1. Axborot texnologiyalari haqida tushuncha. Informatikaning jamiyatdagi o’rni

«Axborot texnologiyasi» fani axborotlarni jamlash, saqlash, uzatish va shu
jarayonlarni amalga oshiruvchi barcha texnik vositalarni ishlatishni
o'rgatuvchi fan.
Kundalik turmushda turli ko'rinishdagi axborotlar, masalan, matnli, grafikli,
jadvalli, ovozli (audio), rasrnli, video va boshqa axborotlar bilan ishlashga
to'g'ri keladi. Har bir turdagi axborot bilan ishlash
g'ish, saqlash va h.k.) uchun har xil texnik xarakteristikalarga ega axborot
qurilmalari kerak bo'ladi.
likroelektronika ishlab chiqarish texnologiyasining rivojlanishi va i kuchli
protsessorli kompyuterlarning yaratilishi axborotlarni qayta sh imkoniyatlarini
kengaytirmoqda.
iterfeys kompyuterning imkoniyatlarini kengaytiruvchi qurilma uning asosiy
vazifasi tashqi qurilmalardan kiritiladigan Plumot (signal)larni kompyuterda
qayta ishlash uchun qulay holga kettirishdan iborat.
, •„ Hozirgi kunda ta'Um sohasida o'qitishni avtomatlashtirishga katta gSibor
berilmoqda. Chunki zamonaviy o'qitish texnologiyalaridan 4prs jarayonida
foydalanish katta ijobiy natijalar beradi. O'qitishni avtomatlashtirish
(axborotlashtirish) yoki axborot texnologiyalaridan foydalanish dasturiga
quyidagilarni kiritish mumkin:
a) ta'lim tizimining barcha pog'onalarida axborotlashtirishning
yetakchi bo'g'inligini ta'minlash;
b) barcha sohalar bo'yicha bilim berishda axborotlashtirishni
tivojlantirishni loyihalash va yaratish (monitoring), resurs markaz
tizimi;
d) axborotlashtirish sohalarida me'yoriy bazalarni yaratish
(koordinatsiyalar, metodlar, ilmiy-metodik birlashmalar va h.k.);
e)texnik ta'minotni — kompyuterlar, axborot texnologiyasining
boshqa qurilnialari (fotoapparatdan mikroskopgacha), ularga xizmat
ko'rsatish uchun kerakli materiallarni yaratish;
f) telekommunikatsiya (havo orqali, yerning sun'iy yo'ldoshlari
va boshqa aloqa kanallari) tarmoqlari;
g)ta'minot resurslari (dasturiy ta'minot, internetdagi axborotlar
majmui, ma'lumotnomalarvah.k.).
Axborot texnologiyasidan foydalanish va uni biror-bir sohaga tatbiq etfch o'z
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com

---

---

ichiga qator vazifalarni oladi. Quyida axborotlashgan faoliyat obyektlari haqida

gap yuritamiz.
Bunday obyektlarga sonlar (o'lchash va modellashtirish natijala-ri), matnlar,
tasviriy axborotning statistik va dinamik ifodalari, rasmlar, ehizmalar va
annimatsiyalar, ovozli obrazlar (yozilgan ovoz, musiqa va boshqalar) kiradi.
Foydalanuvchining mustaqil va ongli ravishda olib boradigan ffiyatiga
axborot obyektlarini yaratish, kerakli axborot obyektlarini sh, axborotlarni
yig'ish, tahlil qilish va ajratib olish, tashkillash-sh, kerakli ko'rinishda
tasvirlash, axborot obyektlarini (matn, Ibat, rasm, o'yin va boshqa
ko'rinishda) uzatish, modellashtirish, pihalash, obyektlarni rejalashtirish va
boshqalar kiradi.
Axborot texnologiyasi modellari muayyan amallarni ongli va rejali amalga
oshirishda o'zlashtiriladi. Bu jarayon quyidagilarni o'z ichiga oladi.
• kompyuter, shuningdek, printer, modem, mikrofon va ovoz
eshittirish
qurilmasi,
skaner,
raqamli
videokamera,
multimedia
proyektori, chizish pfansheti, musiqali klaviatura kabilar hamda
ularning dasturiy ta'minoti;
• uskunaviy, dasturiy ta'minot;
• virtual matn konstruktorlari, multiplikatsiyalar, musiqalar, fizik
modellar, geografik xaritalar, ekran protsessorlari va h.k.;
• axborotlar
majmui
—
ma'lumotnomalar,
ensiklopediyalarj
virtual muzeylar va h.k.;
• texnik ko'nikmalar trenajyorlari (tugmachalar majmuidan
tugmachalarga qaramasdan ma'lumot kiritish, dasturiy vositalarni
dastlabki o'zlashtirish va h.k.)