Zuluk orqali davolash yoxud girudoterapiya

Zuluk orqali davolash yoxud girudoterapiya

Girudoterapiya (zuluk bilan davolash) asrlar osha bizgacha yetib kelgan zuluklar bilan davolash uslubidir. Tibbiy zuluklar farmakopeyaga kiritilgan va dorivor moddaga tenglashtirilgan fauna (hayvonot olami)ning yagona vakilidir. U biologik faol moddalar ishlab chiqaruvchi kichik «fabrika» hisoblanadi.

Girudoterapevtlar zuluklarni ming dardga davo deganlarida, ularni xususiyatlarini oshirib emas, balki bu ajoyib mavjutodlarni xususiyatlarini kamaytirib aytishadi. Ularning haqiqatda ajoyibligini faqat ular bilan yaqindan tanishgan insonlar tan olishadi.

Fanga 400 ga yaqin zuluklar turi ma’lum. Biroq, tabobatda faqatgina zuluklarning ikkita turi (dorixona va tibbiy) ishlatiladi. Tibbiy zuluk boshchasida 5 juft ko‘z, og‘zida esa 3 ta xitin tishli jag‘ bor. Ular yordamida zuluk terini 1,5 mm chuqurlikda tishlab, 5-15 ml hajmda qon so‘radi. Tishlar izi tushgan joydan keyinchalik (3-24 soat ichida) shuncha qon oqib chiqadi. Bir davolash seansiga 5 dan 7 tagacha zuluk qo‘yiladi.

Zuluklarni miloddan ming yil avval ham qo‘llashgan. Misr fir’avnlari ham zulukdan foydalanishgan. Buyuk tabiblar Abu Ali ibn Sino, Gippokrat va Galen bu jonzotlar yordamida bemorlar dardini yengillashtirgan. XVIII asr oxiri XIX asr birinchi yarmida girudoterapiya ayniqsa, ommalashib ketdi. Tabiblar zuluklarning shifobaxsh xususiyatlariga shunchalik berilib ketdilarki, ular meyorni esdan chiqarib barcha xastaliklarda bir muolajada 200 donagacha zuluk qo‘llashgan.

Zuluklarni meyorsiz qo‘llanilishi girudoterapiyani siquvga olinishi va XX asr boshiga kelib ko‘pchilik tabiblarning bu uslubdan voz kechishiga olib keldi. Shunga qaramay bugungi kunda zuluklar yordamida davolashga bo‘lgan qiziqishning ortishi kuzatilmoqda.

Girudoterapiya usulining davolash samarasi uchta omildan iborat – ya’ni, reflektor, mexanik va biologik. Zuluklarning reflektor ta’siri teridagi faqat biologik faol (akkupunktur) nuqtalarni tishlashiga asoslangan. Mexanik ta’siri – ular tishlagan joydagi regional(mahalliy) qon aylanishini yengillashtirishi, ya’ni tishlangan joyda qonni so‘rib olinishi va undan keyingi jarohat joyidan biroz miqdorda yara bitguncha davomiy qon oqib turishidan iborat.