01 Faoliyat deganda nimani tushunasiz

Guliston Davlat Pedagogika instituti Xorijiy til va adabiyoti : ingliz tili yoʻnalish
9-22 guruh talabasi
Madina Eshonqulova Psixalogiya fanidan taqdimoti
Mavzu:
01

• Faoliyat deganda nimani tushunasiz .

02

• Faoliyat maqsdalari

03

• Faoliyatning turlari .

2017
2019
2021
2018
2020
Nutq - bu harakatdagi til, bu odamlar o'rtasidagi og'zaki muloqot jarayoni bo'lib, u doimo hayotning ma'lum sharoitlarida yuzaga keladi va ma'lum his-tuyg'ular va intilishlar bilan bo'yalgan ma'lum fikrlarni ifodalashdan iborat. Turli xil hayot sharoitlarida yuzaga keladigan fikr va his-tuyg'ularni ifodalash uchun odamlar umumiy lug'atda topadilar onatili turliso'zlar va iboralarni o‘z nutqida qo‘llagan holda, ularning tiliga xos bo‘lgan umumiy grammatik tamoyillarni turlicha qo‘llaydi
Demak, nutqda so‘zlarning ma’lum tanlanishi va ma’lum sintaktik konstruksiyalar ma’lum gaplarning emotsional va aqliy mazmuni xususiyatlariga bog‘liq. Shunday qilib, ilmiy nutq va siyosiy publitsistik maqolalar nutqidan va notiqlik nutqidan yoki qonun va ish yuritish hujjatlari nutqidan yoki diniy kitoblar va marosimlar nutqidan, badiiy asarlar nutqidan bu jihatdan juda katta farq qiladi.
Kundalik hayotda kishilarning og'zaki muloqot jarayoni bo'lgan so'zlashuv nutqi bu nutq turlaridan farq qiladi.So'zlashuv nutqi amaliyotida alohida gaplar ko'pincha to'liqlikdan mahrum.
Og'zaki so'zlashuv nutqida, bir tomondan, turli lingvistik hududiy shevalar yoki dialektlar, boshqa tomondan, turli nutq ijtimoiy dialektlari ozmi-ko'pmi aniq namoyon bo'ladi.
Asosanog`zakinutqamaliyotidanamoyonbo`ladiganmahalliyshevalaribilanmilliytilnegizidamuayyanxalqningadabiytilivujudgakeladi. Adabiytilnisbatanyuqoridarajadarivojlanadi odamlar
Name Here
Name Here
Name Here
Lekinmilliyadabiytildahamo‘zigaxosijtimoiy, madaniy, kasbiyshevalarpaydobo‘lishimumkin. Masalan, ruszodagonlariningo'qimishliqatlamlari, ayniqsa 18-19-asrlarning ikkinchiyarmidagiadabiynutqlarishunday. Ushbuijtimoiymuhitdako'podamlarbolalikdanfrantsuztilini, odatda, chetelliko'qituvchilaryordamidao'zlashtirdilarvakeyinko'plabfrantsuzchaso'zvaiboralarni – Gallicismsnirusadabiynutqigakiritdilar
. Boshqaijtimoiydialekt, masalan, 19-asrning ikkinchiuchdanbiridao'qimishlirusraznochintsyadabiynutqibilanajralibturardi
80%
.
.
Nutq aloqasi Nutq aloqasi, nutq aloqasi - bu odamning odam bilan muloqoti: biz gapiramiz, tinglaymiz, o'qiymiz, yozamiz, tarjima qilamiz. Nutq vaziyati - bu suhbatdoshlarni ma'lumot almashishga undaydigan tashqi holatlar va ichki psixologik reaktsiyalarning murakkab birikmasidir. Nutq vaziyatining tarkibiy qismlari: ishtirokchilar: murojaat qiluvchi, adresat, auditoriya; nutq mavzusi; holatlar: joy, vaqt, boshqa muhim shartlar; aloqa kanali - aloqa usuli - og'zaki yoki yozma nutq, shartli belgilar va boshqalar qo'llaniladi; kod: til, sheva, uslub; nutq janri, masalan, ilmiy ma'ruza, suhbat; voqea; maqsad - ishtirokchilarning fikriga ko'ra, bu vaziyatda nutqning natijasi nima bo'lishi mumkinNutq aloqasi Nutq aloqasi, nutq aloqasi - bu odamning odam bilan muloqoti: biz