'' maktabgacha ta'lim tizimida zamonaviy innovatsion texnologiyalar''

---

'' MAKTABGACHA TA'LIM TIZIMIDA ZAMONAVIY INNOVATSION 
TEXNOLOGIYALAR'' 
 
https://doi.org/10.5281/zenodo.6386729
 
 
Fayzullayeva Iroda Baxtiyorovna
Toshkent shahar Toshkent pedagogika kolleji 
Bolalar nutqini o‘stirish fani o‘qituvchisi
 
Muhiddinova Dilfuza Sherdor qizi
''Maxsus fanlar'' o‘qituvchisi
 
 
Annotatsiya:
 
Maktabgacha ta`lim tashkilotlarida bolalarning har tomonlama 
rivojlanishini ta`minlashga qaratilgan pedagogik jarayon murakkab, shu bilan birga rang-
barangdir. Ta`lim-tarbiya samaradorligiga erishishda maktabgcha ta`lim tashkilotlaridagi 
har bir faoliyat turini to`g`ri tashkil qilish lozim. Ushbu maqolada maktabgacha ta`lim 
tashkilotlarida zamonaviy texnologiyalardan foydalanish, va ularning samaradorligi 
haqida bayon qilingan. 
Kalit so`zlar:
 
ta`lim tarbiya, zamonaviy texnologiyalar, innovatsiyalar, masofaviy 
ta`lim. 
 
Har bir mamlakatning iqtisodiy qudrati, ijtimoiy-
ma’naviy hayot darajasining 
yuksalishi ta’lim tizimining raqobatbardoshligi, ilm
-fan taraqqiyoti bilan belgilanadi. Shu 
bois, O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi
da 
ta’lim sohasini tubdan takomillashtirish, ta’lim sifatini oshirish, intellektual salohiyatli, 
jismoniy barkamol avlodni shakllantirish, aniq fanlarni chuqurlashtirib o‘qitish va 
iqtisodiyotning turli sohalari uchun malakali kadrlarni tayyorlash ustuvor vazifalar sifatida 
belgilangan bo‘lib, pirovardida bugungi davr talabiga javob bera oladigan ta’lim tizimni 
yaratish ko‘zda tutildi. Sohadagi islohotlar natijasida maktabgacha ta’lim tizimida 
boshqaruv mexanizmi tubdan takomillashtirildi, nodavlat ta’lim xizmatlari ko‘rsatish 
tizimi isloh qilindi, o‘rta maxsus, kasb
-
hunar ta’lim tizimi qayta ko‘rib chiqildi, oliy 
ma’lumotli mutaxassislar tayyorlash sifatini oshirish choralari kuchaytirildi, oliy o‘quv 
yurtidan keyingi ta’limning ikki pog‘onali tizimi joriy 
etildi. Shiddat bilan o'zgarib 
borayotgan dunyoda yashay oladigan yoshlarni tayyorlash uchun asosiy vazifasini 
muayyan miqdordagi bilimlarni berishdan iborat deb hisoblaydigan an'anaviy ta'lim 
yo'sini mutlaqo yetarli emas. Chunki ilm-fan va texnika shu darajada rivojlandiki, endi 
odam biror fandagi eng asosiy tushunchalarni ham xotirasida saqlab qola olmaydi. Buning 
ustiga, tinimsiz o'zgarishlardan iborat bo'lib qolgan hayotga mustaqil qadam qo'yayotgan 
yoshlar ana shunday o'zgarishlarga ham intellektual, ham ma'naviy jihatdan tayyor 

