1 Azərbaycan xanlıqlarının yaranması. Şəki xanlığı

 
 

---

5) Azərbaycan xanlıqlarının xarici siyasi əlaqələri
Rusiyanın bu məkrli siyasətindən xəbərsiz olan bir çox Azərbaycan xanları, ilk 
növbədə Qubalı Fətəli xan onunla sıx diplomatik əlaqə yaratmağa çalışırdı. Hələ 
1775-ci ildə
 
Quba xanı öz elçisi Mirzə bəy Fərhadbəylini Peterburqa 
göndərmişdi. Quba xanı Əmir Həmzəyə qarşı mübarizədə göstərdiyiköməyə 
görə rus çarı II Yekaterinaya minnətdarlıq əlaməti olaraq
 
Dərbəndin açarlarını 
ona göndərdi.
Rusiya özünün işğallarına hüquqi əsas qazandırmaq üçün İrəvan, 
Qarabağ və Qaradağ xanlıqlarının ona güzəştə gedilməsi barədə
 
İran hakimi 
Əlimurad xanla danışıqlar aparırdı. Öz hakimiyyəti
 
üçün real təhlükə yarandığını 
görən Qarabağlı İbrahimxəlil xan
 
bunun qarşısını diplomatik yolla almaq 
qərarına gəldi. O, 1784-cü
 
ildə öz nümayəndəsi Musa sultanı Peterburqa 
göndərdi və
 
Rusiyanın himayəsi altına keçməyə hazır olduğunu bildirdi. II
 
Yekaterina onun bu təklifıni qəbul etməsə də Qarabağda
 
hakimiyyət dəyişikliyi 
etmək planını təxirə saldı. 
6) Ağa Məhəmməd xan Qacarın şimali Azərbaycana 1ci yürüyüşü 
1795-ci ilin iyununda 85 min nəfərlik İran ordusu Qarabağa hücum etdi və 
Şuşanı mühasirəyə aldı. Lakin 33 gün davam edən mühasirəyə baxmayaraq Ağa 
Məhəmməd xan Şuşanı ələ keçirə bilmədi. Qacar ordusu İrəvan qalasını da 35 
gün mühasirədə saxlasa da, ələ keçirə bilmədi. Lakin İrəvan xanı Məhəmməd 
xan mühasirənin uzanmasının sonda ağır itkilərlə nəticələnəcəyindən ehtiyat 
edərək, Ağa Məhəmməd xanın hakimiyyətini tanımağa məcbur oldu. 1795-ci il 
sentyabr ayının əvvəllərində Qacar ordusu Gəncədən çıxaraq Gürcüstana 
hücum etdi. Bu dövrdə Gürcüstan bir-biri ilə daim çəkişən bir neçə çarlığa 
bölünmüşdü. Həddindən artıq qocalmış II İrakli 5 min nəfərlik cüzi bir qüvvə ilə 
döyüşə girməyin mənasız olduğunu görüb geri çəkildi. Ağa Məhəmməd xan 
Qacarın ordusu sentyabrın 12-də Tiflisə girdi və onu darmadağın edərək 
yandırdı. O, gürcü çarının xəzinəsini, hakimiyyət rəmzi olan tacını və əsasını, 
habelə II Yekaterinanın bağışladığı 12 topunu da ələ keçirdi.