1- o’rnatilgan tizimlar nima, ularga misollar keltiring

5.Raqamli signal qayta ishlagichlar nima (digital signal processor), Zamonaviy DSPlar haqida ma’lumot keltiring?
Raqamli signal qayta ishlagichlarni (digital signal processor, DSP) ma'lum bir signalni qayta ishlab berish, boshqacha aytganda, boshqa bir signal formatiga o'tqazish va boshqa signal ishlarini bajarish uchun maxsus shaklda ishlab chiqilgan mikroprotsessorlar to'plamidir.
DSPlar, ma'lumotlarni raqamli ko'rinishda ishlovchi qurilmalar hisoblanadi. Ularga analog signalni raqamli signalga aylantirish va raqamli signalni ma'lumotlarni qayta ishlash, tahlil qilish, kompressiya qilish yoki shifrlash kabi turli maqsadlar uchun ishlatish mumkin.
Zamonaviy DSPlar, tinglovchi va inkor tizimlarida ishlatiladigan signalni kuchaytirish, filtratsiya qilish, tahlil qilish, kompressiya qilish, ma'lumotlarni enkripsiya qilish, rasm ishlash, video kodlash va ko'p boshqa yordamchi operatsiyalar uchun yuqori darajada kuch va jarayonlilikni ta'minlaydigan yo'ldoshni taqdim etadilar. DSPlar boshqa mikroprotsessorlardan farqli ravishda, kamroq harajatli, katta miqdorda ish ishlash uchun mo'ljallangan va to'liq qaror qilish qobiliyatiga ega bo'lgan qurilmalardir.

DSPlarning bir qismini vaqti-vaqti bilan raqamli signalning ushbu ishlarini bajarish uchun xususiy ishlab chiqarish va mo'ljallangan arxitekturalar mavjud. Ularning arxitekturasi, barcha DSP funksiyalarini bajarishga mo'ljallangan xususiyatlardan, o'zgaruvchilar va xotiralar orqali bir qancha amalga oshiriladigan hisoblash shabakalaridan iborat bo'ladi.

Zamonaviy DSPlar raqamli ishlab chiqarish, ko'p ulanishliligi, xotira boshqarish, jadval ishlash va qayta ishlash uchun maxsus optimallashtirish va qo'llab-quvvatlash funktsiyalariga ega. Ularning arxitekturasi xisobiga, ulardan istalgan biri ma'lum bir vazifani bajarish uchun qo'llanilishi mumkin. Bu erda, ularning yuqori parallellik, kalitli signallarni ushlab turish, ishlab chiqarish tezligi, optimallashtirilgan xotira boshqarish, DSP algoritmlarini tez va samarali bajarish kabi xususiyatlari ko'rsatiladi.
Raqamli signal qayta ishlagichlar, audiotizimlar, avtomobil elektronikasi, kommunikatsiya tizimlari, optika, tarmoq tizimlari, rasm ishlash, ishchi robotlar va boshqalar kabi turli sohalar uchun juda muhimdir. Ularning xususiyatlari va mo'ljallangan arxitekturasi, ularni maxsus vazifalarni bajarishda juda samarali qiladi.