1. Axborot texnologiyalari haqida tushuncha. Informatikaning jamiyatdagi o’rni

Savol va topshiriqlar 
1. Qattiq diskka xizmat ko'rsatish amallari nimalardan iborat?
2.Image dasturining vazifasini tushuntiring.
3. Yordamchi disk nima?
4.Xotiradagi keraksiz fayllarni o'chirishning mohiyati nimada?
5.Diskni optimallash nima?

Kompyuterning foydalanuvchiga mos muhitini tashkil etish
Kompyuterdan foydalanuvchi uning resurs va imkoniyatlarini yaxshi bilishi
kerak. Kompyuterning asosiy tashkil etuvchilari — markaziy protsessor, qattiq
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com

---

---

disk (vinchester), xotira va boshqalar uning ishlashi jarayonida katta yuklanma

(nagruzka) oladi. Buni quyidagicha o'xshatish bilan tushuntirish mumkin.
Har bir avtomobil haydov-chisi o'z mashinasida yurish uchun unga doimiy
ravishda benzin quyib turishi, yuvishi, texnik xizmatlar ko'rsatishi va shu kabi
ishlarni o'z vaqtida bajarib turishi lozim. Agar bu ishlar o'z vaqtida
bajarilmasa, uning natijasi juda achinarli bo'ladi. Xuddi shuningdek,
kompyuterdan foydalanuvchilar ham uni faqat o'z masalalarini echishda
yoki turli xil kompyuter o'yinlarni tashkil etishda foydalan-masdan, xotiradagi
keraksiz fayllarni o'chirishi, turli o'zgarishlarni to'g'rilashi, fayllar tizimining
butunligini saqlash kabi amallarni bajarib turishi kerak.
Kompyuter axborotiarni qayta ishlovchi qurilma sifatida xizmat qilar ekan,
undan foydalanish inson uchun qulay va sodda bo'lishi kerak. Bunday
imkoniyatni esa har bir foydalanuvchi o'ziga moslab «yaratib oladi». Bunday
muhitga nimalar kiradi?Birinchidan, kompyuter siz mo'ljallagan ishlarni bajara
olishi uchun u yetarlicha xotiraga ega bo'lishi, yetarlicha tezlikda ishiay olishi,
zarur qurilmalarni ishlata oladigan dastur ta'minotiga ega bo'lishi lozim. Bular
kompyuterning texnik jihatdan talabga javob berishini taqozo qiladi.
Foydalanuvchi ulardan o'ziga mosini tanlashi maqsadga muvofiq.
Ikkinchidan, foydalanuvchi har kuni amalga oshiradigan ishlarini bajarish
uchun interfeysni qulay holatga keltirib qo'yishi lozim. Masalan, birgina matn
muharririga kuniga bir necha marta murojaat qilinishi mumkin. Bunday
dasturni ishga tushirish uchun bir necha katalog ichiga kirish talab qilinmasligi,
balki bosh katalogda (Windows muhitida «Rabochiy stol» da) joylashishi
lozim. Bu dasturlardan foydalanish masalasi.
Uchinchidan, qurilmalardan foydalanishni qulay holatga keltirish lozim.
Masalan, o'ng qo'l bilan ishlaydiganlar uchun «sichqonchaning» chap
tugmachasi, chap qo'l bilan ishlaydiganlar uchun o'ng tug-machasi
foydalanish uchun qulay bo'ladi. Ularni operatsion tizimdagi mos parametrlarni
o'zgartirish bilan sozlab qo'yish kerak.
Hozirgi kunda dasturiy ta'minot bo'yicha Microsoft firmasining
mahsulotlari keng tarqalgan. Bu firma o'zi yaratayotgan dasturiy ta'minotdan
tajribali foydalanuvchilar bilan birga boshlovchilarning ham qulay ishlash
imkoniyatini yaratish borasida tinimsiz izlanishlar olib bormoqda.