! azəӘrbaycan respublikasi səӘHİYYƏӘ naziRLİYİNİN İCTİMAİ SƏӘhyyəӘ VƏӘ İslahatlar məӘRKƏӘZİ
• Məәdəә-bağırsaq problemi: 8 nəәfəәr (~6%) •
Yüklə 1,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
• Məәdəә-bağırsaq problemi: 8 nəәfəәr (~6%) • Allergiya: 21 nəәfəәr (~18%) • İdman vəә ya digəәr məәşğuliyyəәtəә görəә məәqsəәdli arıqlama: 12 nəәfəәr (~10%) • Piyləәnməә vəә ya artıq çəәki səәbəәbindəәn: 61 nəәfəәr (~50%)) • Bağırsaq qurdları: 4 nəәfəәr (~4.5%) • Həәkim məәsləәhəәti: 1 nəәfəәr (0.1%) • Valideynləәrin təәkidi: 1 nəәfəәr (0.1%) • Digəәr səәbəәbləәr (ürəәk xəәstəәliyi, şəәkəәrli diabet, arteriyal hipertenziya vəә s.): 11.3%. Bəәdəәn çəәkisinin azaldılması vəә ya arıqlamaq məәqsəәdiləә xüsusi pəәhriz saxlayan uşaqların təәxminəәn 16 nəәfəәri çörəәyin miqdarını azaltmış, 18 nəәfəәri şirniyyatın qəәbulunu azaltmış, 20 nəәfəәri yağlı yeməәkləәrin miqdarını azaltmışlar. Page of 25 46 0 18 35 53 70 Xüsusi pəhrizin səbəbi Mədə-bağırsaq problemi Allergiya İdmanla bağlı Piylənmə/artıq çəki Bağırsaq qurdları Uşaqların 447 nəәfəәri ümumiyyəәtləә müəәyyəәn səәbəәbəә görəә bəәzi qida məәhsullarının qəәbulunu məәhdud- laşdırdıqlarını qeyd edib. Qida məәhsullarının qəәbulunun hansı səәbəәbəә görəә məәhdudlaşdırıldığına dair verilmiş suala isəә aşağıdakı cavablar alınmışdır. Beləә ki, uşaqların 10 nəәfəәri allergiya səәbəәbindəәn müəәyyəәn qida növləәrinin qəәbulunu məәhdudlaşdırsa da, rəәyi soruşulanların böyük əәk- səәriyyəәti sadəәcəә dad vəә ya tamını xoşlamadıqlarına görəә bəәzi qida məәhsullarını yeməәdikləәrini vurğulamışdır. Qida əәlavəәləәri. Qida əәlavəәləәrinin qəәbuluna gəәlincəә isəә uşaqların 323 nəәfəәri (32.4%) vitamin, mineral maddəәləәr, dəәmir vəә ya kalsium kimi qida əәlavəәləәrindəәn istifadəә etdikləәrini vurğulamışdır. Onların sırasında 74 nəәfəәri balıq yağını, 94 nəәfəәri müxtəәlif növ vitaminləәr vəә 38 nəәfəәri omeqa-3 yağları qəәbul etdikləәrini bildirmişdir. Uşaqların 8 nəәfəәri kalsium qəәbul etdiyini, 2 nəәfəәri isəә yaddaşın yaxşılaşması üçün qida əәlavəәləәri qəәbul etdikləәrini etiraf etmişdir. Qəәbul ediləәn vitaminləәr sırasında əәn populyar olanlar Vit- amin A, B vəә C olmuşdur.
Maraqlıdır ki, sorğuda iştirak edəәn uşaqların 116 nəәfəәri (11.6%) ümumiyyəәtləә yeməәk aldıqda onun faydalı vəә ya zəәrəәrli olduğunu düşünmür. Həәmçinin uşaqların 330 nəәfəәri (33.1%) yeməәk alanda daha çox onun dadlı, duzlu vəә ya şirin olmasına üstünlük verir. Bununla yanaşı uşaqların 243 nəәfəәri (24.4%) təәrkibindəә vitaminləәr, kalsium, az yağlı vəә az şəәkəәri olan yeməәkləәrəә üstünlük verdikləәrini bildirmişdir. ƏӘt yeməәkləәrinəә isəә uşaqların 79 nəәfəәri (9.3%) üstünlük verdiyini qeyd etmişdir. Şirinləәşdirilmiş içəәcəәkləәr (kola, fanta vəә s.), kofe, idman içəәcəәkləәri, enerji içəәcəәkləәrinin qəәbulunun oğlan vəә qızlar arasında müqayisəә etdikdəә məәlum olur ki, həәr gün həәmin içəәcəәkləәrdəәn istifadəә edəәn oğlanların sayı qızlarla müqayisəәdəә 2 dəәfəә çoxdur. Ümumiyyəәtləә, qızlar oğlanlarla müqayisəәdəә həәmin içəәcəәkləәrdəәn daha az istifadəә edir. Məәktəәbdəә qidalanma. Sorğuda iştirak edəәn məәktəәbli uşaqların 633 nəәfəәri (63.5%) məәktəәbdəә fəәaliyyəәt göstəәrəәn kafeteriya vəә ya bufetdəәn yeməәk aldığını qeyd etmişdir. Məәktəәb kafeteriyası/bufetindəәn yeməәk alan uşaqların 114 nəәfəәri əәsasəәn bulku aldıqlarını, 37 nəәfəәri su aldıqlarını, 127 nəәfəәri şirniyyat vəә əәsasəәn şokolad aldığını, 67 nəәfəәri isəә qızardılmış kartof “çips”ləәri vəә qurudulmuş çörəәk çubuqları (suxarikləәr) aldıqlarını, 26 nəәfəәr dönəәr aldıqlarını bildirmişləәr. Diaqramdan göründüyü kimi, məәktəәbdəә qi- dalanan uşaqların 52%-i qeyri-sağlam qida məәhsulları alır. Bunların təәrkibindəә şokolad vəә şirniyyat 34%-i təәşkil edir. Page of 26 46 7% 18% 34% 10%
31% Kafeteriyadan bulku alır Su alır Şirniyyat/şokolad alır Çörək çubuqları və Qızardılmış kartof alır Dönər alır UŞAQLARIN FİZİKİ AKTİVLİK SƏVİYYƏSİ. Ümumi anlayışlar. Fiziki aktivliyin ürəәk-damar sisteminəә, metabolizməә, dayaq-həәrəәkəәt sisteminəә, skeletin vəә psixi sağlamlığa faydalı təәsirinəә şübhəә yoxdur. Lakin, narahatçılıq ondan irəәli gəәlir ki, XX əәsrin ortaları vəә sonu iləә müqayisəәdəә uşaqların daha az fiziki aktiv olduqları qeydəә alınır. Buna dair çox saylı təәdqiqatlar aparılsa da, fiziki aktivliyin səәviyyəәsinəә dair sübutlar kifayəәt deyil (Dollman, Norton & Norton, 2005). Digəәr narahatçılıq isəә normal inkişaf vəә sağlamlıq üçün uşaqların təәləәb olunandan (optimal) az fiziki aktiv olmaqları iləә bağlıdır. Buna görəә qlobal miqyasda ÜST vəә İSİM təәrəәfindəәn müxtəәlif yaş qruplarına aid uşaqların fiziki ak- tivliyinəә dair müvafiq tövsiyəәləәr verilmişdir. Qeyd edilməәlidir ki, uşaqların gündəәlik ümumi aktivliyini müəәyyəәn etməәk üçün mütləәq şəәkildəә həәm onların fiziki aktivliyi, həәm dəә passiv vəә ya oturaq həәyat təәrzinin səәviyyəәsi qiyməәtləәndirilməәlidir. ÜST-nin tövsiyəәləәrinəә görəә 5-18 yaşlı uşaqların həәr gün əәn azı 60 dəәqiqəә orta vəә daha intensiv fiziki fəәaliyyəәtləә məәşğul olmaları məәsləәhəәt görülür. Uşaqların gündəә əәn azı 60 dəәqiqəә orta vəә daha inten- siv fiziki fəәaliyyəәtləә məәşğul olduqlarını qiyməәtləәndirməәk üçün aşağıdakı meyarlar da istifadəә ediləә biləәr:
daha intensiv fiziki fəәaliyyəәtləә məәşğul olmuşlar;
intensiv 60 dəәqiqəә fiziki fəәaliyyəәtləә məәşğul olmuşlar;
vəә daha intensiv 60 dəәqiqəә fiziki fəәaliyyəәtləә məәşğul olmuşlar;
Qeyd edilmiş meyarlara görəә aparılan təәhlil uşaqlar arasında fiziki aktivliyin milli vəә ya beynəәlxalq tövsiyəәləәrəә uyğunluğunu qiyməәtləәndirməәyəә imkan verir. ƏӘsas tapıntılar. - Bu metodlar əәsasında aparılmış təәhlildəәn müəәyyəәn edilir ki, ÜST-nin tövsiyəәləәri iləә müqayisəә et- dikdəә 10-17 yaşlı uşaqların yalnız 17.8%-i həәr gün 60 dəәqiqəә fiziki aktiv olur. Digəәr metodikadan istifadəә etdikdəә isəә müəәyyəәn olunur ki, uşaqların yalnız 50.7%-i həәftəәdəә 3 vəә daha çox gün əәrzindəә 60 dəәqiqəәdəәn çox müddəәtdəә orta vəә yüksəәk intensivlikli fiziki fəәaliyyəәtləә məәşğul olur. Uşaqların 21.2%-i həәftəәnin heç bir günü fiziki aktivlikləә bağlı tövsiyəә ediləәn optimal müddəәt əәrzindəә fiziki aktiv olmur.
edib. ƏӘksəәr məәktəәbləәrdəә bəәdəәn təәrbiyəәsi vəә idman dəәrsləәri həәftəәdəә 1-2 dəәfəә keçirilir.
biyəәsi dəәrsləәrindəә vəә məәktəәbdəәn kəәnar idman dəәrnəәkləәrindəә iştirakı da oğlanlarla müqayisəәdəә daha azdır.
ediləәn müddəәtdəәn daha çox vaxt keçirirləәr. Beləә ki, 10-14 yaş vəә 15-17 yaş qruplarına aid uşaqlar ekran qarşısından daha çox vaxt keçirir. Qızlar vəә oğlanlar arasında ekran qarşısında keçiriləәn müddəәtləә bağlı böyük fəәrq müəәyyəәn edilməәmişdir.
of 27 46 - Daha böyük yaşlı uşaqlarla müqayisəәdəә kiçik yaşlı uşaqlar ekran qarşısında normaya uyğun vaxt keçirirləәr. Beləәlikləә, uşaqların yaşı artdıqca, ekran qarşısında keçiriləәn vaxt da artmış olur.
Həәftəәdəә fiziki aktivlik müddəәtini müəәyyəәn etməәk üçün uşaqlara verilmiş suallara aşağıdakı cavablar əәldəә edilmişdir. Beləә ki, son həәftəә əәrzindəә neçəә gün əәn azı 60 dəәqiqəә fiziki aktiv olduqlarına dair suala uşaqların 177 nəәfəәri həәr gün (17.8%), 80 nəәfəәri həәftəәdəә 4 gün (8%), 160 nəәfəәri isəә həәftəәdəә 3 gün (16.1%), 88 nəәfəәri həәftəәdəә 5-6 gün (8.8%), 200 nəәfəәri isəә həәftəәdəә 2 dəәfəә (20.1%) 60 dəәqiqəә vəә daha çox fiziki aktiv olduqlarını vurğulamışlar. Uşaqların 211 nəәfəәri isəә həәftəәdəә heç bir dəәfəә dəә olsun 60 dəәqiqəә vəә ya daha çox fiziki aktiv ol- madıqlarını etiraf etmişdir. Beləәlikləә, buradan görünür ki, sağlamlıq üçün tövsiyəә olunan minimum fiziki aktivlik (gündəә 60 dəәqiqəә vəә daha çox) səәviyyəәsi uşaqların 82.8%- dəә təәmin edilmir.
Sorğuda iştirak edəәn müxtəәlif yaş qruplarına aid uşaqların 791 nəәfəәri (79.4%) məәktəәbdəә son həәftəәdəә keçiriləәn bəәdəәn təәrbiyəәsi/idman dəәrsləәrindəә iştirak edib. Bəәdəәn təәrbiyəәsi/idman dəәrsləәrindəә iştirak etmiş həәmin uşaqların 786 nəәfəәri (98.7%) həәmin həәftəә 1-2 dəәfəә bəәdəәn təәrbiyəәsi dəәrsindəә iştirak et- dikləәrini bildirmişləәr. Məәktəәbdəә keçiriləәn bəәdəәn təәrbiyəәsi/idman dəәrsləәrindəәn razılıq səәviyyəәsinəә gəәlincəә isəә uşaqların 801 nəәfəәri (80.5%) həәmin dəәrsləәrin yaxşı keçirildiyini bildirmiş, 107 nəәfəәri (10.8%) onların daha yaxşı keçirilməәsinin mümkünlüyünü bildirmiş vəә 46 nəәfəәri (4.6%) isəә heç razı olmadıqlarını qeyd et- mişləәr. Uşaqların 41 nəәfəәri (4.1%) isəә məәktəәbdəә idman dəәrsləәrinin heç keçirilməәdiyini etiraf et- mişləәr. Məәktəәbdəә idman dəәrsləәrinin keçirilməә səәviyyəәsindəәn razı olmayan 46 nəәfəәrin 5 nəәfəәri qızların bəәdəәn təәrbiyəәsi dəәrsləәrindəә iştirakına lazımi diqqəәt yetirilməәdiyini, qızlar üçün heç bir oyunların təәşkil edilməәdiyini qeyd edib. Uşaqların 4 nəәfəәri idman zalının olmadığını, 5 nəәfəәri isəә bəәdəәn təәrbiyəәsi dəәrsinin sonuncu dəәrs olduğu üçün keçirilməәdiyini vəә ya zəәif keçirildiyini bildirmişləәr. Ekran qarşısında keçiriləәn müddəәt “Ekran qarşısında keçiriləәn müddəәti” dedikdəә uşaqların gün əәrzindəә televiziyaya, o cümləәdəәn, video filmləәr, DVD filmləәrəә baxması, kompüter oyunları oynamaq vəә həәmçinin kompüterdəәn başqa məәqsəәdləәr üçün istifadəә başa düşülür. “Ekran qarşısında keçiriləәn müddəәti” müəәyyəәn etməәk üçün uşaqlara müvafiq suallar verilmişdir. Həәmin suallar bütün yaş qrupları üzrəә verilmişdir.
Hər gün
Həftədə 5-6 gün Həftədə 4 gün Həftədə 3 gün Həftədə 2 gün HEÇ OLMAYIB 0 55 110 165
220 Son həftədə fiziki aktivlik səviyyəsi 0 225
450 675
900 Məktəbdə bədən tərbiyəsi dərslərinin səviyyəsi Yaxşı keçirilir Daha yaxşı ola bilər Yaxşı deyil ÜMUMİYYƏTLƏ KEÇİRİLMİR Azəәrbaycan Respublikasında Fiziki Aktivliyəә dair məәxsusi təәlimat olmadığından vəә 10-18 yaşlı uşaqların ekran qarşısında maksimum keçirməәsi tövsiyəә ediləәn müddəәtin müəәyyəәn edilməәdiyindəәn, bu hesabatda Avstraliyanın müvafiq təәlimatı istifadəә edilmişdir. Beləә ki, Avstraliyanın Fiziki Ak- tivliyəә dair Milli Təәlimatına əәsasəәn 5-18 yaşlı uşaqların gün əәrzindəә 2 saatdan çox olmamaq şəәrti iləә əәyləәncəә məәqsəәdiləә (təәhsil məәqsəәdi üçün istifadəә müddəәti istisna olunur) ekran qarşısında vaxt keçirməәsi tövsiyəә edilir. Bu hesabatda ekran qarşısında keçiriləәn vaxt dedikdəә məәktəәbdəәn kəәnarda ekran qarşısında keçiriləәn vaxt nəәzəәrəә alınmışdır. Düzdür, məәktəәbdəә ekran qarşısında keçiriləәn müddəәtin heç dəә hamısı təәdris-təәhsil məәqsəәdləәri üçün olmaya biləәr. Buna görəә dəә hesablamalarda alınan müddəәt reallıqdan bir qəәdəәr fəәrqləәnəә biləәr. Lakin evdəә dəә ekran qarşısında keçiriləәn müddəәtin hamısı əәyləәncəә məәqsəәdiləә olmur, çünki uşaqların bir qismi (xüsusiləә dəә, yuxarı sinif şagirdləәri) ev tapşırıqlarını edəәrkəәn internetdəәn istifadəә edirləәr. Beləәlikləә, həәm məәktəәbdəә, həәm dəә məәktəәbdəәn kəә- narda ekran qarşısından keçiriləәn müddəәtləәrdəә mümkün olan qeyri-dəәqiqlikləәr bir birini əәvəәzləәmiş olur. Ekran qarşısında keçiriləәn müddəәtin təәyin edilməәsi üçün Olds et al. (2007) təәrəәfindəәn təәklif edilmiş üç metoddan birini istifadəә etməәk olar: - Son həәftəәnin istəәniləәn 4 gününün həәr günü 2 saatdan az olaraq ekran qarşısında vaxt keçirəәn uşaq Milli Təәlimatda verilmiş tövsiyəәni yerinəә yetirmiş olur;
qarşısında vaxt keçirəәn uşaq Milli Təәlimatda verilmiş tövsiyəәni yerinəә yetirmiş olur;
vaxt keçirəәn uşaq Milli Təәlimatda verilmiş tövsiyəәni yerinəә yetirmiş olur.
BƏDƏN ÖLÇÜLƏRİ VƏ BƏDƏN KÜTLƏ İNDEKSİ. Bəәdəәn kütləә indeksi (BKİ) uşaqlar vəә böyükləәrdəә artıq çəәki vəә piyləәnməә dəәrəәcəәsini qiyməәtləәndirməәyəә imkan verir. BKİ-ni hesablamaq üçün uşağın boyu (m) vəә çəәkisini (kq) bilməәk kifayəәtdir. BKİ=Uşağın çəәkisi (kq)/Uşağın boyu*2 (kv.m). Bəәdəәn kütləә indeksinin təәyini məәqsəәdiləә bütün aparılmış sorğular zamanı uşaqların boyu vəә çəәkisi ölçülmüşdür. Hesablamalar əәsasında uşaqlar dörd kateqoriyaya bölünmüşləәr: çəәki azlığı, normal çəәki, artıq çəәki vəә piyləәnməә. ƏӘldəә edilmiş nəәticəәləәr çəәki iləә bağlı beynəәlxalq standartlarla müqayisəә edilmişdir (Cole et al, 2007). ƏӘsas tapıntılar . 1 Sorğuda iştirak etmiş uşaqların yaşa görəә BKİ-nin təәhlili aşağıdakı nəәticəәləәrəә gəәlməәyəә ikman verib. - ÜST-nin uşaqların yaş qrupları iləә BKİ arasında olan münasibəәtləәri təәsvir edəәn cəәdvəәlinəә əәsasəәn sorğuda iştirak etmiş 10-12 yaşlı oğlan uşaqlarının 40%-dəәn çoxusu artıq çəәki, 12%-i piyləәn- məәdəәn əәziyyəәt çəәkirləәr. Həәmin yaşda olan uşaqların 12%-dəә isəә normadan az BKİ müəәyyəәn edilib. Bu yaşda olan uşaqların cəәmi 52%-i yaşa görəә normal BKİ-yəә malik olub. Qızlarla bağlı nəәticəәləәr oğlanlardan çox da fəәrqləәnməәmişdir. - 13-15 yaş qrupuna aid oğlanların təәxminəәn 35%-dəәn çoxu artıq çəәkidəәn, 10%-əә yaxın uşaq piyləәnməәdəәn əәziyyəәt çəәkirləәr. Bu yaş qrupuna aid uşaqların təәxminəәn 10%-dəә çəәki azlığı (BKİ normadan aşağı) müəәyyəәn edilir. Qızlarda da oxşar nəәticəәləәr əәldəә edilib.
edilib. Yuxarı yaşlı uşaqların daha çoxunda BKİ yaşa görəә normal olmuşdur. Yaş artdıqca artıq çəәkisi olan oğlan vəә qızların sayının artması müşahidəә edilir.
artır. Guman etməәk olar ki, bu qızlar arasında fiziki aktivliyin vəә idmanla məәşğul olma səәviyyəәsinin oğlanlarla müqayisəәdəә daha az olması iləә bağlıdır.
Uşaqların yaşa görə boy və bədən çəkisi Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının standartlarına əsasən Böyük Britaniyanın 1 Royal College of Pediatrics and Child Health tərəfindən hazırlanmış cədvəllər əsasında təhlil edilib (bax Əlavə 1). Page of 30 46 QIZLAR Bədən Kütlə İndeksi üzrə kateqoriyalar <16 16-19 20-24 25-30 >30 ÜMUMİ 10-12
20 81 54 16 1
34.8% 13-15
4 110
141 30 0 285 57.7%
16-18 0 21 12 4 0 37 7.5%
ÜMUMİ 24 212 207 50 1 494 % 4.9% 42.9% 41.9%
10.1% 0.2%
OĞLANLAR Bədən Kütlə İndeksi üzrə kateqoriyalar <16 16-19
20-24 25-30
>30 ÜMUMİ % 10-12 14 85 60 21 1
36.1% 13-15
7 123
122 24 7 283 56.4%
16-18 2 9 20 7 0 38 7.6%
ÜMUMİ 23 217 202 52 8 502 % 4.6% 43.2% 40.2%
10.4% 1.6%
Page of 31 46 ZƏRƏRLİ VƏRDİŞLƏR. Aktiv tütünçəәkməә. Uşaqlara siqaretdəәn istifadəәyəә dair verilmiş suala 196 nəәfəәr yuxarı sinif şagirdləәri sırasından 13 uşaq (6.6%) nəә vaxtsa siqaret çəәkdiyini etiraf etmişdir. Maraqlıdır ki, nəә vaxtsa siqaret çəәkmiş 13 nəәfəәr uşaqdan 8 nəәfəәri (0.8%) hazırda siqaret çəәkmir, 2 nəәfəәri (0.2%) həәr gün, 2 nəәfəәri (0.2%) isəә həәftəәdəә bir iki dəәfəә siqaret çəәkirləәr. İlk dəәfəә siqaret çəәkmiş uşaqlar müxtəәlif yaşlarda bunu etmişləәr. Maraqlıdır ki, nəә vaxtsa siqaret çəәkmiş uşaqların 10 nəәfəәri (77%) bunu 15 yaşında, 3 nəәfəәri isəә 16 yaşında etmişləәr.
Sorğuda iştirak etmiş yuxarı sinif şagirdləәrinin 75 nəәfəәri (38.3%) onların yanında evdəә siqaret çəәk- ildiyini etiraf etmişdir.
Sorğuda iştirak etmiş yuxarı sinif şagirdləәrinin 27 nəәfəәri (14.3%) nəә vaxtsa spirtli içkiləәrdəәn istifadəә etdikləәrini etiraf etmişdir. Onlardan 26 nəәfəәri (96.3%) həәftəәdəә bir dəәfəәdəәn az, 1 nəәfəәr (3.7%) isəә həәftəәdəә 2-4 dəәfəә spirtli içkiləәrdəәn istifadəә etdikləәrini qeyd etmişləәr. Spirtli içkiləәrdəәn istifadəә daha çox 15-16 yaşlı uşaqlar arasında qeyd edilmişdir. Beləә ki, 15 yaşlı uşaqların ~20%-i vəә 16 yaşlı uşaqların 10%-i nəә vaxtsa spirtli içkiləәrdəәn istifadəә etdiyini bildirmişləәr. Hazırda isəә spirtli içkiləәrdəәn istifadəә edəәn yalnız 16 yaşlı 6 uşaq vəә 14 yaşlı 1 uşaq ol- muşdur. Narkotik maddəәləәrdəәn istifadəә. Sorğuda iştirak etmiş yuxarı sinif şagirdləәrindəәn cəәmi 1 nəәfəәr (0.5%) nəә vaxtsa narkotik mad- dəәləәrdəәn vəә ya narkotik təәrkibli bitkiləәrdəәn istifadəә etdiyini bildirmişdir. Dostlarınız arasında narkotikləәrdəәn istifadəә edəәnləәrin olub olmamasına dair veriləәn suala yuxarı sinifləәrdəә oxuyan uşaqların 3 nəәfəәri dostları arasında narkotik istifadəәçiləәrinin olduğunu etiraf et- mişdir. Page of 32 46 REPRODUKTİV SAĞLAMLIQ VƏ CİNSİ YETİŞKƏNLİK. Cinsi yetişkəәnlik vəә ümumiyyəәtləә reproduktiv sağlamlıq barəәdəә məәlumatın ilk dəәfəә haradan əәldəә olunmasına dair verilmiş suala aşağıdakı cavablar alınmışdır: Göründüyü kimi uşaqların böyük bir hissəәsi (42.6%) reproduktiv sağlamlıq vəә cinsi yetişkəәnlikləә bağlı məәlumat üçün üzünü inter- netəә tutur. Uşaqların yalnız 15.9%-i bu məәsəәləәləәr dair ilk məәlumatı valideynləәrdəәn vəә 15.9%-i isəә yaxın qo- h u m l a r v əә d o s t l a r d a n aldıqlarını qeyd etmişləәr.
Cinsi əәlaqəә təәcrübəәsinəә gəәlincəә isəә uşaqların 16 nəәfəәri (8.2%) bunu etiraf etmişdir. İlk cinsi əәlaqəә zamanı uşağın yaşı da öyrəәnilmişdir. Maraqlıdır ki, bu suala cavab vermiş 12 uşaqdan dördü (33.3%) 15 yaşında, 2 nəәfəәri (16.7%) 14 yaşında, 2 nəәfəәri (16.7%) 16 yaşında, 2 nəәfəәri (16.7%) isəә 12 yaşında ilk dəәfəә cinsi əәlaqəәyəә girdikləәrini bildirmişləәr.
Məәktəәbdəә cinsi yetişkəәnlik vəә reproduktiv sağlamlığa dair dəәrsləәrin keçirilməәsi iləә bağlı verilmiş suala uşaqların 101 nəәfəәri (10.1%) dəәrsləәrin keçirildiyini bildirmişdir. Cinsi münasibəәtləәrəә dair məәlumatın məәnbəәyinəә dair isəә veriləәn suallardan aşağıdakılar bəәlli olmuş- dur:
Cinsi yetişkəәnlik vəә cinsi münasibəәtləәr barəәdəә sual olduqda hara müraciəәt etdikləәrinəә dair uşaqlar aşağıdakı cavabları vermişləәr: Cinsi yolla keçəәn xəәstəәlikləәrəә dair məәlumatlılıq. Cinsi yolla keçəәn xəәstəәlikləәrəә dair uşaqların məәlumatlılıq səәviyyəәsini müəәyyəәn etməәk üçün müvafiq suallar verilmişdir. Həәmin suallara aşağıdakı cavablar alınmışdır:
Yüklə 1,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|