---

bo'lmasa, raqobatlar kurashidan iborat dunyoda o'z o'rnini topolmasligi mumkin. Hozirgi 
kunda ta'lim tizimida boy tajribalar yig'ilgan. Chunonchi, ishbilarmonlik o'yinlari, 
kompyuterli o'qitish, individuallashtirilgan o'qitish, insonparvarlik, hamkorlik, shaxsni 
erkin tarbiyalash va h.zo. 
Bugungi kunda xorij tajribalaridan andoza olish, ijodiy yondashgan holda amaliyotda 
joriy etish, zamon talabiga mos ravishda me'yoriy hujjatlar, o'quv-metodik adabiyotlar, 
o'quv metodik majmualarni ishlab chiqish, ilg'or xorijiy tajriba asosida maktabgacha ta'lim 
tashkilotlarining rahbar va mutaxassislarida zamonaviy menejment va pedagogik 
texnologiyalar bo'yicha sohaga oid bilim va ko'nikmalarni shakllantirish vazifalari dolzarb 
masalalar 
sirasiga kiritilmoqda. Maktabgacha ta’lim uzluksiz ta’limning asosiy bo‘g‘inidir. 
Avvallari bu tizim xalq xo‘jaligining turli sohalarida mexnat qilayotgan otaonalarning 
ijtimoiy faoliyati uchun shartsharoit yaratishgagina xizmat qilgan bo‘lsa, endilikda bo
lalar 
bog‘chalari ish mazmuniga qo‘yilgan talablar xam o‘zgartirildi. Asosiy vazifalardan biri 
kichkintoylarni maktab bosqichida o‘qishga tayyorlashdir. Bolalar bog‘chalari 
tarbiyalanuvchilariga ta’lim berishda maktablar o‘quv dasturlariga yaqinlashtirilga
n 12 
yo‘nalishli yangi dasturlar ishlab chiqilgani, sinovdan o‘tkazilib, joriy etishga kirishildi. 
Bog‘chalarda bu dasturlarni ta’lim jarayonida qo‘llash orqali ijobiy natijalar qo‘lga kiritildi.
Innovatsion ta'lim texnologiyasi - bu o'quv jarayonining samaradorligini oshirish va 
ta'lim va ta'lim faoliyati uchun eng yaxshi shart-sharoitlarni yaratish uchun mavjud usullar 
va vositalarni yangi yoki sifat jihatidan yaxshilashni o'z ichiga olgan o'quv va ta'lim 
faoliyatini tashkil etish metodologiyasi. jamiyatning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishining 
hozirgi tendentsiyalari. Ta'limdagi innovatsiyalar ta'lim sohasidagi innovatsiyalarning 
paydo bo'lishiga qaratilgan kompleks tadbirlarni o'z ichiga oladi. Bu innovatsiyalar ta’lim 
jarayonini tashkil etishn
ing usul va uslublari, ta’lim va tarbiya jarayonida foydalaniladigan 
resurslar, ilmiy nazariyalar va tushunchalar bo‘lishi mumkin. Innovatsiya yangi ilmiy 
bilimlarni, qandaydir kashfiyotlarni, ixtirolarni olishga qaratilgan tadqiqot faoliyatidan 
foydalanish orqali rivojlanadi. Bundan tashqari, innovatsiyalarning paydo bo'lishi 
loyihalash ishlarining natijasi bo'lishi mumkin, bunda mavjud ilmiy nazariyalar va 
tushunchalar asosida amaliy harakatlarni amalga oshirish imkoniyatini aks ettiruvchi 
instrumental va texnologik bilimlar rivojlanadi. Shunday qilib, innovatsion loyihalar 
yaratiladi, bu esa keyinchalik yangi texnologiyalarning paydo bo'lishiga olib keladi. 
Innovatsiyalar ta'lim faoliyati jarayonida ham rivojlanadi. O'quv jarayonida talabalarning 
nazariy va amaliy bilimlari rivojlanadi, keyinchalik ular amaliy hayotning innovatsiyalar 
yaratish bilan bog'liq turli sohalarida qo'llanilishi mumkin.
Innovatsion ta'lim texnologiyalari uchta asosiy komponentga asoslanadi: 
Zamonaviy, yaxshi tuzilgan tarkib, uning asosi tadbirkorlik faoliyatining hozirgi 
voqeliklariga javob beradigan kasbiy faoliyatdagi kompetentsiyadir. mazmuni zamonaviy 
aloqa vositalari orqali uzatiladigan turli multimedia materiallarini o'z ichiga oladi. 

---

Zamonaviy, innovatsion o'qitish usullarini qo'llash. Bunday usullar bolajak 
mutaxassisning kompetensiyalarini rivojlantirishga, oquvchilarni faol bilim va amaliy 
faoliyatga jalb etishga, bilish jarayonida tashabbuskorlikni namoyon etishga yonaltirilgan 
bolishi kerak. Ta'lim dasturlarini passiv assimilyatsiya qilish istisno qilinadi. 
Ta'lim jarayonida zamonaviy infratuzilmaning mavjudligi. U o'qitishning yangi shakl 
va usullarini, xususan, masofaviy ta'limni qo'llashga yordam beradigan axborot, 
texnologik, tashkiliy va kommunikatsiya komponentlariga asoslanishi kerak. 
Ta'limda innovatsion texnologiyalar o'qitishda muayyan yondashuvlarni qo'llash 
asosida qo'llaniladi, ya'ni. yangi texnologiyalarni rivojlantirish uchun asos bo'lgan talablar 
va maqsadlarni o'z ichiga olgan tamoyillar. Pedagogik sohadagi barcha innovatsiyalar 
jamiyat ijtimoiy-
iqtisodiy rivojlanishining hozirgi bosqichiga qat’iy mos kelishiga 
asoslanadi. Hozirgi vaqtda ular o'quvchilarning mustaqilligini rivojlantirishga, o'z-o'zini 
o'rganish va o'z-o'zini rivojlantirish qobiliyatlarini shakllantirishga, o'quv dasturlarini 
mexanik ravishda emas, balki ongli ravishda o'zlashtirishga qaratilishi kerak. 
Mamlakatimizdagi deyarli barcha maktabgacha ta`lim tashkilotlari zamonaviy kompyuter 
va telekommun
ikatsiya texnologiyalari bilan jihozlangan. Bu esa, o‘z navbatida, 
tarbiyachilarning o‘z mehnat faoliyatlariga yangicha yondashuvlarini talab etadi. Ta`lim 
jarayoniga yangi texnologiyalarni joriy etilishi, tarbiyachini texnik vositalar tomonidan 
siqib chi
qishiga emas, balki yangicha yondashuv orqali uning vazifasi va rolini o‘zgartirib, 
tarbiyachilik faoliyatini yana-da serqirra, ijodiy va kreativ yondashuvga asoslangan kasbga 
aylantiradi.