1. 1-§. Oqıwshılardıń bilim, kónlikpe hám ilmiy tájriybelerin bahalaw pedagogikalıq -metodikalıq mashqala retinde

Mashqalanıń úyrenilgenlik dárejesi.
Mámleketimizde Ulıwma orta bilim beriwde oqıwshılardıń bilim, kónlikpe, ilmiy tájriybelerin rawajlandırıw, Mámleket tálim standartlarında belgilengen minimal ilmiy tájriybe talapların atqarǵanlıq dárejesin bahalaw, bahalawda paydalanılatuǵın tapsırmalar metodikası maydanınan bir qatar ilimpazlar tárepinen analiz etilgen. Usı izertlewlerdi baǵdarı, mánisi hám áhmiyetine kóre tómendegishe toparlarǵa bóliwimiz múmkin:
1. Ulıwma bilim beriw pánlerinen Mámleket tálim standartlarında belgilengen ilmiy tájriybe talapların orınlaw dárejesin bahalaw hám bahalawda paydalanılatuǵın tapsırmalar metodikasına arnalǵan izertlewler. Atap aytqanda, R. Q. Karimov, Z. N. Matyakubova, G. Q. Hasanova, M. J. Asqarova hám G. A. Asilova, K. Jalilov, J. Tolipova, Z. Z. Mirvaliev, M. Sh. Zakirova, O. Ullı adamlar atı menen qosıp aytılatuǵın sózler sıyaqlı izertlewshilerdiń ilimiy jumısların kirgiziwimiz múmkin.
2. Ana tili oqıtıw metodikasında sóylew ilmiy tájriybelerdi rawajlandırıw hám bahalaw máselelenine arnalǵan izertlewler. Bunday izertlewlerge H. Naǵıymetov, A. Nurmonov, B. Mengliev, N. Mahmudov, B. To'xliev, O. Roziqov, O. Madaev, Q. Názerov, I. A. Azimova, N. X. Sattarova, M. Z. Sırlasova, M. R. Hazratqulov, K. M. Ullı adamlar ismi menen qosıp aytılatuǵın sózlerva, N. Z. Umarova hám G'. H. Hamraev lardıń izertlewlerin kirgiziwimiz múmkin.
3. Ana tili táliminde tekstti oqıp túsiniw mamanlıǵın bahalaw metodikası hám kriteryalarına arnalǵan izertlewler. Bul baǵdarda pedagogikalıq ólshewlerge tiyisli arnawlı ilimiy izertlewler daǵazalanbaǵan bolsa -de, bir qatar qollanbalarda, qollanbalarda arnawlı bir qarawlar keltirilgen. Atap aytqanda, A. Ismoilov v. b. tárepinen baspa etilgen qollanbada oqıp túsiniw mamanlıǵın bahalaw, bahalawda paydalanılatuǵın tapsırmalar mazmunı hám metodikası haqqında maǵlıwmatlar keltirilgen hám de túrli tekstler tiykarında tapsırma úlgileri keltirilgen. Biraq ulıwma orta bilim beriw pitkeriwshileriniń ana tilindegi tekstti oqıp túsiniw mamanlıǵın bahalaw kriteryaları, tapsırmalar metodikası, bahalawdıń tálimge tásiri haqqında toqtalmaǵan, munasábet bildirmegen. Islep shıǵılǵan tapsırmalar tájiriybe-sınaqtan ótkerilmegen. Bul bolsa ilimiy izertlewdiń áhmiyetlilik dárejesin kórsetedi.
Jáhán pedagogikasında til oqıtıw processinden til kónlikpelerin bahalaw bólek tarmaq retinde rawajlanıp atırǵan bolıp, buǵan baylanıslı bir qansha izertlewler alıp barılǵan. Atap aytqanda, anglichan tilin oqıtıw metodikası til kónlikpeleri hám sóylew ilmiy tájriybelerdi bahalaw maydanınan ayriqsha tájiriybege iye. Soǵan baylanıslı L L. F. Bachman, Charles Stansfiyeld, Juliye Sugarman hám Lesliye villeges, J. Charles Alderson Shihab Jimaa, Brovn Colin M., Hagoort P., Meyena Singhal, Arthur Hughes, Tim McNamara, H. Douglas Brovn sıyaqlı izertlewshilerdińdiń izertlewlerin, ilimiy qarawların óz aldına kórsetiw múmkin. Rus pedagogikasında da sońǵı jıllarda ilimiy izertlewler alıp barılıp atır. Atap aytqanda, Federalniy pedagogikalıq ólshewler institutında I. P. Sibulko basshılıǵında buǵan baylanıslı arnawlı bir izertlewler alıp barılmaqta, erisilgen tabıslar birden-bir mámleket imtixan sistemasında engizilip atır. Sonday-aq, ǵárezsiz Mámleketlerdiń Doslıq Awqamı mámleketlerinde T. G. Yegerov, S. A. Semenovskaya, Sh. D. Noralieva sıyaqlı ilimpazlardıń jumıslarında belgilengenler jetilgen.
Ulıwma, izertlew ana tili oqıtıw metodikası aldında turǵan ana tilindegi tekstlerdi oqıp túsiniw mamanlıǵın bahalaw menen baylanıslı máselelerge sheshim retinde xızmet etedi.
Jumıstıń mámleket baǵdarlamaları yamasa ilimiy-izertlew jumısları jobaları menen baylanıslılıǵı.