! azəӘrbaycan respublikasi səӘHİYYƏӘ naziRLİYİNİN İCTİMAİ SƏӘhyyəӘ VƏӘ İslahatlar məӘRKƏӘZİ


• Məәdəә-bağırsaq problemi: 8 nəәfəәr (~6%)  •



Yüklə 1,69 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/5
tarix14.01.2017
ölçüsü1,69 Mb.
#5603
1   2   3   4   5

• Məәdəә-bağırsaq problemi: 8 nəәfəәr (~6%) 

• Allergiya: 21 nəәfəәr (~18%) 

• İdman vəә ya digəәr məәşğuliyyəәtəә görəә məәqsəәdli arıqlama: 12 nəәfəәr (~10%) 

• Piyləәnməә vəә ya artıq çəәki səәbəәbindəәn: 61 nəәfəәr (~50%)) 

• Bağırsaq qurdları: 4 nəәfəәr (~4.5%) 

• Həәkim məәsləәhəәti: 1 nəәfəәr (0.1%) 

• Valideynləәrin təәkidi: 1 nəәfəәr (0.1%) 

• Digəәr səәbəәbləәr (ürəәk xəәstəәliyi, şəәkəәrli diabet, arteriyal hipertenziya vəә s.): 11.3%. 

Bəәdəәn çəәkisinin azaldılması vəә ya arıqlamaq məәqsəәdiləә xüsusi pəәhriz saxlayan uşaqların təәxminəәn 

16  nəәfəәri  çörəәyin  miqdarını  azaltmış,  18  nəәfəәri  şirniyyatın  qəәbulunu  azaltmış,  20  nəәfəәri  yağlı 

yeməәkləәrin miqdarını azaltmışlar.  



Page 

 of 

25

46

0

18



35

53

70



Xüsusi pəhrizin səbəbi

Mədə-bağırsaq problemi

Allergiya

İdmanla bağlı

Piylənmə/artıq çəki

Bağırsaq qurdları



Uşaqların 447 nəәfəәri ümumiyyəәtləә müəәyyəәn səәbəәbəә görəә bəәzi qida məәhsullarının qəәbulunu məәhdud-

laşdırdıqlarını  qeyd  edib.  Qida  məәhsullarının  qəәbulunun  hansı  səәbəәbəә  görəә  məәhdudlaşdırıldığına 

dair  verilmiş  suala  isəә  aşağıdakı  cavablar  alınmışdır.  Beləә  ki,  uşaqların  10  nəәfəәri  allergiya 

səәbəәbindəәn  müəәyyəәn  qida  növləәrinin  qəәbulunu  məәhdudlaşdırsa  da,  rəәyi  soruşulanların  böyük  əәk-

səәriyyəәti  sadəәcəә  dad  vəә  ya  tamını  xoşlamadıqlarına  görəә  bəәzi  qida  məәhsullarını  yeməәdikləәrini 

vurğulamışdır.  



Qida əәlavəәləәri.  

Qida  əәlavəәləәrinin  qəәbuluna  gəәlincəә  isəә  uşaqların  323  nəәfəәri  (32.4%)  vitamin,  mineral  maddəәləәr, 

dəәmir vəә ya kalsium kimi qida əәlavəәləәrindəәn istifadəә etdikləәrini vurğulamışdır. Onların sırasında 74 

nəәfəәri balıq yağını, 94 nəәfəәri müxtəәlif növ vitaminləәr vəә 38 nəәfəәri omeqa-3 yağları qəәbul etdikləәrini 

bildirmişdir. Uşaqların 8 nəәfəәri kalsium qəәbul etdiyini, 2 nəәfəәri isəә yaddaşın yaxşılaşması üçün qida 

əәlavəәləәri qəәbul etdikləәrini etiraf etmişdir. Qəәbul ediləәn vitaminləәr sırasında əәn populyar olanlar Vit-

amin A, B vəә C olmuşdur.  

Faydalı vəә zəәrəәrli qida seçimi.  

Maraqlıdır ki, sorğuda iştirak edəәn uşaqların 116 nəәfəәri (11.6%) ümumiyyəәtləә yeməәk aldıqda onun 

faydalı  vəә  ya  zəәrəәrli  olduğunu  düşünmür.  Həәmçinin  uşaqların  330  nəәfəәri  (33.1%)  yeməәk  alanda 

daha çox onun dadlı, duzlu vəә ya şirin olmasına üstünlük verir. Bununla yanaşı uşaqların 243 nəәfəәri 

(24.4%) təәrkibindəә vitaminləәr, kalsium, az yağlı vəә az şəәkəәri olan yeməәkləәrəә üstünlük verdikləәrini 

bildirmişdir. ƏӘt yeməәkləәrinəә isəә uşaqların 79 nəәfəәri (9.3%) üstünlük verdiyini qeyd etmişdir.  

Şirinləәşdirilmiş içəәcəәkləәr (kola, fanta vəә s.), kofe, idman içəәcəәkləәri, enerji içəәcəәkləәrinin qəәbulunun 

oğlan vəә qızlar arasında müqayisəә etdikdəә məәlum olur ki, həәr gün həәmin içəәcəәkləәrdəәn istifadəә edəәn 

oğlanların  sayı  qızlarla  müqayisəәdəә  2  dəәfəә  çoxdur.  Ümumiyyəәtləә,  qızlar  oğlanlarla  müqayisəәdəә 

həәmin içəәcəәkləәrdəәn daha az istifadəә edir.  



Məәktəәbdəә qidalanma.  

Sorğuda iştirak edəәn məәktəәbli uşaqların 633 nəәfəәri (63.5%) məәktəәbdəә fəәaliyyəәt göstəәrəәn kafeteriya 

vəә ya bufetdəәn yeməәk aldığını qeyd etmişdir. Məәktəәb kafeteriyası/bufetindəәn yeməәk alan uşaqların 

114 nəәfəәri əәsasəәn bulku aldıqlarını, 37 nəәfəәri su aldıqlarını, 127 nəәfəәri şirniyyat vəә əәsasəәn şokolad 

aldığını,  67  nəәfəәri  isəә  qızardılmış  kartof  “çips”ləәri  vəә  qurudulmuş  çörəәk  çubuqları  (suxarikləәr) 

aldıqlarını,  26  nəәfəәr  dönəәr  aldıqlarını  bildirmişləәr.  Diaqramdan  göründüyü  kimi,  məәktəәbdəә  qi-

dalanan uşaqların 52%-i qeyri-sağlam qida məәhsulları alır. Bunların təәrkibindəә şokolad vəә şirniyyat 

34%-i təәşkil edir.  



Page 

 of 

26

46

7%

18%



34%

10%


31%

Kafeteriyadan bulku alır

Su alır

Şirniyyat/şokolad alır



Çörək çubuqları və Qızardılmış kartof alır

Dönər alır



UŞAQLARIN FİZİKİ AKTİVLİK SƏVİYYƏSİ.

 

Ümumi anlayışlar. 

Fiziki  aktivliyin  ürəәk-damar  sisteminəә,  metabolizməә,  dayaq-həәrəәkəәt  sisteminəә,  skeletin  vəә  psixi 

sağlamlığa faydalı təәsirinəә şübhəә yoxdur. Lakin, narahatçılıq ondan irəәli gəәlir ki, XX əәsrin ortaları 

vəә  sonu  iləә  müqayisəәdəә  uşaqların  daha  az  fiziki  aktiv  olduqları  qeydəә  alınır.  Buna  dair  çox  saylı 

təәdqiqatlar aparılsa da, fiziki aktivliyin səәviyyəәsinəә dair sübutlar kifayəәt deyil (Dollman, Norton & 

Norton, 2005). Digəәr narahatçılıq isəә normal inkişaf vəә sağlamlıq üçün uşaqların təәləәb olunandan 

(optimal) az fiziki aktiv olmaqları iləә bağlıdır.  

Buna görəә qlobal miqyasda ÜST vəә İSİM təәrəәfindəәn müxtəәlif yaş qruplarına aid uşaqların fiziki ak-

tivliyinəә dair müvafiq tövsiyəәləәr verilmişdir.  

Qeyd edilməәlidir ki, uşaqların gündəәlik ümumi aktivliyini müəәyyəәn etməәk üçün mütləәq şəәkildəә həәm 

onların fiziki aktivliyi, həәm dəә passiv vəә ya oturaq həәyat təәrzinin səәviyyəәsi qiyməәtləәndirilməәlidir.  

ÜST-nin tövsiyəәləәrinəә görəә 5-18 yaşlı uşaqların həәr gün əәn azı 60 dəәqiqəә orta vəә daha intensiv fiziki 

fəәaliyyəәtləә məәşğul olmaları məәsləәhəәt görülür.  Uşaqların gündəә əәn azı 60 dəәqiqəә orta vəә daha inten-

siv fiziki fəәaliyyəәtləә məәşğul olduqlarını qiyməәtləәndirməәk üçün aşağıdakı meyarlar da istifadəә ediləә 

biləәr:  

sorğunun aparıldığı tarixdəәn əәvvəәlki həәftəәnin son 4 günü əәrzindəә uşaqlar gündəә 60 dəәqiqəә orta vəә 

daha intensiv fiziki fəәaliyyəәtləә məәşğul olmuşlar;

 

sorğunun aparıldığı tarixdəәn əәvvəәlki həәftəәnin əәn azı 3-4 günü əәrzindəә uşaqlar gündəә orta vəә daha 

intensiv 60 dəәqiqəә fiziki fəәaliyyəәtləә məәşğul olmuşlar; 

 

sorğunun aparıldığı tarixdəәn əәvvəәlki həәftəәnin son 4 günü əәrzindəә uşaqlar orta hesabla həәr gün orta 

vəә daha intensiv 60 dəәqiqəә fiziki fəәaliyyəәtləә məәşğul olmuşlar; 

 

Qeyd edilmiş meyarlara görəә aparılan təәhlil uşaqlar arasında fiziki aktivliyin milli vəә ya beynəәlxalq 



tövsiyəәləәrəә uyğunluğunu qiyməәtləәndirməәyəә imkan verir.  

ƏӘsas tapıntılar.  

Bu metodlar əәsasında aparılmış təәhlildəәn müəәyyəәn edilir ki, ÜST-nin tövsiyəәləәri iləә müqayisəә et-

dikdəә 10-17 yaşlı uşaqların yalnız 17.8%-i həәr gün 60 dəәqiqəә fiziki aktiv olur. Digəәr metodikadan 

istifadəә  etdikdəә  isəә  müəәyyəәn  olunur  ki,  uşaqların  yalnız  50.7%-i  həәftəәdəә  3  vəә  daha  çox  gün 

əәrzindəә  60  dəәqiqəәdəәn  çox  müddəәtdəә  orta  vəә  yüksəәk  intensivlikli  fiziki  fəәaliyyəәtləә  məәşğul  olur. 

Uşaqların  21.2%-i  həәftəәnin  heç  bir  günü  fiziki  aktivlikləә  bağlı  tövsiyəә  ediləәn  optimal  müddəәt 

əәrzindəә fiziki aktiv olmur. 

 

Məәktəәbdəә keçiriləәn bəәdəәn təәrbiyəәsi/idman dəәrsləәrindəә isəә son həәftəә uşaqların cəәmi 79.3% iştirak 

edib. ƏӘksəәr məәktəәbləәrdəә bəәdəәn təәrbiyəәsi vəә idman dəәrsləәri həәftəәdəә 1-2 dəәfəә keçirilir.  

 

Oğlanlarla  müqayisəәdəә  qızlar  arasında  fiziki  aktivlik  səәviyyəәsi  daha  azdır.  Qızların  bəәdəәn  təәr-

biyəәsi  dəәrsləәrindəә  vəә  məәktəәbdəәn  kəәnar  idman  dəәrnəәkləәrindəә  iştirakı  da  oğlanlarla  müqayisəәdəә 

daha azdır. 

 

Oturaq  həәyat  təәrzinin  öyrəәnilməәsi  göstəәrir  ki,  bütün  yaşlarda  uşaqlar  ekran  qarşısında  tövsiyəә 

ediləәn müddəәtdəәn daha çox vaxt keçirirləәr. Beləә ki, 10-14 yaş vəә 15-17 yaş qruplarına aid uşaqlar 

ekran  qarşısından  daha  çox  vaxt  keçirir.  Qızlar  vəә  oğlanlar  arasında  ekran  qarşısında  keçiriləәn 

müddəәtləә bağlı böyük fəәrq müəәyyəәn edilməәmişdir. 

 

Page 



 of 

27

46

Daha böyük yaşlı uşaqlarla müqayisəәdəә kiçik yaşlı uşaqlar ekran qarşısında normaya uyğun vaxt 

keçirirləәr. Beləәlikləә, uşaqların yaşı artdıqca, ekran qarşısında keçiriləәn vaxt da artmış olur. 

 

Fiziki aktivlik dəәrəәcəәsi  

Həәftəәdəә fiziki aktivlik müddəәtini müəәyyəәn etməәk üçün uşaqlara verilmiş suallara aşağıdakı cavablar 

əәldəә edilmişdir. Beləә ki, son həәftəә əәrzindəә neçəә gün əәn azı 60 dəәqiqəә fiziki aktiv olduqlarına dair 

suala  uşaqların  177  nəәfəәri  həәr  gün  (17.8%),  80 

nəәfəәri həәftəәdəә 4 gün (8%), 160 nəәfəәri isəә həәftəәdəә 

3  gün  (16.1%),  88  nəәfəәri  həәftəәdəә  5-6  gün 

(8.8%), 200 nəәfəәri isəә həәftəәdəә 2 dəәfəә (20.1%) 60 

dəәqiqəә  vəә  daha  çox  fiziki  aktiv  olduqlarını 

vurğulamışlar.  

Uşaqların 211 nəәfəәri isəә həәftəәdəә heç bir dəәfəә dəә 

olsun  60  dəәqiqəә  vəә  ya  daha  çox  fiziki  aktiv  ol-

madıqlarını etiraf etmişdir.  

Beləәlikləә,  buradan  görünür  ki,  sağlamlıq  üçün 

tövsiyəә olunan minimum fiziki aktivlik (gündəә 60 dəәqiqəә vəә daha çox) səәviyyəәsi uşaqların 82.8%-

dəә təәmin edilmir.  

Məәktəәbdəә bəәdəәn təәrbiyəәsi vəә idman dəәrsləәri  

Sorğuda iştirak edəәn müxtəәlif yaş qruplarına aid uşaqların 791 nəәfəәri (79.4%) məәktəәbdəә son həәftəәdəә 

keçiriləәn  bəәdəәn  təәrbiyəәsi/idman  dəәrsləәrindəә  iştirak  edib.  Bəәdəәn  təәrbiyəәsi/idman  dəәrsləәrindəә  iştirak 

etmiş həәmin uşaqların 786 nəәfəәri (98.7%) həәmin həәftəә 1-2 dəәfəә bəәdəәn təәrbiyəәsi dəәrsindəә iştirak et-

dikləәrini bildirmişləәr.  

Məәktəәbdəә keçiriləәn bəәdəәn təәrbiyəәsi/idman dəәrsləәrindəәn razılıq səәviyyəәsinəә gəәlincəә isəә uşaqların 801 

nəәfəәri (80.5%) həәmin dəәrsləәrin yaxşı keçirildiyini bildirmiş, 107 nəәfəәri (10.8%) onların daha yaxşı 

keçirilməәsinin  mümkünlüyünü  bildirmiş  vəә  46  nəәfəәri  (4.6%)  isəә  heç  razı  olmadıqlarını  qeyd  et-

mişləәr.  Uşaqların  41  nəәfəәri  (4.1%)  isəә  məәktəәbdəә  idman  dəәrsləәrinin  heç  keçirilməәdiyini  etiraf  et-

mişləәr.  

Məәktəәbdəә  idman  dəәrsləәrinin  keçirilməә 

səәviyyəәsindəәn  razı  olmayan  46  nəәfəәrin  5 

nəәfəәri  qızların  bəәdəәn  təәrbiyəәsi  dəәrsləәrindəә 

iştirakına  lazımi  diqqəәt  yetirilməәdiyini, 

qızlar  üçün  heç  bir  oyunların  təәşkil 

edilməәdiyini qeyd edib. Uşaqların 4 nəәfəәri 

idman  zalının  olmadığını,  5  nəәfəәri  isəә 

bəәdəәn  təәrbiyəәsi  dəәrsinin  sonuncu  dəәrs 

olduğu  üçün  keçirilməәdiyini  vəә  ya  zəәif 

keçirildiyini bildirmişləәr.  



Ekran qarşısında keçiriləәn müddəәt 

“Ekran qarşısında keçiriləәn müddəәti” dedikdəә uşaqların gün əәrzindəә televiziyaya, o cümləәdəәn, video 

filmləәr,  DVD  filmləәrəә  baxması,  kompüter  oyunları  oynamaq  vəә  həәmçinin  kompüterdəәn  başqa 

məәqsəәdləәr  üçün  istifadəә  başa  düşülür.  “Ekran  qarşısında  keçiriləәn  müddəәti”  müəәyyəәn  etməәk  üçün 

uşaqlara müvafiq suallar verilmişdir. Həәmin suallar bütün yaş qrupları üzrəә verilmişdir.  

Page 

 of 

28

46

Hər gün


Həftədə 5-6 gün

Həftədə 4 gün

Həftədə 3 gün

Həftədə 2 gün

HEÇ OLMAYIB

0

55



110

165


220

Son həftədə fiziki aktivlik səviyyəsi

0

225


450

675


900

Məktəbdə bədən tərbiyəsi dərslərinin səviyyəsi

Yaxşı keçirilir

Daha yaxşı ola bilər

Yaxşı deyil

ÜMUMİYYƏTLƏ KEÇİRİLMİR



Azəәrbaycan  Respublikasında  Fiziki  Aktivliyəә  dair  məәxsusi  təәlimat  olmadığından  vəә  10-18  yaşlı 

uşaqların ekran qarşısında maksimum keçirməәsi tövsiyəә ediləәn müddəәtin müəәyyəәn edilməәdiyindəәn, 

bu  hesabatda Avstraliyanın  müvafiq  təәlimatı  istifadəә  edilmişdir.  Beləә  ki, Avstraliyanın  Fiziki Ak-

tivliyəә dair Milli Təәlimatına əәsasəәn 5-18 yaşlı uşaqların gün əәrzindəә 2 saatdan çox olmamaq şəәrti iləә 

əәyləәncəә  məәqsəәdiləә  (təәhsil  məәqsəәdi  üçün  istifadəә  müddəәti  istisna  olunur)  ekran  qarşısında  vaxt 

keçirməәsi tövsiyəә edilir. Bu hesabatda ekran qarşısında keçiriləәn vaxt dedikdəә məәktəәbdəәn kəәnarda 

ekran  qarşısında  keçiriləәn  vaxt  nəәzəәrəә  alınmışdır.  Düzdür,  məәktəәbdəә  ekran  qarşısında  keçiriləәn 

müddəәtin heç dəә hamısı təәdris-təәhsil məәqsəәdləәri üçün olmaya biləәr. Buna görəә dəә hesablamalarda 

alınan müddəәt reallıqdan bir qəәdəәr fəәrqləәnəә biləәr. Lakin evdəә dəә ekran qarşısında keçiriləәn müddəәtin 

hamısı əәyləәncəә məәqsəәdiləә olmur, çünki uşaqların bir qismi (xüsusiləә dəә, yuxarı sinif şagirdləәri) ev 

tapşırıqlarını edəәrkəәn internetdəәn istifadəә edirləәr. Beləәlikləә, həәm məәktəәbdəә, həәm dəә məәktəәbdəәn kəә-

narda ekran qarşısından keçiriləәn müddəәtləәrdəә mümkün olan qeyri-dəәqiqlikləәr bir birini əәvəәzləәmiş 

olur.  

Ekran qarşısında keçiriləәn müddəәtin təәyin edilməәsi üçün Olds et al. (2007) təәrəәfindəәn təәklif edilmiş 



üç metoddan birini istifadəә etməәk olar:  

Son həәftəәnin istəәniləәn 4 gününün həәr günü 2 saatdan az olaraq ekran qarşısında vaxt keçirəәn uşaq 

Milli Təәlimatda verilmiş tövsiyəәni yerinəә yetirmiş olur; 

 

Son  həәftəәnin  istəәniləәn  4  gününün  əәksəәr  günləәrindəә  (3  vəә  ya  4  gün)  2  saatdan  az  olaraq  ekran 

qarşısında vaxt keçirəәn uşaq Milli Təәlimatda verilmiş tövsiyəәni yerinəә yetirmiş olur;

 

Son həәftəәnin istəәniləәn 4 günü əәrzindəә orta hesabla həәr gün 2 saatdan az olaraq ekran qarşısında 

vaxt keçirəәn uşaq Milli Təәlimatda verilmiş tövsiyəәni yerinəә yetirmiş olur. 

 

Page 

 of 

29

46


BƏDƏN ÖLÇÜLƏRİ VƏ BƏDƏN KÜTLƏ İNDEKSİ.

Bəәdəәn  kütləә  indeksi  (BKİ)  uşaqlar  vəә  böyükləәrdəә  artıq  çəәki  vəә  piyləәnməә  dəәrəәcəәsini 

qiyməәtləәndirməәyəә imkan verir. BKİ-ni hesablamaq üçün uşağın boyu (m) vəә çəәkisini (kq) bilməәk 

kifayəәtdir. BKİ=Uşağın çəәkisi (kq)/Uşağın boyu*2 (kv.m).  

Bəәdəәn kütləә indeksinin təәyini məәqsəәdiləә bütün aparılmış sorğular zamanı uşaqların boyu vəә çəәkisi 

ölçülmüşdür.  Hesablamalar  əәsasında  uşaqlar  dörd  kateqoriyaya  bölünmüşləәr:  çəәki  azlığı,  normal 

çəәki, artıq çəәki vəә piyləәnməә. ƏӘldəә edilmiş nəәticəәləәr çəәki iləә bağlı beynəәlxalq standartlarla müqayisəә 

edilmişdir (Cole et al, 2007).  



ƏӘsas tapıntılar . 

1

Sorğuda iştirak etmiş uşaqların yaşa görəә BKİ-nin təәhlili aşağıdakı nəәticəәləәrəә gəәlməәyəә ikman verib. 

-

ÜST-nin uşaqların yaş qrupları iləә BKİ arasında olan münasibəәtləәri təәsvir edəәn cəәdvəәlinəә əәsasəәn 



sorğuda  iştirak  etmiş  10-12  yaşlı  oğlan  uşaqlarının  40%-dəәn  çoxusu  artıq  çəәki,  12%-i  piyləәn-

məәdəәn  əәziyyəәt  çəәkirləәr.  Həәmin  yaşda  olan  uşaqların  12%-dəә  isəә  normadan  az  BKİ  müəәyyəәn 

edilib. Bu yaşda olan uşaqların cəәmi 52%-i yaşa görəә normal BKİ-yəә malik olub. Qızlarla bağlı 

nəәticəәləәr oğlanlardan çox da fəәrqləәnməәmişdir.  



13-15  yaş  qrupuna  aid  oğlanların  təәxminəәn  35%-dəәn  çoxu  artıq  çəәkidəәn,  10%-əә  yaxın  uşaq 

piyləәnməәdəәn  əәziyyəәt  çəәkirləәr.  Bu  yaş  qrupuna  aid  uşaqların  təәxminəәn  10%-dəә  çəәki  azlığı  (BKİ 

normadan aşağı) müəәyyəәn edilir. Qızlarda da oxşar nəәticəәləәr əәldəә edilib.  

Yaşı  16-18  olan  oğlanlar  vəә  qızlar  arasında  artıq  çəәki  10%-dəә,  çəәki  azlığı  isəә  10%-dəә  müəәyyəәn 

edilib. Yuxarı  yaşlı  uşaqların  daha  çoxunda  BKİ  yaşa  görəә  normal  olmuşdur. Yaş  artdıqca  artıq 

çəәkisi olan oğlan vəә qızların sayının artması müşahidəә edilir.  

Maraqlıdır ki, yuxarı yaşlı qızlar arasında oğlanlarla müqayisəәdəә artıq çəәki yaş artdıqca daha çox 

artır.  Guman  etməәk  olar  ki,  bu  qızlar  arasında  fiziki  aktivliyin  vəә  idmanla  məәşğul  olma 

səәviyyəәsinin oğlanlarla müqayisəәdəә daha az olması iləә bağlıdır.   

 

Uşaqların yaşa görə boy və bədən çəkisi Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının standartlarına əsasən Böyük Britaniyanın 



1

Royal College of Pediatrics and Child Health tərəfindən hazırlanmış cədvəllər əsasında təhlil edilib (bax Əlavə 1).



Page 

 of 

30

46

QIZLAR

Bədən Kütlə İndeksi üzrə kateqoriyalar

<16

16-19

20-24

25-30

>30

ÜMUMİ

10-12


20

81

54



16

1

172

34.8%

13-15


4

110


141

30

0



285

57.7%


16-18

0

21



12

4

0



37

7.5%


ÜMUMİ

24

212

207

50

1

494

%

4.9%



42.9%

41.9%


10.1%

0.2%


OĞLANLAR

Bədən Kütlə İndeksi üzrə kateqoriyalar

<16

16-19


20-24

25-30


>30

ÜMUMİ

%

10-12



14

85

60



21

1

181

36.1%

13-15


7

123


122

24

7



283

56.4%


16-18

2

9



20

7

0



38

7.6%


ÜMUMİ

23

217

202

52

8

502

%

4.6%



43.2%

40.2%


10.4%

1.6%


Page 

 of 

31

46

ZƏRƏRLİ VƏRDİŞLƏR. 

Aktiv tütünçəәkməә. 

Uşaqlara  siqaretdəәn  istifadəәyəә  dair  verilmiş  suala  196  nəәfəәr  yuxarı  sinif  şagirdləәri  sırasından  13 

uşaq (6.6%) nəә vaxtsa siqaret çəәkdiyini etiraf etmişdir. Maraqlıdır ki, nəә vaxtsa siqaret çəәkmiş 13 

nəәfəәr uşaqdan 8 nəәfəәri (0.8%) hazırda siqaret çəәkmir, 2 nəәfəәri (0.2%) həәr gün, 2 nəәfəәri (0.2%) isəә 

həәftəәdəә bir iki dəәfəә siqaret çəәkirləәr. İlk dəәfəә siqaret çəәkmiş uşaqlar müxtəәlif yaşlarda bunu etmişləәr.  

Maraqlıdır ki, nəә vaxtsa siqaret çəәkmiş uşaqların 10 nəәfəәri (77%) bunu 15 yaşında, 3 nəәfəәri isəә 16 

yaşında etmişləәr.  

Passiv tütünçəәkməә.  

Sorğuda iştirak etmiş yuxarı sinif şagirdləәrinin 75 nəәfəәri (38.3%) onların yanında evdəә siqaret çəәk-

ildiyini etiraf etmişdir.  

Spirtli içkiləәrdəәn istifadəә.  

Sorğuda iştirak etmiş yuxarı sinif şagirdləәrinin 27 nəәfəәri (14.3%) nəә vaxtsa spirtli içkiləәrdəәn istifadəә 

etdikləәrini  etiraf  etmişdir.  Onlardan  26  nəәfəәri  (96.3%)  həәftəәdəә  bir  dəәfəәdəәn  az,  1  nəәfəәr  (3.7%)  isəә 

həәftəәdəә 2-4 dəәfəә spirtli içkiləәrdəәn istifadəә etdikləәrini qeyd etmişləәr.  

Spirtli içkiləәrdəәn istifadəә daha çox 15-16 yaşlı uşaqlar arasında qeyd edilmişdir. Beləә ki, 15 yaşlı 

uşaqların  ~20%-i  vəә  16  yaşlı  uşaqların  10%-i  nəә  vaxtsa  spirtli  içkiləәrdəәn  istifadəә  etdiyini 

bildirmişləәr. Hazırda isəә spirtli içkiləәrdəәn istifadəә edəәn yalnız 16 yaşlı 6 uşaq vəә 14 yaşlı 1 uşaq ol-

muşdur.  



