1 – mа’ruzа. Elektr o’lchash usullari va asboblari bo’yicha umumiy ma’lumotlar. Rеjа

13.1 – rasm. 

  

Vattmetrning qo’zg’almas g’altagi 1 tok zanjiriga ketma – ket ulanib, ketma 

–  ket  zanjiri;  qo’zg’aluvchan  g’altagi  2  esa  –  parallel  ulanadi  va  parallel 

(kuchlanish) zanjiri deyiladi. 

O’zgarmas tok zanjiriga ulangan vattmetr ko’rsatkichining burilish burchagi 

quvvatga proporsional ravishda o’zgaradi va uni quyidagicha ifodalash mumkin. 

---







d

dM

R

R

U

I

W

d

dM

I

I

W

q

v

2

.

1

1

2

.

1

2

1

1

1









 

bu  yerda: 

q

v

R

R

U

I





2

-  qo’zg’aluvchan  g’altak  chulg’amidan  o’tayotgan 

tok;  agar 

const

d

dM





2

.

1

  va 



d

dM

R

R

w

s

q

v

2

.

1

)

(

1







  desak,  u  holda  vattmetrning 

burilish burchagi ifodasi quyidagicha yoziladi: 

SP

SVI 





 

bu yerda: S – vattmetrning sezgirligi. 

Agar  asbob  o’zgaruvchan  tok  zanjirga  ulangan  bo’lgan,  u  xolda  α 

quyidagicha ifodalanadi: 

SP

SUI









cos

 

bu  yerda:  α  –  parallel  zanjirga  qo’yilgan  kuchlanish  U  va  ketma  –  ket 

zanjirdan  o’tadigan  tok  orasidagi  faza  siljish  burchagi.  (13.1  –  rasmdagi  vektor 

diagrammada ko’rsatilgan) 

Elektrodinamik vattmetrning doimiyligi 

 

m

nom

nom

I

U

C





 

bu  yerda:  U

nom

  –  nominal  kuchlanish;  I

nom

  –  qo’zg’almas  g’altak  mo’ljallangan 

nominal tok; α

m

 – vattmetr shkalasi bo’limlari soni. 

 

2. Bir fazali induksion hisoblagich. 

 

Induksion asboblarda o‘zgaruvchan oqimlarning qo’zg’aluvchan qismida tok 

bilan o’zaro ta’sir qilish hodisasidan foydalaniladi. 

13.2  –  rasmda  induksion  hisoblagichini  tuzilishi  ko’rsatilgan.  Induksion 

hisoblagich, odatda uchta oqim ta’sirida ishlaydi, ya’ni ular alyuminli disk shaklida 

yasalgan  qo’zg’aluvchan  qismini  kesib  o’tadi.  Bir  fazali  induksion  hisoblagich  A,