
  • Serologiya

    • ELİZA: IgM və IgG
      • Yoluxmanın erkən dövrünü daha əvvəl aparılmış vaksinasiyadan fərqləndirə bilər
      • Ehtimal edilən hal
    • Passiv hemaqlütinasiya reaksiyası: kapsulyar F1-Ag
      • Kəskin və ya sağalma dövründə xəstənin qan zərdabı
      • İlkin götürülmüş zərdab: titr 1:16 - ehtimal edilir, titr 1:128 - diaqnostik
    • Düz Flüoressensiya Antigen(DFA) reaksiyası: kapsulyar F1-Ag
      • Bədən mayeləri və ya kultura yaxmalarında istifadə üçün çox spesifik boyama üsulu


Standart ehtiyat tədbirləri VƏ:

  • Standart ehtiyat tədbirləri VƏ:

  • Taunun şübhəli ağciyər forması:

    • Hava-damcı yoluna qarşı ehtiyat tədbirləri
    • Müvafiq antibiotiklərlə müalicəyə başlandıqdan sonra 48-72 saata qədər
  • Taunun təsdiq olunmuş ağciyər forması:

    • Hava-damcı yoluna qarşı tədbirlər
    • Bəlğəm kulturaları mənfi olana qədər


Xəstə:

  • Xəstə:

  • İlkin antibiotik – parenteral yolla

    • Streptomisin (əvvəllər çox istifadə olunurdu) 1q, ə/d gündə 2 dəfə VƏ YA
    • Gentamisin 5 mq/kq v/d gündə və ya 2 mq/kq zərbə dozası, sonra 1.7 mq/kq ə/d və ya v/d 8 saat/bir VƏ YA
    • Doksisiklin 100 mq v/d 12 saat/bir və ya 200 mq v/d gündə VƏ YA
    • Siprofloksasin 400 mq v/d 12 saat/bir
  • Kliniki yaxşılaşma – antibiotiklərin oral yolla qəbuluna keçmək

  • Müalicə müddəti: 10-14 gün



Bütün şübhəli hallar barədə dərhal ictimai səhiyyə orqanlarına məlumat verin

  • Bütün şübhəli hallar barədə dərhal ictimai səhiyyə orqanlarına məlumat verin

  • Taunun ağciyər forması

    • Müşahidə, 1 həftə müddətində dərman preparatları vermək
    • Simptomların qiymətləndirilməsi, taunun bubon/septik forması olan xəstələrdə hərarətə nəzarət
    • Birələrə qarşı insektisidlərdən istifadə etmək və ətraf mühitə nəzarət tədbirlərini həyata keçirmək
    • Heyvanların epidemioloji nəzarəti
    • Bu xəstədə yoluxma ilə bağlı risk amili: taunun ağciyər formasına yoluxması ehtimal edilən ölmüş pişik


?

  • ?



Yüklə 445 b.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin