1. 1- §. Sanoq sistemasi. Moddiy nuqta kinematikasi

Mustaqil echish uchun masalalar
1. Jism t₁=15 s vaqt davomida υ₁=5 m/s tezlik bilan, t₂=10 s davomida

υ­₂=8 m/s va t₃=6 s davomida υ­₃=20 m/s tezlik bilan harakat qilsa, uning yo`l davomidagi o`rtacha tezligi <υ> aniqlansin.

(<υ>=8,87 m/s)

2. Avtomobil yo`lning birinchi yarmini t<sub>1</sub>= 2 soat davomida, ikkinchi yarmini t<sub>2</sub>= 3 soat davomida bosib o`tdi. Agar yo`lning uzunligi S=200 km bo`lsa, o`rtacha tezlik <υ> aniqlansin.

(<υ>=40 km/soat=11.11 m/s)
3. Avtomobil yo`lning birinchi yarmini υ<sub>1</sub>=80 km/soat tezlik bilan, ikkinchi yarmini esa υ<sub>2</sub>=40 km/soat tezlik bilan bosib o`tdi. O`rtacha tezlik <υ> aniqlansin.

shartga ko`ra

demak,

(<υ>=14,8 m/s)
4. Avtomobil o`z yo`lining to`rtdan uch qismini υ<sub>1</sub>=60 km/soat tezlik bilan, yo`lning qolgan qismini esa υ₂=80 km/soat tezlik bilan bosib o`tdi. Avtomobilning shu yo`ldagi o`rtacha tezligi <υ> aniqlansin.

(<υ>=64 km/soat=17,8 m/s)

5. Avtobus yo`lda υ<sub>1</sub>=16m/s tezlik bilan harakatlanmoqda. Odam yo`ldan =60 m va avtobusdan b=400 m masofada turibdi. Odam yo`lning biror joyiga avtobus bilan bir vaqtda yoki undan oldin chiqib olishi uchun u qanday yo`nalishda, qancha masofani o`tishi kerak? Odam υ₂=4 m/s tezlik bilan yugura oladi.

( =240 m uchrashadi)

6. Traktor yuki bilan kichik qiyalikdan yuqoriga A punktdan B punktga υ₁=10 km/soat tezlik bilan, qaytishda esa υ₂=16 km/soat tezlik bilan harakatlanadi. Traktorning o`rtacha tezligi <υ> aniqlansin. Qiyalik kichkina bo`lganligi sababli, g`ildiraklarning qiya tekislikka ishqalanishi hisobga olinmasin.

(υ=12,3 km/soat)

7. Ko`ndalang kesim yuzi S=0,02 m<sup>2</sup> bo`lgan neft quvuri orqali t=1000 s davomida V=4 m³ neft o`tishi uchun u qanday tezlikda harakatlanishi kerak?

(υ=0,2 m/s)

8. Reaktiv samolyotning tezligi t= 15 s davomida υ₁=360 km/soat dan υ₂=720 km/soat gacha ortadi. Samolyotning tezlanishini ( ), shu vaqt ichida bosib o`tgan yo`lini (S) va o`rtacha tezligi <υ> topilsin.

( =6,7 m/s²; S=2254 m; <υ>=150 m/s)

9. Nuqta tenglama bo`yicha to`g`ri chiziq bo`ylab harakatlanmoqda, bunda A=6 m/s, B =-0,125 m/s². t₁=2 s dan t₂=6 s gacha vaqt oralig`i uchun o`rtacha tezlik <υ> aniqlansin.

(<υ>=3 m/s)

10. Moddiy nuqta egri chiziq bo`ylab o`zgarmas _t=0,5 m/s² tangensial tezlanish bilan harakatlanmoqda. Egri chiziqning egrilik radiusi R=3 m bo`lgan qismida nuqta υ=2 m/s tezlik bilan harakatlansa, egri chiziqning shu qismida nuqtaning to`la tezlanishi aniqlansin.

( =1,42 m/s_­²)

11. Erning Quyosh atrofida aylanishining chiziqli tezligi υ ni toping. Quyoshning massasi M_k=2·10³⁰ kg va Erdan Quyoshgacha bo`lgan masofani R=1,5·10⁸ km deb oling.

(υ=29,8·10³ m/s)