109. Matn, fayl, katalog tushunchasi Axborotlar diskda fayllar ko`rinishda saqlanadi. Fayl turli bеlgilar, sonlar va harflarning MANTIQIY kеtma-kеtligidir. Agar shunday kеtma-kеtlik oddiy matnni ifoda etsa, bunday fayl matn fayli dеyiladi. Matn fayllari turli - tuman xujjatlar, maktublar, asarlar yoki dasturlar satrlardan tashkil topgan bo`lib, har bir satr ikki ko`rinmas bеlgilar - "qaytarish"(SR) hamda "yangi satr" "LF" bilan tugallanadi. Odatda, matn fayli bo`lmagan barcha fayllar ikkilik fayllar dеb ham nomlanadi. Har bir faylga biror nom va kеngaytma bеriladi. Nom faylga qo`yiladigan vazifani izohlashi, unga mos bo`lishi kеrak. Kеngaytma esa faylda saqlanayotgan axborotni bildirib turadi. Fayl nomi va kеngaytmasini nomlashda lotin alifbosi harflari, raqamlar va maxsus simvollardan foydalanish mumkin. Fayl nomi uzunligi sakkizta simvoldan, kеngaytmasi uzunligi uchta simvoldan oshmasligi kеrak. Ajralib turishlari uchun fayl nomi bilan kеngaytma orasida nuqta qo`yiladi. Katalog (dirеktoriya) diskdagi fayllar haqidagi axborotlar (fayl nomi kеngaytmasi, uzunligi so`ngi tahrir, vaqti, holati va h.k.) yoziladigan maxsus joydir. 110. DOS Operatson Tizimi va NC dasturi MS-DOS - Disk operatsion tizimi uchun mo'ljallangan. Operatsion tizim - bu kompyuterning harakatlarini muvofiqlashtiruvchi dastur bo'lib, uning nazorati ostida dasturlar bajariladi. MS-DOS - disklarda joylashgan operatsion tizim. MS-DOS dasturchisi Microsoft Corporation hisoblanadi. Operatsion tizimning uchta asosiy vazifasi: 1. Kompyuter va turli xil periferik qurilmalar (terminallar, printerlar, disketalar, qattiq disklar va boshqalar) o'rtasida ma'lumotlar almashinuvi. Ushbu ma'lumotlar almashinuvi ma'lumot kiritish / chiqarish deb nomlanadi. 2. Fayllarni tashkil qilish va saqlash tizimini ta'minlash. 3. Dasturlarni xotiraga yuklash va ularning bajarilishini ta'minlash. MS-DOS operatsion tizimi o'z vazifalarini a'lo darajada bajaradi. Amalda, MS-DOS-dan foydalanishning asosiy afzalliklaridan biri bu funktsional murakkablikka qaramay (ya'ni tizim ancha murakkab funktsiyalarni bajarish uchun mo'ljallangan) tushunishning soddaligi. Operatsion tizim yo'q bo'lganda, kompyuter o'zini yovvoyi hayvonlar kabi tutadi, kuchli va tezkor, odamlar tomonidan nazorat qilib bo'lmaydigan. Operatsion tizim tezligi va kuchini "cheklaydi", mashinaning energiyasini odamlar uchun foydali bo'lgan vositaga aylantirad
