1-amaliy mashg‘ulot. Davriy signallarni spektrini amaliy o‘rganish

Nazorat savollari.

1. Nochiziqlilik nimalardan iborat?

2. 
   Nochiziqli asboblarni tushuntiring.
   
3. 
   Nochiziqlilik moxiyati nimalardan iborat?
   
4. 
   Nochiziqli asboblar va ularni kkanday parmetrlarini bilasiz?
   

3-amaliy mashg‘ulot.
Amplituda modulyatsiyasini amaliy o‘rganish.


Ishdan maqsad: talabalarga joriy mavzuga oid bilimlarni berish hamda tegishli qurilmalar, uning ish tamoyili hamda signallarini shakllantirish shuningdek ularni qayta ishlash prinsiplarini o‘rgatishdan iborat.
Topshiriq: joriy mavzuga oid bilimlarni shu ko‘rsatmaga asosan mustahkamlash, tegishli tizim bo‘lsa u auditoriyada bo‘lsa to‘g‘ridahto‘g‘ri o‘qituvchiga o‘z xulosa va bilimlarini namoyon etish xam hisobotlar tuzishdan iborat.


Nazariy qism
Analog tizimlar to‘g‘risida gapirilganda ularning turli tizimlarini ustida to‘xtalish mumkin. Ularning ishlash tamoyillari analog signallarga asoslangan bo‘ladi. Ishov tartibi xam analog signallarning ishlov berish konun koida va usullariga asoslanadi.
Quyida o‘zaro aralashtirilgan modulyasalovchi va modulyatsiyalangan analog signalar tizimini ko‘rib chikamiz.
AM signallar odatda yarim o‘tkazgich diod, tranzistor yoki elektron lampalardan NE sifatida foydalanilib modulyator sxemasi olinadi.


Bir taktli diodli AM modulyator
Bir taktli diodli AM modulyator sxemasi 6.4-rasmda keltirilgan.

3.1-rasm. Diodli amplituda modulyatori sxemasi.

Diod VAXsini ikkinchi darajali polinom bilan approksimatsiya qilamiz, ya’ni

i=a₀+a₁u+a₂u², (3.1)

unga tashuvchi u₁(t)=U_ωcosω₀t va modulyatsiyalovchi u₂(t)=u_ΩcosΩt signallar yig‘indisi u=u₁+u₂ ta’sir etadi. Dioddan o‘tayotgan tokni aniqlaymiz

i=a₀+a₁u_ωcosω₀t+a₁u_ΩcosΩt+0,5a₂u²_ω+0,5a₂u²_ωcos2ω₀t+
+0,5a₂u²_Ω+0,5a₂u²_Ωcos2Ωt+2a₂u_ωu_ΩcosΩtcosω₀t. (3.2)

Bu umumiy tok spektridan ω₀, ω₀+Ω va ω₀-Ω chastotali tebranishlarni parallel kontur yordamida ajratib olamiz. Parallel kontur o‘tkazish polosasi AM signal spektriga mos bo‘lishi kerak. Parallel kontur yuklama vazifasini bajaradi, uning ekvivalent qarshiligini R_oe o‘tkazish polosasida doimiy deb hisoblab, undagi kuchlanish u_k(t) ni aniqlaymiz. Konturdagi kuchlanish u_k(t)=u_am(t) bo‘lib, amplitudasi modulyatsiyalangan bo‘ladi

u_k=u_am(t)=R_oe(a₁u_ωcosω₀t+2a₂u_ωu_ΩcosΩtcosω₀t). (3.3)
(6.12) da a₁u_ωcosω₀t ni qavs tashqarisiga chiqaramiz
u_AM(t)=a₁u_ωR_oe(1+2a₂/a₁u_mcosΩt)cosω₀t. (3.4)
(6.13) ifodada
2a₂/a₁U_m=m, (3.5)
deb belgilab, quyidagini hosil qilamiz
u_AM(t)=a₁U_ωR_oe(1+mcosΩt)cosω₀t. (3.6)
Signallarni ishlov berish orkali ularni o‘zgartirish va saklash, uzatish, qabul qilish imkoniyatlarinii yanada orttiramiz. Modulyatsiya turlari juda ko‘p tizim va standatlarga mos xolda mos modulyatsiyalar ishlaydi ular standartlarga asosan ish ko‘radi.
I
shda, amplituda modulyatori ishlash prinsipini o‘rganish va modulyatorning sifat ko‘rsatkichlarini tajriba yo‘li bilan tahlil etish maqsad qilib qo‘yilgan
3.2-rasm. Amplituda modulyatorining prinsipial sxemasi.