gapiramiz, tinglaymiz, o'qiymiz, yozamiz, tarjima qilamiz. Nutq vaziyati - bu suhbatdoshlarni ma'lumot almashishga undaydigan tashqi holatlar va ichki psixologik reaktsiyalarning murakkab birikmasidir. Nutq vaziyatining tarkibiy qismlari: ishtirokchilar: murojaat qiluvchi, adresat, auditoriya; nutq mavzusi; holatlar: joy, vaqt, boshqa muhim shartlar; aloqa kanali - aloqa usuli - og'zaki yoki yozma nutq, shartli belgilar va boshqalar qo'llaniladi; kod: til, sheva, uslub; nutq janri, masalan, ilmiy ma'ruza, suhbat; voqea; maqsad - ishtirokchilarning fikriga ko'ra, bu vaziyatda nutqning natijasi nima bo'lishi mumkin
.
Nutqmadaniyati, uningasosiymezonlariNutqmadaniyati – og‘zakivayozmaadabiytilme’yorlarini (talaffuz, urg‘u, so‘zqo‘llashqoidalari, grammatika, uslub) bilish, shuningdek, nutqdatilningifodavositalaridanfoydalanabilishdir. nutqningmaqsadivamazmunigamuvofiqmuloqotqilish. Nutqmadaniyatimezonlari:
Shuningdek, nutq tez yoki sekin, qisqa yoki uzun, tushunarli, aniq yoki tartibsiz, hissiy jihatdan ifodali yoki monoton, tabiiy yoki odobli, sokin yoki baland, yorqin yoki ifodasiz, aqlli yoki qo'pol, savodli yoki savodsiz va hokazo bo'lishi mumkin.
Ba'zan, hatto so'zlarning ma'nosini bilmasdan ham, biz nimani tushunishimiz mumkin , kontekstdan yoki grammatikaga e'tibor qaratish.
. Keling, til haqidagi bilimimizni va uning ichki strukturaviy aloqalarini tushunishimizni, mantiqiy fikrlash qobiliyatini tekshiramiz.
O‘zbekiston istiqlolining eng buyuk ne’matlaridan biri sifatida ham til mustaqilligini ko‘rsatish mumkin. Zero, til mustaqilligisiz erkin va ozod davlatning o‘zini ham tasavvur etish mumkin emas. Shu ma’noda tilimiz jozibasi, uning inson hayotida tutgan o‘rni beqiyos, muomala madaniyati nutq odobi haqida bilim va ko‘nikmalarga ega bo‘lishni ko‘zda tutadi.
Bu o‘rinda shuni ham qayd etish lozimki, nutq madaniyatining tadqiqot obyekti, , maqsad va vazifalari haqida hozirgi zamon tilshunosligida turli-tuman mulohazalar, biri ikkinchisini inkor etuvchi fikrlar bildirilmoqda
O‘qituvch nutqi madaniyati”fanining maqsadi, vazifasi va tekshirish obyekti mavjud. Bu kursning asosiy maqsadi ommaning umummadaniy saviyasini yuksaltirishga hissa qo‘shish hamda maktab o‘quvchilari va talabalarga nutq madaniyati tarixidan ma’lumot berish, ulkan notiqlar, adiblar, so‘z ustalarining nutq madaniyatini rivojlantirish borasida qilgan ishlarini o‘rganish va ularga baho berishdan iboratdir.
Hamda bu me’yorlarga amal qiladi ,ma’lum ma’noda nazorat qilib boradi. Bunda nutqdagi yutuq va kamchiliklar ham tahlil qilinib, ularni tugatishning eng ma’qul yo‘llari ko‘rsatib beriladi. , nutqning adabiy til bilan munosabati masalasi bu kursning asosiy xususiyatidir.
Kursning vazifasi nutq madaniyati va uslubiyat masalalari bo‘yicha atroflicha tushuncha berish, kishilarning madaniy nutq malakasini shakllantirish shu bilan birga yaxshi nutqni baholash va targ’ib qilishdan iborat. “O‘qituvch nutqi madaniyati” kursining tekshirish obyekti ham mavjud.U tilda ma’lum me’yorga keltirilgan til birliklarining nutqda qo‘llanish qonuniyatlarini nazariy jihatdan asoslaydi.