1-Amaliy mashg’ulot

Type	Typical Bit Width
Typical Range
char	1byte	-127 dan 127 yoki 0 dan 255
unsigned char	1byte	0 dan 255
signed char	1byte	-127 dan 127
int	4bytes	-2147483648 dan 2147483647
unsigned int	4bytes	0 dan 4294967295
signed int	4bytes	-2147483648 dan 2147483647
short int	2bytes	-32768 dan 32767
unsigned short int	2bytes	0 dan 65,535
signed short int	2bytes	-32768 dan 32767
long int	8bytes	-2,147,483,648 dan 2,147,483,647
signed long int	8bytes	same as long int
unsigned long int	8bytes	0 dan 4,294,967,295
long long int	8bytes	-(2^63) dan (2^63)-1
unsigned long long int	8bytes	0 dan 18,446,744,073,709,551,615
float	4bytes
double	8bytes
long double	12bytes

 Ma’lumotlarning ixtiyoriy toifasi qiymatlar sohasi va ular ustida bajarilishi mumkin bo’lgan amallar orqali tavsiflanadi. void kalit so’zi hech qanday toifaga ega emaslikni anglatadi. Bunday toifadagi funksiyalar hech qanday qiymatni qaytarmaydi. Lekin asosiy dastur tanasi, ya’ni main() funksiyasi void toifasiga ega bo’lolmaydi, u int toifasida bo’lishi kerak.
Amallar odatda unar ya’ni bitta operandga qo’llaniladigan amallarga va binar ya’ni ikki operandga qo’llaniladigan amallarga ajratiladi.
Binar amallar additiv ya’ni qo’shuv [+] va ayirish [–] amallariga, hamda multiplikativ ya’ni ko’paytirish [*], bo’lish [/] va modul olish[%] amallariga ajratiladi. Additiv amallarining ustuvorligi multiplikativ amallarining ustuvorligidan pastroqdir. Butun sonni butun songa bo’lganda natija butun songacha yaxlitlanadi. Masalan, 10/3=3, (-10)/3=-3, 10/(-3) =-3. Modul amali butun sonni butun songa bo’lishdan hosil bo’ladigan qoldiqqa tengdir. Agar modul amali musbat operandlarga qo’llanilsa, natija ham musbat bo’ladi, aks holda natija ishorasi kompilyatorga bog’liqdir.
C++da ishlatish oldin o’zgaruvchi qiymatini oshirib so’ngra foydalanish lozimligini, postfiks ya’ni i++ ko’rinishda ishlatishdan oldin o’zgaruvchi qiymatidan foydalanib, so’ngra oshirish kerakligini ko’rsatadi. Masalan, i qiymati 2 ga teng bo’lsin, u holda 3+(++i) ifoda qiymati 6 ga, 3+i++ ifoda qiymati 5 ga teng bo’ladi. Ikkala holda ham i qiymati 3 ga teng bo’ladi.
[--] unar amali qiymatni 1 ga kamaytirishni ko’rsatadi. Bu amal ham prefiks va postfiks ko’rinishda ishlatilishi mumkin. Masalan, i qiymati 2 ga teng bo’lsin, u holda --i ifoda qiymati 1 ga, i-- ifoda qiymati 2 ga teng bo’ladi. Ikkala holda ham i qiymati 1 ga teng bo’ladi.
Masala: Ushbu masalalarni C++ dasturlash tilida int a=100, b=10, c=5; qiymatlar berilgan. Sikl, unar va arifmetik amallar yordamida ekranga a=4 va b=810 natija chiqsin.Dasturning kodi:
#include
#include
 using namespace std;
 int main(int argc, char *argv[])
{ int a=100,b=10,c=5;
for(int i=0; i<2; i++)
{ a/=b-c; }
for(int i=0; i<2; i++)
{ b*=a+c; }
cout<<"a="<
cout<<"b="<
 system("PAUSE");
}