Narkotik maddəәləәrdəәn istifadəә.  

Sorğuda  iştirak  etmiş  yuxarı  sinif  şagirdləәrindəәn  cəәmi  1  nəәfəәr  (0.5%)  nəә  vaxtsa  narkotik  mad-

dəәləәrdəәn vəә ya narkotik təәrkibli bitkiləәrdəәn istifadəә etdiyini bildirmişdir.  

Dostlarınız  arasında  narkotikləәrdəәn  istifadəә  edəәnləәrin  olub  olmamasına  dair  veriləәn  suala  yuxarı 

sinifləәrdəә  oxuyan  uşaqların  3  nəәfəәri  dostları  arasında  narkotik  istifadəәçiləәrinin  olduğunu  etiraf  et-

mişdir.  



Page 

 of 

32

46

REPRODUKTİV SAĞLAMLIQ VƏ CİNSİ YETİŞKƏNLİK. 

Cinsi  yetişkəәnlik  vəә  ümumiyyəәtləә  reproduktiv  sağlamlıq  barəәdəә  məәlumatın  ilk  dəәfəә  haradan  əәldəә 

olunmasına dair verilmiş suala aşağıdakı cavablar alınmışdır: 

Göründüyü  kimi  uşaqların 

böyük  bir  hissəәsi  (42.6%) 

reproduktiv  sağlamlıq  vəә 

cinsi  yetişkəәnlikləә  bağlı 

məәlumat  üçün  üzünü  inter-

netəә  tutur.  Uşaqların  yalnız 

15.9%-i  bu  məәsəәləәləәr  dair 

ilk məәlumatı valideynləәrdəәn 

vəә  15.9%-i  isəә  yaxın  qo-

h u m l a r  v əә  d o s t l a r d a n 

aldıqlarını qeyd etmişləәr.  

  

Cinsi əәlaqəә təәcrübəәsi. 

Cinsi əәlaqəә təәcrübəәsinəә gəәlincəә isəә uşaqların 16 nəәfəәri (8.2%) bunu etiraf etmişdir. İlk cinsi əәlaqəә 

zamanı  uşağın  yaşı  da  öyrəәnilmişdir.  Maraqlıdır  ki,  bu  suala  cavab  vermiş  12  uşaqdan  dördü 

(33.3%) 15 yaşında, 2 nəәfəәri (16.7%) 14 yaşında, 2 nəәfəәri (16.7%) 16 yaşında, 2 nəәfəәri (16.7%) isəә 

12 yaşında ilk dəәfəә cinsi əәlaqəәyəә girdikləәrini bildirmişləәr.  

Məәlumatın məәnbəәyi. 

Məәktəәbdəә  cinsi  yetişkəәnlik  vəә  reproduktiv  sağlamlığa  dair  dəәrsləәrin  keçirilməәsi  iləә  bağlı  verilmiş 

suala uşaqların 101 nəәfəәri (10.1%) dəәrsləәrin keçirildiyini bildirmişdir. 

Cinsi münasibəәtləәrəә dair məәlumatın məәnbəәyinəә dair isəә veriləәn suallardan aşağıdakılar bəәlli olmuş-

dur:  

Page 

 of 

33

46


Cinsi  yetişkəәnlik  vəә  cinsi  münasibəәtləәr  barəәdəә  sual  olduqda  hara  müraciəәt  etdikləәrinəә  dair 

uşaqlar aşağıdakı cavabları vermişləәr: 

Cinsi yolla keçəәn xəәstəәlikləәrəә dair məәlumatlılıq. 

Cinsi yolla keçəәn xəәstəәlikləәrəә dair uşaqların məәlumatlılıq səәviyyəәsini müəәyyəәn etməәk üçün müvafiq 

suallar verilmişdir. Həәmin suallara aşağıdakı cavablar alınmışdır:  


Yüklə 1,69 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin